장음표시 사용
581쪽
tiones,persuasionem affatim uirtutemq; adhiberi, Cic. 3 .Τ seu la. Philosophi e remediu aduersus uitia, medicinae facit simile, dicitq; uitia qgritudine.Sic Philipp. a. ut quid da,inquit, morbo aliquo & sensus stupore suauitate cibi nou scintiunt, se libidinos,fascinorosi,atiari,uers laudis gustum no sentior
Max. Tyrius sermo. I a. epulas dixit sermonu G. orta, eari cusalubritate, a quibus Socrates, Plato,Xenophon. IEs hinessa. nitatem,acceperunt trimere animia hominis, inuidere, d lere,& alijs multis affectionibus urgeri, ut nece I se sit recurrere ad animi medicu,que Deu praecipuum ponit. &Ωrm. 23. ira hac uita, animu multis morbis ex ing*gitatiotie terrenora assici docet. Et PEsebylus , Promet.uincto, scribit, quod is Οι- dicuntur ἰατροὶ οργης νοσου te, Morb: ira Nix, sermones medici. Menander quoq; λ ,1ςHτρος ἰ ν άνθρώπω λογος, id est,aegrae medela metis,eli Oratio. Et Clem ni ex .l: b. i. Pς agis. c. 2. Medicina, ut ait Democritus, medetur morbis corporis, sapientia autem liberat animam a perturbationibus.
CIc. Philip . 8.& in Vatinium,a medicina arguit ad agm i
nisi rationem Reip ut sicut illa, membra putrida alijs radiceima tollit, ne aliis noceant sanis: sic & mali tollendi sint, si rempub. saluam esse uelimus. Et re pudicette Omnis, & ciuitas,itillar corporis humani est, sicut docuit populia Agrippa Menenius apud Diony. Ha Iitar. lib. 6. Magnus quoque Tyrius,sermone philosophico 3 7. docet animi morbos, dissicuti ter a lege sanari, quod per eos ad legis contemptum perum Diatur: quamobrem legib. Deum suppetias ferre , dc ideo in lam animum,odiose repellere. De medicina eorporis humani, num arsi, de iis
busgradibus eius,ct medicorum. Cap. 6.
M Edicina cuiuscuq; ordinis si Aue praeseruat ix, siue
servatrix, siue restati ratrix sanitatis, duplaei modo inuεta,experieti a Scratione. Galen. in traphoris. Experi Elia tam εpraecipuit principetu. ut idem ait in introductorici c. a. additae sint pol ea Epositiones ex philosophias & aliud ex alio ratio cinacione erucua; actaque ars Praeceptis ex obseruarioli ibas
582쪽
compositis,cum legitima rationis inqtu sitione. Sicque ars dicta ab Hippocrate. in prin .dier. decreto.de natura homi.&alibi a Gale. lib.de arte medici .ab Auerroe in I. eius lib. contento.& lib. I. collectaneo.& r. collect e.3. Disputat & Cardis
lib. I. contradi c. medico. tract. s. contradictio. s. & Aurel.Cornel.Celsus in prologo medicinae. Et quia non statim, ars cuiuscunq; generis sit, persecta fuit, neq; omnes quavis eiusdε artis, perfecte eande tenent; idcirco & artificij eiusde coligit semper diuersos esse gradas artificum,& inter illos quandam esse differentiam. Quamobre&in medicina tres gradus costituemus cognitionis, in primo & inferiore ponemus scilicet quos uocantempetricos, qui ab experientia ad si milia curanda ducuntur, citra morbi & cauis eius notitia, nec media caminis quod iuuat ratiocinatione habentes, similit,us simi- Ila conferentes,ex particulatibus experimentis, regula constituut curationis generale. Meminit de his Celsus in prologo. Galen. lib. 7.& I3. meden. Ex quibus nati uidentur dogmatici seu methodici dicti, quos in secundo gradu ponimus, ex erfectibus regulas constituentes generales, non ab experimetis singularibus,ut em petrici, sed ex communi indicatione principij.In tertio gradu autem poni mus perfectos medicos, --
pe rationales seu logicos, qui quidem nec experimenta , nec methodum contemnunt,imo ualde amplectuntur , sed ea ad rationem & causas unde procedant,trahunt,& ex causis & ratiocinatione & experientia aliorum , ad aliorum morborum
cognitionem & curam peruemur. Et de illis pauca dicamus. Quae debeatn scire optimm medicin . cap. 7.
O Vi vhi desinit physicus,ibi medicus incipit,& eo nimis
ctio physices & medicinae erit necessaria.Proinde medicus antequam ab subiectam sibi materia', corpus S temperamentum scilicet hominis,ueniat, cogitur praescire cu physico elementa esse quatuor, ex quibus omnia perfecta corpora, quale hominis, componuntur; ignem calidum & siccum, a
rem humidum& calidum. duo.leuia; aquam humidam de frigidam, terram frigidam & sccam,alia duo gravia. De hinc ex illis fieri quatuor qualitates lagibiles, calidum quod eius dem naturar congregat,& diuersa segregat; frigidum, quod . dissimilia congregantiumidum & siccum. Tertio, hinc progredituet
583쪽
l gredi ad mixtionem eorum, unde temperamentum qualitatum fit in aliqua specie,uel in toto eius eorpore, uel in aliqua parte,& hinc facile ad temperatu deseedet si compositio Iaedatur, si soluatur, si corp uel pais,uel me inbru calidius, siccius, humidius,frigidius solito,uel praeter natui a copositi, tu cenim quan dam in elementis cognoscit seditione;que si non
coponatur aut refrenetur,coniicit ad sore corporis detrime-tum,uel magnum ue I minus,prout a pace dc concordia & ab
imposita teperati lege recesserint,&ex praedominati & disti. dente qualitate, iam praeuidet utcunque causini dissidi i. adi jcit postea cosideratione quatuor humoria, qui in corpore hamatici sunt,quique nisi ex piae dictorum elemetorsi qualitatibus dignosci possenturam bilis flaua, igni, calida & humida is
sanguis aeris respondet, pituita aquae, attra bilis terrae. Quos postea considerat ut naturales&non naturales, per se & per accidens,& alios simiIes excremeto in loco, foras extra corp mittendos, qDales,pituita narium,aq losa ucosa,vitrea,gv sea,urina, sudorcs,deiectiones,excrementa cutis. Deinceps c5. siderat per partes corpus,& per membra facultates, actiones, spiritus. Atque ita suo subiecto corporis cognitauransscucco gitatione ad ea quae hoc corpus conseruare favum, quque laedere possunt extrinsecus, aliunde,qua ex harmonia δή dissidentia intrinseca. considerat itaque ea rem ambiente, cibum, potum, quietem, sol unum,uigilia,repletionem, inanitionem animi affectus, quς nos in quinque contraximus morbo Tum causas; nam eadem considerantur & pro sanitate con firmanda, & pro morborum causis dignoscendis Quarto poli quam hec nouit generaliter peruenit ad rem propriris, nempe a bi diuiduum cousiderandum, in quo obseruat motbum cuiae modi fit,causas,& symptomata . Et ita s. ratiocinatu E apud. se,cx praeteritorum cognitione .pr lentium in speectione, sutarorumq; praesagio,quid sibi de Koc morbo uel corpore praei senti conseruando , videatur , hic crises, & dies decretoriosoli sensat, si curabilem ggntudinem uideat,postremo Iocp, a ratiocinatione ad factum uenit,& incipit opem adferre,uel ex uictiis praescriptione seu dieta, uel pharmacis, uel manu' ipsa; in dieta, habet miniit, os.coquos , iii pharmacis,seplasiarios, herbarios pharmacopolas; in manu, chiruinos: ti moriste Iuferat,vespilione Mallam ego ex pertis credere,quam be
584쪽
bylonioru ,oui nullos habebat prossione medicos, sed si os aegrotos In forum efferebant,ut uiri qui eos adirent consiliud arent, hortarenturque ad ea, quae ipsi faciendo effugissent similem morbu,aut altu nouillent effugisse, nec fas erat, quC. quam aegrotum silentio praeterire,ut ait Herodo .in I. Strabo in I 6. Atque eundem morem seruatu in Hispania apud Bastetanos,& apud AEgyptios,idem Strabo tradit li. 3. quamuis postea AEgvpitis singulorum morborum facti fuerint singuli medici, teste Herodo. in Σ. Resert autem Suidas, dum de Ezechia agit olim fuisse in uestibulo templi Salomonis libruxemidiorum cuiusiuis morbi, incissum, que reuullit Ezechias rex Hierosolymorum, quod populis neglecto Deo,nec uiuocato, lanationem maiorum inde peteret. Partes corporis humani, O morbi earum, O primum da
Rima& nobilior pars eorporis humani, caput est, in eo
exteriores & interiores partes;exterrores,
Frons qua sola hominis est, ut facies, de quibus Aristo t. I.
de histor. anim. c. 8. 9 Io. II.
Cranium eritis, cuius morbi furfures,fissimae aerocores. De capite luxato Celsus it. 8.c. Ir. Sunt & moibi in capite, tubercula,ganglia, melicerides,atheromata ,steatoma,de quorum cura Celsus lib. 7. cap 6 & de caluariae & maxillarum curatione. lib. 8 eqq.& 7. Porrigo seu squamulae capitis, de quib. Cel
partes dicit Alist. .de parti . anima.e. Io. Pili,quo tum morbi alopecia,ex uitio cutis,easus eapillorucalvitium, de quorum cura Celsus lib. s. c. I. 1. 3. 4. Interiores capitis partes, Cerebrum, habens & nates,nermem,insmndibilium. Sine uena & sanguine,frigidum & humidum. Aristotile.de histor. an ran. c. l6.& Galen. lib. 8. derisu par. c. IO & ii.& seq.Men in x pia mater uesum uniuersi celebri. Me ninx crassa, uelans piam. Perib
585쪽
Perieranion, membrana caluariam contegens. Rete mirabile Morbi ex celebro, da frigida & callia, dolor eapitis, ΠΩ, ad tempora, uide Galen. 3. de locis a Tect. c. 9.& lib. 2. di comPositione pharm. secundum locos, uocatq; cephalalgiam &cephaleam,accidit & hemicranis,scoromia,seu uertago, ligi Iia nimia, quae tendit ad phrenetim phrenetis, quae mentis laesio,vide Gale.s . interiorum c. . lethargia,epilesia, a poplexia, paralyse,spasmus, stupor,de quibus Galen. s 'de accidentib. c. a.& de tortara Avicen. t. par. tertii c.de tortula. Melancholia sanguinea. Mania,dimi malo memoriae: in qua pulchrae sunt quaestiones, num cerebrum apostema recipiat, apud Rasim I. Commentatio .apud Serapionem in Breuiario i conciliatore differet. is i Galen in Therapeutica c. de apothemate capitis, de phlegmone & herysipela. Sunt & capitis defluxiones, catarxlius,unde decidete in stomachum fluxione, nata lea. tu ilis: si in Pulmone, raucedo cum sin guttur,corriga: si in colatorium, bracus,de quibus Auicen. in s . parte tertii, in principio c. de catarrho . De morbis his & cara Galen. propriis lib. Hi Pocra. tib de passioni b. in temotibus. Iason Prat telis,Zirietous medicus.uolumine proprio de cerebri morbis. Ant. GIayne-xius Papiensis, in sua practica Mesue partit. I. sectio. primae, de cura morbor.Valestus de Tharaula, li. i.para L medicin e,quet Philonium dicitur: Almanser in nono, & commentarii eius. dem Marci Gallinariae, Ioannis Matthaei de Gradibus, Ioan . Areulani. iam & de sequenti b. morbis, ne repetere citationes opporteat, tractant de quibusdam Sc Celsus li.3 .c.pen.&fin. x de vibus insaniae generibus lib.3 .c. Ι 8.
INAele, oculus: in oculo,albam, iris:intra, pupilla palpe
bris tegitur, palpebrae laxi a frontem habent si percilia. Fimbriant palpebras thalli, os cilia. Iuxta natum,anguli duo
oculorum,hirci,& alii iuxta tempora,sunt oculis tunicanante Tiores, coniunctiva, cornea,vuea, aranea :posteriores, ictitotica,secundina,tertina humores inter has tunicas,uit reus, stallinus,albugineu, . De qui b. tunicis de humoribus,tate Mat. de Gradibus, in nonum Almansoris,ca. is. Hippocrates libris
de locis in homine ponit tunicas tres ; Galenus in media
586쪽
co . . Sed in to de usu partium, septem& em meratina. Ioide.Oculorum morbi, opthalmia, lippitudo, dolores uulnς Ta,ulcera,scabies,ungula, lacrymae, apothema iustulosum in angulo oculi,pupillae dilatio, nocti Iopa,cum post Solis occasum non uident: debilitas uisus, casus palpebrarum,hordeo. Iam, seu chrithe,in pupillis palpebraria, pediculi: chalasa eii chantis, tuberculum, ancyloblepharos,aegylopa, fiitula, pili irritantes oculum, lagophthamos,ectropion, staphyloma,clatui oculorum,suffusio, paralytis,calig alio,pustulae, carbunculi scabrities.De morralis oculorum di medicamine ultra pia diclos authores classicos,in Rasim ad Atinansorem, elius li.6. cap. 6 i& sequent Gale. toto lib. . de compoli. medic. secun dum locos . Celsus it. 6. cap. I. sequentibus. Quintus Serenus in medica. Extat& liber eximus Galeni,de oculis, tomo 6.ubi de artificio eorum, morbis, & cura. De auribus, ct earum morbis O cura. Cap. 1 o. Λ Vres a temporibus,habent extra alas, est po xyster,semicirculus, conchula,cauum auris foramen auditorium,in medio conchulae; morbi harum, dolor, bother, a postema,sonitus, tinnitus, tonitru, debilitas auditus, ulcera,vermes, ingressio alleuius in autem, parotides. De aurium & narium In ibis Galen .li. 3. de compo in secundum locos.Cessas lib. . c. 6 .& lib.6.cap. 7. & I6. Q Serenus. De morbis eius. Cap. II.
NAsus habet nares, pinnulas seu alas, interseptum quod
eas discriminat. Morbi,faetor narium: fluxus sanguinis, debilitas uel permutatio odoratus, apostemata,vulnera, polyPus, sternutamentum,de quibus proxime ςitati ultiores. Et celsus lib. cap. 8. De ore. Cap. 22.
Os habet labia extra; intra, lingum, palatum, gingiuas
dentes.Morbi, distorsio, scistiira labiorum: lolor, agitatio, tremor, commotio, coi ratio ,congelatio,posoratio, res mes, coloris corIaptio,geneiatio dentium, ostemata,vulni
587쪽
ra, &.uleeragingiuarum , tonsillae, inflammationes, a phthar, paro dontides, tubercula,apostemata& ulcera linguae, in olli - ficatio, spasmus eiusdem,alcola uel Prauae pustulς oris, istor, . dolor eivssem, cancer, uua. Dedentium morbis Galen lib. 8.de compos med .secun d. loc.Cels lib. 6. c. 9.lo. II. in . IS,De morbis oris Galen .lib. 6. de comros med. sec. loc. De guttere o collo. cap. II.
Eorum partes sint, ton ulta circa radicos linguae: epigio ttis qua tegitur aspera & reseratur arteria: utra seu gurguaiincolumella in extremitate palata super fauces pendens;hyoideum os, forma V. ex radice linguae fauces, seu tes ξ, seu fiitula spiritualis, & alteria postrema. Trachea arteria leti cana pulmonis,cuius caput λαροζρισοφα γ ς, mea Ius quo cibus in stomachum descendit, Aphras meliriugulum. Egritudines horum, strangulatio, apostema: uuae aegritudines, apostem a duarum amygdalarum,schinati a gutturis, rati cedo uocis. De quibus Avicenna s. parte tertii. Gale. q. Interio ae 3. de inguli curatione,Cellus lib. 8. c. 8. de uua lib. 7. c. i . de ceruic IS fauciuin morbis,lib. . c. 3.& q.
De facie. Cap. I .F Acies,superiores partes frontis, nas, Oris, marillarum, aurium , menti complectitur .Morbi illius uariis, tumores ira cute,& lico si, de in mento uua, impetigo, furunculi, quae Scin altas corporis in cute partibus oriri possunt. De his Galen nus lib. s. de compoc secun . loci De cutis morbis. cap. I S.
C Axbunculus,carcinoma,thereo ma, sacer ignis chironesi
ulcus, struma; surunculus,phygrinion,fistulae, melicera, Meirucae,acro cordones, clauus, thymia, in iam ecia,genera, pustularum,ut exanthemata, liuida, pallida, nigra, plyctaena, epi nyctides;scabiei species. serpens, cum sanie,cum pruritu. sca bies agria; quatuor species impetiginis,scabios , bullulata, reui uicens, squam mulata, nigra: item papulae; uitiligraris .luoque species, alphos seu alba, mela seu umbrosa, S leu: a albi
588쪽
sYNTAX. ART. MIRAB.da. De quorum cura Celliis lib. s. c. fi. dehinc uarbieriticulae, ephelides, de quorum cura Cels lib.6 c. s.
Thoracis p. r.es externa. cap. 26.
P ri s externae thoracis sunt humeri,clauicul. ar, iuguli, colae, ritus, pectu, dimidium eius pectoris,os sterno: subtus abdo me, hi pochondras .seu Iubc iti lagmili attrib laterius inaxata, imo ilicus, sumen , pubes. Intra thoracem, mediastinum. membrana pectus discriminans, regio coliarum , latera , pulmo seu uentilabrum, tracheae arteri e coniuncta particula:cot seu καρδia in medio pectore, apsula co is, seu περιγ αδιρι et septuiri Praiisaei sum, diaphragma seu membrana dura, spiritalia membra a nutriticiis diuidens, Pulmonis morbi,ali lima, tuisis si eca, Ic humida: fluxus sanguinis, pleuresis,ex phlegmate pulsesacto contia extremitates costarum terminatarum in pectore: phthisis. Cordis morbis, debilitas, pulsus, trei or , syncopis, de qiubus Iransis Pede montius in primum M siae νDe uentre. cap. 27. Ρ Artes eius, uentriculus, ubi continentur & concoquuntur cibi siue stomachus, hostiolum eius ad intestine pii IOmbe par, in dextro latere,fel, sacculus bilis concavo Lep tia annexus, splen, a sinistris uentriculo adhaerens. sanguinis ometitum, seu epiploon,& A phris Tirbus, pingue inuoluens ita testinatu umuriculum, me senterion,glandulosa caro, in testiua sub uentriculo seu stoi Eo,hoc ordine sunt,primum a
uentriculo emphylis, secundum ieiunium,3. tenue,4. Caecum, .col. 6. rectit m ad anli descendens unico contextu, sequitur peritona ii, pellicula uentrem uniuei sum inuoluens, Arabib. hqabch, qui istic renes, in utrod; latere lumbis adherentes,uesica sacculus urina excernens, per medita ureticaria uenaria azen ib. in uesica permeat tu. P. Aponus comentator Me suae. V. Ebroru muritionis morbos ait, dolore, itomachi indigestione. que est uia circo munis omni u aegritudinu, uomitii ex uberatia in qualitate Mel qualitate cibi: singului D, uel ab itomacho ea nimio segmate,uel ab hepate, ex morbo uesic dc renu. ii
tim,appeticus deiectiona, appetitu caninu seu insatiabile, ei
589쪽
lationem hepatis, o pilationem plenis: hydropisim, seu aqua intercutem ex indigestione sanguinis ab hepate, dolore uentris, De qui b. morbis, & de cura meri,uidendus Pede mont nus in Mesue 3. parte sectionis i .Rasisti. 9.& eius comentarii Celsus it. 8. de stomachi affectio. Cale. li. 8. de copos .med .sec. loe. & des plene li.9.& ibi de colicis, iliacis, dysentericis, lientericis,& In testinorum morbi, iliaca, colica,nermes,ascarides lubrici,de qui b. Hierony.Gabunc inusti .de lumbricis aluum occupantib.& Arist dς uermibus his li. s. de natur,anim .c.'. De pudendis. cap. I 8.C Ole , eius partes,glas, praeputiu, sutura, taurus, testes, te
quod eos con tin et sero tu, sinus in mulier u pudedis,pilosa pars;uulua,alae quae sinu ambiunt, colliculu seuνυυφυ caru-cula inter alas,anus, annulus seu fibula qua faeces eiiciuntur is morbi pudendor u mulier si, exitus matricis, Rugus,& retensio mei struors,ragadiae,seu scissiarae matricis,apostemata, caeri,prta focatio matricis, mola. Exterius, herniarum specis, ruptu Tae inguinorum ,ramex,priapismus,glandulae,de quibus Celsus lib. 7.& 6. in s ne. De morbis pudendorum, urinae,sedis. natium Gale. lib. Io. de compos sec. Ioc. Dors partes. cap. I9.
SC-pulit, spina, lumbi, extat liber Galeni de rerum digno
cione & medicatione, tomo 6. Operum. Manuum partes. cap. 2D. BR chium,eubitas,brachiale, meta carpu,summa manus, Nola, hypothenar, pecten,palpa: digiti, pollex,index,me- . diu, , medicus, minimus. Sunt his chiragrae,articulares moIbi, inclationes, tubera & si nulla cuti accidentia. Partes coxarum, cru=um, O pedum. cap. 2I.
Coxis, utraque sacris ossis parte ischios, coxaru copago,
590쪽
coxis, postea se mora, a coxis;crura a coxis, ad extremas paristes πenua, ubi femora committuntur cruribus poplices genibus opponuntur . Tibia; in anteriori parte crea, in posteriotiori sura: talus,postrema tibiae pars: pes sub talo,cuius partes, calx, talis, pedion, seu planities, concauum sub planitie, planta qua solum contingimus, pectem post concauum aD surgens iuxta digitos: digiti. In manibus chiragri, in coxis ischiases: in pedibus, potissimum in calcaneo & planta. pedis, podagra, in articulis arthetica, serpigo & reliqui morbi , de quibus Vitalis de Furno lib. de diuers. re. medic. capit. 88. & i 87.& alibi. Potest & in his, sicut in aliis partibus osse is, in xatio esse & fractio,de quibus Celsiis lib.final.Gale. in Chrirurgicis. De aliis parilbiu. M.
O Mixto bie recensere alias quodam modo partes, neruos, musculos, uenas, arterias, spiritus, quae omnia
medico cognita esse debenti de quibus alibi dum dςρnim
ΡRobus medicus, qui ex arte curat, maximum fecerit,si possit consequi morborum causas & origines,ut eo restituat Naturam, quam letiam uideliunde recessit, & remedia conue nientia adferat. Itaque mihi uidentur quinque causi; morbo Ium in summa esse . prima, Dei uoluntas, secunda, animus S. aer. q. alimenta : s. motus. Nec sum ignatus alio modo medicos tradere sex causas,alterare corpus nostrum extrinbecus, apud Gale. in isagogicis,&libr. de salubribus, &com ment. 2. in Hippocratem de humana natura; eas tamen & ad has eo traxi, & alia,& addidi. Diuinitus & supernaturali caula ob peccata & scelera hominum a Deo in uindictam immit-xuntur morbi, quorum ignorantur a medicis set pius cura &causa medica.Qui delinquit in cospectu eius qui fecit eum , incidet in manus medici. Eceles ca. 38. Et dominus nollerI E s v s Chiistus in Evang. D. Ioan.c. s. ecce lamis factus es, iam noli peccare, ne peius tibi contingat.Misit dominus ut e ra& uel cas turgentes in AEgyptios contumaces, Ex O di c.