De natura et incremento nili libri duo : in quibus inter disputandum plures aliae quaestiones physicae explicantur

21쪽

Elenchus capitum.

Cap. XVII. Nili incremenruo ese ab aquis plausis M. Ethiopum feme eadentibus. I 33Cap.XVIII. Cur non citius, aut tardius fiant pluuia au-- gentes Nilum. I 4 2Ca p. XIX. ridenamsuppetant in Ghiopia vapores

tantorum imbrium materia. IA

Cap. X X. redem die qua incipiunt in Ethiopiis pluvia , incrememum deprehendatuν

22쪽

DE NATURA

ET INCREMENTO

NILI. LIBER P R I M V S.

Propogitio, , ordo disputatio .

I s P v T A T v R I de Nilo, cuius tanti facta est a sapientibus cognitio,vi quaesierit Lactantius Flimianus lib. 3.divin.Instit.c. 8.num

ii,& Nili fontis cognitio homi ne mbeare posset, quod non solum pulchra dimetii sint,vt Academicorum magister princeps phito in Hippia maiore,Cratilo, & secundo, quar to,& sexto de Rep libro scriptum , testatumque reliquit, sed vicitum dissicilia cognitione combprehensa, siauia& pulchrae esse putentus Auni cognitio mali sit bona,& morbi si lubris,&ii dulcis , &mfaelicitatis iucunda, naturali rii intellectit quod suave, dc utile esti, a molesto de inuissi secernente ; uniuersam disputationem ita

B distri

23쪽

1 Liber priuγω

distribuemus, ut hoc pruno libro de Nili nominibus,origine,cussit,oibis, magnitudine, bonitate aquarum eius , fertilitate , & terraemotus immunitate, quas asteri AEgypto,disputemus ; altero vero de illius a stitio tempore conita quam caeteris pene accidit si uinii albus , iii cremento, quod nobis potillimum in ta ac disputatione propositum est, cuiusque causam soli Deo cognitam censuit D. Irenaeus lib. 2. ea 7. quam breuissimc disieramuS.

iis nominibus appellatum essὸ certum est DR apud omnes Dicitis est enim AEgyptus ab Hom.lib. . Odyss dc diis ut videre est apud Diodorum Siculum lib. i. Plutarchum lib.de fluminib. c. i , . Ammianum Marcellinum lib. 11. Porphaerium iii libHq. Homericariim,& Eustathium in lib. 4. Odyst. eodemqtie modo vocari in lib.

dicit Nearchus prid Strabone in lib. iue quod AEgypti solum Lictu uti sit a Nilo deferente limum c .perioribus partibus athiopiae. Qu9d etiam

Herodbtus lib. i. Aristoteles lib. i. Merte uto . vlitiuo I de Proes his in Timaeupa Ilaicinis: refert eT 1eatis doni Homeri dementia Plinius. lib. a.

24쪽

De natura incremento Nili. slib. 2.c. J & Sen.lib.7.nat. qq. c. 26.olim a Pharo insula in AEgyptum diei, & ii octis nauigationem fuisse, cum iam illi cohaereat.Oceanum eundem nominat Hecata his,&alij apud Diodorum Siculum lib. t .vt Obseruauit etiam Pierius Valerianus, inundet AEgyptum

eciem maris referat, septem maria ob totidem eius ostia. Aquilam dixere alii apud Diodorum loco cit. Pierium Valerian lib. I9α. de Nilo ,& Canium Rodiginum lib. ao .c.i; Ob miram videlicet velocitatem cursus eius , de qua inferius c. i. Osirim alij ex lutitarcho lib. de Iside , & Osiride,& liano lib. Io. c. 6. Tritonem Lycophron in Cassandra, ut ex Apollonio docet Plinius lib. s. c. 9. Si tam alij,ut ibid.docet Plin. Solinus Q. f .Raphas Volaterranus lib. ra. c. de AZ

gypto,& canit Dionysius Afer lib. de situ orbis, Siris ab . Eihiopum populis cognomine fertur. quani denominationem Eustathius ibidem factam putat ab O , id est,ordino, quod certo ordinatoque tempore crescat , etsi alias ita dictum velit quod per Sirium stellam exundet. Qui Syenem inhabitant abest Syene ab Alexandria teste Plinio lib. a .c.7 3 .passilium millibus 5 21. Versum nuncupant,unde Dionysius lib. de situ orbis,

Gebum cultores Nilum dixere Sγenes. Num etiam dixtile veteres tradit Orus lib. r. &Pier. Valetalib. t.c.i3 Iteq; Dyrim, ut testatur ide Pierius lib. Tacuita,ex Ioanne Barrio. atque

etiam Abacuin , quod fluminum patrem designat,ex, Paulo Iovio lib. i . Melonem quoquo

lib. o. C. I. forte quod adectempore incrementi , ut spvel potius, ut scribit Seneca,

25쪽

ab originis obscuritate vocant Seruius in lib. i. Eneid.& alij apud I lutarchum lib. de fluminib. Maluendam lib.de Paradis. c. .& Ioannem Boc cacium lib. te fluminib. 5ί lib. .de Genealogiis. c. io .inter quos Ausonius litteras a Cac mo apud

Graecos in hic nitas,ex Zenone lia Epigram. Hcrodoto in Ter pilatiore,Sexto Einpyrico lib. .Pyrrhoneorum, v I linio,papyrum,quam copiosam producit Nilus,ut dicetur c. p. attramentum scriptorium, calamos Cnydos, qui ex l linio lib. 16.probatissimi habebantur, migmatice describens dixit: Cadmi nigesim filias, Melonis albam paginMm,Nοιά ilesima Sepide, C do que nodos prodidit. Parmeno Potia Bizantius apud interpretem Pindari in Pythia, Athenarum lib. a. de Eustathium lib. .Odyss. Iouem AEgypti eu nominat,eo quod

Nilus in rigypto imbribus Iouisl luuii proportione respondeat .vnde Tibullus, Te propter nulPol tellus tua postulat imbres Arida nec riuuio supplicat herba Ioui. eodem nomine vocat Ze etes,&alij apud Diodo-

Nilii, rum Siculum. Quare AEgyptij Nilo olemne se-

diuinis stum quotannis publice celebrabant,in quo Om ho Qxib, tres accederent ad Theatra,&epularentur,initλ ν Πὰtib communi chorea Nilo eosdem canerent Iib.9.AE- hymnos, quos Ioui decantabant, quasi Nilus eis xhiop. Iouis opus,ut caeca .putabat antiquitas , exeque

retur,ut scripsiti Aristenat .Eode spectabat super' stitio illa idololatria, quod cum , Nar a lum

26쪽

De natura se incremento Nili. svrna deservetur in templum, omnes in gen ua pr 'cumberent, ut videre est a id Alexandrum ab Alexandro lib. . cap. 17. 8c quod in Urbe , quae a Crocodilis, quorum ingenteiam copiam gignit Nilus,ex AEliano lib. i. de Var. hist Plinio lib 8.

signi eultu & honore Nilus coleretur,eide inque uti Deo facrificaretur,ut scribit Eusebitis lib. . de Vita Consi antini c. 21. Heliodorus lib. s. Atthio piae, & D. Chrysostomus l1omilia de pribus poenis,quae est s3. ex illis i7. quas nuper ex Graeco vertit Fronto Ducaeus Societ. IEs v. Quin etiam vivi stor ac Princeps Deorum omnium coleb

tur ; indeque erroxis manavit orig0 , ut scribit Rustinus lib. a. hist. cap. 26; qubd clim Chaldaei

Ignem Deum suum circumferrenI,Vt cum caeterarum Prouinciarum Diis c nflictum haberet ea conditione,ut qui vicisset,ab omnibus crede- .retur Deus: cumquς reliquarum Prouinciarum Dij corrumperentur ab igne, quippe qui constarent ex auro,argento , ligno, similique materia,

quae ignis vim non ferebat, Canopi Saaerdos callidum quiddam excogitauit. Hydriae fieri solent in Egypto fictiles , undique crebris &minutissimis foraminibus patulae, quibus turbida aqua desudans desecacior & pinior redditur. Harum illς unam cera foraminibus obturatis,Variis epictam coloribus aqua repletam statuit in Deum ; & excisum veteris simulachri, quod . Menelai gubernatoris serebat , Caput desiiper

positum Ailigenter aptavit. Adsunt post hαc Chaldaei,itur in conflictum, circa hydriam ignis: B 3 accen

27쪽

ς Liber primin

accenditur, cera,qua foramina fuerant obturata resoluitur udate hydria ignis extinguitur, Sacer

dotis'; fraude Canopus Chald.cΘru victor praedicatur. Vnde ipsum Canopi simulachria perextinguis pedib. attracto collo, 3c quasi fugi Pato,Ventre tumido in moduhydriaecu dorso aequabilitertereti formari coeptum est Est aute Canopus praecipuu ostium Nili, ut docet Aristo t. lib. i . Meteor. sum . . cap. 2. Quare haud mirum si cundem fluuium sancti sis inum appella iit Mercurius Tris- megillus Ethnicam superstitionem sequutus in Asclepio cap. 9. Dicitur vero in ficris litteris,ut

Ilaiae eremiae c. a. Sichor, dc turbidum signiscat, Vt confirmat D. Hieronymus ibidem,

quod Nilus coenosus sit,&linaum dc serat, unde ei nomen factum est , visentit Nearchus apud Strabonem, Heliodorus lib. 9. A thiop Isidorus. lib.I3 Etym. c. 1i. Seruius lib. 0. AEneid. Nonnus de Eustathius in Dionysiain Alexand. lib. de situ orbis, & ex recentioribus Ioannes Boccaesus lib. de fluminibus, & Ioannes Goropius in Niloscopio , asserentes Nilum ita dictum quod

νεα ἰλυ ,id est,nouus limus,ad, eo quo rannis dese- Nilas δ' ratur. Qinare etiam singulis annis agrorum itiniis bilin solet confundere,& nunc hos, nunc illospossin auctu sesssores ditio res reddere, qua de re Hieronymus confun- M taliis lib. I .c. Io. Herodotus lib. a. Diodorus Siculus lib. 1. M. Tullius lib. 2. de nat. Deorum, Strabo lib. 17. Iulius Frontinus lib. i.de contrΟ- uersiis limitum, Ulpianus lib. I. g. a. f. defluminibus. memineruntque eiusdem rei in Novellis

Impi'. Theodosus, Vesens, Arcadius,& Hono-

28쪽

De natura es incremento Nili. tius sub Tit Aluuionibus,2 palud. & lib.

eodem. dc Theodoricus Rex Italue apud Calliodorum lib. .epist. a. ad virum Conihilarem illis verbis. Lquid Vtri facerem, Ji panibus p siderem' υbi Nili fluminissui eruc mente diluuio indι insimum v lii miis gurge. abradit ,s indiscreta terrae facies redditur,vbi Omma limus tegere comprobatur silua-yropter nec tunc ad arma concurrere debuissent. paulo post. Hanc nempe Geometriam a Chaldaeis

primum initentam ) post ε 3piis non dissimiliter

a imis fruore calentes propter augmenta Niloti a , quae

singulis annis vovisa intindatione paὶiunt; ad dimemsionem terrae, est recuperandri fom, finium transtulerunt,ut feret arte distin timi, quod tu igiose coit frumvidebatur obnoxium. Tametsi Diodorus lib. I. 8c Volaterranus lib.ra. c. de AEgypto,velint Nilum ita dictum a Nileo AEgypti Rege .Sunt apud Solinum c M. Vitruvium lib. 8 c. 2. Plin.lib. s.cap. 9.' Pomponium Melam lib. i .c. s. qui circa Meroem laeuo alueo Astat, Mem nominent, quod aquam e tenebris profluentem denotat , dextero vero Astupassem, seii Astapum. Sed magis probo sententiam Eratostenis apud Strabonem lib. i .ptolemaei lib. . Ioannis Barrij iiistia Asiane-cad N. lib. I o. c. I. asserentium haec duo flumina esse diuersa Nilo, cu in il lum influere. Astaptra enim, ut scribit Ptolemaeus, promanat ex Col palude, quae iacet sub AEquinoctiali ,hab Et que longitudinis gradus 6 . ex recentioribus VCIor i. Astabores autem est gradibus quinque ultra AEquinoctialem , longitudinis autem veteribus gradibus 7 o. recentioribus' vero gradibus

29쪽

Nilus plures recipit

g Liber primm

eumque a Nilo distinguli Heliodorus lib. ro. Ethiop .Ex quibus constat errasse Hieronymum Cardanum lib. 2.de subr.c. 2I. negantem ulla flu-imina in Nilum influere , quod etiam constat ex Aristotele scriben;e lib. 2 Metcor. Danubium, &Nilum maxima este flumina eorum, quae in hoc mare illabuntur, eo quod multorum amnium excipiant fluxus loco & longitudine eorum cursibus interceptis , de Philippo Pigaseia lib. 2. de Regno Congi. c. t o. Similiter ex praedictis putat decipi Vitruvium,dum lib. 8. c. r. semit, Coloen paludem circumdare Meroe m. Denique plures Patres existimant Nilum G conciri in sacris litteris nuncupari ut Caesaritis dial. s. qq. Theolog. Ambrosius lib de Paradiso. c. 3.& Lb. a.de Abraham. c. 1o.Augustinus lib. 8.de Gen. ad litteram. cap. I. dc lib. 2. de Gen. contr. Manich. Anastasius Synaita in Hexam. lib. i.& 8. Theophilus Antiochenus lib. r.ad Autolycum , dc Alcimus Auitus Viennensis Archiepiscopus,atu lib. 2 . de mundo. c.9. ssuuiorum Paradisi ortum describens canit. ius inde Geon, Latio nomine 2 AlmDicitur, gnoto cuntitis illustriorOrtu, Cuius in E iptum lenis Rerlabitur unda.

Omitto caeteros tum veteres , tum recentiores,

quos quisque videre potest apud Maluendam in

lib.de Paradiso. c. 28. 29. Qin item nomine utuntur AEthiopes aliqui hoc tempore, ut scribit Fran ciscus Aluare et in Itinerario.c. is s. Cuius sane nominis eam vim esse existimat Moyses Bai-Ce

phas Syrus Episcopus in lib. de Paradisb , quod

extra ripas egiessus agros inundet. Idem enim

30쪽

De natura er incremento Nili. 9

est Syris Gah, quod suendo inundare. ZonaraS aurem mu tum e Rassiaraus praeriptum ; Anastasius SY-naita lib. R. exameron , exinamiorem: Phalo denique lib. i. Allego i . leg. peetus seu cornupetam significare putant. Alij tamen Arithores graiues,Vt August. Eligit binus, Hieronymus oleaster, Benedictus Percrius,& alij ut sequenti cap. dicemus, Geonem a Nilo distinguunt. dc est etiam nomen commune & monti proximo Sioni, ex Occidentali plaga, ct fonti etiam Gihon dicho, et illius radice verssis Caluariae montem erumpenti,

cuius superior scaturigo Gihon luperior dicitur; inferior ad partem Australem Gihon inferior,seu Rogel, , qui irrigabat conclusum hortum Regium; qua de re Christiantis Ardichom ius in sua

Ierusalein. c. i89.21s. 236. Ioannes Paneda lib. 2. rebus Salomonis. c. 2.& Villapandus tom. . lib. I.de Vrbe. c. I 6.&lib. 2. c. I . illud postrembranquam coronidis loco adiiciemus, quod scribit Heliodorus lib. 9. Ethiopiae, litteris, quae in Nili nomine continentur in calculos distributis confici trecentas,& saxaginta quinque unitates, quot etiam dies colligit annus . nam N. 3O.

ex quo etiam factum est, ut veteribus Nilus annum significaret. Sed hactenus de nominibus.

De origine

C Α p V T II. R i G i Ni s Nili cognitio maxime fatigallit antiquos, ut notauit etiam Franciscus

5 1 Petrar