장음표시 사용
291쪽
primi para filiam fuisset enixa pleuritide accitissima corieptae , pharmacu propinaui ,&aluum Liabduxi,etiam & iochiis fluentibus. Arbitratur autem ipse&iecte fluens illud puerperium , auxilia illa
magna non dehortari, demonstrare tantum, si forsan morbus, aut venae sectionem postulet, aut purgationem, utrunque caute praestandiim, ac moderate, ne utriusque Vacuationis ratione, artis inqua, ac naturae , vires prosternantur, languescant amisplius. quia autem dignatione praestantior, quae a morbo suggeritur indicatio, quam quae , puerperio , proinde ad illius ablationem prius solerter
Hispanus noster Ludovicus Mercatus lib. 4. de morb. mul .c. II. eandem amplectitur doctrina, multis praemissas diuisionibus. Si uterus inquit, optimὰ se expurget, tunc nec reuocare, nuc concitare quidem puerperium licet,verum neque aliis vacuationibus naturam distrahere. Sin autem imminute operetur, tunc potiuS, Vel per partem eandcm , aut alteram, defc istum eius emendan rem, qualis purgatio per aluum est, & haemorrhoidas vacuare lubet. liaecque potissiimum praestanda, quo magis , suo iam fluxu natiua destiterit, neque rursus spes vlla,
ad eandem mox vacuationem moltcndam reditura
Quod si itidem nihil, aut parum ab utero profluxerit, aestimandum, an vacuatus sanguis , Praescripto naturae respondeat; deinceps an accisum lochion plures, ac maiorcs notas praestet cacochymiae , qua plenitndinis. collante igitur Vzeri purgatione, aut parci reddita, eaque impuri sanguinis redo- leute idea , limul autem urgente moibo humorum ptirgationi innitendum censes, iuxta peccantistiu moris
292쪽
. PER VEN. s Ee T. IN ENIxIs. Lia. III. 913hamoris ideam. Nec vereri inquit, tunc oportet
purgationem , urgente ipso malo , etiamsi aliquid 'per uterum initillet,dum modb sanguis non fuerit. Quippe non raro mori plerasque conspicimus, aut saltcm in maximo periculo versari, cum timidiores faeti Medici purgare enixas renuunt, sperantes ipsi inconsul tb omnimodam lochiorum termin tioncm- Tutius itaque erit altera non sufficiente,
nos catharticis vitiosos humores deponere: nec in- conueniens per aliam partem ab utero naturam re
uocare,si ipsa per hanc non sussiciat,-vna vigens succrescat affici . Melius en iis, ac tutius est caussam morbificam quam cith deponere,quantum ipsi affectui sufficiat, quam contenti parca altera a na tura tentata vacuatione illud praestans auxilium, in aliud tempus differre, donec aut in totum natura succumbat,aut nullius fuerit utilitatis , ac comm
di .Hoc est Mercati de hac re iudicium. Hieronymus Mercurialis in Pisan. Leist. in Epid. hist praecedende humorum praeparationc per syru-pos,tum dc apparentibus coctionis signis', ac unarransacto decimo quarto sole catharticorum admittit usum e & forte copiosius adhuc post septimosi,pra viccsimum, infra videlicet ultimum carcerem,& puerperis mctgm. Caeterum quamuis Doctores hi sane grauissimi, accurate sentiant intra hos lochiorum fines, etiam& fluentibus ipsis purgandum esse, dummodb v
geat offectus illud postulans r tamen nec plene, nec in . rhodice rc in definiunt. Lubet igitur hanc rem liastra ic,quantum nobis ses. Ad ablolutam itaque huiusce doctrinae methodum tradendam, libare
plurima & decet,&ius est. In petimis, an moIbuῖ
293쪽
, DE MOR B. ACU T. CVR., Connexus, purgatione indigetis, acutusne ac νr' gens, an lenis ex sua natu ia potius, firmissimisque vallatus signis, ita vi auxilii dilatatio citra discrimen huic,alteri ver b in ulta. Mox an morbus ille simpliciter fiens, an iam factus: ille rursus, ab ute-TD tantum depondens, hic extra uterum principiuhabeat causse. Porro an&statim a partu morbus accesIerit , quam minimum adhuc a lochiorum sarcina leuata enixa, ob temporis breuem intercapedinem,cum ex praescripto nature longissimu cxopter tan Vero longe a priori carcere, ac fere iam inrotum ab onere eo de liberata , stillantibus raritum quibusdam ichoribus, a penc cunctis enixis, in Vl-ximo puerperi, statu expurgari a istactis. Deinceps
rCmperamentu enixae arili mandum , tum corPOris habitus, an Optimus ipse, an verb cacochyruus &prauus, an inter utrunque voler. Tandem an morbus acutus, aut magnars implicatus lochiis actu ia, an immittens an futurus: si actit, an in uteri corpus existat, an secuS extra.
His probe perpensis,& exacte aestimatis,ia meth dii advocemus oportet. Urgent 2 itaq; morbo, tia Udquaquam actu dependente ab utero, dc pari se T Pur
gatione postulante , in quolibet puerpori j statia a C
rempore alvu emollire contriticiariri: quia urgentia dignatione cunctis praestat indicationibus, uti si cautis principium cxtiterit utcrus, morbo in diacias date,tunc ius variis modis puci petau cocitare,n Oxad factu ia affectu cito coiulolai C. Sin autem mox b. lenis existat,etiam Jc fluant lochia, tunc de expectare motum natur glubet,an sussici ns ad omiacm rccrementoru mole deponenda:an secus: si imminute
Operetur,conabimur xunc per illum colarentu loca
294쪽
pER VEN. s Ec T. IN ENIIs IB. III. s s& a natura bene operante iam destinatum omnem sarcinam remittere. ipsa verb nequeute, etsi arte ad iura,opus absoluere, urget cathartici deliberatio in-rra puerperi j fines: veluti si absolutata fuerit in totupraescripta naturae vacuatio, iuxta enixae tempera mentum, habitum corporis,& in reddendis lochiis consuetudinem, si morbus adsit tam e purgationem exiges,intra illos Hippocraticos carceres libentius adhuc eadem utemur. urgente namque indicate, re liquis,et discordib. dignatione maiore,de eius indicati materie deliberada, iubet method': cu in acutis auxiliu differre, infaustu. Sin aute uter' idio pathice infligatur morbo acuto, tunc adstando caussa cande per infernas lectioncs tollemus, dummodo sanguis in lochio suam seruet speciem,tunc enim audacter: aliter, nisi urgetite affuistu citam revulsionem, haudquaqua admittenda venae se istio. Quae si in hoc casu nihil uiuerit, aut maxima adfuerit corruptela, cum huius caussae magnitudo auxilium indi cet magnu , 'adaequatu vero nullu praeter purgatione necessari Oct de ipso deliberandu . hoc prς stabimus, non solu in
morbo acuto actu prς sente, vetu in imminete .Prae terea,&cu morbi hi materiales,ex fluxione oborti,
duplici parte fruantur,fiente,&facharin fiente,lubet potissimu utruq; illud magnu auxiliu promiscue ex Crcere, venς sectione inqua,& purgatione: illam in corpore praesertim ple thorico, & eu sarco, uti & in
quo minima adhuc suerit humo tu corruptela, hac vero in cacochymo, aut iam cachcchico corpore. in parte denique morbi facta , cum haec iam a nostra . natura liliena, nequc vi sectionis venae attractio Di Scopos, altori' poti pbelle istud polletis locus. Illud
rsan voluit inuere Praeceptor lib. I. Aph. sc n. 22. cuco cocta I qtiit, medicari. quasi dicat, factu morbi, si u
295쪽
quod in parte stentiatum, inutile sane naturae, etsi in meliorem statum redactum ab ipsa , dum quod crassium attenuarit, viscidum inciderit liqc est enim
excrementorum coctio) medicari, pharmacis videlicet extra corpus deponere,ius .Qiud quod & qua-ro maior, ac uberior fuerit prae sientis, aut instantis morbi caulla, quod inter caetera, tum enixae temperamentum demonstrat liquido, tum corporis habi-rus,constetit do circa esculenta, tum praesertim status puerperij,& naturae actio iuxta eiusdem expulsioncm, tanto citius ac uberius,siue per vene sectio. nem, siue per purgationem vacuandum. quod p riter insinuat summus dictator, dum lib. i. de morb. mul. n.66. illud toties repetitum scribat,enixas maximum incurrere vitae periculum, nisi bremi,ac cito succurrantur, aut venarum sectione , aut purgarione. quibus verbis innitit haud dubi E , Sc cacoetham lochiorum vim , aut uberem copiam , fune stium morborum feracem. quare quanto maior copia, tanto maior efficientis caussae energia, Scquanto maior & efficacior vis,tanto citius, & --iori cum impetu oblistendum illi,breuique tempore arcenda efficacia.. Tandem rationem MasLriae oppositum comprobantem infirmare lubet. dicemus itaque admittendam primam propositionem,distinguendam assumptionem . si puerperia sumantur simpliciter , citra connexum aliculus Vrgcntis affectus,
cum purgatio illa remor erur , ii fluat , ita parens multotum , ac grauium morborum e vcrum si conne tam aei timemus , S ita conne u urgentiori occurrendum ea mcthodo, qua supra dicit uni , omnino neganda assitu Pii O. qtria maior multo
296쪽
ΡER VEN. SECT.IN ENIxis. LlB. III. 9I multo impendet noxa ex morbi acuti negligentia, si quani cito ei non occurramus,quam cx neglectu puerperii. quia ille funestam minatur,ac citissimam quidem perniciem: hoc damnum aliquod sane, verum & reparabile mox, ac longae tuim ; aut fortEnullum, cum catharticu in etiam & prauam illam materiem eliminet. Quare c5cludamus,licere qui- dem intra puerper ij carceres, adstante actu, vel iam instante morbo , ptirgationemque postulante , ea demuti, siue fluat lochion illud cruentum,aut alias, siue ullateilus non fluat.
De acutissima epilosa instante partu,vel intra puer
CAP. XLVIII. ΕT apposite,ac solerter a Thucydide non historico, verum Medico pronuntiatum elogium, Niso unica, hac ambigua curandι via, neque abera iste alutis, aluyuid tunc agentes periclitari necesse,ac adversm pericula audenter ire. O lacrum oraculum to diuinae Mineruae proles.Et rem vidit diis iiiiiissimus Galenus, & lib.Meth. Io.cap. IO. litteris mandauit, .nto itaquefatim ea aliquid nonnusta fiducia,vel cum periculo facererqua*e adempta certo
perire,tanto profecto satim est potentibm praesidiis pugnare,quam nihil agere.Ipso Galeno prius Roman rum splendor Celsus lib. 2.ca.Io. cecinit , Satim est anceps, quam nullum experiri remedium. Hoc theorema omni encomio dignum,quantum,ceu norma altera Lesbia,veritatis in se contineat,tantum,apud
temerarios Medicos forsan scandali. hoc enim ipsi
297쪽
impudenter steti, & plurima patrant mala, saecles,
multae,etiam &func sta sectoraxum amethodi fiant audaces,ad remedia plurima temere tentanda,PLO'caciter aliquando , mox ambitiose , non alio , nisi ut videantur seduli, aliquid semper aegrotanti praestantes,aliquando etiam iuvita iam fui Iclo.qua calliditate, aut si mauis, versutic auram popular C captant,viri remediorum, apud mulierculas, & ignaram plebem, nanciscuntur nomen e GraecoS,RUO-rum ipsi,ne prima quidem salutarunt limina, at triata fronte arguunt, & ceu remediis orbatos respuut, arcent , Arabes ad coelum usque vclitant. Ad
Empiricos confugiunt, dedalaea ipsorum festiuὶ
transcribunt auxilia,Pharmacopoeos ditant,seip smaximo encomio pr*dicant,eorum auxilia tanqua diuinitus reuelata plebeculς comendat,dc diuitibus pariter extollunt. Rationales Medico ,ceu pavidos cotenui,eosde,ceu sine auxilioru uberiori copia itegligui, odio prosequutur.O miserada sorsio deplorida calamitast Prisca enim illa; ac illustris dotiri na haudquaqua temerarios informatMςdicos,vcrucum prouidentia audentes, nori petulantes Acesios instruit,verum solertes methodicos,non 'carnifices: verum sedulos,ac puritos artifices,naturae humanae amantes,ac benignos tutores. porro illud theor ma exache cum illo summi Dictatoris oraculo conas bitat lib.I. Aph. len.6.dicente, extremos morbo extreme exquisite comparata remedia,
exsi iuxta oracularum ieriem de victus ratione tissimum dicantur quae in in orbis , alitatem bet rςms dis ad omnem tamen auxilii tremo morbog reus , esereri u sq
298쪽
l PER VEN.s Ecet..tN ENIXIS. LIB. III. 9I9 vitae discrimen includiunt,ac scinestam pene perni- ciem,extrema remedia debere comparari, seu pol tia cum Galetio praestidia, quae δέ potenter valeant,
aduersus vehemeitic ira, .R cxtremam ex remi mo
bi vim pugnare. verum haec comparanda non in-c5sultb,aut tem ere, sed rationali via,ut innititThucydidcs,quam Graeci οδοι vocant, Unde sciti. c. M thodo itaque comparanda cuncta,qua unica muniati reddemur audentes ad extremos propulsandos morbos,& tuto eosdem arcendose valetibus inqua, ac potetib.auxiliis,via,ac ratione simul, seu methodo exacte inuentis. Satius igitur qgrotantes,per hac tutam,ac fidam omnino viam perducere, qpam spe
salutis ablata, citia praesidia ulla fortunae ludibrioi comisses,permittere. nec quia methodus fida, finis
certus,cum morbo tum , ac belli,incertus omnino finis,incertus pariter S euentus.
Cum igitur nobis modo se offerat disputandi occasio, de morbo quodam extremo, instante nixa, frequeti,aut in puerperio; de morbo inquam sacro,
ob assiduitate in , ac vehementia paroxyimorum ex , peracuto Verba facere, causiam & multam h
bente,& cacoet liam;cui pariter, & ob urgentem acutiem, & si Iubes, xirc initatem ; potentissimis, &. extremis prςsidiis obstare methodas docet optima. . proinde aliqua nunc de ipso, haud ingrato animo, replicaTe non Srauabimur. Sed cum in ipsa morbo salutis spes ancees, & ambig aa: satius, imb ius, aliri quid cum pcriculo rentare, prudeliae clauo nunqua. diaijsi qua inconstanti fortunae infelices mulier- sula cublatis,certo quasi oppetere. Ordiar disserta- -- eius descriptione: quam nos,& usu lon-
E, A bbseruatione solerti . sedul5. attigimus;
299쪽
mox absoluam, iuxta consalij nostri rationem, Clusidem affectus curandi methodum tradendo, idque peculiari illo auxilio venet sectionis potissimum;operis institutum. In usu nostro Medico, per longam eius temporis intercapedinem,plures,&viri utque fortunς inu- minae fuere oblatae,quibus non solum foetis,uerum iam sub nixu ,aut statim pbst, execrandus hic morbus succrescerat.Grauidis porro, mensibus tantiam, in quibus secundum naturamabigitur partus,tcpti mo, nono, decimo, de alteri tantum oci uo, illum accidere minutis verubus praenotauimus. quasi istud liquido insinuet,hauddubie foetus commotior-nem ad partum, principii caussae habere rationem. nam ingenti illo motu, agitantur insuper humores illi tetri ac funesti, de tanti mali, dum caput, arcem supremam ac sensuum metropolim adoriuntur, fiunt auctores. Huic, cuni pro rei grauitate,tenui
nostra industria, verum sedula, optima stabilita; methodo,praelidiis,& efiicacibus,& extremis obtasteremus,ac tape aduocatis, & assidentibus iugiter dexterrimis quibusque doctoribus, frustrata ope.
collabente arte,palmana reportante morbo, omnes
ferὸ vitam cum morte comuuitarunt. & quod ma igis est,nullam vidimur,ab inuasionis primo in thanm,vltra tricesimam excessisse horam, altera dempta quae sextam supra trice si inam attigit: uti & altera, quae undecima a morbi insultu libra, primi para cuesset,iuuencula,optimi habitus,&eu farci corporiis infausta terram petiit.tanta est,& tam grauis huius morbi acuties,& symptomatum pariter saeuities,&hostilitas. Et cum effectus necessarib naturam ,
ideam redoleant tu in cauilarum, hi morbi sui Vcuni
300쪽
cum sint, ac lethales, ne cellarib dc cacoetham sequeiatiir caussam. ructus, cum ad magnitudinem morbi , qtiam maxilire spectet de loci affecti praestantia, simillior cij in hoc assectit multum laedatur pars corporis princeps, antimae capacis consili, rx, ac metropolis, cunctorumq; sensuum, ac motus sens,ilec Iatib hostilis,& grauissimus erit morbus atq, fatalis ad interitum. Innuit Ac hoc idem Galenus lib. 2. Aph. sen. 43. dc Α7. dum inter morbos caput ossedentes, ceu acutiores, ac vehementiores ips m conum cretepileptiam,vti & apoplexiam. Et quavis illa,in sui ratione affectus chronicus , ut initituat Praeceptor lib.F. Aph. sen.7. tamen fit acutus, ac ferinus,& ob frequentiam , bc acutiem paroxyLmorum , dc symptomatum pariter vehementiam, ac grauitatem , quae caussam habent malignam ca- cochymiam , lochiorum inquam , in caput appulsam ; uti, dc quam hydropicis superuenire idem dictator scribit, lib. coac.praenot. quae simul serina, ac
funesta occurrit. utraque namque, usu testante, cOmite ratione in saeua, ac mortifera terminatur apo plexiam,ceu totius corporis resolutiori cmo.
CG terum, quod illa puerperii accisio, epilepsiam gignere valeat, Sc hac lethalem,docet eodem libronum.3.idem dictator summus,his vellas, statis re ortam sanguinem profundunt loco non pro sede-6int , milestrici moriuntur. Cum igitur mulieres stari s heriodis,per uteri alueum redui dantem sanguinis copiam eii minent, per grauiditatis autem tem-
fluxio, inhibeatur, quid mirum,si v- peltas illi tiraua seruata, affatim ab uteii peruasi mo Wς. -ndam perniciosam anadromen caput