Johannis Raphaelis Moxii ... Methodi medendi per venae sectionem morbos muliebres acutos, libri quatuor. Quibus succedit Spicilegium eorum, quae a variis sunt scripta de curandi ratione per venae sectionem febres, quas humor putrescens accendit .. 1.

261쪽

. fendebant:alij mox, morbi caussa aestimata antecC dente , & una eius caui se principio utero, in quo simul procli ldubib erat putredinis focus, coniuricta ardentissimae febris caussa, Sc sorte primarius deliri, auctor, infernas potius venas scindendas late imperabant. uς opinio , ceu Vcrior, rationi, acimethodo magis consona , apud illos omnes incξebuit,inualuit. Nam cum certo in capacissimis uteri

vasis Lar conii steret putredinis, synochae illius febris foetura, rursus curi a vaporibus plurimis, a putredine eleuatis, ad caput sursum prouectis deli- . . rium hauὰ dubie concitaretur, & ob eorum maximam copiam,tum utriusque partis non minimam Communitatem pene appareret continuum , in carlescente admodum cerebro, una cum eius membra-- nis,optima postulabat methodus primario affectui, di cauilla principio quamprimum succurrendum.

Sed, cum Se ab humorum rapacitate, quia feruen- res & tenues,tum a morbosa partis patientis dispositisne saepe accidat sympathicuro morbum, primarium seu idiopathicum fieri, haudquaquam caput ab Alis doctoribus aspernabatur. , imb&QUL

rhodino,tum & lotione fuit procurata repulsio, Sc caloris praeter naturam attemperatio. aprosequuta methodo, & conualuit puerpera, & opi vii- tum sentientes doctores usu fuere edocti, & de methodo optima facti stimul certiores. Caeterum si delirium adesset idio pathicum,& hoc urgentius altero intexto aflectit, iam methodus postulabat illi

prius occurrendum : quod si aeque vigeret, cum se bre illa ardentis lima, seu uteri synocl1a tunc,cum Yterus signetur causse principium , & una implicatum habeat morbum,ex hypothcii eque urgentem,

262쪽

PER VEN. SECT. IN ENIxIs.LIB. III. 92, 3lito altero comite, ad uterum accedemus. sic

mis igitur prius venas infernas, mox dubito-

adem, in praemissa curandi methodo implica-n affectuum,quod ultim b aestimandum venit, id stante urgentia,& efficiente causta, est 3c al-aussa sine qua nbm sic enim hanc, etiam cum,lbphis Galenus vocat lib. 3. meth. cap. 9. qu i , neque per se est , neque essiciens quidem, x tamen & illa : altera ad esse effectuum 'iam operatur , ut apertio fenestrae ad cubi-plendore in : cdm illa apertio, ne lucis qui-

caussa essiciens , verum impedimentum rens. altera ad effectum nulla ratione operatur, t de ratione caussae essicientis, non ut talis;vti iras ad aedificandu nihil agit , est ratnen caun' qua non artifex operareturricum nequeat essec sine risibilitate, non autem per eam opera

' igitur cauo sine qua non, in ipsa methodo, ima illa tantsi differetia obseruandς veniunt,m agunt ad esse effectus sanandi,quod haudiam liceat hunc tollere,quin prius,aut saltem easdem caussas tollamus:cum nullam depenna habeat in fieri,aut conseruari effectus ipsi,; caussis sine quibus non, verum sanationem

D tantum impediunt,aut remorantur.Sed ta-

he &suum in curatione, ac peculiaremi ordine, cum alie, ceu aduersς prius tollenim connexus alter effetuus, ut phlegmo cum lacquit enim tolli vicus, quin prius & phleg- latur: 1pedit eiu hoc,viceris agglutinatione,,nem. quid quod dcvlcus ipsunt potius augetndo,ac diuelle do partes. Ruritis aliet harum

263쪽

'caulia,simultanea admittunt ablatic Iem,ut viceris' cauitas, ausettur una cum ulcere, chm illa eadem qiuae cauitatem replent, Iicus una satient. Aliae doniqtie cum priori illo ordine concurrere videntur sum prius de posterius spectent: verum distinguu-rur hae, cum contraria in se inuicem non indigent, uti priores illae caussie,se 3 distinista tantum .uti sordes, quaecum ulcere sunt, prius abstergendae v niunt,quam ulcus siccandum: hae enim indicati nes distinctae tantum , non oppositae, aut aduersae,

uti illae prioris orclini S. Praeterea hae cauise sine quibus n5, ut etiam n minis etymon palam insinuat, primum sibi locum Vindicare videtur in usu Medico quia si causR sium, sine quarum priori ablatione nequit , aut nefaS, amplicatus morbus tolli , ab earum ablatione necessario inchoanda curatio. Reuocandae 'isitur hae,ad illa impedientia I quq auxiliorum occusionem remoralitur.uti se habet ventriculi alimentorum cruditas cum febre: nam illa caussa est, sine . qua non ad febris curationem accedere licct: quia aufert, aut te moratur potius venae secandae occasionem; praesentaneum, ac unicum omnium febriuputridarum auxilium.Verum in morbis,in quibus, ob eorum urgentiam, admodum praeceps auxili Tum occasio, spernenda venit tunc haec caussa sine qua non; uti apparet in urgentissima apoplexia, aurangina,in quibus morbis,etiam praedusta cru)itate neglecta , ad illorum curationem sedulli uos cqnuci timur. satius namque est hominem animam penu agentem seruare, quam cruditati frustraptae-uid cre, cuius ne3lectio reparabilem Iane inducit

Quare

264쪽

PER VEN. sECT. IN ENIXIS. LIB. III. 92Iliarchaec methodus implicatorum affect uum indorum hos continet scopos, quodvrgentiori,uo maximum φgrotanti impendet vitae discri-:quamprimum obstemiis,altero non neglecto, hibens non fuerit indicans. vertim, si affectus iuus,sitie urgentia, Δ hic connexus cum altero

hie caulla efficientis rationem, ab hoc potius lexo inchoanda curatio, sin autem aliqua adsit; sine qua non,ceu impediens curationem,uel ua causarum efficientium series,quibus suo te hiudquaquam ablatis, nec effectus queat idque citra alterius praesenti s morbi urgentiat caussa, sine qua non exordiemur tunc cur ih.cum affinus tali nequeant, ipsa praesente: Minanda causiarum series, at a prima proce- ,ad atltimam usque gradatim exoluendam,se.

muertamur.

methodi implicatorum enixarum mor- borum.

CAp. XLVI

. c. t.

Ethodi quam multi multum celebrant in- .lcognitam vis niaxima , Vsus praestans com it praestantiam, usumque demonstrat charissi lenus, lib.praesertim s. meth.cap.9.dum hOloriatur,si non a se intuentam,cumipso priusic fiam mus lustrarit, ad calculu usque saltem sile, suisque numeris absoluisse. quo rursus to ganti analogia usus omnes, quos in actuosa Medicinae parte,amplifica venuste res ital

265쪽

DE MORB. . ACU T. CVR.

Haec itaque methodus,inquit,instar Traiani Hispani Caesaris,totius Italiae itinera illustrantis cammetri lutosas vias lapidibus sternit, aut aggestionibus ditis exaltatienticosas & asperas expurgat, intraribilia flumina pontibus iungit, longioreS vias, quopus erat breuiores excindit, dissiciles propter a Iduum collem,pei loca mitiora deflectit, desertas deseris obsellas per habitatas transfer aspera quaeque lcomplanans.Quid pluraZHanc igitur, tot tantis hie fructibus grauidam, omni arte prosequamur, am plectamur: qua itide imbuti Herculea clava sapientiae,atque prudentiae symbolo Lerirete hydrae cun

cta capita certo amputabimuS.. Caeterum cum vnla

uersalia doctum neminem reddanat, nisi in particu laribus iugiter se exerceat:praemissa viai herialithodo, tempus iam ,Particularia , eadem aduomethodo,percurramus serib.

Supponamus igitur Cybelem enixam , tertio partu die pleuritide exquisita lacestiri , inflamma. tione contracta in silii stras costas succinge ille o brana,assidentibus iugiter exquisitae pleuritidis pithognomonicis signis. Mox ponamus hanc,a nix carcere lochia roddidisse,quamuis parca manu,nex naturae praescripto ; quid quod ac saepὸ eadcum ventris,ac lumborum doloribus. Denique tuamus &hanc, non raro passione assici hystca,cum aphonia, & omnimoda sensuum , ac re si

rationis rere amissione ; passio quidem familia

enixis. -

In tanta, ac tam graui affectuui' syndrome, ad affectuum complicatio, adest Sceorundem cons sio. In primis obuiam fit duplex ille affectus vrgentissimus,pleuinti, inquam, & ingens hysterica pase

266쪽

utrique implicatur dia caulla, & sympto malima cima caterva. mox accessit & horum omniumctuum cautia principium, utcrus, efficicns via, Ia,lochion partim accisum,& praua ac maligna

ariter laedens. occurrit tandem dc altera toto eresecundum naturam pervierit m cxcretio:et-

ex eo quod imminute reddatur, sympto ma illa in excretione imminuta. Si igitur cunei as hascationes partim concordes , partim discordes nemus, uterus affectus dignatione masor, dc principiu habet caullae,&quia urgetiis ino la-t affectu, hysterica videt .passione, qua saeuissi- atque funesta symptomata comitantur, sync pnoea, aphonia, pulsuum interceptio , ferii ares,& alia,Et cum methodus postulet,indicanis ratione maiori quam primum occurreridum

ic sit passio illa hysterica, huic imprimis obtaas. csed autem' haec passio sit indicans digna-

maius liquido declarant immorigera,ac feri a symptomata. accersit enim haec passio sta-fncopem , &haec rursus maximam essicit vi- exolutionem. cuius generationis modus hic; es tetri, ac maligni ex puerperio elati partess,principes oppetunt, cor potissimum quo- irae sientia lancinantur valde, SP victoriam eo-m quasi reportant,unde fatiscentis naturae apis: signa,cumque indicatio a viribus reliquas o- dignitate praecellat, quae quam maxime fiuilectu dissipantur , hinci quam primum acariti quidem huic est adhibenda cura, ceu Vr-γ1i ametui.& dignitate fraestantiori . obstabii statim naturi rere succubentem variis exci-

auxiliis. hoc praestabimus antidotis propriis

267쪽

id polletibus,tigaturis,frictionibus,cucurbiis S Ver- isus partes infernas,linimentis, iis, fiumigiis m- fra odoriferis, supra foetidis, aliis.Remissioribus facti sympromatis, cum amplius sere non labascat vii es,medio riterque se habente morbivi gentia ad

caussam mors accedemus , nequeunte sanari morbo, ipsa m nente. Caussa igitur omnium cum pser' perium sit redundans, hoc eliminare, crebro omni arte t abimus: & cum inter auxilia cuncta, istud cito, tuto, ac suauiter pollentia sit venae sectio , ad hanc deliberandam citis ii me accingemur. Vtendi m bum pars prirnarib affecta,caussam undeqiraqtie accingens, demonstrabit, haec uterus est. decerne- Inus itaque quam cito venas secare inferna8: quae Vtero.primb laboranti praeuident apposite, de caussam una foras extra corpus educunt ubertim. Ex huius vacuatione,commoda insequentur maxima,

Vtilitates non mini inae: hystetica ilia passio praec quebitur quam primum,ne ultro repetat, symptόm ea rursus illam comitantia extinguentur, palindrOmes eius lem retrahetur,ac iter reflectet, ne amplius irrequieto imo tu sursum feratur. quia ablata Issate-xie, nec pars hauddubie mittens j ad pectus miseret e neque pectus pari ratione recipiet. quid quod dc hoc medio nos , quod maximum est motum illum toto genere secundum naturam iuuabimus, aut saltet m. q*όd non leue iuxta defectum retribuemus, Hoc igitur auxilium cin leorditer cunctis his indicationibus statisfacit c dis, scorde ruisus nec, in totum respuit quamuis hae l.aliud per te requirant auxilium. curationis enim

ordo postulat aliccuri dis adstantibus indicantilius 'PLimo urgentiori .us cauilR rationem habenti O, s

268쪽

PER VEN. SECT. IN ENIXI s. LIB. III. 919mus,quibus sed at is,mox ad oppositum,aut dissitem conirertamur. Quare in nostra hac hypo-i,victa iam hystcrica passione, una cum immoris comitantibus syinplomatis , imminuta rur- . aut ablata Virorumque caussa, ad pleuritidis eiu curationem sedulb reuocabimur. qui por- feci us,pi aeter lochion,antecedentem eius caus . iam restitum,cum coniunctam alteram habeat lam, huic praecaucbimus primb,accersita & e methodo compositorum affectuum, morbiam, caussae,ac cocomitantium symptomatum. ibimus caulsae,si nos fluentem humorem remus,& fluxum una vacuamus: utrumque ex- Iraestat vena coniunx eiusdem lateris. Sc cum

ex ς indicationes concordes sint,anodHnis,acri ate laxantibus quam primum dolori obsiste- Se partim conitinctam caussam factum inqua, alitum digeremus .spitium iugiter eclegmatis, istis reddemus facite: quod est ordo indican-

tertium,quid cum quo sanandum occas.nenim iteri ita occurrendum, ut connexum ini negligamus. Superest itaque ex dictis,hyst passionem , cetu urgentiorem , ac dignitate Cm,quam prim9m ante riedam: caussae mox pio , statim obsistendum, tundendo praeseri ferri a vasa , quousque enixam constiterit scri pro naturae a lochiis sere repurgaφam, id ratu un, virium robore. Tandem ad pleuriti- mandam conuolandum , venas secando com Ium se, quales cubiti internae,eiusdem in obrem arguendus Ludovicus Mercarus,

. q. de motb. mul. cap.II. aduersis veritatem

269쪽

Hippocratis itidem, & Galeni dogmata strenue,ait filsb una contendit, in enixarum pleuritide idio- pathica videlicet, fluente adhuc lochio ι insequem dum quamprimum hunc naturae motum, alterum verb praeter naturam,ad partem assectam impetum ducentem,ad quain longissimas a tentata parte, recellendum. Verum hic vir, quamuis doctus, duplici nonii deformiter tuit licet autem sine acerbitate animo-tum,dissimiles habere opiniones . Aberrat quamprimum , quia in hoc connexu, simpliciter decernit motum naturae in puerperio primb insequendum. hoc enim tantum sis, quando propter locliij ubertatem, dc naturae praescriptum, critico quin more,sperandum pleuritidem tollendrm fore. nam si parca manu reddatur, etsi causia ratione habeat, si uros pariter affectus, actu iam habes partes plurimas factas , ut ne quidem citra manifestum vitae discrimen negligere liceat: accingemur potius s duid, methodo reclamante, prius ac celerrime v genti affectui occurrere. quod unice, aῆ solum reuulsio praestat ex vena coniuge eiusdem lateris f cta.haec enim exacta reuuliiQ morborum magnorum actu existentium , videlicet reuellere ex parte ad quam humor fluit , haudquaquam ex parte, ex qua ille fluit.Neque rursus asseruior ipsi Merc to , dicenti Cleomenis Uxorem, ex accisione menstruorum, pleuriti de laborasse,& ipsis mox aduem tantibus , liberatam ; cum nec per somnium quidem hoc insinuarit Hippocrates lib. I. Epid. num sit ubi hanc refert histόriam, imb huic mulieri inquit, quarto sole, critico more superueniente periodice mensurno sanSuine, & uberrime fluem

270쪽

raudquaquam prius acciso & tussim cessasse,

alionem , & dolorem , ac una Lbrem rc mi- quare huic inserui in arte mouere, sed totum rae relinquere, ius. Verum si menses hisym- istice fluerent', ac extra typicam periodum; quod, et ii periodice, imminute tamen,negle- ais, bc urgente assbctu, conuertendus omni-1edi cus ad morbi illius' urgentis curationem, eculiari, iuxta morbi ideam, aduocata metho-Porrh nec licet omnes Naturae motus nos imi- ros praesertim,quos ipsa per occultasti rosequitas , tum & alteros , qui raro ab eadem neri ingunt. cedit secun db a veritare idem Mercatus, cumimet ipse motum praeter naturam , dum actud di stantissimas partes reuocandum csse. Hqci tantum verum, iuxta Galeni doctrinam lib. si . rat. per venae sech. cap. I9. in fisturo motu, uturis morbis,aut his tantum, qui simpliciter fientes, cum adhuc partibus factis non fruan-rliquis verb,partes simul factas habentibus, capi ex adsit indicatio , α aeque vrge is,& parrisit, & alterius iam factae, scopi indicati pari ra-

aeque adsunt urgentes ac duplices,revulsionisi cet,ac vacuationis; utrumque propter aequa-:etia celerrime praestandum; quod commodesaec tuiti exigit sola sectio venarum coniugu,exio lib. praesertim II. meth.cap.l6.Extra metho- igitur , ac temerarium ad longinquas par- .

istum fluentis humoris intendere , &. flu-n Parte, omnino negligere. illo enim moneque quod in parte influit retrahitur, aut