Johannis Raphaelis Moxii ... Methodi medendi per venae sectionem morbos muliebres acutos, libri quatuor. Quibus succedit Spicilegium eorum, quae a variis sunt scripta de curandi ratione per venae sectionem febres, quas humor putrescens accendit .. 1.

271쪽

neque materies iam in parte affecta stabulata, ex Galeno itidem lib. de tremore &c.cap. .Vacuari Vl-. Iaratione quir. iAdmittenda haec methodus quam sorte ab Alii-cenna,ac NGue Mercatus mutua uit , dum in pleuritidis curatione eam ipsi exerceant in in morbo futuro,seu in pleuritide futurae quando videlicet quis,

aut ob mentium , aut haemorrhoidum restitam V cuationem , aut sb aliam quamcunque caussam fuerit assuetus per singulos annos, stato tempore in hunc morbum, aut alium quemcumque Incudere.tunc enim, testante Galeno lib. de currata per venae sech. cap. i9.lubet, imb ius, multo ante moibi aduentum,caussim antecedentem a corpore rem uere, & ad distantissimam,a parte de suturo tentanda, humorem retrahere. Aut forte quando,Vt nuper iam' diximus intistes cente liquido mandante parte , & actu iam transfluente per quandam metadosim hu re,nullis adhuc, aut saltem quam

minimis germinatis morbi particulis quae aliqua

aete innuunt morborum praecedentia aliqua symptomata I licet inquam tunc parte mandante directb, ceu caussae plincipi' fluxionem illam recellere ad longinquas usque partes, a iam iam,

ea dem fluxionem recepturis. cuius rei, aut quia fere incomprehensibilis, aut quia rarissime in hoc insultu morbi acceriemur Medici, rarb ipsis com ceditur huiusmodi optrandi locus. In in Rait,' que pleuriti de potius exercenda altera Hippocratis , 6c Galeni methodus, tundendo venam , quae cito sanguinem fluentc: compescat, & fluxum i ex parte inflam Aatione Obsessa , una exhauriat: qualis necesiarib coniux, cum ιατ ιξιν eu Vt inte

272쪽

PER VEN. sECT. IN ENid is . LIB. III. 933 tator Galenus lib. 3. de Crisib. ca. 3. liaturae quari rectitudine. vltimus huius auxilii carcer erit, i axionis celsatio,& multitudinis depletio .inno-dit utrumque duplici via, vel communi reliquis a morbis, ex remissione videlicet quorunda sym- amatum, vel priuata, qua dictator assignat lib. a.

rat. Mich. seu. Io. mutatio videlicet coloris in ex-

icto sanguine. verum hoc praeceptum, quibusdanitationibus condiendum censet Galenus claris mus lib de cur. rat. per venae se h. c. I .altera haru,

uod prius loci passi obseruetux propinquitas; si

tque ille distantissimus , tunc maxima requiritur inguinis vacuatio , & vltra modum corporis ina-iti Q ad hoc, ut qui in parte obsessa residet, educa. ur: unde & vires diu multu labe reptur. Altera rurus, quod initimmationis idea aestimetur, si enim saua, ac maligna, & inculcatus insuper sanguis inoco affecto , ita ut ne speretur quidem libenter ilum dimitti, haudquaquam tunc expectanda colores mutatio. Quare per primam illam limitatione operienda non venit coloris mutatio,quado pleurit illis dolor ad hypoehondrium vergerit: quia adlauc, ut vacuetur humor in inferna thoracis parte stabulatus necesse est venam a tigos,ac reliquas eius iider costales propagines, tuna venae ratiae aliquotidiculos,plus iusto inaniri prius: quod ne,citra maλimam aegrotantisa actuxam, possibile. in rem

cum contemplallet Praeceptor , forte antinum in lixit, ut huic pleuritidi maxime purg.itionem c 5 sileret. Nos cum Galeqo, etiam in vitaque de yenaeone potius d uberandum censen ius. 4emqtie,dta per alteram limitationem coloris mutatio in

Pliri itide inquirenua,ipsa existente funesta. ac mar

273쪽

ligna , seu in qua in gangraenam fit mutatio: qui in nullis his humore cedir passus locus.quii, quod,& ob motbi cacoethiam, cum statim vires, ut plurimum exoluatitur,venae sectionen . saltem coetu-1ain, ne illae sustinent. ' , De aeris Achio sanando, Ochexia, aut leucophiez-matia enixis laborantibus.

o CAp. XL V. INcautus se mineus sexus, rerum omnium auidus persaepe suo quasi nutu in malaciam foedὸ incidit, insce iam metamorphosim eundem saepe

reddentem. Mulier enim turgentem ac procaciter quidem plurima exoptat, ne utrunque mala, Veru& detestanda aliquando.Experimur quamprimum

illudi, proh dolor l) in intrepida Pandora, totius

humanae calamitatis origine.Haec rursus priuata ardentius concupiscit ad denegata verb exardescit amplius. Porro deprauato appetitu avide comm ta, lapillis, ta testis importune vescitur, gypso mox, garbbnibus,ceta, curio. fructibus immaturis, & ,

miti A quotum frequenti consuetudine uniuersum corpus teterrimo repletur succo, vasa obstrusetur, ventriculi Acultates languent,haematoseos depopulatur calor, labitur inSuper & 'vivifici nectaris setieratio': hinc corpus Aeprauate nutritur, ca-chexili mox laborat, hydrope curius , aliisque tandem plurimis uncinatur malis. Implicantur in hoc detestando errore potissimum iuuenculae, illo

274쪽

-sertim pubertatis tempore, quando menses eDdiccscere iam iam assuescunt, Praegnantes itidemi nise primis graitiditatis mensibus, etiam testantea Ictrio, tum lih i.de cauis. sympl. ca.7.tum &lib. I. hor. sen.s I. quibus erroribus si forte vela miser es ipsae pandant,cum & sedentaria vita fruantur,agIiaute potius temere delectentur ., ultimis gest toriis in utero temporibus, non in cachexiam so- iam, verum in leucophlegmatiam incidunt,ac siveuccumbunt. Occumbunt aute naui existente fi na,M .in alto adhuc mari, instante videlicet partu, zommotis undequaque deterrimis illis, ac suaestis

excrementis, nixus ratione. quibus iugiter concitatis, per quandam palindromen, portio aliquη repens c put, etiam lethalis epilepsae fit parens: quamisera ili sorte supremum conficiunt diem. iam

aliae deinceps in ipso portu, exonerata itidem me ce, Cum iuxta praescriptum naturae, ob maximas ac contumaces iugiter partas obstructioncs non red-41tur lochion, acutissimis,ac sepe funestis prehenduntur morbis, & inexorabili tandem Atropo tributum vitae reddunt. C terum fateor sane stulta hac lege cunctas vinciendas non esse,cum plures solertes, sobriae, prouidae, a nobisque,ceu exemplaria virtutum aestima-dae:quae,etsi omni in fictu parcimonia scuatur nul

sumque ad fit externum erratum, tamen ob temperamenti rationem, sexus, aut cuiusque peculiarem,

aut ob nimiam sanguinis copiam, qua etiam inuitὸ gaudent fretae, & obruitur ab eadem pariter calor, iecur nihilominus suo Hunere deprauato fungitur, ichores inde in corpore languinis vice exundant,

275쪽

iecoris oeconomia vitiatur , Vna & ne stareum pabulum,cunctis coi oris partibus ad alitionem na cessarium,cachexia exoritur,iam leucophlegmatia, aut altera rursus hydropis species. Ha CFuncta Prae poderare decet Medicum, ad opportunam morborum foeminarum curationem,cum praegrestis Cau Dia, coniunctares m primordia, saepenumerb medendi methodum invertant. Sed ut in eodem Comis moremur exemplo, liquet in hydropis curatione: nam ius in ipsa, ni a suppresso sanguine o tum traxerit, ipso adhuc suam ideam ser Macite, sanguinem haurire , nefas, sit ab alia quacunque

Quamobrem, cum enixae, ob duplicem potissismum rationem cachexia, aut leucophlegmatia I borent; aut ob intempegitium videlicet assui raptorum viani, quς vel per se,vel per accidens hopar r sit gerant,aut ob suppressibnem mensurni Languinis,conceptionis ratione praeter modum geu Crata, aut coaceruata sanguinis mole, eundem hepatis calorem suffocante, ac frigiditatem iugiter sonsim introducente,cauisa unica tum cachexle,tum cunctarum hydropis specierum: quam nec subterfugit&altera,ex febre a identi concitata, cum ab illo I rige- . tissimo praeter naturam calore, & nativus supplam tetur, & frigiditas simul cert3 inti omittatur. vide- dum nobis, qua ratione, quave methodo accisiam lochion sanandum,aut adstate cach exta, aut loci co-

phlegmatia , illius symptomatis forte essiciente

cauta. Veruln cum haec accisa materies vacuariori cm

haud ubie indicet, nos de remediis jd pollentibusserib, ac citb deliberabimus. Sed, cum inter maxi-

276쪽

ma auxilia puerperia excitantia, etiam,vi saepe diximus ex utroque Parete, venae sectio praester, inquirendum modo, an eo auxilio, in hac hypothesi , ac citum concitemus lochion, an ad aliud nos confugiamus t Sanguinis iraisio in ptimis interdicenda videtur in omni hydropis specie: quia, cum omnis caussa habeat frigidari, heparis intempcriem , siue priuatiue,siue politiue sui cu logicis ua l . quamur

quam intemperiem venae sectio una auget, etsi per accidens, nccellarib S. haec omittcnda. Galenum tamen habemus nos aduersarium, simul eM Trallianum; ille lib. praesertim 4. de rat. vidi. sen. III. quotiescunque anas arca ab aliqua sanguinis supprensione, aut plenitudine ortum traxerit, venas tundC- das arbitratur. nam redundantia hepatis calorem

suffocante deposita, liberὸ tunc suo fungetur munere visicus, Sc tolletur una morbus. Trallianus itidem Iib. 9.ca. 2 noluit, An arca venasectionem in-t dum requirit, quὰdo exsanguinis frigidi copia, na' sicitur, cuius copia detractio naturam leuat, sty reliquis facile perat. nihilminus quam ignis externus a lignis viridis mae propemodum extinctus refocillatur,'ampli s exardo cit, ablata copia lignorum illum seu secatium. Concordes hi Gistores grauissimi nobi Dcum fient, si auxilium hoc admiserimus in primo

tantum ipsius moibi limine, tum ad huc corpus ca-chcxia vexatur, & sanguis adhuc suam seruarit ideam ; ut in omni sanguinis vacuatione prestadum consulit Clarissimus Galenus it. A de tuend. valet. Qio. Lubet igitur ei uncisis puerperiis, adstante ca-cheata, aut salicin inchoante leucophlcgmatia, ii plenitudinis ratione ab accisione partae , contracti

277쪽

do purgandum, quida prius utraque reddi cprpora suerint illi affectus,'adhuc sanguis suam seruarix

Deciem, venarum inferiorum lcctione illis iatis sacere. cuius auxili j v sitis, si forte ob crurum , aut tib Mum rumores, ipsis familiares, impediatur, ad earumdem partium scarificationes, quas suadet GD

mus. Modii affabre docet do istissimus o sper Alpinus lib. suo .de Aegypt. Medicina. c.3. Caeterum, cum omni arte insequedus sit naturae motus, bene, ac sed liciter operantis, si auxilium illud iussiciens non fuerit ad deponendam omiacm sarcinarii, nos tunc assumptis peros insectis sementis , linime

ris,ac aliis,quia dein motum naturς per Vterum con

citare seduld studebimus. Porro si puerperii restrictio comitem habuerit cachexiam, aut leucophlegmatiam a frigidis per sc caussis obortas , positjue inquam : aut rursui si a suffocante plenitudine, ptiuatiua videlicet caussa sanguis in totum suerit iam mutatus, ut ne quidem amplius suam reprς sentet ideam , abdicandarunc in totum venae sectio, & cacochymiam auxiliis aliis deponendam eumethodus docer. Tentamdus itaq; quamprimum idem a natura praescriptus canalis, aut antidotis menses euocantibus, balanis acribus nulla tamen in utero aut inflammarione, 'aut ulcere existente calidis & ttenuantibus fometis,lini mentis rursus, aut molli ceμto supra pubem impqsito, istud consulente Hippocrate lib. 2. Epid. st h. s. sen. 7: Vcrum si cunctis his arte adhibitis, haudquaquam respondeat natura, aut forte nulla

278쪽

saevit spes eam viam aggressuram esse, praesertimatissimo aliquo adstante morbo, ceterive postv nte auxilio,tunc potius per vicinam partem, ca , chymiam illam derivandam esse, & Ars, & Wa-i et Natura,iubct. quod pra stabimus,etiam stillan- adhuc per uterum fluxu , ceu ineficaci ad maxi-aam illam prauorum succorum redundantiam, a- uti morbi germinatricem , tollendam. neque tinetia da palindromes,ceu eliminato humore, & au-

iliorum beneficio foras prosiliente. Quare differte auxilium istud piaculum, cum fortunae fallaci enixarum committatur vita. Ab humoris namque onere natura oppressa,& succumbet haud dubie, &volucri in posterum ablata auxiliorum 'occasione, enixa,suasi certo peribit.Sed ne verbigercmur,Pr ceptorem summum nos auediamus veritatis MedicqMagistru,tu lib.de Nat.pueri,n. I .tu lib. I.de morb. mul. nu. 66. qui b. utrisque locis,enixis,lochia accisa habentibus, breui,ac cit aut secare Venam,aut re trem emollire, imperar. quod si differatur, inquit maximum vita incurrent periculum. CA articis itaque quamprimum has enixas uberrimὸ,iuxta cacOchymi succi redundantiam , nos vacuabimus. cum haec vacuatio habilis, tum propter partium vicinitatem, viarum latitudinem, naturae a liuetudinem, idm propter illorum auxiliorum energiam maximam, funditus omnem deponere valentium cacb-

listic sententiae opponitur forsan aphoristica do-

ti taro per initia medicamelo utendu purgate, nisi

279쪽

inuiolatis anxierit legibus. Qitaretis enixis,DE DS. quidem clib ac breui pii rgare,cum & sit coctiope staiada liui runa, re lubricitas uni innitia eritis

corporis . . , 'Verum haec longe abest inter se dissentiant; cum interprete Galeno insignj,mentis Hippocraticae sedulo exploratore lib. praesertim I. Aph. sen. 24. R Ian- do in acutis, materies ad sit excrenonem Pro tar, ac gliscit,etiam nulla expectata coctione per iniria, citoque eandem vacu re ius. quod autem in molica huothesi gliscat, exitumque exopici materi CS ci ristimum,neaniatros quidem renuet. Iutedit namque maximo cum animalis commodo, at hi rech tris natura, in seu minis cunctis quamprimum a. nixu , seu foetus cxpulsione omnem illam sar nam, Ier rotum grauiditatis dempus azeruatam,per uteri omachum summo artificio dcponere: nisi forte Mipla,ab aliqua praeter naturam caussa impedita, suo iis ustretur fine. Provide igitur hanc imitabimur, ducendo humor em viis, ac locis utiliter confercntihus,per uterum si possibile,aut saltem per aluum.

ceu locum viciniorem;idqtie ad instar naturae,iaulla expectata coctione, cum nec himc alterare , a concoquere natura intendat, nulla ve.aestimata Corporis lubricitate,quia niaximum instat cx ipsa mo-' ra enixae discrimen,cum sedulb,ac cito ciuidem e . pulsionem illa serib moliatur. Cilb igitur, ac breui cum Hippocrate hanc copiam dcplebimus, ne

morbus aliquis magnus enixam corripiat, dc vitae iugiter periculum ipsa incurrat. Praeterea, cum cia Galeno lib. 2. ad Glauc.' P. 1. eadem rationc agendum in morbis futuris praeca-' uendis,ac in sanandis praesentibus: dc in his fas va-

280쪽

pER 'VEN. sΤCT. IN ENIxIs.LIB. III. '94tcuare, si gliscat,ac proritet mareri cs,si οργα inqllain, etiam ex .Galeno lib. quos, quibus &L. eigo &ide praeliandum in futuris; cuna cerib quali expectamus 'iam instantes morbos. cadem igitur ceseritatu in virisque agemuS. 4 re quando sui Nuneris in totum oblita natura,iu hil, aut qi iam minimum excernit per uterum, nec quit: tunc nos eandem sollicite excitare cogimus,aru venae sectione, si sanguis adhuc suam seruet ideam , aut per aluum si cacochymia etsi pituitosi,nulla expectata coistione:nis ut se ib Galenus dixerat lib. I. Aph. sen.a .aliqua nanciscatur occasio Propinandi mesicyathum, in quo hyi Topi nonnihil aut Origant,aut tragorigant,aut thymi, aut pulegii, aut denique id genus humores tenuatium aliquid, incoxeri'. quo auxilio probe & inciduntur ii mores ζ & ittenuantur , fluxiles e redduntur,

.ne; minus dc reserantur viae. Si itaque tali, ac. tanto allato. remedio corpus egeat , per aluum

videlicet vacuare i dum bene se habet , id de monstrante natura,cum statim a partu per dies plurimos copiosas ipsa moliatur vacuationes: nemini dubium, quin cicin tempore opportuno ciusdem auxilii afferatur occasio, arte nos idem praestandi,

quod hauddubie fuisset ipsa aggressa, nisi impeditae

siccumberet.quid quod & cum materies, venae sectionem rennat, altero substituto auxilio, affabrs eandem tollemus,cathartico videlicet, apposito sane ad omnem deponendam cacochymiam auxili a ' hunde ex vi methodi, de eo, lem nos tutb, commode deliberabimus' remedio. '