장음표시 사용
581쪽
ptione sori: permutandi voce pro mutandi accepta, ut l. . g. I. in de relis se se l. 22. g. I . r. ad municipalem. apud Cic cronem, non uno loco. Sic sanc,ut istud addam,& temporario exilio,cuius alibi frequens mentio, punitus, in prouincia sua ubi domicilium habet defendere se cogitur, & si non defendatur bona eius veneunt, i. IJ.α'.quib.ex causis in poss. eatur. Eodemque re tinct cx eodem Papiniano lex a O. de minoribus δά lex 26. g. I. π.exquib. causis maiores. t eni*ae & ipsa in commune domicilij ratio temporaria est, ut idem Papinianus in Miberras ad municipalem. Vcrum neque haec nobis interpretatio placet. Notia igitur haec interpretatio diu multumque cogitanti succurrit pertinere hanc R. videri ad aliquam ipsi met prouinciae immutationem, V.g. ad UN ION E M,coniunctionem seu adiunctionem, unius prouinciae ad alteram prouinciain, seu alterius prouinciae formulam sui loquitur Plinius, tib. .c. q.)Nempe enim Principes Romani, uti prouincias pro rerum necessitate saepe diuidebant quod ostendit vel lex s. m. de of c.aH. ν deposui. Videndus & Strabonis locus, lib.υθ. Dionis lib. 13. At Claudiani ne lib. 2.in Eutrop. idque etiam in Ecclesia usurpatum, ubi frequentes huiusmodi immutationes CC- currunt , ita ICrro seu mutata vice , nonnunquam prouincias duas una iri in administrationem compellebant, coniungebanr, Vnique Rectori temporaria permutatione plures subjicic baiar: quod ostendit etiam lex i. Coae de Us. Praef. P. V. Sc Ndu. Ius.18. 29. Idque,vel sic, ut una iam alzzrluS αγροοήκη censeretur , una alteram nomine suo ambiret: vel saltem utraque veteri nomine nec quicquam mutato uni cidemquc Rectori subesset. De huius igitur temporariae pcrinutationis quam patitur prouincia cinctu hic quaeri videtur,num ideo pristinum P Ro-VINCi AE Ius hac t cmporaria perna Etalion innovatum Ccnseatur,id est, utrum ea ideo de prouinciarum notitia, matricula, albo,censu, num croque eae puncta censeri .lcbcat, velut alterius
jam prouincaae pars neque amplius alia seu diuersa Z Quod di- Ccndum utique vidcbatur, co quod alterius prouinciae nomini de ac mini t tiationi subjiceretur. Et id tamen hac Reg. negari Videtur, num pC,non ilico quia temporaria Φροσούρω permutatione scu mutatione duae prouinciae in unam coaluerunt ἐν έ
582쪽
χ. Secundo fingamus, Postulare aliquem prohibitum judiciali sententia, ex causa infamiam non irrogante Sane in ea
tantum prouincia in qua Praeses fuit qui sententiam dixit, veluti in Syria vel Mysia, non recte postulabit, in alia non prohibetur, ut Papin. in l. 9. π. de posui. licet inquit Papinianus eat. eiu dem Nominis sit. 3. Fingamus tertio in una Syriae ciuitate conuentum in ea sitis ure non posse Θ Sane audietur si in alia eiusdem Prouinciae Syriae ciuitate satisdare paratus tu, l. 7. g. I. π.qui satisdare quae lex huic coniungenda est , velut ex eodem Vlpiani libro i . ad Edictum desuinpta) sed argumento a contrario, non audietur remitti postulans in aliam prouinciam , puta Palaestinam vel Pl. Tnicen, quamuis Syriae unitam. Quarto fingamus speciem in itidiciali conuentione, ubi scilicet passim tractatur, ubinam locorum 6c in qua quisque prouincia conueniri possit, de nominatim haeres: quare Sc passim ibi de prouincia agi videmus, sit. de Eiciis. Imb Jc illa quaestio agitata , virum Legatus Reipubl. alicuius aut prouinciae Romam mimis, Romae conueniri posset eo nomine quod in prouincia contraxit Et vero hac parte constitutum , si in sua prouincia ante contraxit, conueniri non posse: si extra prouinciam suam, vel in Italia posse, 39. g. I. .de iussiciis. Definitumque idem fore, si non in ipsa quidem Italia contraxisset, verum in insulis Italiae, l. 9. Quaesitumque fors ulterius, utrum idem dicendum esset, si non in Italia vcl Italiae insulis contraxisset, verum in prouincia quadam quae temporaria permutatione Italiae addita suisset 3 Exemplum ponamus in Alpina Prouiuria, quae modo Italiae, modo Galliis accensita fuir, ac nominatim Alpes Graiae, ut post haec tempora ex Rufo Festo, in Breuiario, Ammiano Marcellino, Indice Sconia oviano& Notitia Imperi j & Paulo Diacono discimus': certe Italiae Alpes coniunguntur in l. I. C.Th. de desieri b. ubi dicam. Quinto fingamus, de inos scisso nominatim testamento agi ab uersus Syrum haeredem Sane in Syria, in qua domicilium haeres habet,agi oportet, non in Palaestina,vel Phoenice, i. 22. g.vit. m. de inofff testim. Sexto neque ab hoc tractatu prorsus abludit, quod definitur ι. I. Co ubi in rem ac o , Iari ictionis formam in EADEM PROVINCIA constitutis tam petitore quam possessore, ob auctoras personam
583쪽
at M ALIA PROVINCIA es, non debere IMMUTARIT ui comcinit θ - 9. ..de auiae. Ad rem. Postremis igitur casibus&speciebus haec Reg. aptanda videtur, tum argumento libri I . . ixd Edictum Vlpiant,unde haec lex tota desumpta est : tum arn prioris Regulae huius i. fic ut haec illa posterior non possit ad
anteriorem aliquem tractatum referri quam cui initium huius l. seu prior Regula aptanda venit. Et sic aptanda quoque haec nostra seu posterior, iudiciadis in conuentionibus in generet mox
etiam in specie judicio Centumuirali seu Querelae de inoffici se testamento , qud priorem huius i. Regulam quoque referri posse ostendi, siue alij judicio de haereditatis petitiarie i de his enim hoc libro I . ad Edictum egit Vlpianus, de j diciis, i quam , in genere, de de iudiciis speciatim de haereditatis p
Tandem infinita sunt exempla in iure nostro, quibus plummum interest, prouincia aliqua eademne censeatur an diuetia seu alia prouincia: veluti in judicialibus conuentionibus, in dilationibus actionibus, in appellationum persecutione seu temporibus appellationum, id genus aliis judicialibus: denique dein praescriptionibus. Hac igitur specie hic admissa, hoc intellectu, de singulorum jam in hac Reg. verborum significatione
liqueat: Prim b. emporari, appellatione non temerarium quid Moiuale intelligendum esse,quod Cuiacius credidit, versim momentaneum quid S in tempore tactum, quodque extra ordinem pro temporum necessitate vel utilitate jam fit, v ευμ 3,qui προς Cur Usρους ----οι ωπατ-m ha esloquitur Strabo ιib. 4. Quo sensu temporaria sedes,ιiberali- ων se indictiones temporaria, similiaque dicuntur: Quodque r tro in tempore rursum mutari potest, & ad seam redire naturam e veluti, cum ex temporum necessitate vel utilitate publica duae prouinciae in unam administrationem sociatae a sei uicem rursem diuelluntur.Vt & alias integrae quandoque r uinciae temporariam permutationem passae, pristino statui sui 'restituebantur. Sic enim Ac de Lycia prouincia ob Tatianum aliquando,TEMPORARI A offensione infamata, deque gradusto deiecta, mox rursum restitura, famaque eius meritoque i ter laeteras RENOVAT I s exemplum exstat in L . Cocra. de induis. eriminam. Nec νη-, inquit, viri Iabinu Tatiam ι-
584쪽
volueriι TEMPORALIs ossensio tete rimi tu is inimici Rufinum intelligitὶ ut adhae macula in ocios perseueνet, qua in Vso iam TEMPORIS abso lassone consempta es. Et quid si simile quid hic quoque innui putemus t Certe hoc ipso tempore Antiochenos in Syria, Sc Byzantios, temporaria permutatione Sc ostensione ob Pescennium Nigrum, de gradu siro deiectos, apud Historiae Augustae scriptores legimus, mox tamen pristino juri suo rest tutos,seu IvRA vetusta his restituta a Caracalla sub quo Imp. Vlpianus huius Reg. auctor scribebat) ut auctor est Spartianus. Secundo, hac specie admissa , sequitur PER M vT AT ION Isappellatione in hac Reg. indicari, non substantiae rei alicuius
immutationem, uerum nouam formam, formulam,notitiam: Scinter alia coniunctionem, ἔνο-ν, unius prouinciae cum alia, sub uno eodemque Rectore,& sic unionem. Ea,inquam,άμοιώMως Sc species seu permutationis hic indicetur. Nam etsi permutationis vox Composita pro simplici mutationis accipi tur , attamen non nunquam significat rei alicuius cum alia commutationem, sicut contracti permutationis dicitur l. I. - de conιν. - . sic apud Ciceronem temporum permuIItio, sic sente
tiam permatare: sic dc in t. si quis sepulcrum in. g. l. m. de religiosis, vetitum dicitur SCons ne usus sepulcrorum permutatione polluatur,id est quomodo ipsemet ICons ibi explicat, ne sepulcrum A L l AE conuersationis usum accipiat. Sic in t*θ21. g. r. - . admunicipia. dicitur, vidua mulier amissi mariti domicilium retinere,exemplo Clarissimae personae per maritum factae: sed utrumque aliis interuenientibus nuptiis permutari. Sic & in metallum damnati conditionem suam permutare dicuntur, L
Tettio hoc intellectu admisso hinc liquet, Ius PROVIN-C i AE hic non esse consuetudinem, morem, priuilegia seu praerogatiuas prouinciae , quae per paucos actus infringi non posisunt, quod prima Interpretatio essiciebat: non nudum Magistratus nomen & discrimen, quod secunda interpretatio ingerit: non etiam fori prouincialis praescriptionem , quod tertia interprctatio praefert i Verum , quod in speciebus quas posui cernitur, I v S prouinciae, quo tractus videlicet aliquis terrarum per se in prouinciarum numero, albo,consistit, denique in notitia prouinciarum suo peculiari ordine prouinciaeque nomine
586쪽
tra subjaceat alteri, sed ambabus situm titulum gradumque retinentibus idem tantum minister praeponitur,c. l.nes'ia vacante& ibi Glos Per hanc cnim Vnionem unius Ecclcliae ad alteram, non ALTER AT UR SI A Tvs Ecclesiae: sed debet in tali Ecclesia more solito deseruiri, de illius Iu RA manent illibata, Abbas,per textum ibi in cap. exposuistin .de praebend. dcc.& ponalios Balbus , consit. IIT . num. 2. Exemplum quoque apud GrC-gorium P P. Registri lib. 2. c. I. Atque haec quidem ita dicta sint. Nam, quod pene omiseram, nil etiam cum hac Reg. quidquam commune habet,quod Bulgatus hic quoque adstri,quodque definitur l. circa locationes I9. Cod. de locato, circa locationes atque conductiones maxime fidem contractus seritandam esse, si nitul specialiter exprimatur contra Co NS ET V D IN E M RE Gio Nis: Quod si alij remiserint contra legem contractus atque regionis consuctudinem, pensiones, hoc alias praeiudicium afferre non posse. De M v To, SVRDO, FVRIOSO.
CXXIV. PA v Lus ' libro sixtodecimo ad Edictum. Vbi non voce sed piae sentia V opus est, mutus si intellectum habet, potcst videri respondere : Idem in surdo: hic quidem & respondere' potest. Furiosus gabsentis loco est. Et ita Pomponius libro primo Epistularum scribit.
MVTVM inter sv RDVMQV E & F v Rios VM, unica di serentia, hac quarta ex Edictalibus Reg. quae a Basilicis
abest ad Iudicia pertinentibus, continetur : unica, inquam, pCse peram enim hactenus in duas ea sententias seu paragraphos diuellitur : pari errore, quo duae aliae leges hoc ipso titulo pariter in duas Regulas secantur, puta lex M svr. de l. II 2 inst. Haec nostra ve intelligatur, sciendum est, duo esse negotiorum humanorum genera, vel etiam in eodem negotij genere duplices.
587쪽
actus: Unum genus eorum negotioru in Sc actuum ubi voce
opus est, id est, λοίαν et pomoeω, seu, ubi lingua nuncupari quid& exprimi oportet: alterum eurum, ubi non voce, sed sola praesentia opus est, ut corporis ita antini de intellectus. Vt illa contrahere,gerere, mutus non potest, ita haec transii gere potest, de praesentia sua potest videri respondere. Hinc adeo mutus stipulari non potest, ι. l .in princ. m. de WO g. mutum 7.Ius de Inutil pul. non arbitrari, l. 9.β. l. εν. de receptu qui arbitri non judex
dari xin Praetor. . g. 2. et de luduisse non auctoritatem pupillo praestare, ι.Lαr. de auctorit.Iutor non olim etiam vindicta manumittere, l. lo.de mavum4s.υιnd. non haereditatem cernere , l. I. g.
vlt...de adquiri haereae Vlp. ragm. t. I 2. In his quippe omnibus negotiis δά actibus voce, sermone, & solemnibus ferme vel bis
opus erat : Quare in his mutus surdusque S furiosus pari jure
censentur. At enim in altero negotiorum seu actuum genere,
ubi non voce, sed praesentia tantum opus est , toto illi inter se coelo differunt: ut pote consensu ibi sufficiente, l.in quι, dim 8.vir de obligat.o azI.tacitaque ibi responsio sufficit: Nam Lati-
quatenus negotium expediri potest, ut dicitur l.6S .g. .αν ad di bist. id est, alia ratione quam voce, nutu, inquam,cxplicari potest , a gnaro eius negotij quod geritur : ut pleraque nutu solo consistunr,ut dicitur l. 2. g.υθ.eod.ι t. de obligat. θ act. & mutus auditus capax interrogatus nutu potest significare iuum velle diseruo Inuito 6yg. . m.ad Trebessi Sc ut ad rem omnino Quintilianus,lib. II .cap. s. ubi de gestu: GUBM, inquit, pleraque etiam citramnia significat 'uine nutuου etiam declarans nostram voluntatem in mutis pro sermoxe sunt Sed & lmentia literarum negotium explicari potest, ut dicitur l.pater 9 .g. I. . de adquiribared. Denique
alio modo quam sermoNe voluntas manifesta fieri potcst, isti pater 29. π.de adoption. Et hoc est quod dicitur ..de procurat. mutum dc surdum per eum modum qui procedere potest, procuratorem dare non prohiberi, τὰ τον ανδ Hinc cum olim mutus 3c surdus nonnisi Principis indulgentia testari possent, t.7.ψ. qu/ te 'sec.postea Iustinianus his id semel concessit quod surdus testamentum nuncupare posset, mutus scribere Liubcretu, Coae detesiam. Hinc mutus contrahere pintest , quod in locationibus , conductionibus, emptionibus de caeteras cernitur aet... . quia potest intelligere dc consentire,
588쪽
ibid. Hinc & mutus quoque pacisci potest, i. . g. l. m. de pactis.
procuratorem recte constituit,l. mulus procum matrimonium recte contrahit,l.exstet 3. de vulg. subsi. c. 23. ex .despon- matris de dotis nomine obligatur,l. 73. iure AI. dona-.tionem facere potest,t. s. π de donat. pro haerede gerere,& haereditati obligari, l.mutum l.er aet.' L g. mutus 2. α'. de a u. reae
bonorum possessionem admittere, si quod agatur intelligat, i. vli. de bon. posse .serioso infanti,wuto. Manumissio item hodie vindicta eo tacente fieri potest , t. 23.-.de manum.vind. Hinc & si coram aliquo, ut in sp. l. 2 . g. io. π.de adq. haeredit. quid scri oportere dicitur, coram muto non etiam coram furioso id peragi potest, arg.l.coram Titio 2C9. V. de 'S. Tandem, quae genuina
species est huius i. 3c mutus in iudicio consistere potest , quod
docet exerte lexsi quis cum 29. g.Ut iar. communi diuid. Haec inquam,genuina species est huius Reg. Quia hoc libro I 6. ad Edictum, unde ea desumpta est neque enim numerus hic in is mutandus, quod P. Faber voluit) Paulus agere eoepit de iudiciis& actionibus eorumque solemnibus:& deinceps quoque de judiciis centumuiralibus,deq; Haereditatis petitionibus,ut ex scisti e librorum Pauli ad Edictum constat, ac praeterea ex l. 8. ψ.de haer.pet. qiuae altera lex ex eodem Pauli libro I 6. desumpta est: Δ cuius alioquin eadem sententia est,quae legis mater I9. m. de inoffissores.l. Clodius 97. π.de adquir. haered. l. H. g. 8. .m. de interrogat. actio .l. .Cod.de haereaeperit. Et sane hac ipsa Reg. REsPONDEN
D I vox eo proprie pertinet.Notum enim in judiciis & quidem in judiciorum ingresIu variis interrogationibus,stipulationibus Praetoriis, judicialibus sponsionibus, vadimoniis, responsionibus restipulationibus locum fuisse: Quo pertinent etiam variae fommulae illae uando in iure te conspiciolosulo an fas auctor. Suando aio neque nego. Euando negas te sacramento quinquagenario prouoco: sesimiles. Et nominatim in lite vindiciarum, & judiciis de haereditatis petitione : Ibi scilicet inter alia interrogationibus injure locus erat, an & qua ex parte quis haeres esset: quam sequebatur necessario responso,ex qua jam qui responderat con-UCniri poterat, toto rit. vir de interrogationibus in iure faciendis subividenda cst etiam lex Iz. eiusdem tit. quae eiusdem Pauli est libro proximo II. ad Edictum: videnda & lex non solum, αγ.de procurvior. l.quoties smis...de probat. R 'ondendi igitur vox eo ,
589쪽
pertinet in sp. h.l. puta ad judicia, non ad contractus proprie, quod Ioannes,quem Accursius sequitur, recte vidit,contra quam Bulgarus, eumque sequutus hic Cui acius, et ii & ibi idem juris sir. Notandumque in ea re tacentem pro negante habitum II. g. q. .LI 2. ηπ. de interrogas. G. 39. de procuratori de quoad i. qui facet in p. . Ergo & mutus hac parte potes videri resonderessi prae sens in judicio intelligat Sc consentiat : si mutus intellectum habear, ut hac Regula dicitur: pariter vi l pater sty g.uutu I. .. de ad .haeredii intellectu non careat, si quod agatur intelligat, vi d.l.vlt.de bonorios fur. Nam Sc alioquin saepe idcm mutus est& mattus seu mente captus : de qua voce mattus vide quae Tu
nebus,in Aduersariis & CL. Salmasius in Histori August. Quae de muto in genere dicta sunt, eadem & de surdo hic
dicuntur, & veto dici oportere complurcs juris textu e ollendunt, inter alias lex in ibocunque 48. ηπ. de oblig. i, act. t. qui id quod s. g. . ηπ.de donat. lmo dc in surdo multo magis piocedere haec Regula indicatur, quoniam, inquit surdus ET RESPONDERE potes , de lic voce voluntatem tuam declarare, quod mutus non potest, verum nutu tantum vel scriptura quandoque.
FvRIosi de quo fuerunt iam quoque supra duae Regulae, puta lex S. Ο o. quarum priore ab infante vel pupillo distinguitur, posteriore cum bonis interdicto adaequatur seu . soci tur lia ratio csh, quia, inquit lex nostra, furio in absentu loco ea: atque ideo in judieio consistere non potest, neque respondere posse videtur, quia intelligere non potest S consentire : Hinc
Iulianus, in l. 2. g.siuriosius yen π.de iure codicist. peremptoriis verbis, ait, furiosum PER OMNIA & IN OMNI nus absentis vel quiscentis loco haben: vide cir l. 9... de receptis, furiose 9...de reis L i7.β. II. κων.de inium & similes plures. Et haec quidem hactenus, ubi notandum etiam,Paulum Pomponium hac in re laudare,ex libris eius Epistularum, quatum librorum auctoritate, M alii quoque Iurisconsulti utuntur, Vlpianus, scaevola, quibus libris Pomponi j responsa ad quaesita
per epistolam continebantur, ut discimus ex l. apud Ialianam 2 o. m. de Friit. liberi.l.est. π.de miσorib l. 6 I. ..de admini'. tutor.
Supersunt duo Enantiophatia aduersus utrumque illud' quod h. i. adseritur tam de Muto quam de Furio . De muto,inquam, definitur l. ωιsupra de 'S. cum qui Mu T V M aut furiosum aut
590쪽
insantcm exhibet, non posse videri eius praesentiam praestare:
Neminem enim ex eo genere praesentem se l. cxte anseari Ius . Cui acius muti voccm ibi expungendam putabat, auctoritate Basili corvin: verum c d confogiendum non cst : Neque o. imabsolute IC. ibi negat mutum unquam praesentis loco la aberi posse, velum non satis aperte praesentem appetiari posse . nota. pe in i onegotiorum genere ubi voce opus est: ut ecce in judicio ad ex- endum,quo pertinet ea lex,ubi ad exhibendum agitur,eo ferme fine ut ad seruorum interrogationes,jusiurandum, quaestiones deueniatur, & sic voce ibi opus cst : quare praesentem non satis sistere videtur, seu exhibere, qui mutum exhibet, qui voce respondere non potest: quem in eodem statu exhibere dc buit. Quod Furiosum attinet, non minus solemne es πιος υἰς opponi solet ex l. 2.de procarator. 'bi diserte dicitur senosum non esseώabendam absentis loco: sicut Sc l.Fulc-- T.f.a e. autem y.-.quib.
ex causes in pusseat. dicitur, furiosum non possc dici latitare, seu se occultare , qui suus non est : quia latitatio animum S ais ctum latitantis do siderat. Verum facilis responsio: utrumque verum est : furiosus Zc absentis loco haberi dicitur, quia etsi non vox sed praesentia in actu aliquo tantum desideretur , tamen praesentia animi abest: animus enim in eo deest,ut v .g.r tum habere possit,ael. 2. Contra, absentis loco furiosus non haberi recte dicitur, quia nec ea facere vel rata habere potest ipse,quae absens facere potest, vel circa eum fieri possunt. Ergo quo ad hoc absentis loco non est. Ex his interim conficitur, ubi de praesientia alicuius agitur, non nudam corporis praesentiam sussicere, verum intellectus & animi: unde hic additum dise
CXXV. GAIus libro quinto ad Edictum Prouinciale. Fauorabiliores rei potius ' quam actores habentur.
DE Re um fauore, in Iudiciis scilicet, est haec Reg. Edictialis, quinta jam de earum numero quae ad judicia pertia