장음표시 사용
741쪽
quod opus aquae mittendae causa publica autoritate sid est jussu ludicis seu Magistratus factum fuerit, eius operis nomine actio non datur, M. E. Idem , si Principis aut Senatus jussu, ut
idem Paulus definit l.quod Principis 23. .ar. eo tit. Parendi sciliis cci ncccstitas hac in re opuS molientcm lmic actioni eximit:
Cui vicina species est in Principis concessione aquae ducendae, i. I S. eod. tis. de de Aqua quotiae ct aes. Illud igitur ex hac Reg. immotum maneat, ignosci ei qui jusso Iudicis paruit. An vero semper jussus Iudicis excuset, id est, an iudici semper parere necesse sit, non huius loci, sed alterius S altioris indaginis, & inquisitionis est: quo tamen GIosis hic excurrit, a. ut & ab hac Reg. alienus est tractatus, de auctoritate rerum Iudicatarum , quo lese itidem Glosis & Interpretes hic diffundunt. 3. Tandem alienus quoque ab hac Reg. tractatus ek de jussu piluati, cui imperandi jus est, quo pertinet lex 4. SI lex ad ea i,T. in prisc. supra : nisi quod ibi idem quandoque obtineat, nempe quod uiiuus domini quandoque cXcuset.
742쪽
Ex P AvLi libris ad Plautium defloratae. Alege i 68. ad legem Igo.
PL A v et i A N AE Regula viginti daa , tredecim legibus com reben. se, siequuntur: ex unius Pauli qui siti, Antonino Carac alga sirip. Ii ad Plautiam squi siub Vesasianis egeratin notis siue lior, i 8. desumpti: Ea vero ex duobus alsis puta ex Iauoleno,qui alioquin a Ieris seM Hadriano libras quinque ad ea dem Plautia- scripserat. Nusta ex Pomponi, Notis, qui sub Marco Antonino Philosopho libros peptem eandem edideras. η De BENIGMio RE resonso accipiendo.
CLXVIlI. IDEM LP twJ libro primo ad Plautium. Rapienda ' occasio est,quae praebet benignius
E BENio Nio RE response accipiendo prima est haec.e
Plautianis Pauli legibus Regula, ubi verba prius pon deranda sunt. Ait lex Rapiendam non ve vulgata Capiendaὶ occasionem benignioris resonst,id est studiose, auide,& incunctanter absq; mora eam amplectendam, prendendam , carpendam, etiam in re alioquin nianifesta. Scite icilicet rapiendi verbo, αρ-6BM,bOnam in partom utitur: Quale illud Vlpiani l. videamin, j.dest re, ηπ.de in litomando, Ne arrepta occasione in litem iuretur:
743쪽
Quale illud e multis, Horatij, Rapiamus amici occasio*em de te IItem , Dona praesentis rape lae κε horae. Si iij Italici lib. . Ea miles
tempora pugnae Iu Itinus. Vtendum occasione , s rapienda incrementa vi Vitim Quale & illud in veteribus monumentis LaetIIIano apta
v in prae eoiem quae sese offert. Quale illud Maximini apud Vispissicum. Aurei. in rebvι quib- mora non opuου es, rapienda esse confitia, non quaerenda. Ca totai S, rapten da IIbι occasio prima. Rit lex Occasio r quomodo S dicitur l. 13. απ.de P. Bonam occasionem csse,casus, qui tendunt ad eandem utilitatem , cx simili casu suppleri: a pariter ratione dicitur,l. . g. .ino. m. de stadie tiberi. Vbi utilitatis spes est, ibi vel modica data occasione addsctionem admittendam. Et Quintilianus, quod huic R. gominum est, Si bisaltem angustin detur accessus, benignum occa-1Doe qualibet data viIIur. Ait lex Ress sum benignius arripiendηm. Nempe a Iurisconsult .s Sc judicibus, quorum cst de jure respondere. Et sic regula his sequenda proponitur pῆriter ut sub cadcm resondenda voce Lro. 8s. in princ upra. Ergo benignius responsum arripi vultllaec Reg. cui diseriis Verbis de benigniore interpretatione concordant tres praeterea huius tituli Regulae: puta lex 6. IN S. g. 2.supra, l. I92. g. l. infra. Vt Omittam alias plures , quae buc re
Porro ut hanc L .una cum coneordantibus unam in lineam conjiciamus, & eas tameta a se inuicem distinguamus, cernitur hilius Regulae vetitas in legatis di conditionibus implandis, quo pertinet Hlex .supra, qu Mectotem nonnulli hic remittere satis habent & l. I92. g.I. infra. r. Cernitur & in Poenalibuς causis ha.σ. l. is . 3 2. 3. In sententiis Judicum inte predandis e quo pertinet tu Lex tri. g. 2.β' a. Beuignitas autem seu benigoti resonsium an quo vectatur, seu ad quem finem tendere debeat, jam sit pra saepe ostensum est.
Haec certe Reg.eo proprie tendit ut pinn3 uitetur: etiam,cum ti res mani fel a quoque vi dxtur. Par α, inquam, ut ad huius Reg. speciem tandem descendainu veluti deserti vadimoni j, id est si quis judicio te se notasti te it, vesi etiam poena alicuius rc mercin i is vocati. Ια hoc ciatui arxumento Cautionum Iudicialium in ter.atiae vertatum P. t uiu b b. i. ad Placitiam edocet lex O, ivr.s Pis cautiou.i . tar. Aprocu . . Π de Iur. δι . o. de pulseruor.
744쪽
In Vadimonio deserto primum speciem ponamus quam se inpeditat lex T...de in inι. resit. unde desumpta est lex i8s.sepia Finge, citatum ad diem non respondere , de ob hocaduersus eum pronuntiatum , confestim autem Magistratu adhuc pro tribunali sedente adiisse Sane exsimari potest sid est benignius est respondere) non sua culpa sed parum exaudita voce Princonis abfisse : Ideoque restitui potes,id est, debet si postulet.
Ponamus item spcciem in eo qui alium temerὰ in jus voc uir exl. is m--αFinge libertus Patronum in jus vocavit sine permissu Praetoris Sanu poenale judicium in libertum datur: Ei tamen quamuis Praetor Edicto id non adiecerir, cassa coisgnita ia est, ex benignitate) poenale judicium non dabit; velutis Patronus vocatus non venerit, stem, si non in uitiis vocatus.
si Rapienda hic occasio erit benignioris responsi. Tertiam speciem addam mox adgseq. nempe ex Edicto, De eo per quems Dum erit quominus quis in iudicio si M. Similiter sui in eodem, argumento de poenis haereamus in obscuro si judex minus distinxerit crimen,mitior lex erit sequenda, lflpraeses 2 .i f. de parnis. Qud etiam pertinet d. lex in 1. . a. De O a re V RI Interpretatione ex Adfectiose cuiusque. s. Quod factum, I. L. IOL
- Quod iactum est, cum in obscuro sit, ex adfectione
cuiusque capit interpretationem. VT superior Reg. est de Responso in requoque manifesta:
ita haec nominatim est de INTERPRETATιONE O scuri : de quo sunt in uniuersum hoc titulo 1edecim Regulae. Haec est,de Interpretatione obscuri FAC T i. Nam haec vox hic retinenda est quod genuina etiam species eius comprobabit, non autem substituenda vox actum, quod Cuiacius censebat Facti inquam obscuri alicuius πινον ρse. Vbi haec obscuri facti interpretandi, seu obscuritatis explicandae ratio seu regula traditur : Facti obscuri interpretationem capi ex cuiusque Adfictione di siue agatur de actu sustinendo, siue de poena euitanda, quo referri debet haec Reg. mox ut ostendam. Porro
745쪽
Porro Adsectionis nomine quid hic intelligatur videndum est. Est scilicet Si dicitur: Primum adfectio, propensio illa naturalis, pietas, charitas, necessitudo, humanitas quo natura omnes ferimur,erga quosdam .Cuius adfectionis species,atque
exinde obscuri interpretationis exempla quod a Glossa & plerisque Interpretum sit) assignari possunt in genere ex l.vis. d. de dotis promus. lgeneraliter 6. Coaede insit. o subsιt. l cum ali
de inoffusi. aliisque similibus , cuius adfectionis variae species poni possunt in Parentum Coniugum, Liberorum, Amicorum, Alumnorum, S c. adfectione. Et in hac quidem Adfectionis specie hactenus speciem ponunt Interpretes, exemplis indicatis ex Isi struis So. g. vis. ηπ. de leg. Ita. d. I 6. in fis manum. vinae l.in testamento 38. de eisom. lib. Verum ipse malim Adsectionia appellatione hic exaudire simplicem nudamque cuiusque intention Ira, mentem, propositum, voluntatem, adfectum, finem scopum. γνΔIM .Pertinet scilicet haec Regula od Edictum, De eo
per quem FACTUM erit,quo minuου quis in iudici istas. Eo scilicet Edicto coercetur eius dolus,qui aliquem judicio sisti impedivit: FECiT QVE quominus judicio si fleretur: FAC -τvM adeti istud plectitur eo Edicto.ζQuando autem id dolo malo factum dicendum sit, ut faepe haud ad eb obscurum est,ita quandoque est,chm id in obscuro esse potest sic ut haud adeo liqueat factumne id dolo malo fuerit, necne. Quod quoties euenit, toties his duabus Regulis locus est : Nempe, Primbvi benignius responsium capiamus , ad est, ut dolo malo factum potius negemus,quae sententia fuit superioris Regulae. Secundo, ut A sectionem G ias cuiusque hac parte spectemus, cuius species haec ponatur. Venienti ad Iudicium triste aliquid nunclaui, propter quod is necesse habuit ad judicium non venire Sane prout assectio mea fuit de intentio, ita Edicto illo tenebor vel non tenebor, si dolo malo id feci, ut diserte scribit Vlpianus lib. .ad Edictum in eius Edicti interpretatione l. I. g. 2. eo tit. aliud vero,si non dolo, si non mala affectione ductus, verum vel ab alio, ipse ita persuasus, vel cum extremo morbo laboraret quis, ita ipse credidi,eum mox, mox moriturum: Et sic bona aflictione ductus tristem nuncium accuso an deque F A CT V M,
746쪽
dum,si bona affectione quis ductus armatos.quosdam seu cum armis venire ad domum vel possessionem alterius nunclauerit: quae species alia in re tractatur,ι metum 9.io meaeo prisc. ηπ. quod metus cause i item qu'ratur I f exercitu veniente T. locati, L3. βρυ- inde T. de vi orvi armata : unde factum ut vocatus ad judicium non veniret. Ergo affectio in huiusinodi obscuris spectanda, id est, mens γνω M. Quod oc ipsum Rhoxorrs moncnt . N inter alios Hermogenes partit. c. l .-άμφάμας συυς cηκε a cie του-- τώ in m τω' ramν τῆς se. μης εἰ . hi ua qui dein b. xc R g cxl l cai. Ja c ad Calaui suum a tanda venu : coque u lo ob alis, R gi lis separanda, alliisque ob euri speciebus, qu e lusibi , Rcguli S qua, initio mc m raui, disti: gucrid vcn. I :. vi dx apsarer, hanc ipsam separatim
CLXIX. ID E M Paulub J tbro secundo ad Plautium. Is dammim dat qui iubet dare:Eius vero nulla culpa r esl, cui parere necesse sit.
AD Actiones. ex Damno dato tota haec lex duabus Regulisco statis i cscrenda est: quod prima stat i m Regula osten-ciii, , bi aperte de damno dato agitur: scd comprobatur id insu-pur ,- .all. Muιι. I. I.I. - δε ιnterret. in lar fac suae cx codem l aub ljbro x a i sti utium dosuinptae , huic coniungcndae veniunt. hi prio iis quidem Regulae haec icntentia est, eam qui damnum dare ιubet,inum damnum dedisse υIdera, ua quidem seu in tantum, ut apte t. ncatur co nomine, non teneatiar is, qui eius j iisti damnum dodit. Cuius rei exemplum, i in seruo & fili familias vulgare cil de quo sane est lex x. vix de noxal. act. y ita
M. tu liboro quoque homine bona fide possesso pol i potest, si . . , j., ujus,
747쪽
s j'ussu alterius qui jus impetandi habcr, iniuriam damnum se
quidcm hut is Reg. θι cres ponenda est : non veto scisi idem ibi jus sit J in judice de cxccutore i ccας,i , qui jι ssu judicis damnum dat,quam si cciem hic apponunt schol. Basl.
Ncquc hacten us intra causam damni dati cor sit tu huius R. veritas, scd & catcroquin is dcli atrisse creditur, qui delicti principium fuit, de quo jam dictum citi. Is i. g. l. supra quae huic concordat,ad c d quidum us eius qui parercnecesse habuit, nulla culpa iit : Quod non tantum cernitur in filiis familias aut seritis,jussu paviis vel domini aut vice domini quid agentibus, damnum v c dantibus i quam in rem fuerunt iam lex 4 cr lex t T. in pr. quo luctorem noni ulli hic remittere sat s habent s. Mucium etiam in iis qu bus justui iudicis par cro necessu cit, de quo fuit lex 16 T. gri .hfraha. De co quod P. E N DET, seu in Mes. . Quod pender, I. L. 6'.
Quod pender, non est pro eo quasi siro
D Noxales actiones proprie pertinci haec posterior huius l. Reyla:& qui deID ad speciem testi l 4.f. i. ι lv ur. de nox. act.ι 9. 19.in priae πη de famoklgrege αν. depgoor. & ad - liberos proprie referenda est id cst,ad seruos quorum libe itas pendct ex cuciatu aliquo seu in suspenso S in pendonti e pem aer, inquam , ex diei alicuius at i conditionis euentu J έ. Chisve id hac Rc g. id in est mi traditur, ut maxime magna sit pendentis sperataeque libertatis praerogativa, non tantam tamen haberi eam ut pro eo quasi iam csset habeatur. Hac igiri r ratione , statu liber pro scruo habetur in criminalibus quaestioni bus cis poenis, i e. spes tibiartatis pendentis non impedit quominus de ipso intcrina veluti de scruo per tormenta qEaetatur, nisiqi atenus speratae t bertati praeiudicium fieret, ii 4. ηπ.de quaest l.
748쪽
ε81 COLL. XII. PLAUTIANAE REGG.
conditionales veluti venditiones, stipulationes conditionalest Nam quia de futuris contingentibus non est determinata veritas, quod pendet non est pro eo quasi sit: nisi hactenus quod spes obligationis conditionalis sad quam sunt qui hanc l. referunt, in in haeredes quoque transmittitur ι i8. supra, b.t. etsi non transmittatur spes successionis legitimae, qud pertinebat lex I . supra, h.ι. denique sipes & res, nisi spes de praesenti sit radicata, pari passu non ambulant. Ex his interim apparet,hanc Reg. proprie accipiendam esse, de eo cuius Status jn futurum destinatus, ex Conuentione vel mandato testatoris,in suspenso adhuc est: non vero de eo proprie, cuius pristinus status pendet cx dubio aliquo euentu. Et porrigi tamen quoque haec Reg. potest squod unum ferme Interpretes hic agunt ad jus postlimini, ubi jus filij seu libero. rum pendere, resque seu potestas in pendenti esse seu pendete dicitur, pendeat, .de S V. Macedon.ιβι quis s. g. L. et r.d liber.o posum. l.muto 6. g.νθ. . de tutelis,l si seruis I8.f.seruus L. m. A shροι. seruor. g. i ab iasibus I. Ins quibuου mod. patri ροι. seris. Porrigi potest de ad conditionales obligationes, institutiones,& legata, dcc. ex ι. 8. . si quis omissa causis. t. Io. .Lis. m. de G. Sed non erat, cur crederet Pet. Faber 3sent.ε. huius Reg. exemplum ponendum proprie in donatione Causa mortis similibusque donationibus, quae in pendenti sunt. Qui & falso argumento ducebatur legis 33. θ 39. ηπ.de monis causa don. Sunt enim leges illae desumptae ex lib. . o II. ad Plautium: haec nostra, exsecundo.
749쪽
CLXX IDEM DPaulusJ libro ieνtis ad Plautium. Factum a iudice,quod ad ossicium eius non perti
net, ratum non est. DE O 'scis a Iudice non egrediendo est haec Rc g. De ossicio, inquam , quae socii appellatio latius patet quam Iurisdictionis. Cuius sane ossicii Iudic- si Iudicem pro Magistratu accipias cum plures sint parres : inter caetera Magistratus ossicium est, vi nonnulla hic delibem , Vt ne modum Iurisdictioris sua sibi nepotum excedat: Quare si judex supra Iurisdictionem
suam vel extra territorium jus dicat, ratum non est,t.vis. -.de iurisdict.ι. I. g. I.ηπ.de off. P.V.ι.I. aequi pro sua ruri HII. vir. Cod se a non comp.isHe. iudicaram esse dicetur. Vt S si causam delegauerit quae ad eius jurisdictionem non pertinet, i. . d. quino sua larisae ut de si cum statuendi facultatem non haberet, patria cui interdixit, ι.nusti. Io. aede senum.er interlocvt. Quod Iudicem pedaneum attiner , is Certc Cum certae formulae de actioni addictus esset, modum sibi praescriptum egredi, & ad alia manum mittere non poterat: & ideo si de re certa datus de alia quam quae ad eam rem pertinerer, pronunciaret, nihil agebat, ι. I., 3. Coae ιιι si a non compet. Iuaere. Et quanquam in Magistratibus quoque ut dixi, huius Reg. fides cernatur, iisque aptari possit,attamen in his proprie species huius Reg. ponenda non est : quod Graeci malefaciunt, of ij voce pro aurisdicti: ne accepta,qui ideo quoque δὲ μοδώαν hic vertunt. Ad Iudices igitur pedaneos proprie pertinet: seu ad Omium quod vocant mercenarium Iudicis Pedanei, dc speciatim quidem in duplicibus Iudiciis Familiae ercilcundae & communi diuidundo, vi ostendit lex I . ..comm. druid.L7. mri excepIron. quae ex eodem Pauli libros. ad Plautium desumptae huic coniungendae sunt 3t in quibus sane iudiciis fisquens mentio radicis elucque ossicii occurrit : Ossimum scilicet iudicis in his judiciis inter alia est, ut de Re tantum qd quam datus est & addictas, . judicet, non ad alias manum -- on limites sol mulae prae-
750쪽
scriptae excedad: id est, ut res communes inter coheredes aut contortes diuidat, aut si res commode diuisionem non recipiant, factis compensationibus adjudicet. Quare ossicium suum Vltra porrigere , manumque mulcre, non potest ad res alias non hereditarias vel non communes: quo pertinet θ. t. i8. comm. duud ubi fauolentis respondct, Arbii ruin communi diuidundo non posse dispoitam , ut fundus hereditarius fundo non hereditario seruiat: Quia , inquit, ultra id quod in judicium deductum est, excedere potestas jud: cis non potest. I iesis, id est, ut hac l. dicitur, q3odi ad os tum ellu noopertiaetbd.
cere non otes. Altera species &genuina quidem petatur ex l.τ.πrsi anheredit. pet. Addenda sip. l. lo. ἔν. de υβ . quem ι . e . ubi parit rdefinitur, in spectu legis illius Causa in usus fructus ad omelum communi diuidundo ludicis non pertinere. Nam vi maxim e possit arbiter in his judiciis duplici b is omnia cx officio facere per quae commodior diuisio rei communis fiat, i.5. β. io. .. eoAm HMae in tantum ut cauere possit, ut fundus qui liber crat, altera ferular, t. . g. t. - nil. reeim hactenus tamen id verum cit, si id agat circa res hereditarias aut fundos communes , de
quibus Iudex ipse seu arbiter aditas & addictus fuit,haud itemu in res alia ς manum mitrati 'inare-PO uti rectaere feratur,quod vulgo dicitur e cl.vle. Cod de si c. liberi. Sententiam libello conformem esse oportinro : Proinde sit et, causae vel actionis motum Iudici transcei de te fas non osse Nam Ac singulis Controuersit; singulae actioncs produae sunt,t.6. m. de excepi. rei tuae exceptis tantum causis agnatis, quarum euentus idem est, ut in sp. legis L .. e quia . reb. ad euu iudaea tu . Item excepti v Causis connexis P ne alioquin contincntia caldae diuidatur, t. . . Cod.de iudicia. Item ex cytis .Reoonucationibus, seu muruis pctitionibus, ut m β. ι. C. desinuntiu . Qui nimbo ut de Magistratibus quoque dicam, cum ossici j ludicis pars sit, fori praescriptiones , donnamque reu candi priuilegia cuique seruare, officium lue adeo eius in eos non porrigatur qui praesciaptione' fori tuti sunt,domumque re-οῦ uocandi priuilegium habent, sane si his Contemptis ientcntia dixerat. imb auro ea nulla erit: Excepto casu legιι qisinsu cogitur χ 2. . de ιώ rictu, qaae M IPia huic Reg. coniungen ta venit, cini