De conscribenda rerum historia libri duo, quibus continentur totius historiae institutionis breuissima, & absoluta praecepta. Auctore Ioanne Costa ciue Caesaraugustano ac legum doctore. ..

141쪽

iis DE CONSCRIB.HIS T. dam, ' ua oratoribus 'uam historicis accommodatiore ssiunt; qui huic consimile, huic confine est illud hisfinitimum est, ad hunc ordinem referendum est,huic proximum est illud,non est illud Jlentio praetereundum,absoluta erit huius rei di putatio si illud addidero,illud unum adiunga, unum superest non omittendum, oe alia idν-nus:connectimus etiam per occupatiomerat omittam domesticas eiur Rrdes,nam illud quid attinet commemorare onnectimus etiam per transitiones rei sunt hac iucundissima, sed no minus υtilitatis sequentia hunt allatura erude hoc. alias,nunc ad institutum reuertariqui modus sinita digressione optime cadit actenus de tu rantia,nunc de iustitia dicam ut eo unis paulo fluxerat, mea reuertatur oratio. Caterum deperiodipartibus,quid Aristoteles magnus dicendi,

sentiendis magister, que Thilosophoru TricipεL' .4 possumus appellare,docte,ut solet,tradiderit,au-

Theod. Hamus.Teriodus, inquit, omnis aut mebratim

e sertur,aut simplicitersingulis quUmersibus de

dis quibus tanteruans diuiditur. raterea ei modi eIt,ut eam species pronuntiantis facio

prosequatur: non ad caesionem scis, quemadmo-- dum

142쪽

LIBER PRIMVs. ta 7

circumducitur orbis. embrum vero portio periodi,s reprehensionis est alterum; Simpliciter, qua sine membris uno contextu,acsieris clauditur. Oportet aut e tum mebra,tum circuitus nesamputatos, sperbreves, nec contra immodicos, s excrescentes esse. Na praecis ,π curta conclusio auditorem saepenumero quasi offendere acit, ae cadere. uemadmodum enim,qui imp tu longius concepto,si obiectu aliquo reuocentur,

quasi spiritu elis smationes corruunt ita qui

audiendo occupati ulterius tendunt, depossitione aliqua mediocre expectant,oratione interrupta,s quasi conuulsa,repentesilentia oritum. hoc est,si ij qui dicunt, media intentione destituunt, necesse est,mi illi tamquam intercepti re stultet, reconcidant. Qua vero Iogiuscula sunt,quam sit necesse, transibunt relinqvnti auditore,eo modo,

quo ij quisese extra terminos metarum flectunt. Nam s hi deserunt obambulantem catum. Prater ea periodus longa miritur integra oratio, qua veterum more demum cocluditur, absoluta

cum est: quod genus nos suspensiones s dilatio. nes appellauimus. Vt dies psit illud hoc loco quam commodi me, quoDemocritus Melanip-

143쪽

cis DE CONSCRIB. HIS T.

pidem cauillabatur, qui siublatis Antistrophis eo tinenter dicere maluisset; Ipsie sibi quaris, qui mliis incommoda quaris. Si suspendenti suspensiopesima semper. Hoc ide veri me in eos dicetur, qui longa membrorum serie orbem illum,scircuitum tardi me finiunt. S diuerso non est habenda periodus, qua breui me,s o sime praterit,

quaei auditorem ruere,oepraespitem ire compellit. Vactenus de merborum delet tu s collocatione diximus, iam eti opus nostrum omnibus suis numeris,ac partibus absolutum efficiamus, oportet sequentilibro de rerum delectu,s collocatione simili modo dicamus. Cum enim in iucundisiimo merborum portu iactis anchoris telisi comtractis hactenus acquieverim, funus iam solua, mela dabo,clauum regam,&in vasto deinceps rerum in historiam cadentium Oceano nauigabo.

FINIS PRIMI LIBRI.ὐ

144쪽

DE CONSCRIBEN-da rerum historia Liber secundus, in quo agitur de electione. & collocatioq

Anno CID ID LXXXXI.

146쪽

- DE CONSCRIBENDA HIs TORIA

VO N IA IM Omnis qua de albqua re instituitur disputatio ,

ait Cicero, ου qui eum aetate δε- crates antecesit) debet a dis ini tisne proficisici; nou committamus, ut quam docendi rationem magni illi laudandarum aratium parentes tantopere probauerint , nos aut ignorasse, aut perceptam neglexisse videamur: de historica narratione acturi, quid ipsasit, initio videamus; ut probe intelligatur, quidsit id de quo disputemus. Est autem historica narratio rei gesta vera ac dilucida expositio, qua iucunda rerum commemoratione animos legen

tium docet,ais delectat. Hoc cum ita sit, primum, qua arte res, qua cadere debeant in narrationem , eligenda sint, deinde quo Ordine di sponenda videamus; qua duo rerum deo m, ω collocationem continebunt, . Trimum res illa delectae erunt, s aptam narrationem es incient, qua fuerint utiles, magni ponderis, ου momehli, s omnium laude, ais admiratione digni ma; hoc est,si nimis mularia auferantur ; accid ,nt enim saepe multa adeo exilia, A a leuia,

tio , &quibus partibus eo tinea.

tur.

retur

Quae debeat pret

147쪽

- DE CONSCRIB. HIs T. eriri in leuia, minuta, oe quodammodo puerilia, suari, histo cum parum mer tot rebuου dignitaleprastanxio. tibus inserantur, earum prorsus frauitatem abiissent. Fratereunda etiam silentio sunt om

nia fabulis , portentis, similia, qua fidem, s

auctoritatem historia detrahunt; quo qui dem vitio reprehendi solitus est historiarum Etipater Herodotus, quod rebus plerunt seriis fabulas instruisset. mortenta mero in cyraecorum historiis obuia sapesunt,quibus ipsa veritas narrationis minuitur ii deprimitur ; qualia illa fuerunt, Gracorum decem millia sexcenta mi Ita Persiarum uno praelio occidisset, Xerxem Regem Persarum epistolam misisse ad seton moute, quaminabatur see montem in partes divissu rum si contra Graecos ei properanti iter praerru- peret: se tos pontem altissimum extruxi . i. Hinc Herodotum quidam,non historiarum,sed

mendaciorum parentem,cyracos vero omnes his Horicos mendac imos nominarunt: iuxta illud Iuvenalis, Si quidquid Graecia mendax audet

in historia . Hinc sane fit: ut non modo inter se summoper pugnent Urari hi torici,sed etiaalter alterius mendacia acerrime refellere co

148쪽

LIBER SECUNDUS , Pliniuinoluissa erodotum omnes tanquam fabulatorem reprehenderunt. Tanta vero differentia ea potissimum caussa fuit, quod cui primi illi uissent historiarum inuetores, res partim varie ab aliis refertas sebi vero ignotas accipiebant partim a seritionibusfacillime ducebatur, defactum fuit,ut non historias,sed mendacia concripserint. Vuod cum Latiniprouideanimaduerteret,ut omniafrout gessi afuerunt, incorrupta,integra,ais fideliter conscripta haberentur, Lud imprimis sanxerunt,eti Tontis ces Maximi res omnes singulorum annorum litteris mandarent,6ferrenis in album tabuia

domui proposita, ut esset populo potestas cuncta cognoscend quos Di dixi alibi) Annalia appellarunt. reuiusmodipostea sicribendi similitudinem secuti fuerunt Piso, ysena, Fabius Pictor,

γ' juge sato Tortius omnium bonarum artia magister Roma nominatus; quisine ullis ornamentis siue pigmentorum cooribus , sine fucato

nitore monumenta rerumgestarum reliquerui,

nuda,recta,ats simpliciaerimam illam imprimis obseruantes historia legem,qua praecipit,Ue quidos dicatur. Perymenimuero cum ingenia erudito iam seculo, indici magis excoleren-- 3 tur,

149쪽

s DE CONsCRIB. HIsT-tur facundia uberioreolitior pro eret, se loquentissimi inter Romanos adscribendas historias animos appulerunt,qui non ut seuperiores tantummodo narratore uerunt,sed etia exornatores ais illustratores maximi extiter ut , qui diuino ingenio prestantes miri hi Zorias affectionibus omnibus,caseuu varietate mirabili, egressionibus iucundis respersierunt, s quibus nosio siculis,quasi ratum, dintinctas, riat af, decorarunt. Nei est in narratione eorum aliquid omittendum,quod si relinquamus,psit aut obscuritatem parere aut aliquam hi Itoria dignitatem adimere, aut dicendum aliquid, quod a rerum veritate aliquo modo disentiat, ne hia toriam, qua omni carere debet affectu amoris,pramj,largitionis,ac odisomnibussu pecta reddamus.Nam qui his causis moti historicia meritate narranda aliquo modo declinarunt,in turpissimi criminis notam inciderunt, oe ab GDciis non modo retelli, sed his panis assci δε buissent, quibus a iure puniuntur, qui graui sim deliquerunt. Reticenda etiam sunt,si qua forte occurrant narranda obscena,Msordida, ne aliqua peste legentium animos inficiamus,

150쪽

LIBER sECUNDVs aut foeda animi corpori Fui mitia in Republica altis radicibus insedeat.Etenim smagintra miradicitur esse historia , qualis ea poterit iudicari, qua exemplorum turpium contagione tanquam litigioso serpiarum tactu vitam contaminet , morra deprauet , ac modestae institutionis leges ac iura vitiet , ais corrumpat ' Nam

mi oratius ait. In Artes Du semel in imbuta recensseruauit odore poet. Testa diu. Nonne hominum etita, qua honestatis exem Caues psis, probisis colloquiis ad Cirtutem instruitur, duῆ est . decentius multo illi prouiderunt, qui deprauata, π ante id tempus inaudita quorundam ho pla in himseum scelera, alffugitia qua ad imitania it*Π prodesse nihilpoterant,obesse quamplurimism silentio siepelierunt i quam qui eronis mitia impudice, ut Suetonius, memoria hominum commendarunt Z uuis quaeso eorum,qui diuina non negligant, aut coelum aeternum domicilium prospiciant,non mente perhorrescat insolentem

luxu, frenatams libidine Sardanapali Regis