장음표시 사용
111쪽
ys DE CONSCRIB HIS T. D sic alia qua vicinarum vocum abusio turpis a foret historico,in quo oratiouis perspicuitas rerumheteritas comedatur ut enim miliamirtutibus adeo proxima, ut sape pro eis ab his,qui virorumhuatura uoprobe dignoscat facilesuscipiantur;vt cot sunt vitia virtutibus adeo pro
pinqua, mi mediasimilitudine in mirisi conspectaturui vulgus decipiatur, eos sepe vicissim mutuissabutatur Nnon raro sciens at consulto ad obtrectatione retorqueat. Onomatopeia
vero qua est nominis fictio adsimilitudine eius
rei,quamsignificare volumus Iut Euohe, Taubatus sibulus, arcabudum, taratantara, mugitus quid insolentius in dilucida elegantii historia mideri posset ' uuid porro turpius, quam,
quod etia docet Onomatopeia, nouas voces deriuare, deducere,ex inepta quada analogia s similitudine,quae barbara non latina orationem
epiciunt Zeti quia dicimus ex philosophia philosophari ic ex poesi poetare,s acari,s rhetoracari dicamur: ssicut dicimus vilescere,s arefcere, ita dicamussiccessiere ubiras essere,1 adescere, remi laureati,s barbati,ita scutatilileat ilersonati,galeati: De docti simu dicimus pis h lip simum latine dici negat Cicero. Vt igitur per '
112쪽
LIBER PRIMVs. Upicua sit hictoria narratio ,huismodi tropus fugiendus erit, oe eam tantum sequemur orationisformam, elegans seceronis alas proba- uitrinamsi nulla - recepta,quam tuto imita-ripsimus,inueniatur,tutius esse crediderim tacere, quam ridiculas voces cogitare, ne iure in eam reprehensione incurramus,in quam Ludovicus Viues,oe Paulus Iouius inciderut , qui huic tropo maxime addim,quamplurimas τoces turpiter,ac ridicule inuenerunt.Allegoria etia periculosa est historia, nam perpetua est metaphora,inuersione latine vocat uuintilianus Incu au Lib.8. e te inversi ere semper obscuritateparis,oe tran vi
sit facile in anima , quale fuit illud Uigiiij. S Dic quibus in terris, ου eris mihi magnus
Dolgo. AEglo. 3. Tres pateat coeli spatium non amplius etlnas. uam loquendi ratione mitium dicit Vuintil. eo quod dilucido ferspicuos sermoni cnonat ur. d hae reseruntur prouerbiales sentetia , reparemiae nonpaucae, quae quanda praefeferunt allegoricam similitudine, ut Alphara Omega, id est initia, innis Talinodiam canere,id est consiliuin melius commutare: Rem obsecura Platonicis numeris significamus Ingenios msed a veritat e G alienam
113쪽
alienam, Ideas Platonicas dicimus: tardam plenitudinem, per Phogum seram sapientiam eludimus: Ono etendibili fusipensa hedera no esse opus
dicimus, pro res praclara commendatione non in
digent. Illud tamen obseruatione digni simum est, laudabilem eum esses Eegoria usum,qui in Sacra Scriptura sententiis freque ter positus est, quo pul
cherrime acsancti me per allegoriam orthodoxifidei nostra patres res diuinas tractauerunt . de qua re exacte disserere,non est huius loci, cum at tioris ne tu,s expeditioris ingeni, Liudium requirat. Iam etero it instituta de vocibus simplicibus disputationi nem imponamus, quomodo eis copia paretur ideamus .Simplicium eterborum copia,s maristas acquiretur adhibeatur diuersorum non promus idem significantium cumulus quidam venustus, grata congerieri vix enim duo verba adeo D non ima reperiuntur, quin aliquo interse modo dissideant. Cicero sic verba idem fere significantia ad copiam cumulauin, b Clementiam admirabilem, ais omnium laude, praedicatione iteris , monumenti decorandam. Et paulo inferius: uuid enim Tubero mut
ille di trictus in acie Pharsalica gladius agebatZ Cuius latus ille mucro petcbat Z cui sensus e-
114쪽
LIBER PRIMVs: Merat armorum tuorum Z qua tua mens Zoculit manust ardor animi' quid cupiebasZ quid optabas bi aliis ali aliis verbis simplicibus oratio- S. nem amplificauit.Simplicia enim sunt laus, pradicatio iterae, monumenta, gladius, mucro, arma, agebat, petebat, mens, oculi, manus, ardor,
cupiebas,optabas.Idem pro Milone: est hac iudices nonscriptased nata lex,quam no didicimus, accepimus, legimus: verum ex natura i a arripuimus,hausimus, presimus. Et paulo inferius: propunator senatus, defensor vestra moluntatis , patronus illius publici consensus. Vbipropugnator , dessensor, rer patronus idem fere signis cant, nasi inter se nihil di derent, mel omninoide significarent,nullum orationis endorem exhiberent,sed Taphtologicum, id est nugatorium,s assectatum sermone redderent. Valet autem plurimum verborum simplicia congeries ad Qehementiam orationis, maioremi vim exprimedam; Cicero: Abiit,erupit, excessi, euasit. Iri; In 2.C omuia diuina ali humana violarunt, Perturba lal ruut,euerterunt. Et Veta ardens iracundia,ira sic evomit: teros ruerem,agerem,raperem, tun In Adel-derem , oe prosternerem. Valet quos ad rem pm gis augendam, at, confirmandam: uomui '
115쪽
DE CONsCRI B: HIS T. In Adel- si Dam Demeapollicetur operam: si pro ζ6,.z. ter nitar,faciam,mperiariden animam relin- quam,potius quam illas deferam. Et Demeasie suam auget miseriam ego ille agressis, favus,tri
pro Mi- Ar,parcus, truculentus,tenax,duxi uxore. Cicei*Rς' ro: uac tanta virtus ex hac urbe expelletur, exterminabitur,eiicietur. Vuibus omnibus exubsaucta midetur oratio merbis simplicibus idem fere significantibus. Valet praterea simpsicium setm borum incrementum, ais congeries, ad δε- clarationem ampliorem, s ad unam eandem hrem necessitate crebrius repetendam ,πad id quod mente concepimus concinnius, s appositiἡs proferendum: siunt enim merba alia aliis quamuis idem fere significent) vehementiora, nitidiora sublimo ra,iucundiora, magis cocinini, ii. na, vi et, bere satis Cicero uuintilianus, io orat . docuerunt. Congeries vero verborum grace Lib η ς dicitur Poliovmia, ident orationem locuple
tandi ratio sane simplicissima, qua diuersis no
minibus eundem omnino sensium exhibet. 'rem eandem pluribus declarat, ita ut ad significationem nihil referat, hoc,au illo magis utamur. De Polion mis Fabius, quamuis mi-Lih' '' nisi proprie Sinonma mocauerit, ita scri t.
116쪽
LI BER PRIMVs Sunt autem alia huius natura, ut idem pluribus Cocibus declarent,ita o nihilsignificationis. quo potius utaris, intersit, ut ensis lassius,mucro ca. Alia etero sunt s horum apud auctores υ- seu ut est frequenti limus, ita est maxime comen d itus ) qua quamuis quarundam rerum aliquo
discrimine dis identia propria sint, tamen quasi
ad eundem intellectum feruntur, cum in eodem adbibentur orationiolor ut qua tua meus, ocum Cieerosi, manus, ardor anim8 quid cupiebasZ quid opta- pro Ligabasthis auctus estβermo per Cerborum simplicii; μ' .congeriem, non quod manus idem signi et, quod oculus, sed quia ad rem eandemsignificanda proponuntur , eundem sane esserunt intellectum.
Sis Nichobuli: cuis futuri sunt posthac guι ,
ii austauri solidi, fatui, nebulones, popilones, Plautumhu oues,'no,barbi,machi, margi,gulones,blan Udὴςςbini bochones. Cicero malevoli,inuidi,dissiciles, tu Liki. discifugi , maledici, monstrosi qua Pol nymorum sinibus. copia, velut acervo, crevit oratio. liquando denisico erici verborum auget orationis sensum per auxesim N incrementum, quotiesgradibuae quibusdam peruenitur, non modo ad summum, sed etiam quodammodo seupra summum: ad hum mum, ψ matre uam occidit Nero, quid am-
117쪽
plius dicam Nero suam matrem occidit qua iblumgenuit,qua illum aluit,qua illum educauit, qua illum nutrivit. Uuod augebitur magisse detestationes ac exclamationes adiunxerimus, ut
. dete andumfacinus, . horrendum spectaculu, ὀ infelix iterum o misera matris facunditas calamitosa Asterilitas liberis potior, is ingrata annorum alimental Cicero; i color immutatus est multus,orat irimens denis excidit. 2 uados merba singula incrementum suscipiunt corrinione, Qt Cicero non enimfurem,sed ereptor no adulterum sed expugnatorem pudicitia; non sacrilegum sed hostem sacrorum religionum no sicaris,sed crudelissimu carnificem ciui ociorum in vestrum conspectum adduximus Idem Adest missumma auctoritate,s religione, ride, qui
se non opinari, sed sic ire,non audiuissesed etidisse, non interfuisse sed egisse dicit. Rura oummu: sic
Cicero facinus eis vincere ciuem Romanu,scalus verberare,patricidium necare, quid dicam in crucem toliereZeterbo satis digno tam nefaria
res appellari non potest; ubi non satim quod est atroci imu ponitur ed ergradus plures ad id, quod es 'prasimmum, ventu est.Traterea aliquando eterba simplicia significatione mutant,
118쪽
LIBER PRIMUS Ioaac contrariam recipiunt, quod leporis asseri non
parum iucunditatis plurimum bid, latini dicunt fieri per vocis dissimilem agnominationem, quasi
recte adhibeatur, maxime orationem illustrat. Fit autem duobus modis, primo, cum idem promos eterbum mutata signίficatione repetitur , secudo cum quodam art, ficio significatio variatur,smox ipsa nonnihil permutatur. Prioris modi exepta hunt, amari iucundum est,si curetur, ne quid
in sit amari; huismodi quos est illud Troculei,
qui cumsummopere defilio conquereretur, quod patris mortem expectaret, si s responderet, osanὶ non experito,imo inquit Proculeius, rogo ut expectes. Alterius modi exemplum est, oppugnari pecunia potuit tir bonus,expugnari non poteritZZoelius Aristotelem ex Graeco in latinu couertit, imo peruertit ius ciuile plus aferi dispendli,quam compendi' Iuris periti casas extruunt, scaussas destruunt ileges catorquent,s bona extorquent peccunias expetunt, caussas no expe
diuntῖnon est pudiosus iuris prudentia ,sed o
puletia. Ciceroiqui de huius urbis,ais adeo orbis terrarum exilio cogitant: Plautus hic equs non in arcem,etera; in arcam faciet impetu,meretius;
modo verba simplicia cotrar iamsi qmficatio
cipiant. In Catil. In Ba ehide. In Anis dri. acti.
119쪽
to DE CONSCRIB HIs T. tradita bi publicorum cumiam non honoris,sed oneris esse exi timauit. Fit aliquando cuiucunda illusione, cuius generis fuit illud Bagi acutum ressponsum de fratre caseo: sit diuus mo-
. do ne etivus: Cicero: en cum magister eius ex anilip x ratore orator factus Q. Terentius:tibi erunt parata verba,luic homini verbera: hic non tantu Curiam diligis,quantum Curiam: Curia meretricis nomen fuit: amor non est amor ed amaror. si uidam posseriorem hunc modum non cognatione,ρd agnominationem vocaverunt. Sunt
etiam verba qu Iam idem significantia, qua a Graecis Sinonyma dicuntur, qua ita eligenda erunt, ut qua apertius rem declarent umamus, ne aliquo moi narrationem obsecuremus: melius enim dicemus certamen, qua monomachia,
aut duellumspartum, quam,ut sato, berica herbam historicum, quam historioiraphum: disust, quam diduxit: diuulgauit, quam tropalavit: auem, quam alitem: pugnauit, quam conflixit,s similia. Si etero res plenius exprimenda est,sonantiora sunt verba deligenda,ita ut opportunitatem, potius quam occasionem ; inflammare,quam incendere; deambulare,quam incedere: sic alia dicamus. Uui autem uberiorem tro-porum
120쪽
LIBER P RrMVs. Misporum non modo omnium, siedRurarum etiam cognitione desideret, studiose legat Elocutione nostram oratoriam, quam Tarcinone excusiit Petrus MaiasDpographus auVo.1 a. qua poterit,si quod habet huius rei, desiidra iam explere. Cavendum tamen est,ne tropis oe ornamentis, nisi quando rerum , qua nar Vtur, naturato stulet tamur: ου ne frequenter, aut passim re petitis, sed tanquam emblemata quadam modi Qualis' ce in narrationibus inserantur; quippe quantum ' gratia,N leporis habent di raro usurpentur, tau porumium, si sine delectu adhibeantur, iucunditatis' su .a amittent.Caterum quoniam latini fermonis elegantia non in singulis verbis solumfed maxime in ipsa collocatione verborum spectatur; absoluta hactenus verborum simplicium,tam natiuorum, quam figuratorum dsputatione,artis ordo . postulat, ut eodem studio,ac diligentia,de eterborum collocatioue,ordine, iunctura, s compositione iusseramus,in quo bona historica orationis pars posita est. Quid enim proderit verba esse latina, propria,ati delecta siphrasis suructura orationis ipsa,tota a latina compositione abhorreat, ου non perpetua quadam sieris, suaui structura,cς concinno obductuiprocedat86ert e s