De praepositionis "ad" usu Taciteo [microform]

11쪽

INDEX.

Ρrooemium 3. A. ,Αd sensu Ioea 1 positum 32. a. de directione ad rem resus dicitur - . b. de perveniendo ad rem dicitur - 29. I. X verbis praepositi pendet, quae sunt 24.1 eundi - 18.2 mittendi ducendi ferrendi 1 - 23. 3 vocandi, ciendi, invitandi 2, 24. II ex adiectivi substantivisque praepositio pendet 25. ΙΙΙ. ad 4ro praepp. ,contriu bel adversus insitum esse videtur 25-27. IV. ad oro Praep. ,,usque ad uouitum esse videtur P 28. V. ad fra remanendo in vicinitate alicuius rei dicitur 29. c. ad' pro praepositione apud A substituitur 29 II. d. ad mittitur D 32.

B. ,Ad sensu tempora1 positum 3, 37. a. de directione ad tempus versus dieitur 33 - 34. b. de perveniendo ad tempus dicitur 37. c. Ad Miseus transIalles positum - 70. L. de directione ad rem versus dicitur P 58.1. ad rae accedendo ad numerum 37. 2. ad uendet ex adiectivo ,intentus 38. 3. ,ad ' significat inclinationem 40. R. cum e verbis 38.

b. cum ex adiectivis endeat 40.4. ad ras permovendo ad aliquid dicitur γ M. 5. do 1 ora. XVI, 23, M.

6. ad ' finali sensu usurpatur - 58. R. ad iraepositionem simplex substantivum accedit, eum praep. pendeat - 52. α ex Verbis , 51. q. ex adiectivis participiisque 51. v. ex substantivis P 52.

12쪽

b ad praepositionem gerundium verbi pertinet di 53.α. cum praepositio e verbis 53. Q ox adloclivis participiisque M. γ ex substantivi pendeat 53. c. ad praepositionem pertinet gerundivum , 58. α cum Praepositi ex Verbis IT. 1 eundi 54. 2 mittendi, ducendi ferendi M.

3. eligendi et deligendi 56.4 dandi 56.5 variae significationis 56 IT. R. ex adiectivis participiisque T. r. X substantivis pendeat P 58.

Π de perveniendo usque ad finem usurpatur M-70.

R. Hud' de perveniendo ad certum finem 61. I. cum X Verbi properandi erumpendi, ali pendeat . 5 - 60. 2 cum praepositio transitum in novum statum indicet 60. 3 cum praepositio gradum significet 60 - 61. b. Rd rem ad aliam pertinere indicat 61 - 64.1 de addendo ad rem dicitur 61 - 62.2. rem cum alia in communitato esse 62.3 rem ad aliam reserri significat T 63. 4. ad ' pro in Begu aue 63 44. c. ad 4r Praep. secundum ' ponitur 66. d. de causali vi praepositionis P 68. e. Praepositi pendet ex prbis serendi ali λ 70. f. de somnuli praepositione ad ' compositis 70. De ouocatiori praepositionis suppIement uni 0 G2.

13쪽

opus esse non videtur, ut pluribus verbis exponam, qui Ductus Ex eius modi quaestionibus, qualen hanc iustitui oculisque iudieantium propono, hauriri possint postquam Wol minus in hilologi tom. XXV et XXVII compluribus locis et Greefius tu libello

suo de praepositionum usu apud acitum, spec. I in rooemio p. 3 et 4 de hac re disserueruDt. Duo Vel maxime Sunt, quae accurate pervestigandi scriptis aciteis efficiuntur: primum, quod falsam esse illam opinionem cognoscitur, qua omni libidini atque insolentiae in sermone suo indulsisse acitum putatur, deinde autem, quod diversum esse in Scriptis ipsum sermonem pro temporibus, quibus quodque compositum sit. Hanc ad emendanda verba scriptoris gravissimam observationem Wolmino, qui primus

in hilologi fom. XXV XXVI, XXVI demonstravit, debemus.

Itaque usum praepositionum tractandum mihi proposui, in quo acitum multa habere proprietates, quae accuratiore Observatione digna sint, reosius Prooemio suo satis illustrasse mihi videtur. Qui cum de praepositionibus apud et adversus Reeurate quaesiverit, mihi de praepositione ad scribere consilium est, cui propter frequentissimum usum reliquus adiungere non

potui, nisi modum dissertationis egredi volebam. Nam nihil eo profici mihi videbatur, si obiter tantum et non tractatis omnibus exemplis de ratione, qua Tacitus praepositionibus usus sit, agerem, cum verum intellegerem esse illud dictum Olmini das oss- standimu is das tirgeste, twa Wi das theuersi das illigate.

Quo simul excusatio quaedam continetur, si quis magnam Xemplorum copiam reprehendat, qua Oratio ipso iam argumento ieiuna atque arida multo molestior reddatur eorumque qui legant taedium moveat. Hoc opprobrium, cum verum quidem sit, vix vitari potest, si eum fructum libello consequi volumus, quem adpetimus.

14쪽

Cum in animo non sit, ut de Origine Voculae, quae est ad v, disputem, hoc statim loco profiteri liceat, quam rationem secutussim in distinguendis variis generibus, quibus acitus ea praepositione usus sit. Omnium praepositionum constat esse primam significationem localem, itaque exempla, quae huc pertinent, rimo loco ponenda existimavi, secundo autem, cum artissima adfinitasse coniungantur Oeu et tempus, ea collocavi, ubi ad accedat advocabula, quae tempori notionem exprimant. Tertium deniquΘgonus officiunt loci, quibu translata vi praepositio posita sit. Sed ne distraham locos, ubi ad cum eodem vocabulo coniunctum de adpropinquando vel perveniendo et ad locum et levi translatione ad rem abstractam scriptum sit, in Semper loco ita comparatos cum prima significatio de loco desumpta potior esset, in primo genere contuli cum autem de significatione movendi ad locum Vel rem Versus non amplius vitaretur, quamquam etiam hic usus dicendi eandem originem trahit - aut cum localem quidem vim primum habere vocabulum, ex quo praepOSitio penderet, Τacito autem translata tantum vi Surparetur non recepi, sed in tertium genus reieci. Quae iis, quae Sequuntur ullastranda sunt. Non ignoro, habere aliquid vituperationis, quod duobus generibus nonnulla distineantur, quae si recte facias, separari non possint, contra simul proferuntur, quae Sensu quodammodo diversa sint. Sed habet etiam suam excusationem, cum et nonnullis locis difficilius sit iudicaro, qui sint fines inter significationem primam et translaticiam, et conlatis vocabulis, quibuscum ad diversa ratione coniunctum est, facilius intellegatur, qua ratione ab hac significatione mediis exemplis interpositis ad illam transitum sit. In omnibus generibus duplex rurSu usus diStinguendus, quOrum alter est, si ad non nisi directionem ad locum vel rem,

alter ad finem usque directionis OVend finem versus perventum esse iudicat. Atque priorem illum Sum eram naturan praepositionis ad monstrare primariumque esse existimaverim,' nam

cum iani cindo videro liceat hanc esse primam significationem,

y e. o. econversus ad amicos loquitur et conversis ad civile bellum animis v vel eire ad Hispanienses exercitus et ire ad bellum v. quod etiam linguarum inter se comparatione confirmatur cf. Ottium iu Etymologischo Oischungo aut dem Gebiete de Indogerman. Sprachen I, p. 275, et hane dias. p. 4 in adn. 2.

15쪽

quod omnino prius finem versus movetur quam ad finem pervenitur praeterea eam rationem, qua ad finem directionis perveniri indicatur, abhorruisse primum ab indole praepositionis ex eo mihi apparere videtur, quod omnibus temporibus ad eum adverbio et usque coniungitur, quo ad rem plane perveniri significetur. Ad-vprbi enim notione, quae est imme Orts emcitur, ut praepositionis vis, quae proprie est: nach, egenistWas hin η, continuetur, qua continuatione usque ad rem ipsam perveniri per se patet. Igitur cum . . dicatur: ad portam urbis usque tro, intellegondum si Dach dom ho de Stad hin, und gwar immersori, bis in gehen. um autem usque plerumque mittebatur, aliis locis servabatur, ita tamen, ut, si logicam rationem respicimus, ne minima quidem causa esset, cur alio loco poneretur, alio mitteretur. Eo, quod nunc plerumque per anticipationem quandam anteposito adverbio legitur: usque ad , nihil discriminis efficitur ii

Comparandi ausa semper locos, in quibus praepositio in cum accusativo Oniuncta a Tacito usurpatur in margine adscripsi, et cum etiam hac in re omnia exempla colligere operam dedissem, ea tantum excita si, in quibus ethica quaedam vis sive

hostilis si vo benevola praepositioni insit. Discrimen praepositionum loco illo ex Senecae epist. 73, 14 desumpto apertissime perspicitur deus ad hontines enit, immo, quod promius est, in homines

venit. Itaque, ut in universum dicamus, ad sexprimit vicinitatem, eiu proximam vicinitatem vel coniunctionem; ad magis personarum, in terrarum regionumque nominibus adiungitur. Attamen DOD rar altera praepOSiti ulterius parte suscipit. Sed haec hactenus ad usum aciteum pergere liceat.

y Vix opus est, ut addam, in aliarum quoquct praepositionum usu gravius momentum tribui posse illi notioni, quam usque habet, itaque

etiam aliis praepositionibus usque adiungi posse, sed eum ad praePO-sitionem ad adderetur, eum fuisse effectum, quem in mutata significatione cernimus. De usque in v. p. 28.

16쪽

a. De directions ad rem versus dicitur.

Tacitu praepositione ad hac significatione, quam primam esse supra Vidimus et cum verbis movendi et cum nominibus, quibus motus noti inest, coniuncta non raro usus est. Ita scripsite tendere manum ad aliquid vel aliquem, tu . . I, c. 11 v. 14 secundum editionem Halmianam): ad deos, ad emgiem Augusti, ad genua ipsius mantis tendere; similiter in A. II. 29 7 et XII 65, 16, quibus cum locis comparanda sunt secta in A. II, 1, 1

Germanicus aliis quoque miraeulis intendit aninrum ΙΙΙ, 24, 1 effectis in quae tetendi cf. p. 153. - Similiter in A. XIV, 30 4 logitur sublatis ad caelum manibus; A. I, 25, 4 quotiens oeulos ad multitudinem retituerant. Ad significandum terrae situm vorbo vergendi praepositio additur tum V, 6, I Terra nesque,

qua ad orientem vergunt, Arabia determinantur. In deliciis doindo

in hac notari indicatur, exemplum esse desumptum ex oratione recta, cum exemplum nota munitum in oratione obliqua dictum sit. In exemplis eius modi primariam significationem praepositionis perspicuam adhuc esse estiua l. l. mihi persuasit, cum praepositione ad et eis ex eadem radico prosectas esse contendat, ita ut ad proprie sit: nα--De ι, ἐθωλαυνι in nwares, ae agesen in Von Obenher,ein Nero Maris oderisin Moherrim Alissemelnen. Ad sententiem suam confirmandam exempla attulit ascendere, descendere acclivis, declivis, manusque sursum ad coelum sustulit, quem usum poetae in primis haberent. Quas adnotavi propter explicationem, quam orcellinius in exigo de praepositione protulit volebat enim ad derivatum esse ex praepositione Pud ΛΡd, d), quod si verum esset, aliter haec quaestio instituenda erat. Redeundum nobis est ad hanc sententiam inserius . 29.

17쪽

habshIacitus, ut ad verbum, quod est Vertere, hanc praepositionem adponat. Primum enim dicit de directions ad locum in . I, 38, 9 raptum milium ad ripam vertit similiter in c. 56, 16 ad Rhenum; ΙΙΙ, 4, 10 versique ad caelum ac deos, ubi tamen vix de loco cogitari potest, cum eaelum ac dei sint pro caelestibus x; sic etiam convertere ad de loco in . III, 10, 23 ad signa et bellorum deos praeverti ad in A. II 55 30 praeverti ad Armenios instantior cura fuit, ubi de solo itinere Germanici ad Arms-nitis dicitur. um de directione ad personas Versus usurpatur in Η ΙΙ, I, 2 ad Verginium versi minitantes oratant A. I, 11,

ad Tiberium II, 72, 1 ad Maeorem versus XII, 1l, ad legatos;

Η. IV, 20 14 conversus ad singulos 24 6 ad Moesicos conversus; A. IV, 8, 23' preces ad vos converto si XV, 62, 2 conversus ad amicos itaque si ad personam praepositi pertinet, praeter unum locum, qui est in oratione recta, semper Verbum participii sormam habet.

In locis, qui sunt in A. IV ad umorem eius Liviam

convertere, et A. XII, 18, 4 ad monen convertere, Sensus Sisimillimus nostro sic auraeman venden, pro adire aliqueni; A. IV, 54 9 obversus ad matrem. Singularis usus est in A. Π, 1, 7, ubi verba sunt Phraates iuncta venerantium officia aci Augustum verterari, quod respondet nostro: er alte te thm EugeWandi, an ili gericlitet, i. q. praestiterat Augusto. Ium autem tranS-

Similitor acitus praepositione in cum his verbis coniuncta utebatur, eo tantum discrimine facto, quod ex natura praepositionis in Procedit, ut voce convertere in intentius vel iustantius actionem verbi fieri exprimatur: D. 6, 16 inter tacentes et in unum convereo' h. e. mium cum attentione; Η Ι, 3, 4 vertendo in se percussores A. IV, 28, 10 Obversus

in filium XIII, 8, 17 XVI, 35. 10. Multo Dequentiora sunt exempla, in

quibus praepogitio hostilem mentem significet, quae ne longus sim, adferre hic non possum. Praeterea eodem enuntiato acitus utitur, ut situm loci describat ini. I, 76, 15 sersae in orientem provinciae 86 5 II, 83 8 versum in Italiam mare; cf. A. IV, 67, 1 aestas in favonium obversa; non sui denique

similem habet loeus in A. I, 64, 1 quantum aquarum eircum gurgentstumiustis

oritur, vertere in subiecta, quippe in quo loco finem localem praepositio indicat. In ceteris omnibus exemplis significatio est, rem aliquam in aliam transire sive ita mutari, ut alia fiat, s. e. o. Α Ι, 51, 18 culpam in decus vertere, quo sensu numquam vertere ad Iacitus dixit cf. sub lit. c. I, 6, ain, quamquam Praepo8itioni ad eandem in aliorum verborum usu vim tribuit, de quo v. sub lit. C. II, R 1.

18쪽

fertur ad res abstractus et notione verbi efficitur, ut saepe intentionem ius inclinationem ii rom xprimat in Ag. 18, 3 cum et milites ad securitatem et hostes ad occasionem verterentur, ubi ,.

notam riritgii; Η ΙΙ. 82. 14 ersis ad cinile belliιm legionibus; IV, 23, 22 erterm consilium ad moras; 83, 21 aliasque ad curas animum vertere V, 11, 7 Romani ad obpuynandum versi in I, 54, 1 populum, nondum audebat ad duriora ertere; ΙΙΙ, 46,

10 ad Uerbiam vertens, i. e. superbiae simulationem adsumen S;

XIV, 38, 9 ad bellum XVI, 27 ad segnitiam; - . 14, 10

studium suum ad causas vendas converte 'cit, quo igitur loco, ut in primo opere, acitus, no ambiguitas ulla esset, gerundivum

addidit Ag. 25 I ad manus et arm eontersi H. I, 40 ud omnia; 79, 1 Α ΙΙ, 39 7 III 55, 10 XIV. 9, 16 conversum regem ad offerendos obsides XV, 9, 2 ad vim dominationis eωι-

NeratiS, . . tyrannica vi usus Η ΙΙΙ. 83, 5 ad sanguinem et eaedem Obve 'Ao . IV, 2, 5 aut si itando ad interna νοἱ-vertfrent, ubi de rerum Itomanarum scriptoribus loquitur. Non autem hoc loco ita mutandum est, quod ii,perdesius fere mavult, ut sit verbi forma praeverterentur, nam exempla, qualia Sunt A. ΙΙΙ, 5, 10 IV. 3. 8 al. optime activam formam sese habere demonstrant. Cf. etiam reli ad i.) Denique autem ipsum c vertere sive converti ad inclinationem in personam indicat, cum

qui amat aliquid, os ei obvertit, qui respuit, avertit. Id addenduin duobus locis, qui sunt in A. II, 64, 14 et XIV, 2, 5, eadem via Tacito dici vertere in aliquom. Exempla illa sunt ium. I, 76 8 formido provinciam id itellium vertit A. VI 49 7 nam Phraates et Hiero et si qui alii ad Artabant m ertere m. I, 76 4 conversam ad Vitellium Hispaniam; III, 44. 1 eunet ad

victori Ues conNerba, quae verba circumscriptiones dicuntur pro: adop ulentum victorem 53,18 Hispaniasque ad Vespasianum conversas; cf. A. VI, 3. 1 et si is ad novum regem postularium animiS. - De alio suo qui efficitur, tum ud ad haec verba accedat V. sub lit. C. I, 6, a. Varia rations acitus praes ositionem coniunxit cum verbis scribendi, quam dicendi viam ante omnia sermonis vulgari fui Νηe pro scribere alicui mandio in urs. I, p. 83 concedendum 8t.

D immutation dativi et praepositionis . inferius sub C. I, 6 et II o. Primum igitur dixit scribero pistulas ad aliquem, cuius usus loci reperiuntur in H. II, 82, 18 86, 23 seristae in Britannium

19쪽

ad quartadeeuma s, in Hispaniam ad primanos epiStidae, exemptima notabile, quippe in quo duae praepositiones sequuntur Verbum, quarum prior incertius vel magis in universum, altera accuratius directionem, quo epistulae destinatae orant ostendis M. III, 11 44- - ad Viselitum seris me credebatur; 81, 8 IV, 32, 2 69, 14 scribuntur ad reveros e istulae A. ΙΙΙ, 20, 8 scriptos esse ad Caecinam Tuscum eodicillas. - misso deinde vocabulo, quod est mistinae, simpliciorem formulam reddidit, ut esset: --bero ad aliquem, quem usum in Annalibus praecipue sequitur:

H. III, 2 8 ad Primum et Varum media scriptitatat; A. ΙΙ, 65 13 XIII, 56, 10 XVI, 14, 15. Sed usitatissimum ei est, ut praepositionem ad substantiva referat, quae sunt epistuIas, Iiterae codicilli, quo efficitur, ut

cado pendeat ex notione scribendi, quae his substantivis continetur. Ita legitur in . I, 74, 2 blandimentis infectae ab Othone ad Vitellium sistillae 74, 3 II, 55 11 opistulae ad consules

scriptae haud inmoderate, quo loco praepositionem cum participio coniungi non posse adverbium, quod adpositum est, demonstrat;

IV, 32, 1 Leetae emistidae Antonii ad Civilem Η. II, 23, 24 occultis ad Othonem literis A. XV, 30, 8 obsidem interea filiam tradit

literasque u lices ad Neronem ita otiam in A. ΙΙΙ, 67, 15 intellegenda sunt verba ausis ad Caesarem codicillis, ubi ad Caesarem, ut iam collocation verborum indicatur, ad vocem codicillis pertinet, nam participio ausis ne minima quidem movendi notio inest vernacula lingua naehdem e noch inen Vorsuo init sinem chroi-ben an Caesar gemachi. - Similiter etiam omnes loci sese habent, in quibus verba sunt ad a1iquem literas sive codicissos componere, ubi semper cohaeret praepositi cum substantivo i Η Ι

75 7 literas ad Titianum fratrem composuit; HI, 53 4 literas ad V Fasianum composuit iactantius quam ad prinessem A. III, 52, 16 XIV, 22, 14 eomponit ad Plautum iteras XV, 8, 9 -- posuit ad Caesarem literas 13 12 iteras ad Tolossesen non Ῥ-Ῥlices - commosuit A. IV, 39, 3 componit a Caesarem codicillos; XVI, 24, 3 odietillos ad Neronem omposuit Notandum denique

' Non nisi in D. 20, 16 praetore invenimus scribere inv saepe in colonias et provincias suas scribunt. Saepius autem in si cum Vocabulo, quod est literae coniunctum est, idem fere valet, quod Ontr cita in A. V. 3,

5 VI, 15 4 53, 13.

20쪽

sest, nullo loco acitum scripsisso componere opistulas ad

aliquem.

Vorbum dicors ad a1iquem ex usu acite non est unum tantum exemplum in II. III, 24 9 reperi, ubi omisso orbo legatur plura ad tertianos, Ac dixit. De alio usu huius nuntiatio. sub C. H d. Sed ut ad vocabula epistulae aliaque, ita etiam ad vocabula, quae sunt minitIIS et prΘcBS praepositio additur, quod confirmant exempla in . IV, 86, 3 occultis ad Cerialem nuntiis fidem eius temptavisse; Α. XIII, 9, 1 uterque ad Vologese regem nuntiis, ebant; ΙΙ, 30 17 extremas preces P. Quirinio prominquo

suo ad princisem mandavit. Insolentior hoc loco verborum collocati Sensu excusatur, cum ad principem, quae verba sententiolae tot senatum rogaret in c. 31, 1 Opponuntur, cum vi dicantur. De praepositione VerSus v. Greef. p. 5 et cf. G. 44 6 Suionum hine initates, ita in Oceanum. In his igitur praepositionem pro prima significatione usurpari clarissime apparet iam pergamus ad eam, quam secundo loco ponendam Statuimus.

b. De perveniendo ad rem dicitur.

Multo crebrior hic usus est eo, de quo modo diximus. Sed si accurate consideramus, tum in iis quoque locis, quos ad hoc genus referimus, distinguenda est duplex significatio praepositionis,

quae X e pendet, utrum ΗΘntentia sit, rem Sive hominem usque ad locum pervenisse an cursum tantum hunc locum versus tenuisse, quem consequeretur. Sic exempli causa discrimen intercedit inter praepositionem, quae est in sententia et ad patrem proficiscens interfectu est et quam legimus in verbis: ad patrem profectus est v, quamquam praepositi in utraque sententia idem primum valebat. Quin nunc etiam, si ratio grammatica respicitur, cum cadu in altera sententia non nisi per decurtatam dicendi viam pro usque ad usurpatum sit - de quo supra vidimus, eandem significationem habet. Itaque cum ex ipsis rebus, quae narrantur, solis cognosci possit, nostrum autem sit, grammaticam tantum in hac disputatione sequi, hoc discrimen in iis, quae huc pertinent,

plurali numero huius vocabuli, in quo acitus analogiam vocabuli aliterae secutus est L Olmin. in Philol. XXVI, p. 152.