Quaestiones in Aristophanis Thesmophoriazusas. [microform]

21쪽

nisi modestas egerit partes C. Robert in , artungium' secutus

non solum in scenam illam prodisse Verum etiam Prologum tragoediae iambicum recitasse statuit. Neque tamen Sententiam suam

mihi probavit Nititur Rober scholiastae a v. O65 adnotatione του στρολογου Ἀνδρομέδας εἰ oλή quae verba non ipsum prologum '), sed primum post prologum locum significare existimat. Neglexit Robert scholiastam paulo post ad . Oro, scilicet ad

verba Cum prioribus artissime Coniuncta και ταυτα ἐκ του στρολογου adnotare. Si autem grammaticus priore adnotatione

non ipsum dramatis principium, sed primum post prologum locum significare voluisset, dubito an in posteriore quoque scholio Clarioribus verbis uerit usurus. Sed contra nos dicit Robert, spectatores Per monodiam et Choricum vi de sabulae argumento certiores fieri Potuisse. At revera quaedam vestigia talis expositionis restare videntur. In monodiae initio statim ipsa Andromeda profitetur nomen suum Νauch fragm. IIS, Thesm. IO7έ τί πω Ἀνδρομεδα περίαλλα κακων μερος ἐναχον κτλ. id quod superfluum esset si

Spectatore per iambicum prologum antea certius aliquid de ea aCCepissent. Praeterea eae tragoediae partes quas Aristophanes TheSm. IO32 Sq. IO39 expressit Chorique Verba Nauch fragm. Iassostendere possunt qua ratione sabulae argumentum Certe Contra morem Euripideum Cum spectatoribus possit Communicari. Valde

igitur dubito num tragoedia Euripidea a prologo iambico ab Echo

recitato inceperit. Si autem prologum ei abrogamus, non est quod omnino eam apud Euripidem in Cenam prodisse existimemus ). Sed quocumquemodo res in tragoedia se habet, ad comoediam reUertor. Cum me de ea quidem inter doctos homines convenit,3 l. l. p. 8. Euripid restitutus II p. 344. η Sententia elcher I. a. P. 47. Neque verba Aristophanis ἔν φδε ταυτν χωρίμ. . . ξυνηγωνιωμην, quibuS

Roberi sententiam suam comprobari putat, neque Schol. Ios ἐπεὶ εἰς γαγε κακομένακτον την ' Eυριπίδης quaestionem ad certum finem perducere possunt. Etiamsi in scena non apparuit Echo, ἐν ταυτ χωρίτ ρυνηγωνίζετο. Verba φω, λογων αντινδός certe tragico tincta sunt colore et ex ipsa fortasse tragoedia commodata tamen nescimus num etiam in Euripide dramate ipsa cho

ea pronuntiaverit, cum Aristophanem saepius tragicos versus aliis personis tribuisse supra viderimus

22쪽

utrum Echo in scena apparuerit necne. Beer pro certo affirmat, Echo apud Aristophanem in scenam non prodire Ribbeck ad V. Os adnotat: 'ut extant Euripides seine mile inter er Menec. Tamen sive in tragoedia Ecto a spectatoribus conspectam

novi inventi Euripide valde perstringendi non praetermisit is Certe Echo Euripideam theatro ostendit neque ut teneram nympham atque venustam sed ut garrulam anum'). Si Echo non nisi post Scenam egisset, naturae Convenien eSSet ut nesilochus V. Io36 sq. obstupescat admiratione quod ab homine quem non videt salutatur. At quiete v. os respondet Echus Salutationi. Itaque statuendum est Euripidem sub Echus persona dormiente Scytha - v. os in scenam Prodisse, I 4 Vero Postquam nesilochum quid faceret docuit recessisse et reliqua post Cenam egiSSe. Satis accurate definire possumus quae Aristophanes ad hanc Scenam conficiendam e tragoedia Sumpserit. Non Sunt multa, Cum iam . IN poeta nesilochum impatienter monodiam in medio Verborum Contextust abrumpentem faciat. Quae usque ad finem V. 37 sequuntur solum ad Echo Euripideam perstringendam Scythamque ludificandum composita sunt. Prae ceteris tragici sunt VV. I 5-ΙΟ72' quos immutatos e Andromeda in comoediam translatos esse schol. I De ΙΟ7 testatur EX ei quae antecedunte colloquio scilicet nesilochi et Euripidis O36-IO64, praeter Verba 'πιω, λογιον an νδός ortasse tragiCa est salutatio V. IOI 6 χωρ' ω φίλη παῖ. Id inde maXime Colliga quod illa verba parodiae more e improviso eis quae Sequuntur το δ πατερα Κηφεα, o σ' ἐξέθηκεν arxoλεσειαν ι θεοί ad risum detorquentur. Certe Euripideus videtur esse proximus versus O38 συ δ' εἶ τις τις

23쪽

versu III ConiunXit. Sed reCtissime contra eos dicit Bahhuygen ), ambos Versus nullo alio Vinculo inter se cohaerere, nisi quod verbum οἰκτίρειν in utroque reperiatur. Quod autem ipse versu Ο38 revera Echo in tragoedia appellatam esse voluit, errasse videtur. Neque enim verisimilia sunt quae nobis ad comprobandam sententiam Persuadere studet Andromedam vocibus Echus deceptam atque mortalem quendam hominem adesse arbitratam rogasse: συ δ' ει τίς

κτλ. et tum demum salsa se teneri opinione intellexisse. Ne id Credamus prae ceteris impedit vocabulum δέ, quod hunc sere

postulat Sententiarum nexum Perseus adveniens Andromedam

salutat eisdem ortasse verbis quibus in Thesmophoriagusis Echo utitur χαi ω φίλη rea malamque eius condicionem miseratus quis

sit interrogat Andromeda nomen suum proseSSa PS quoque ut aequum est e Perseo quis sit quaerit

Tertiam parocliae partem continent Thesm. 38-II 34 Euripides sub Persei persona Mnesilochum-Andromedam liberare conatur. Hoc quoque loco difficillimum est Euripidea ab Aristophaneis se- Cernere, quod Comicus non solum ut facere solet locos in tragoedia Seiunctos Coniunxit '), Verum etiam permulta ad Euripidis similitudinem Xpressa addidisse videtur. E tragoedia repetiti sunt 38-II ε neque non qui statim sequuntur IOI sq. β), quo tamene alio Andromedae loco desumptos esse indicat scholiastes Certe haud magno Patio a v. O98-IIO in tragoedia seiuncti suisse possunt fortaSse eis antecedebant, cum naturae et tragicae indolisit Conveniens ut Perseus simulatque in Cenam prodiit spectatores de persona sua Certiores faciat. Recitabat igitur fortasse apud Euripidem haud secus atque apud Aristophanem'. I I Sq. ad theatrum Conversus, Cum repente Andromedam aspiciens admiratione obstupefactus XClamat Thesm. III sq.): ἔα τίν' χθον τονδ ορῶ καὶ παρθένον θεαις μοίαν ναυν πως ωρμισμένην;

24쪽

Genuinum Andromedae locum schol Thesm. Ios,maximus in Dion Areop. II p. 234 C, Georg. Pachym ibid. p. 364 multo uberiorem servaverunt λ). Initium solum versuum tragicorum Aristophanei in comoediam transtulit ut parodiam satis artis finibus cir-CumsCriberet, eis quae in tragoedia post vocabulum ρω sequebantur plane omissis In eorum locum poeta ad complendam sententiam substituit verba a παρθενον θεαῖς μοίαν ναυν πως ωρμ ισμένην quae utrum PS Composuerit an ex alio quodam Andromedae loco sumpserit quaeritur Negarunt homines docti ea e tragoedia manasse. quod ut Tacerent maxime movit quod Verba ναυν οπως ωρμισμενην ad similitudinem Merc. IO94 ἰδου, αἱ δεσμοῖς ναυς οπως ωρμισμένος ημαι ab Aristophane Composita videntur. Tamen ConCedendum est, neminem dubitaturum fuisse, quin verba illa κAndromeda sumpta sint si Hercules Euripidea sorte perisset. Neque enim si solum Thesmophoriagusarum Versum Contemplamur negari potest Euripidem optimo iure tali imagine in Andromeda uti potuisse. Quod scholiastes de hoc versu silet, nihil valet, tum aliis permultis locis quibus verba sine dubio e tragoedia sumpta Sunt, intempestivum servet silentium. Quod ad antecedentem versum genuina Andromedae verba adnotavit nil nobis persuadere potest

nisi illud. verba θεαις μοίαν ναυν πως ωρμισμενην Cum VerbiSD τω χθον κτλ. arte Coniuncta non suisse. Tamen ni fallor haud magno spatio intermisso sequebantur. Perseus simulatque in scenam processit' atque Cum spectatoribus pauca de se suaque CondiCione communicavit'), Andromedam conspiCit neque vero, nam OX esse fingitur, Thesm. ω - vivam virginem sed simulacrum aliquod παρθενου ἐγαυ τινα εξ αυ μορ υ λαλων vκισματων κτλ. ), marmoreum opus si aspicere sese SuSPiCatur tum demum Cum Propius accesserit videt virginem viventem et inCula quibus ad SaXum

alligata est quod cum pronuntiet Euripides aeum rimagines illa utentem facitis Hercule repetita Nam vinctum Herculem in An

dromedae loco componendo poetae tragico ante oculos versatum

25쪽

esse, vel verba λαινεν τυκίσματι et αἴνων τυκισματων ' quae Certe non Casu utroque loco Consentiunt, Comprobare Possunt.

Itaque non Aristophanes se ipse Euripides Herculis locum imitatus

est et verba Thesmophoriagusarum inter cetera tragoediae fragmenta ponenda sunt. Nos autem denuo admiramur comici ingemum quo locos in tragoedia seiunctos lepide copulaverit. In reliqua parodiae parte scholiastes plane silet nisi quo ad V. II 3 adnotat παρα τα κ Μηδείας ). Hoc quoque loco mirandum est quod homines docti si modo antecedentes versus , ex Andromeda sumptos esse statuerunt, hae Parodiae verba inter tragoediae fragmenta recipere omiserunt Scholiastam in Andromeda Euripidea cum parodia Aristophanea Comparanda summa neglegentia usum esse sole clarius est. Quod revera similia verba in edea exstant, nil impedit ne Euripidem eisdem in Andromeda Sum esse credamus. Res haud aliter se habere videtur atque in Herculis loco de quo supra diximus. Non Aristophanes edeae verba imitatus est, sed ipse Euripides sive inscius sive scien ea iterum usurpavit. Itaque si primum quidem gradum secit NauckΜatthiaeum Secutus, alterum C. Verba σκαιοισι --ναλίσκοις ἄν μ)reliquis addere non debuit resormidare. Quod ad cetera Andromedae fragmenta quae in hac parodiae parte latere videntur attinet, plura fortasse erui possunt quam Nauck' recepit. Vide Bahhuygenum' qui accuratius de hac redisseruit. In Andromeda ridenda Aristophanes eadem plane atque in Helenae parocli via et ratione utitur. E diversissimis tragoediae locis particulas congerit ad cenam Componendam CongestaSque, ipse alter Euripides eis quae de suo ad miram tragoediae similitudinem efficta addit tam arte coniungit, ut Commissura vi reperire possimuS.

Herc. Io96 τυκίσματι Fixius τειχίσματι cod.' Nauch fragm. Ias τυκισματ. Jacob τειχισμαΤstis codd. y Μed. 298 sq. σκαιοισι μὲν γαρ καινα προσφέρων - να δοξεις χρειος. - Νauch fragm. I39. Utrum Aristophanes Andromedae locum an Euripides Μedeae versum 299 mutaverit, vix diiudicari potest.' fragm. Ia v. I; I28. 7 l. l. 34 Sq.

26쪽

Haec tragica vel tragicorum similia eodem quo in Helena modo ludicra fiunt. Summa parodiae vis hi quoque in eo est quod

comici actores tragicas partes agunt Euripides sene sustinet Persei personam Mnesilochus in cruce vinctus Andromedam παρθένον θεαῖς ὁμοίαν repraeSentat Echo nympha venusta Spectatoribus ut garrula anu ostenditur; ι φίλαι παρθενοι quas amnis V. III alloquitur Cil. ι Θεσμ οφορια υσαι γυναῖκες neque φίλαι neque παρθενοι sunt Quod ad monstrum attinet, cui Andromeda Cepheo erat proiecta, quaestio oritur, utrum in tragoedia aspectatoribus conspectum sit necne. Atque elcker' quidem revera illud per breve temporis spatium theatro monStratum esse

ConieCit, Cuius Sententiam novo argumento adstruit Roberi y cum

dicat: Da rei den is en o Hes πιτο - in personarum scilicet imaginibus in pictura Pompeiana repraesentatis dies in dem Euripideischen Muci sichtha mari a Schon Melcher ver-mtitet undisi vo Matthiae mi Rech susammen esuluen Merse

scisine es a bestiati m. Dubitanter igitur ipse Rober de versibus a Matthiae coniunctis si iudicat, qui revera nihil ad quaestionem solvendam afferre possunt, Cum Tiberii περ σχημάτων ' Verba ὁραδε - νάματα ἀντὶ του εἶδον aperte ostendant, eo e narratione nuntii cuiusdam manasse. Quod autem thou imago inter alias tragoediae personas in pictura illa ompeiana Conspicitur, ne hac quidem re mihi persuaderi potest, monstrum in Andromeda Euripidea anni 1 spectatoribus ante oculos positum suisse Pictor

ille parietarius non omnes tragoediae personas finxit quodsi personas Minervae Echusque, quae Roberti sententia in Cena apparuit, depingere misit, monstrum, quippe quod in tragoedia magni esset momenti, e suo addere poterat, etiamsi nunquam in theatro Con-SPeXerat. Sed concedamus Pompeianis spectatoribus fortasse monstri

Lange

27쪽

Ι 8 simulacrum ante oculos positum suisse num tam accurate genuinam Euripideae Andromedae speciem in eiusmodi rebus quae solum ad scenicum apparatum pertinent Per tempora Servatam esse putabimus, ut e tam sera repetitione Colligere liceat, quomodo res in tragoedia ab ipso Euripide docta se habuerint λSed ad comoediam revertor. Ibi in monstri loCum suCCedunt Cum Ορακες ), quibus misellus nesilochus proiectus est, tum Custos barbarus, Cuius in persona Cephei quoque quasdam reliquias reperias siCut pater Andromedae in tragoedia Perseum impedire studebat, ne virginem liberatam secum abduceret '), ita in comoedia Scytha Euripidem prohibet solutis nesilochi vinculis πεσεῖν ἐς ευνῆν καὶ γαμήλιον λέχος Neque igitur minore Cum arte quam in Helena poetam quam plurima tragoediae PerSonas per tres illas quae in comoedia adsunt reServantem Videmus. Neque alia atque in Helena ratione tragica ad risum detorquet. Sicuti in Helenae parodia ieiuna verba mulieris L elato tragoediae sermoni immiscuit, ita in Andromeda rudem barbari linguam identidem orationem tragicam interrumpentem facit. Sicuti in Helena ')mulier Critylla nomen Protei falso intellexit Proteamque quendam obscurum hominem substituit, ita in Andromeda ε stultus Scytha Caput Gorgoni per errorem a Cipit, quasi de scribae alicuius, hominis Certe mom minus obscuri capite agatur β) In ex vero

Thesm. IIΟΣ. h talibus erroribus Aristophanes saepius ridicula captat neque tamen ubique tam aperte et apte quam hoc loco. Pluti v. 26 alia ratione intellegi non posse me monuit F. Leo, praeceptor meus doctiSSimuS. Scholiastes frustra locum explicare conatur interpretes Versuum ordinem mutaverunt. Omnia plana sunt dummodo statuamus, horum Pro ρυσον v. 266 falso χρυσόν intellexisse. - Alterum locum multo venustiorem in ipsa Andromedae parodia mihi indicavit carissimus magister U. de Wilamowitet. Est Thesm. v. I 4 quem editores iocandi ratione non satis intellecta depravarunt, quamquam in codd. Satis clara genuinae lectionis vestigia restant. eque enim Scythae verba O καιρησεις - οὐ χαιρησεις immutata recinit

28쪽

parodiae parte in qua Scythae interloqui non licet ), in monodiasCil. o. ΟΙ3-IO33 PSe nesilochus verbis traicis ludicra admiscenda Curat, iterum atque iterum a tragoediae quasi via iocandi

Nova aliqua parodiae ratione Aristophanes in v. Os6-IΟ97 utitur quo per Se Considerando esse Supra dixi. Perspicuum est in tragoedia non multa suisSe quae Comico ad Chus Cenam Οmponendam usui esse OSSent. Itaque eo Confugiendum erat, ut pauca illa et modest Euripidea nimi augeret EChoque ut garrulam mulierculam omnia iterum atque iterum reCinentem faceret. Probabiliter ut videtur ConiCere licet, verba δι 'Oλυμστου V. in tragoedia quoque repetita suiSSe. HOC enim loco Andromeda parte cantici finita revera faCit interstitium, quod nisi adsit verborum repetitio Contra naturam pugnat. Accedit quod Aristophanem in parocliis prima quaeque ad Summam tragici exemplaris similitudinem eXprimere vel potius immutata e tragoediis desumere videmus. At quae Sequuntur μέρος ἐξελπον et γανατου τλημων ab Aristophane addita videntur esse, quod interValli nituntur quae reUera non

Tragoedia per temporis spatium oblivioni datur Echo non iam Andromedae lamentationes sed Mnesilochi detestationes Scythaeque barbaras voces recinit '). Sed haec ad Aristophaneam componendi rationem pertinent, de qua alio loCo plura nobis di Cenda erunt. Helenae Andromedaeque quasi προπαρaσκευη Parodica Praemissa est ab Aristophane brevior illa alamedis parodia Thesm. 763 sqq. nesilochus Euripidem de misera sua Condicione Certiorem facit Oeacii imitans exemplum neque tamen mi ille remos adi Errant qui Scytham in scena fuisse negant dum monodia cantatur. V. I 8 Poeta eum removet ut Euripides Im prodire possit. Qui cum Statim scenam mimus reliquerit, Scythae redire licet et revera adest . Ioa6 δε γὰρ O Σκυθης κτλ. instorea quam e domo arcessivit alto sopore oppreSsus, ex quo V. IOS demum excitatur. η Thesm. IOI sq. Io2 Sq. IΟ26 sqq. IO3I, IO33, I 3 sqq. η Argutari videtur aeuber l. a. 3 cum dicat Aristophanem in ea re ita versari sui Euripidem ipsum audire nobis Videamur, singulas voce geminare et in affectibus agendis eadem verba repetere Olitume. 2.

29쪽

Euripidem nuntios mittit, sed tabulas votivas, quibus ara in quam refugit ornata est. Cum in hoc vertitur vis comica tum illud risummovet, quod tabulas tragoediae verbis sollemniter alloquitur ridicula ut facere solet, admiscens ). Quae e tragoedia ab Aristophane desumpta sint definire conati sunt ritetsche' et Bahhuygen ') qui tamen auckio- persuadere non potuerunt, ut quiCquam in numerum fragmentorum reciperet. Tamen haud minore cum probabilitate quam in ceteris parocliis Euripidea e Aristophaneis erui possunt. Ex Andromeda prae Ceteris repetito esse o. 776 sq. εργW πορίμνhiatus salso ab editoribus deleti ostenduntq). Neque minus aperte originem Euripideam profitentur anapaesti sequentes'), quos e Palamede sumptos esse vel ridicula illa demonstrant quibus nesilochus 78 sq. tragica interrumpit. Itaque haec sere Euripidea esse

coniciam ω χειρες εμαι

. Frilasche p. 88 de his versibus plane perversam sententiam Proserti Non Aristophanes in verbis cognatis χεῖρες et ἐγχειρεῖν ludit, sed ipse Euripides, ut saepius in tragoediis sacere solet. Non Aristophanes vocabulum ποριμος inVenit, quia supra dixerat οἶδ' ἔγω καὶ δὴ πορον ἔκ του Παλαμηδους, sed et πορος et ποριμος haud aliter atque αἱ πλάται quas Μnesilochus non sine certo consilio in quattuor versibus 77 778 quater nominat, certe plus uno loco in tragoedia exstabant.' v. 778 vocabulum πινακων in alius verbi locum ab Aristophane substitutum esse apparet πίνακες sunt ταγαλματα V. 773 cf. Schol. πίνακες γαρ ησαν ἔν τινtiose κτλ. Probabiliter . de Wilamowit in tragoedia κοπιῶν fuisse conicit.

30쪽

DE TELEPH PARODIA.

In eis quae absolvimus ipse Aristophanes claris verbis quam illusurus esset tragoediam indicabat: Thesm 769 sqq. οἶδ' ἐγω και ὁ πορον - του Παλαμήδους', Araiνος α πλάτας Φίφω γρα υν.

84 Sq.: υκ εσθ' o τως ο τον Lausa'δην ψυχρον ' αἰσχυνεται. 83o: την καιντρ 'Hενην μιμήσομαι. Io I Sqq. σοὶ εοικεν υ προδώσειν, αλλα μοι σημεῖον πεδηλωσε Περσευς εκδραμωνκοτι δεῖ με γίγνεσθ' Ἀνδρομέδαν. Neque tamen in reliqua comoediae parte musam Euripideam lacessere omisit. Restat parocli virtute atque elegantia non inserior quam ceterae quas Supra tetigimus. Quam cum in quaestionem VOCare audeamus, obscuriore nobis quam in relliquis parodiis via eundum est. Nam scholiastas plane fugit praefer Palamedem, Helenam, Andromedam quartam Euripidis tragoediam, Cuius nomen non affert Aristophanes, im magna Thesmophoriagusarum parte irrideri, nisi quod ad unum locum Thesm. I9 sontem tragicum indicaverunt. Tamen omnes qui inde a Fritetschio et elchero parodias Aristophaneas accuratius expenderunt consentiunt in Thesmophoriagusis Telephum Euripideam perstringi, praesertim ium GChol.