Observationes criticae in Cornelium Tacitum [microform]

31쪽

- 21 sententia inseratur. Locos igitur transpositione vocabulorum emendantes plerumque etiam alia insuper emendandi ratione uti coacti sumus sive interpositis, quae non leguntur in libris scriptis, quibusdam sive paululum eis quae tradita sunt mutatis. Certum eorum quae in Taciti codicibus inveniuntur vitiorum genus latuisse transpositiones Doedis inius meritas est, qui idem exemplis probavit, quanti illae ad emendandum acitum praesidii sint ). Itaquae reliquis transpositionum generibus omissis eius, quod secundum enumeravimus, generis exempla tria proseremus. Loci qui tractabuntur insunt in Ann. l. ΙΙ, . , l. IV, c. 11 Dial. c. 1. Ann Li. o. s. De Arminio eiusque fratre Flavio hoc modo narratur:

sumen Visurgia Romanos Cheruscosque inter' stiebat eius in ripa eum ceteris primoribua Irminius adstitit, quaesitoque an Caesar veni et,poatquam adesse resFongum est, ut liceret cum fratre conloqui oravit erat is in eaeercitu cognomento Flavus, insignia de et amisso per vulnus oculo paucis ante annis duce Tiberio. Ea verba haec subsequuntur in libro Medioeo: tum permi88 progressusque salutatur

ab Arminio Eum locum sic emendo: Bi permissuram'. progressusque tum ualutatur ab Arminio.

primum in libro academico Erlangae a. 1838 edito De cito transpositione reborum emendando, tum in Mitschri fur die alterinum is risina 1840 p. 333 sq. p. 33 sqq. At vide Herae Studd. p. 13 sq.

32쪽

- 22 Qua in emendandi ratione hisce locis comparatis nitor Ann. IV, 15, 15 et quia priore anno in C. Sila

num vindicatum erat, decrevere Asiae urbes semplum 2 iberio matrique eius o senatui et permissum statuere egitque Nero grates e causa patribus atque

avo, Ann. XVI, 5, 1 tum progressus in portimum illic a quaestore reperitur,mist. ΙΙΙ, 12, 11 eum νο- grea sua Lucilius auctorem ae palam praebet. Quod permissum pro scriptura libri Medicet permissu posuimus, vix mutationem quis appellaverit littera m enim compendii nota permissi expressa cum in aliis libris sorti,tis tum in Medi eis aditi codicibus inter transcribendum periit; cuius vitii exempla haud pauca apud Heraeum' collecta sunt, quorum numerum etiam aliis nullo negotio auxeris Optime vero cum usu aciti et et que illa consentiunt cum vi quadam k in orationis transitu apud eum dicta. Itaque verba alla ea quam supra dedi emendatione usus hoc modo interpreteris: Un es sede irklic gestatiet: nachdem er annalao votaetreten war, wir er non Arminius egrusat. Locus ille haud ita raro a viris doctis tractatus e8t, qua de re tamen pauca sussiciat dicere. Et primus quidem Beroaulus codicis lectione offensus scripsit tum permissum progre88uaque salutatur ab Arminio, qua inelitendandi ratione haud pauci editorum veluti Bipontini, Ernesti, Ruperti acquieverunt; eandem Ritterus priore tempore defendit ) Novissimo tamen tempore Ritterus q)3 v. Rittori praes. p. XXXV med. η v. Studd. criti. I p. 13 sqq. v. Gulielini Baetticheri ex Tuc. s. v. Et B Que. Philol. IV 1849 p. 98 sq. priinum in Mus Rhen. v. XVII 1862 p. 105, tum in ed. Lips. R. 186 p. 54, cf. praes. p. XXXVII med.

33쪽

- 23 et aagius et Balterus et almius Nipperdeyum secuti ad scripturam codicis edice reversi inter vocabula F6rmi88 et progressusqua lacunam statuerunt. Et it-terus quidem vocabula Caesaria deducitur interposuit, Nipperdeyus autem haec sere excidisse censet ): imperatoria deducitur a tertinio. Praeterea de loco illo disseruerunt Halmius ), Henricus Woeisset ), Sirherus ): et emendat quidem Halmius ratum permissum, Oel-sselius Em is in eaeercitu paucis ante anni duce Tiberio rum permissu sc , Germanici inter evocato Voluntarius commilito μ, Sirherus denique Igitur permissum progre88usque salutatur ab Arminio.

Ann. I. IV. e. 11. De operis sui condicion Tacitus sic profert ed.

mihi tradendi arguendique rumoris causa fuit,. ut claro sub eaeemplo falsa auditiones depellerem

. ,. peteremque ab iis, quorum in manu cur nostra

venera n divulgata atque in eredibili α

avide accepta eri neque in miraculum com ruptis antehabeant.

Ea lectione liber medioeus duabus his rebus discrepat: primum enim deest illud ne ante vocabulum diuulgoeta. tum exilibet ille pro vocabulo cineredibilia scripturam hanc littera a ab altera manu superscripta:

' v. Nipperdey adn. d.h. I. Bettrage u kriti und rhlarunide annale de T oitus. mpeyer 184 9 5 sq. i. i. l mendationes in Cornelii aciti libros. o imbergae a. 1856. p. 14 Sq. Animadversiones in acit Annales Augustae rev. a. 1860 p. 20.

34쪽

incredibiK'). - coniunctionem illo quo apn Halmium est loco Rhenanus primus addidit, ante vorem avide Ritterus posuit: peteremque adi iis, quorum in manus cura nostr venerit. divulgata atque ineredibilia 'ne avide accepta veris neque in miraculum corruptis ut habeant. Liberius maasius et ipperdems nne loeum tractaVerunt, quorum isse haud satis dilaeide ita eum scripsit peteremque ab iis quorum in man- cura norim venerit, divulgata aeque incredibilia ne οἰδε acceptaveris neque in miraculum eorruptis renishabeam, hi vero quod displicuit vocabullam uncis seeIugit peteremque αδ iis, quorum in manus cura nostro vensrie, ' divulgas atque ineredibilia avide accepta veri neque in miraculum corruptis anfehaheant. Primus, qua emendandi via hoc loco utendum sit, Gulielmns Onchen intellexit, qui separatim de eo disputavit et hanc lectionem proposuit ): peteremque ab iis, quorum in manu cura nostra venerit, ne invIgata incredibilia tque avide eeepta verὶ neque in miraculum corruptis Mehabeant. At transpositione etiam plura vocabula complexa opus est, ut locus iIle ad eam formam redigatur, qua ab ipso acito scriptus esse censendus est Itaque hanc leetiovem propono:

peteremque ab iis, quorum in manus cura nostrasenorit, incredibilia avide aecepta atque divulgata no veris neque in miraculum corruptis antehabeant.

Ita si legitur, primum hoc observatum egi, ut Vο-cabulum incredibili alio excipiatur a littera a incipiente, nam eam verborum illorum in libro in edi eo librario

1863 p. 358 sq.

35쪽

- 25 transcripto fuisse positionem apparet ex scriptura illa libri edice incredibili, oui altera demum manus litteram a superscripsit tum vero vocula ne quomodo fieri potuerit ut in libro edice omissa sit perspicitur, quippe quae proxime subsequentibus duobus vocabulis exhausta sit, quorum hoc neque a syllaba ne incipit, illud eris vel ueris a syllaba ue, quae in veteribus libris scriptis ductu

litterarum paene eadem est atquae ne De sententia qnidem haec comparaverim Ann. II, 82, 15 statim credita, statim vulgata sunt ut quisque obvius, uamvis leviter audit in alios atque illi in plures cumulata gaudio transferunt et Hist. II, 28, 5 quod ubi auditum volgatumque, maerere socii fremere legiones.

πDi o. I. In Dialogi capite primo haec habent codices:

memori et recordatione opus est ut suae i praestantissimis viris et eaecogitata subtiliter et, dicta graviter accepi, cum singuli diversas vel easdem sed probabiles causas ad r-rent, dum Daemtam sui quisque et animi et in- genii redderent. isdem nunc numeris isdemque rationibus persequar, servato ordine disputationis

quam lectionem haud pauci editorum bene intellegi

posse arbitrati retinuerunt etiam Classenus, Vir Spectatissimus, nuper eam defendit ). Transpositione verborum hac cum singuli diuersas sed probabiles causas sterent vel easdem Doederlinius ' restituisse locum sibi visus est.

Εο I p. 14. primum in Mus. Rhen edd. iebuh et Brandis . I. a. 1829 p. 16 tum repetiit in libro e munere academico Erlangae a. 1844 edit et mendationes Taciti inscript p. 6.

36쪽

- 26 Aliam an transpositionem cum inguli easdem a d uersas Ioannes Henricus olle proposuit ), cum anno ante δ uel easdem uel dioereas, sed probabiles legendum

esso dixisset. Alii viri docti emendationes protulerunt: diversa sed eas mel easdem ualde probabile voluit Acidalius δ), diversas sed easdem probabiles C. L. Roth ) quem secutus est itterus), cum singuli diversas viae dem sibi probabiles A. h. Dryander q). Lipsius et

Muretus eosque secutus Halmius vocabula vel easdem e contextu aestino delenda indicarunt. Orellius librorum scriptorum lectionem servatam cruce notarit eum singuia dioersas ' vel easdem sed probabiles causas asserent. Transpositione verborum utendum esse recte Doederiinius sensit, sed non recte ipse transposuit; sic enim haud dubie transponendum est:

memoria et recordatione opus est, ut quae praestantissimis viri et aecogitat subtiliter et

dicta graviter accepi, cum singuli vo clivomana, a Baalem Proh uisa causas ad errent, dum formam sui quisque et animi et ingenii redderent, isdem nunc numines isdemque rationibus persequar, servato ordine dispu

tationis.

1852 p. 627.

' Quomodo permulti qui apud Tacitum leguntur loci sive emondandi sive explicandi sint. Amstet. 1851 p. 27. y v. commentarium eriticum Halmianum ad h. l. v. bd. et Ritteri ed. p. 689. si Coniecturae in dialogum de oratoribus Halis Saxonum 1851 p. 3 insunt in Nachrichi liber das k wἰiche paedagogium

37쪽

- 27 uel in scriptura nostra eodem modo usurpatum est quo

superlativis adiectivorum gradibus fere adiungitur. id quod . eo magis hoc loco fieri potuit, quia adiectivum

diversis inter ea est, qua etiam positis gradu usurpata notionem quandam ine significationem superlativi gradus continent, ut Dial. 6, 26 eaetemporalis audaciae atque ipsius emeritatis vel praecipua iucundita est dictum invenitur, quorum rugu hoc conserendum Caes.

B. G. VII, 37 6 eum se εἰ principes itis comitii fore profiterentur. Illa subtili me dicam i praegnante, quae in adiectivo diuersus inest, de significatione Doe- declinius si disputavit: die diversa osse nichi mitesnander gemein haben und gehen ac verssitedenenoder, e fonder nach dem ebrauch de si 1 bernem ae it alters, mach verschiedenen ch-tungen aus inander - et hi denique ipsius aditi loci doceant Dial. 25, 8 ne illi quidem parti sermonis eius repugno, quo minus Diear plures formas dicendi etiam isdem saeculis, nedum diversia aetitisse, Ann. Π, 35 2 ni pretium foret Cn. Pisonis es Asinii Galli super eo

negoti diversas sententias noscere, Ann. II, 3, 17 ut quia misericordia in Germanicum et praesumpta uvitione ut favore in Pisonem pronior, diversi interpretabantur Vel eadem qua hoc loco significatione AEdiectivo in positivo gradu usurpato praepositum invenitur Agr. 3, 1 non tamen pigebit ne incondita a rudi

voce memoriam prioris servitutis ac testimonium praesentium bonorum composuisse, quocum loco alter hic conferatur Dial. 39, 1 paruum et ridiculum fortasse videbitur quod dicturus sum, dicam tamaen, vel ideo ut ridear.' Lateinische synonyma V. III p. 273.

38쪽

Si cui tamen haec non iam suffecerint, ancis mutatis ne livorsissimas, sed easdem probabile scripserit, quae superiativi gradus forma apud acitum velut Dial. 34, 16 habebant ipsius populi diuersissimarum amrium copiam et Agr. 32, 4 quem 'aesroitum contraetum

eae diversissimis gentibus ut secunda re tenent, ita afuersae dissolvent. Vocabulorum ae easdem probabiles alterum hoc easdem ea sententia dictum est, quam Mad- vigins in Gr. L. D488 indicavit auch, zugialch. taque locum illum sic interpretatus sim: indem die ingetnen ogar erade Z en, gegenges et g te aber doch wen aue gangentgegengeseigie s doch Zugiete annehmbare griinde orbrachien. μLacunae quin in aditi libris inesse statuendae sint neque priorum neque recentiorum editorum nemo

dubitavit, sed nimis spatii in recensendis aciti operibus tribuit eis Ritterus, qui in novissima quam curavit editione a. 1864 lacunas inesse voluit in istoriis 161, in Annalibus 211, in Agricola 26, in Germania 12, in

Dialogo denique 24 ), quorum numerorum summa est 434 quae si statuatur, ingens seges glossarum δ) prosecto in Taciti libros invecta esse vere dicatur. Argumento autem Ritterus utitur hoc ε stlitissimum, quod scribae librarii, cum primam litteram vocis alicuius scripserint, ad eandem litteram sequentis vocabuli vely utor Germanica editione tertia a. 1857. y v. praef. p. XXXII adn. 1.' verba sunt Ritteri v. praef. p. XXXV exu. V. praef. p. XXXII XXXV.

39쪽

- 29 sententiae oculis aberrantes improvidi delati sint. Quod argumentum quam sit lubricum, simplici demonstratur numerorum inita ratiocinatione totus enim omnium quae apud Latinos sunt litterarum ordo summam complet viginti trium adnnmeratis litteris duabus Graecisis et , quae cum apud alios scriptores Latinos tum apud Tacitum rarisηime occurrunt, quippe qui Graeca vocabula consulto fugiat, familiarem vulgaremve et levem et eruditionis ostentationem quandam prae se serentem usum eorum arbitratus ); quarum viginti trium litterarum vocales, quae dicuntur; sunt sex consonantes septendecim. Continet iam vero versus unusquisque editionis Ritterianae a. 1864 litteras quadragenas senas, medio numero posito, adeo ut bis minimum singulas litteras redire necesse sit, si ea qua in discendis docendisque litteris utimur series instituitur. Redeunt autem reVera, quae vocabulorum latinorum natura est, multo saepius veluti redit in ed. Rut p. 225 vers. 7 litterari ter, ibd. v. 12 littera i sexies, bd. v. 8 littera a septies, bd. v. 12 littera i oties ibd. v. 13 littera a novies et Liquet igitur quam fere totum paene sit nostrum illo argumento adhibito, quaecunque placent, inter verba citi interponere. In lacunis statuendis haec ratio ineunda esse mihi videtur, ut tunc modo statuantur, si scriptor omnia ea, quae dicere potuit, etiam dicere coactus fuit, ut sana insit in verbis sententia. Tacitu autem, quamquam genere dicendi utitur dens ac sibi semper instante et brevis esse laborat, non tamen

y v. Nipperdeyum in ed. v I p. XXXII et aasium . I. p. LI sq.

40쪽

- ω ipse i erat obscurus adeo, ut nescio quibus

non interpositis intellegi non possit; gi vero omnia, quaeaacitus dicere potuit, dixisse vere eum veli

multa certe addi necesse est. Itaque num origo lacunarum saepe ne minime quidem perspici possit, attamen nonnunquam non est quod dubitemus, quin causa lacunae in rebus graphici posita fuerit: tunc intellego, si vocabula parva maximam partem et unam continentia syllabam propter similitudinem prqxime vel antecedentium vel sequentium evanuerint. Quodsi illud acciderit, eae, quae et sententiarum illo loco conexu et ingenio scriptoris optime respondeant, explendi condiciones accipiantur; sin hoc acciderit, constat auga illa cognita eum ex plendae lacunae conatum praemium esse laturum, qui vocabulum dat proxime ad similitudinem eorum, quae proxime vel antecedunt vel sequuntur, accedens. Qua sententia rationeque nisus alio modo atque quo sere fit quattuor explendas esse censeo lacunas extra dubium quin sint positas insunt autem in Ann. l. II. c. 8, c. 33,

Inter locos multum corruptos, multum tractatOS, nondum credo, recte emendatos hic est ex Ann.

l. II, c. 8 sumptus, qui in Medice libro sic exstat:

' at certe, qui praeter proprii ingenii naturam genus soribendi Taciti num imitati simulant eam ad rem Pertinent haec, quae de topstochio disputavit summus noster Goethe v. editionem operum quae LX Ompleotitur volumina, vol. XXV pag. 89 :hDure seinen eustret imit de alten, besondera dem acitussiehi sic Κlopstoc immer meh in unge genothigi, Odurchirguleig un Verstandi te, und ungentes Ebar ird.

y v. collationes codicis Medioe Behherianam apud Nipper-deyum et Ritterianam in ed. Lips. a. 1864.