장음표시 사용
51쪽
ibi depositae essent Quibus i captus Menophanes Mithridatis copiarum dux 4 , Hum 4;lasse iuvasivi et quum eam haud moenibus munitam, neque i incolis ob lae religionem tutis itaque inermibus d sensam facile ccupasset, tam peregrinos, qui ob mercaturas saetendas ibi sorte versabantur, tum incolas occidit quo facto negotiatorum divitias ac pecunias rapuit, omnia donaria' compilavit coniuges liberosque sub corona vendidit et denique ipsam urbem solo aequ'vit,'' . Paulo post praedonibus maritimis illa tum cum libridate eoniunctionestum bellis et civili et servili aliisque tum temporis rebus . dissolutis Paulatim tautae
accreverant vires, ut iam nullus locus nec maris nec terrae eontinentis ab his tutus esset. Quin etiam fere mille naves, quorum nonnullae puppibus inauratis, et quadraginta urbes in eorum erant postestate. tiam
viri magnis divitiis, vel nobili loco nati vel summo ingenio praedit his
praedonibus se adiunxerant. Quibus rebus autum est, ut praedonum impcrium plus Romanorum valeret. II praedoue deorum Praecipue templa, partim nonnunquam, Sed raro tantum violata, omnium locorum
ideo tum temporis ditissima exspoliaverunt. Quae Plutarchus 3 a praedonibus expilata memoriae tradidit sunt haec Apollinis Didymae ihuiplumuquod Clari nobili Ioniae urbe iuxta Colophonem erat, Samothracia, illa sanctissima insula, Cereris templum, quod erat Hermione, AescuIapii in Epidauro sanum, Neptuni templa et in Isthmo et in Taenaro et in Calauria, Apollinis templa et in Actio et Leucade Iunonisque sana et in
Iam postremo disputatio nostra eo pervenit, ut Romani quanta, reli ne initio, quum Graeciam et Asiam mitiorem sibi sabiiciebaut Graecorum ' Cicero pro leg. Manil. q. s.
'β ανθ ρουπι γαρ φορ υντι ἐς κέρδox τα θεια στερα λημματων. Pans. Sacram pecuniam et sacra vasa enim iam prius Archelaus Athenas transmiserat Appian de bello Miiliridatico. c. a 8. r ἰ97 Paus Lacon. m. c. 43.
52쪽
tempIa saneta Latinerint, quanta vero postea Hopietate ea vi oraverint, exponamus t Antiquis- Romanis, quum ex agris Menais quai vita omnium maxime hominiam iit corpora exercet et animos series ac c tinentes esse, deorum numina colere tho vereri docet, summa rugalitate, si de Patriae amore et religione ac pietate in deos imbuti essent, proseet deos res humanastomnes eger anil moderari iisque suae urbis, rhi potie. aletudimiseri salutem et incrementum prahcipuae esse curae erat Persuasumi Quae reliso a. Nuina, Pege sapientissimo, per istice doria, aer ficiat, sanctas caerimonias institutas totamque per eius saeram eonstitutionem, ut ita dicam, adeo aueta hominum animis Infixa e constituta est, ut haec Permultis deinceps aetates Romanorum indoIes a natura , sere dixerim, religiosa perduraverit M. Ne disseram, quantam vim haec ad augendam rem Romanam excereuerit ρ', hoc inter omnes Constat, Romanis antiquis nul-llum populum nec religiosius res sacra Curasse deosque coluisse nec
magis omnia religioni postponenda esse duxisse nec denique magis de omnibus rebus seu publicis seu privatis deos consuluisse. Quanta enim fuit ahguram audioritas l. Quae Romanorum religio, cui Polybius et ei
quidem sua aetatis summam attribuit laudem, siecit, ut initio tum, quum Romani Graeconum rebus sese immiscebant e qu suam in potestatem redigebant, Graecorum templa summa haberent religione nec ullo scelere
polluerent, Quum enim bello punico secundo Scipionis, dum belli in
Fusius hane rem inpotiere quum a consilio meo alienum mihi esse videatur, nos auctores inominare diceat L Liv. s. 22. III. I. MI 4- 7.
5o-53 Ciceronem de legibus I. c. I - 7 de republica II. 44. Q. Max. I. c. I. Polyb. I. 56. cuius verba haec sunt: Μεγίστην δέ μοι δοκεῖ διαφορα ἐχειν τὸ Ῥωs alio πολίτευμα προς τοβίλτιον ἐν τῆ περ θεῶν διαληψει. αἱ μοι δοκει το παρα τοῖς αλλοις ανθρωποις νε διίδμενον, τοὐν ρυνέχειν τα Ῥωμαίων πραγματα, λέγω δἐ τὴν δεισιδαιμονίαν επὶ τοσουτον γαρ ἐκτετραγωδηται - παρεισῆκται τουτο τὸ ρ ερος παρ αυτοις ει τε τοὶς κατ' ἰδίαν βίους και τα κοινατῆς πολεως, ωστευεν καταλιπειν περβολήν. 'misero de Haruspic respons. c. s. iv. V. I.
53쪽
ADicam transferendi apparat in Sicilia oeupatus est, Megatus Plemius militesque nihil crudele et acerbum in Locrenses omisissent et ne saeris quidem thesauris, usque ad Pyrrhi tempora intactis, abstinuissent senatus Romanus, ad quem Locrensium legati hac de re graves detulerant querelas, vehementem exarduit in iram et omnem pecuniam sacram conquiri et rc- poni sacrumque tum piaculare fieri iussit Plemius vero et eam eo seditionis Principes in catenas conjecti tristi morte occubuerunt, ' Eadem permoti religione Romani sana ab Annibale et unis deleta vel devastata restituerunt ''. Deinde paulo ante bellum eum Perseo Macedonum rege initum Fulvius Flaccus inquit Val. Μax. 'δὶ impune non tulit, quod incensura tegulas marmoreas ex Iunonis Laciniae templo in aedem Fortunae Equestris, quam Romae faciebat, transtuli Negatur enim post hoc factum mente constitisse quin etiam Per summam aegritudinem animi exspiravit, quum ex duobus filiis in Illyria militantibus alterum decessisse, alterum graviter audiisset assectum. Cuius casu motus senatus tegulas illico repo tandas curavit. Eadem, qua senatus, in deos pietate Titus Flaminius,
qui Philippum regem ad Scotussam devicit, anius Glabrio, qui Antiochum Graecia expulit et Aemilius Paulus, qui Perseum ad Pydnam super vit, summi Romanorum imperatores, excelluerunt, quos Graecorum templis non tantum spercisse, sed etiam honores habuisse donaque dedisse certo Plutarchi 'δ testimonio confirmatur. Si vero horum virorum religionem eum Aetolorum, Philippi et Antiochi impietate ac saevis templorum depopulationibus comparaveris, eo maior iis laus attribuenda esse videtur. At iisdem fere temporibus Iabes mutum virtutum nee minus religionis iniatium cepit. Nam simulatque ex Graecia, vel maxime ex Asia, suis libidinibus magis, quam Romanorum armis expugnatis, cum exercitibus victricibus μ' iv. c. I. s. 39. Appian e. s. Val. Max. I. e. I. g. a.
54쪽
divitiae immensae, vitae mollitia a Iumma ad Romanos redundare eo mrunt ne ulla gens iis iam resistere potuit magis magisque antiqua Romanorum Trugalitas continentia: aes sortitudo per voluptatem et invaritiam corrupta atque enervata, Patriae amor, Principalis antea omnium virtutum, magnitudinis gloriaeque sons, ex humilioribus ingeniis et per voluptatum cupidinem ae luxuriam et avaritiam, ex nobilioribus vero per imperandi cupidinem seu ambitionem est expulsus et religio denique ita consenuit, ut summum beIus o soIemnes Maerimoniae quasi ad multitudinem intemps rantem coercendam a viris sapientibus optime institutae retinerentur '. . Quoniam igitur abhinc religio libidinibus non amplius resistere valebat, a
Romanorum avaritia Graecorum quoque templa et eorum res sacram ultra
non erant tuta, ei sine ulla Deorum ratione Graecorum quoque templa sanctissima quaeque, quia eadem erant ditissima, a Romanis exspoliabantur. Sulla enim, quum, Asiam et Graeciam amithridate ereptas ut recuperaret; Asia provincia et bellum Mithridaticum ei esset datum, dum totam anni octogesimi septimi h. aestatem in Athenarum urbe et portu Piraeei expugnandis consumit, meo dignis in lucis sacris nec, ut sibi Italiae et Romae opibus excluso pecunias ad bellum gerendum necessarias compar
ret, Epidauris. Olympiae et Delphorum sacris thesauris abstinuit. Et rapinis adiecit cavillationem. Nam Apollinis Delphii sacerdotibus quum per nuntium Caphii Phocensem in litteras sibi res sacras, quoniam apud se tutiores essent, mittere iussi res , Apollini saeras in hominis alienius tui iam a Potestatem tradi nefas esse, aliquot quoque sacerdotes Apollinem ex adyto audiisso citharizantem atque denegantem respondissent, hoc dedit responsum, se valde mirari, quod et ipsi et Caphis illos Apollinis sonos tam male in torpretarentur; Apollinem . enim minime aegre ferre, sed gaudium percipere atque prae gaudio citharizari, quod thesauros sibi commi tere iussus esset ' uati in summos Graecorum deos impietatem Sulla '' Optime hanc Romanorum depravationem Sallusi. Cat. l. io a explicuit. 'si Plut Sylla a Paus de bello Millirid.
55쪽
Paulo post eo expiare voluit, quod Apollini et Iovi dimidixin agri Thebani
Partem, his, quos aeri persequebatur odio, ereptam, cuiuspexi redita eo
nias raptas illi reciperent, dono dedit. Post Sullam nobiles 'mani Gramcorum signa et tabulas ad insaniam concupiscere coeperunti Itaque evenit, ut etiam augustissima Graecorum templa spoliarentur. Quam insaniam atque impietatem prae omnibus nobis Verres ille infamis praodo ante e los posuit. Qui quum Cn. Dolabellae legatus, Seu potius omnium scelerum non tantum socius, sed princeps esset, Athenas ex Minervae aede
grande auri pondus abstulit deinde, Postquam Delum venit, e seno Apollinis religiosissimo signa pulcherrima clam sustulit et in navem. onerariam coniicienda curavit in Asiam vero ubi transgressus est, Chii Erythris et Halicam assi signa pulcherrima Tenedi autem praeter multam muniam Tenem ipsum, qui apud Tenedios sanctissimus habebatur deus, magno cum eivitatis gemitu abstulit, tum Iunonis Samiae sanum antiquissimum exspoliavit atque et inde tabulas et signa plurima, quae postea Romae domi ipsius ad columnas omnes etiam in omnibus intercolumniis, in sylva denique
disposita videri poterant, rapuit, Aspendi, nobili Pamphyliae oppido, signorum optimorum plenissimo, nullum reliquit, sed omnia ex sanis et locis p Iicis palam, omnibus spectantibus, plostris evexit, Pergae sanum antia quissimum et sanctissimum Dianae adeo exspoliavit, ut ipsi deae, quod habebat auri, detraxerit. Ita Uerees per Paccata sociorum et amicorum populi Romani oppida sana religiosissima sine ullo humanitatis sensu, nedum religionis, diripuit atque exspoliavit '7 . Huius improbae avaritiae, qua impeditum est, quominus a Romanorum avaris manibus ullum Graec rum templum vel signum vel res sacra tuta atque intacta esset, iterum Licinius Crassus admodum detestanda edidit testimonia φ 3. Verumtamen non solo Verrem et Crassum hac avaritia captos deorum sana expiIasse, sed totam lentem Romanam ab antiqua maiorum religione degenerasse
56쪽
nec ullis templis vel robus sacris abstinuisse, quis est, quin plane persuasum habeat, quum Sallustius '', Clamo isti et oratius ii adsint testes
Ibuupletissimi i ' Ibi primum insuevit exercitus populi Romani amare, potari, signa, tabulas Pictas, vasa caelata mirari, ea privatim ac publice rapere, delubra spoliare, sacra profanaque omnia polluere. Igiui bi milites, postquam vi toriam adepti sunt, nihil eliqui victis secere. Sallust. . . Profecto vero hie locus si dignus, qui totus legatur. .i 'DisItaque propter hane avaritiam imperatorum quantas calamitates, quocunque ventum sit, nostri exercitus erant, quis ignorat Itinera, quae mosce annos in Italia per agros atque oppida civium Romanorum nostri imperatores sece runt, recordamini; tum Tacilius statuetis, quid ' apud exteras mationes fieri,' existimetis Utrum plures , arbitramini ter hosce annos militum vestrorum,. armi hostium urbes, an hibernis sociorum civitales esse deletas . . . . Di . cile est dictu, Quirites, quanto in odio simus apud exteras nationes propter eorum, quo ad eas Ier hos annos cum imperio misimus, iniurias ac libidianes. Quod ' enim fanum putatis in illis terris mos tris magi stratibus religiosum, quam civitatem sanctam, quam domum satis clausam atque munitam suisse . Pro sociis vos contra hostes exercitum mittere putalis, an Ostium simulatione contra socios atque amicos quam civitas est in Asia ride qua prouineis danda , haec ipsa oratio habebatur , quae non modo imperatoris aut legati, sed unius tribuni militum animos ae spiritus pero possit. Quare, etiamsi quem habetis, qui collatis signis exercitus regio sup rare Posse videatur, tamen, nisi erit idem, qui se a pecuniis ociorum, qui ab ornamentis fanorum atque oppidorum . . oculos, animum cohibere
possit, non erit idoneus, qui ad hoc bellum Asiaticum reginm mittatur Pro aeg. Nanii. g. 38. q.. 65. ' λ ti,Muid nos dura refugimus etas quid intactum nefasti i riquimus unde manum iuventus
- ': 's' metu Deorum continuit quibus i Pe Percit aris 3μ Carm. I. 35. isDamnosa Mid non imminuit dies Aetas parentum peioxiauis tulit Nos nequiores, mox daturos
Progeniem vitiosiorem. carm. li I. . Cons. Val. Μax. lib. I. α de neglecta gligione 17. Dio Cass. lib. 1. . . Cicero in Verrem II. lib. I. e. 33. g. 5.
57쪽
Quae adhuc de deorum templis sanetis habilis seu violatis atque exspolliatis retulimus si respicere velimus, illo longo temporis spatio, quod
Permensi sumus, quo magis religio ex hominum animis evanuerit et pravae libidines in eius locum recesserint, eo saepius et gravius templorum quoque sanctitatem neglectam ac pollutam esse constat, nec ab ipsis Graecis vel maxime inde a bello Peloponnesiaco et in his minime ab Aetolis, rapianis et templorum depopulationibus male notis, nec a Philippo tertio,iacedonum rege, neque ab Antiocho, neque amithridate, nec a praedonibus maritimis, neque ab Romanis, postquam etiam his, primis aetatibus relugiosissimis, avaritia, luxuria et ambitio totam religionem atque in deos pietatem eripuit, Graecorum templa tuta atque inviolata sed contra supplices abstractos et res sacras per homines avaros sine ullo pudore ac religione spoliatas vidimus. Et ea imprimis templa, quae pecuniis, vasis, signis, statuis, ut breviter dicam, divitiis abundabant, vel per latos agros et prata frumentorum et gregum magnam habebant copiam, petebantur et spoli hantur. Itaque hominum avaritia effecit, ut templa non tam supplicibus violatis, nam sacris rebus ablatis polluerentur. Quoniam igitur religio sola per se nec supplices ab hominum ira, nec sacras res ab hominum avaritia tutas praestare valebat, iactum est ut ii, qui illud iam tristi experientia edocti sui tamen templi sanctitatem ac tutelam retinere cuperent, hanc per regum vel civitatum decreta, si haec violata esset, restituendam vel constituendam vel etiam amplificando firmandam curarent. Quae res, certe quod Asiae minoris sana, quorum permulta Graecorum sanis adnumeranda sunt, attinet, Satis multis documentis ultra omnem dubitationem est posita, quae Asiae minoris civitates, quum Tiberio regnante Senatus Romanus asylorum iura examinaret, haud miserunt Proponere. Tum temporis enim, si veniam mihi ipsis Taciti tu verbis utendi dederis, Magris Annal. III. ω- 63.
58쪽
netes L. Scipionis et L. Sullae constitutis nitebantur, quorum ille Antiocho,
hic ithridate pulsis idem ac virtutem suam decoravissent, ut Dianae Leucophrynae perfugium inviolabile laret Hierocaesarienses Perpernae Isaurici multaque alia imperatorum nomina memoraverunt, qui non modo templo, sed duobus millibus passuum eandem Sanctitatem tribuissent. Di nae, quae colebatur Ephesi, omnium Asiae longe sanctissimum asylum ab Alexandro magno, cuius rei iam menti est sacta, usque ad stadium, deinde a Mithridate tantum ultra stadium, quantum spatii sagitta emissa Pervolaret, denique ab Antonio tantum, ut etiam urbis partem amplecteretur, dilatatum itaque amplificando constitutum est. Hanc tamen partem, quum urbs Ephesiorum sceleratis hominibus nimium impleretur, Augustus rursus ad mit, non vero totum ademit asylum, quod censuit Carhoimus. i. Nam apud Strabonem τουτο legitur et Tiberio regnante Ephesi suum asyli iusdemonstrare non tentassent, nisi ius Uli retinuissent id quod
nummi quoque apud Spanhemium docent Quod tamen phesii in
illa ausa apud senatum nec illorum regum nec Antonii mentionem De runt, sed antiqua templi sanctitate demonstrata hoc tantum: Post ac dones, deinde Romanos hanc templi sanctitatem Servavisse V adiecerunt,
non est, quod miremur. Nam Mithridatis et Antonii, quorum utriusque etiam nomen ardebat invidia, beneficia afferre his nec honori nec utilitati esse poterat. Eadem de ausa, nisi fallor, Smyrnaei, non Seleuci Calliniet decretum, sed potius oraculum Apollinis, cuius imperio Stratonidi Veneri templum dicassent, retulerunt M' Aphrodisienses posthac et Stratonicenses dictatoris Caesaris ob vetusta in partes merita et recens divi Augusti decretum attulerunt, quod prinorum irruptionem nihil mutata in popuIumin manum constantia pertulissent Cratenses Augusti decretum protulerunt
Qua de causa recte Tacitus ita dixit: seMagna eius diei species suit, quo
59쪽
Senatus maiorum beneficia, sociorum pacta, regum etiam, qui ante vim Romanam valuerant, decreta introspexiti Attamen idem Tacitus id quoque addidit seipsorum numinum religiones introspexi te et prius iam dixerat: ismultis vetustis superstitionibus sidebant ulti prolaeto nihil aliud, nisi antiquas religiones proferre potuerunt. 36 Livium antea de Delo insularici,sanctitas templi insulaeque sola inviolatos omnes praestabat dixisse inmemoriam revocaverim. Nonne Plutarchus quoque, ubi plurima Graeciae templa sanctissima, quae praedones maritimi diripuissent, ut antea comperimus, enumerat, haec sana Asyla et prius inaccessa ασυχα κα αβατα ρα)nominavit, nee vero decreta, quibus hoc afri ius iis concessum esset, ait Iit, nec aliunde quoque haec nota sunt De paucis praeterea tantum sanis, quantum equidem scio, de nullo ipsius Graeciae sano, haec vel regum civitatum decreta exstare seu nota esse concedamus necesse est. Quibus ergo
argumentis eo adducimur, ut omnibus sacris locis seu lucis seu templis arisque hoc ius divinum et res sacras et supplices tutos praestandi iam ipsam et solam per loci religionem, etiam regum vel civitatum decretis non confirmatam, ut antea, ita his quoque ultimis reipublicae Romanae temporibus insuisse et permansisse, multas vero civitates, quominus illud ius violaxetur, insuper hoc per reges et civitates potentes agnoscendum quoque et comprobandum curasse existimemus. Quam ob rem Servii Ny verba: ,, a Syla non sunt in omnibus templis, nisi in iis, quibus legeo nsecrationis est concessum, si quidem, ut plerumque sit, recte intelligantur, ita, ut hoc asyli ius non omnibus templis fuerit, e non nisi iis, quibus per legem seu decretum regis vel civitatis alicuius fuerit concessum, ne in haec quidem tempora ab Alexandro magno usque ad iis herium regnantem adere satis perspicuum est. At quamvis haec Servii et eorum, qui eum secuti sint, opinio reiecta sit, tamen Per aliquot rerum
scriptorum verba, ut Livii D 4,ubi in sano lucoques Apollinis ictio eas in Tacit. v. 4. N ad Aeneid. Virg. II. v. 76 I. in lib. XXXV. c. s.
60쪽
religione et eo iure, quo sunt templa, quae asyla Graeci appellant, vel Polybii 3i', καὶ παριπενυμενοι π- τὸ τῆς ρτουδος ἱερὸν, ακειται μὲν
minis Σεμρος καὶ πιαίθης, συλον δε νενομισται παρα τοῖς Ἐλλησιν, ἄνετείνοντο Aetoli διαρnασειν τα θρέμματα τῆς Θεου καὶ ταλ λα τι περι τυνναον vehementer sustentari atque comprobari videtur. Verumtamen cur Polrbius hoc temphim assum esse habitum potissimum dixerit, ex eo, quod Aetoli deae armenta rapere et ipsum templum expilare aggredieba tur, satis liquet. Nec Livium suae aetatis morem, quo templa summa sanctitate a Graecis vulgo asyla nominabantur, secutum, ullum aliud hisce
verbis: quae Graeci asyla appellant significare voluisse, nisi hoc Apollinis templuin summa inter Graecos religione habitum fuisse, nec vero id, quod inde sequi videtur, non nisi ertis templis hoc ius asyli suisse, demonstrasse, quis est, quin intelligat, pracsertim quum illud idem templum ab ipsis Graecorum scriptoribus ut prioribus aetatibus, quod intelleximus,
ita etiam posteriore aetate ab Appiano D ιερον του Aπολ λωνος χωρίον ο- minatum viderit. Ergo, si totam meam sententiam iterum ipsis verbis Proponere liceat, quamvis iam ex loci religione ac sanctitate omnibus templis inesset ius asyli, tamen illis temporibus, quoniam deorum templa hac ipsa de ausa, quia omnium locorum ditissima erant, maxime petebantur atque exspoliabantur, nec religio sola hominum avaritiam coercere et a sacris templorum thesauris retinere valebat, eae civitates Vel urbes, quarum templa iam erant spoliata vel a depopulatione satis tuta nota esse videbantur, hanc sanctitatem et nominatim hanc ἀσυλίαν, ut ita dicam, per regum vel civitatum decreta restituendam vel comprobandam eurarunt et operam navarunt, ut in his decretis συλία ipsis verbis nominaretur. tenim in omnibus eiusmodi et decretis et Dummis verbo: ἱερος verbum ασυλος adiunctum invenimus tiam esse urbes e civitates, quae sola templi sanctitate niti sive vel volebant sive poterant, eo maiorem, quo a M' IV. e. 8.1ao in Syriacis. Ut Spanh. l. it.