장음표시 사용
441쪽
sor pecuniae publicie, tantum sibi auctoritatis in republica suscepit, ut, quibus hominibus per Senatum, Per populum Tomanum, Per omnes magistratus, in foro, in suffragiis, iii hac urbe, in republica versari liceret, iis omnibus mortem acerbam Crudelemque Proponeret, si fortuna eos ad aliquam partem Siciliae detulisset. Ad Cn. Pompeium, clarissimum virum et sortissimum, permulti, occiso Perpenna , ex illo
Sertoriano numero militum confugerunt : quem non ille summo cum studio Salvum incolumemque Servavit Θ cui civi supplici Don illa dextera invicta et fidem
porrexit, et spem Salutis ostendit λ Itane vero λ quibus suit portus apud eum, contra quem ' arma tulerant, iis apud te, cujus nullum in republica umquam monumentum fuit, mors, et cruciatus erat constitutus 3 Vide, quam commodam defensionem excogitaris.
LIX. Malo, malo mehercule, id, quod tu defendis , his judicibus populoque romano, quam id, quod ego insimulo, probari. Malo, inquam, te isti' generi
hominum, quam mercatoribus et naviculariis inimicum atque in sustum putari. Meum enim crimen aVa-
Nam sufragium dare quidem in eo- initiis, ad creandos magistratus Poterant, at ipsi ereari non Poterant: Proseriptorum enim filios lege lata victor Sulla petendorum magistratuum potestate privaverat. II. Occiso Perpenna. Sertorianihelli duee, qui et ipsum Sertorium fraude oeeiderat. Supra ea P. 28. Dextera est fidei insigne; sdem dextera porrigere dicitur, quum in fidei signum supplici porrigitur. Vid. supra P. 4 .ra. Contra quem. Contra Sertorium Pugnavit. Pompeius ab anno 6r6. missus extra ordinem cum imperio per senatum in Hispanias, quum Q. Μetellus impar aduersus Sertorium videretur. Rigon. in fastis.- Monumentum, id est, animi signum; insigne saetum Pro republica. - Quam com Odam. Ironia. LIX. r. Quod tu defendis. Sertori nos fuisse. Supra cap. 56. - Quod insimulo, mercatores fuisse. Ibidem. a. Isti generi. Quos a senatori, itidiei has amari non posse, quia contra nobiles steterant, intelligebat orator. - Crimen, id est, accusatio. - μνα proscriptionis, quasi Susana contentus nou fila proscriptione. De his cons. Flor. III, pag. a65 edit. nosti
442쪽
IN VERREM AC T. II, LIB. V. 433
ritiae te nimiae coarguit : tua defensio furoris cujusdam, et immanitatis, et inauditae crudelitatis, et Paene noVae Proscriptionis. Sed non licet' me isto tanto bono, judices. uti; non licet. Adsunt enim Puteoli toti : frequentissimi venerunt ad hoc judicium mercatores, homines locupletes atque honesti, qui partim Socios suos, Partim libertos ab isto spoliatos, in vincula conjectos, Partim
in vinculis necatos, partim Securi percussos esse dicent. Hic Vide, quam me sis Usurus aequo. Quum Pgo P. Granium testem Produxero, qui suos libertos a te securi percussos esse dicat, qui a te navem suam me
cesque repetat : refellito, si poteris; meum testem deseram, tibi favebo; te, inquam, adjuvabo: ostendito. illos cum Sertorio suisse, a Dianio sugientes ad Siciliam esso delatos. Nihil est, quod te malim probare : nullum enim lacinus, quod majore supplicio dignum sit, reperiri, neque proferri potest. Reducam iterum equitem romanum, L. FlaVium, si Voles : quoniam priore actione, ut patroni tui dictitant, nova quadam sapientia 4; ut omnes iii telligunt, conscientia
tua, atque auctoritate meorum testium, testem nul
lum interrogasti Interrogetur Flavius, Si Voles, qui-
3. Sed non licet. Tra Ilio ad testimonium Puteolanorum. Cuperem , I eluit, defensionem istam,qvie te liberat avaritia. ita ut oneret erimine I uditas crudelitatis, probari iudicibus popu-Ioque romano; aed noti lieet mihi isto tanto bono frui, quia testimonio Puteolanorum et Granii probatur, eos, quos necasti, non Sertorianos, ut dicis, sed mercatores fuisse. - Puteolitori. Tota urbs Puteoli, id est, cuncti Puteolani. 4. μμα quadam sapientia. similἰs figura initio libri IV : ωVenio nunc ad II. cia . pars secunda. istius, quemadmodnm ipse appellat, stadium; ut amici eius, morbum et insaniam; ut Sieuli latrocinium .. Conscientia tua. Quum scires quid quid in te, si interrogarentur, dicerent, id ita verum esse, ut roselli nullo modo
Posset. -- Auctoritate. Subaud. deteris ritus. morum testium. ransmodi sellicet virorum, ut eos mentiri Posse nemo diceret.
erat ut quos aecusator testes produx rat, ii ab reo interrogarentur. Verre autem, vel testium auctoritate comm
443쪽
nam suerit si L. Herennius, is, quem ille amentariam Iipti secisse dicit; qui quum amplius centum cives
romanos haberet ex con Ventu Syracusano, qui eum non solum cognoscerent, Sed etiam lacrymantes, ac
te implorantes, defenderent, tamen a te, inspectantibus omnibus Syracusanis, Securi percussus est. Hunc quoque testem meum refelli, et illum Herennium Sertorianum fuisse abs te demontrari et probari
LX. Quid de illa multitudine dicemus eorum, qui,
capitibus involutis, in piratarum captivorumque numero producebantur, Ut Securi serirentur Quae ista nova diligentia Z quam ob causam abs te excogitata pΑn te L. Flavii ceterorumque de L. Herennio vociferatio commovebat λ an M. Annii, gravissimi atque honestissimi viri, Summa auctoritas Paullo te diligentiorem timidioremque secerat Z qui Buper pro testimonio,
non advenam neScio quem, nec alienum, sed eum
tus, vel conscientis sua deterritus, nullum interrogavit. Vid. de re eadem, lib. III. cap. 16. 6. Quinam fuerit. Sert an ne miles, an mercator. - Amentariam Deere. GaI.faire Ia bangue. Sic supra rap. 18, dixit, noAcauariam Dore. Insignis est hic Ioeus Tullii ad ea confirmanda , quae de negotiatoribus vir ille maximus verissime docuit. Leptis erat in Africa, unde directa Melitaruet Pachyuum, nec longa navigat IO; proinde Syracusis esse frequens rennius poterat, et multos in Asrieati,sa ex illis civilius romania iam ante
. Herennitim Sertorianum fuisse. .. probari volo. Ironia. Id enim minime probari posse non ignorat. LX. r. Abs te exesitata. Verres noti in eo reprehenditur, quod, quasi novi et antehac inauditi moris auetor, obnubi miserorum illorum capita voluerit ; arguitur tantum istius inconis stantia, quod, quum primos capitibus apertia neci dedisset, repente mutave rit rationem ; et, ut ne pro civibus romanis agnoscerentur, diligentiam, gall. tine μέcaution, adhibuerit novam quidem quod ad se, aed quod ad Roma
nos usitatam ut capitibus involutia Producerentur ad supplicium. Μ enim erat olim ut capita velarentur. seu vIOIenta, seu voluntaria morte m Tituris. Narrat Livius. lib. IV, cap. 12, quum fame laboraretur, multos Romae capitistis in-lutis se in Tiberim praeeipitavisse. Caesar et Pompeius, quumor iderentur. toga caput sunm similiter involvere.
444쪽
IN VERREM AC T. II, LIB. V. 435
chvem' romanum, qui omnibus in illo conventu no esse dixit percu sum Post hanc illorum vociferationem, post hanc communem famam atque querimoniam, non mitior in supplicio, Sed diligentior esse coepit. Capitibus involutis cives romanos ad necem producero instituit quos tamen idcirco necabat palam, quod homines in conventu, id quod antea diximus'. nimium dilistenter praedotium numerum requirebant. Haeccine Diebi Pomanae, te praetore, est constituta conditio λ haec negotii gerendi spes 8 hoc capitis vitaeque discrimen pParumne multa mercatoribus sunt necessario pericula subeunda fortunae, nisi etiam hae formidines ab nostris magistratibus, atque in nostris provinciis impende-hunt 8 Ad eamne rem suit haec suburbana, ac fidelis p vincia Sicilia, plena optimorum sociorum, honestissimorumque Civium, quae civeS romanos omnes suis
ipsa sedibus libentissime semper accepit, ut uuiusque ex ultima Syria β atque AEgypto navigar iit', qui apud barbaros, propter togae nomen', in honore aliquo fuissent, qui ex praedoluim iusidiis, qui ex tempestatum periculis profugissent, in Sicilia securi seri
a. Sed eum essem. Eumdem L. Η minium Intellige. 3. Quod antea diximus. vid. anpra
4. mee negotii gerendi spesp An in
hane Umn mercaturam faciunt , an e .pitis vitaeque diserimen terra marique anheunt, ut domum reversi post tot labores, expilentur a nostris magistratibus et securi seriantur p
a Sinris. 6. Propter togae nomen. Metonymia. Causa pro emetu. Id est, pr pter nomen Roman mm, quomin propria vestis erat toga, uti Graecorram proprium mit pallium. Hinc Virg. AEci. Iv86, vocat Romanos, rerum dominos'. gentemque togatam .. Cives romano togam in provinciis gestare Ieges jubebant; qui non gestabant, civitatis jus imminuebant, ut ex oratione pro Postumio intelligitur. At quibus aqua et igne interdieebatur, iis togae jus adimebatur, quemadmodum Plinivs in lib. IV pistolarum testatur.
445쪽
rentur, quum se jam domum venisse arbitrarentur
LXI. Nam quid ego de P. Gavio, Cosan a municipe, dicam, judices 3 aut qua Vi vocis, qua gravitate vortiorum, quo dolore animi dicam λ tametsi dolor monoti deficit : ut cetera mihi in dicendo digna re, digna dolore meo suppetant, magis elaborandum est. Quod crimeta ejusmodi est, ut, quum primum ad me
delatum est, usurum me illo non putarem. Τametsi enim verissimum esse intelligebam, tamen credibile fore non arbitrabar. Coactus lacrymis omnium civium romanoriim, qui in Sicilia negotiantur, adductus Valentinorum, hominum honesti Ssimorum, Omniumque Rheginorum, multorumque equitum romanorum, qui casu tum Messanae fuerunt, testimoniis', dedi tantum priore actione testium, res ut nemini dubia esse
posset. Quid nunc agam λ quum jam tot horas de uno
genere i, ac de istius nesaria crudelitate dicam; quum prope omnem Vim Verborum β ri modi, quae scelere istius digna sunt, aliis in rebus consumpserim, neque
LXI. I. Nam quid ego. Gavii supplieiorem narratio. Dycus totus lage dua in quo totas suas eloquentia vires explieat. orditur orator patinet; ca dubitatione, qua mire praeparantur animi iussienin ad eriminis atrocitatem. Porro nam hoc loco est interogativum, et iungitur Pronomini sequenti pera strophen, Pro quidnam, ut in Virgilio . Georg. lib. IV. v. 445 , Nam quis te, pro quianam te. Sed hie potest
- Etruriae oppido, municipio romano, unde ineolae Corant.Vigilius,-Quique vi hem liquere Cosas . . Fuit colonia Romanorum. Vid. Vel I. Patere. I, et Plin. III, 5. - mvisje. Hanc vocem explicavimus Pro Roso. Amerin. e. s. 2. Dolor me non defiat. Noe ex artis praeeepto: . si vis me flere, dolendum est Primum ipsi tibi M. Sensus est: Dolore quidem ametor maximo; aed -- tera tanto dolori explicando necessa ria deficiunt. 3. Testimoniis. Haee vox non hoo loco, sed supra Post ho estissimorum eolloeatur in Veta. Naug. Man. Hem . et Car. Steph. edd. 4. De uno genere. De supplieita. Sed vide quo artiscio, dum aurium
satietati videtur occurrere. Et dum se tantae accusationi sustinendae imparem fingit, eriminis istius atrocitatem adaugeat
borum. Quae ad inflammandos iudicum
446쪽
IN VERREM AC T. II. LIB. V. 437
hoc providerim, ut Varietate criminum vos attentos' tenerem, quemadmodum de tanta re dicam 3 opinor, unus modus, atque una ratio est. Rem in medio po-Dam; quae tantum habet ipSa gravitatis, Ut neque mea, quae nulla est', neque cujusquam, ad inflammandos
Vestros animos, eloquentia requiratur.
Gavius hic, quem dico 7, Cosanus, quum illo innumero ab isto in vincula conjectus esset, et nescio qua ratione clam e lautumiis profugisset, Μessananaque venisset; qui prope jam Italiam et moenia Rhe
ginorum' videret, et ex illo metu mortis ac tenebris, quasi luce libertatis, et odore aliquo legum recreatus, revixisset; loqui Messanae coepit, et queri, Se civem romanum in vincula esse conjectum; sibi recta itor esse Romam; Verri se praesto advenientis futurum LXII. Non intelligebat miser, nihil interesso utrum haec Messanae, an apud ipsum in praetori Oloqueretur. Nam, ut ante Vos docui, hanc sibi isto urbem delegerat, quam haberet adjutricem scelerum. furtorum receptricem, flagitiorum omnium sociam. Itaque ad magistratum Mamertinum statim deducitur Gavius; eoque ipso die casu Messanam venit Verres.
6. Ut neque mera , quin num fist, neque cujusquam, ad inflammandos vestros animos, eloquentia requiratur. Et ad hune Ioetini et ad alia lora ejus modi multa in Cicerone, animo attendant velim, qui Ciceronem ut nimium avi iactatorem temere reprehendunt. Res quidem a se gestas non medio inter sepius praedica , et non quidem aine causa, at ingenii dotes et eloquem iam suam nusquam iacta , sed eam
potius deprimit. VI d. Qtiintil. de hoe
argumento suse disserentem , lib. XI, P. I, pag. 6 3, ed. Capp. 7. Aus his quem disci. Hactonus
prolusio, seu Preparatio animorum. Iam ineIpit narratio. 8. Rheginomm. CIves romani erant. Lib. IV, eaP. 1 . Itaque Gavius, quum eorum moenia videret, ae iam Romae
9. Verri se Prresto a enienti. Ad eum accusandum majestatis, Proptere WItatis itis vIolatum, et ad uictaeenis dum injurias suas apud iudices ope et auxilio legum. LXII. I. In praetorio. Ille domus intelligitur . in qua diversari praetores solent..- ω ante vos Meui. Ea sustus Oxplicata vid. lib. IV, cap. 8.
447쪽
Res ad eum desertur, osse civem romanum, qui se
Syracusis in lautumiis suisse quereretur ; quem , jam
ingredientem navem, et Verri nimis atrociter minitantem , a Se retractum esse, et asservatum, ut ipse in eum Statueret, quod videretur.
Agit hominibus gratias, et eorum erga Se benivΟ- lentiam diligentiamquo collaudat. Ipse inflammatus scelere' et surore, in forum venit. Ardebant oculi: toto ex ore crudelitas eminebat. Exspectabant omnes, quo laudem progressurus, aut quidnam acturus esset quum repente hominem proripi, atque in foro medio nudari ac deligari, et virgas expediri jubet. Clamabat ille miser, se civem esse romanum, municipem Cosanum; meruisse se cum L. Ρretio, Splendidissimo equite romano, qui Panormi negotiaretur, ex quo haec Verres scire poSSet. Τum iste Se comperiSse ait, eum speculandi causa iri Siciliam ab ducibus sugitivorum osse missum; cujus rei neque index, neque Vestigium aliquod, neque Suspicio cuiquam
esset ulla. Deinde jubet undique β hominem proripi,
vehementissimeque verberari. edebatur virgis in medio sero Messanae civis ro
manus, judices; quum interea nullus gemitus, nulla
2. Infriam tus seelere. Imaginem hule similem jam habes, auPra CaP. 4 et . . Procedit iste repente e praetorio, inflammatus scelere, furore, crudeli tate . -- Eminebat. Quintilian. lib. IX, cap. Ir, emicabat, quod ad
emdelitatem ostendendam videtur ea νse accommodatius, et congruere vide
tur cum duobus verbis, instammatus, ardebarit. Cons. Quintilian. tOm. III, Pag. 344 editionis nostrae.
ea a nulla esset in illum animadvertendi. 4. Memisse se. si baud. stipendia. Hoe est, suisse se in iisdem castria eum L. Pretio commilitone. s. Undique proripi. In cod. Reg. non legitur proripi, quae male inculeata hie iterum videtur; nam iam Pris reptus erat. Sic habet: ω Iubet undique hominem vehemeutissime verberari .. Undique. Id eat, ab omnibus, qui adstabant, heioribus. Sex autem aderant valentissimi et ad verberandoahomines exercitatissimi. Supra caP.54 . - debamr. Vid. A. Gell. lib. X , P. 3.
448쪽
IN VERREM AC T. II, LIB. V. 439
vox alia istius miseri, inter dolorem, crepitumque plagarum, audiebatur, nisi haec : CIVIS ROMANUS SUM. Hac se commemoratione civitatis omnia verbera de-Pul Surum , cruciatumque a corpore dejecturum arbitrabatur. Is non modo hoc non persecit, ut virgarum vim deprecaretur : sed, quum imploraret saepiuS, usurparetque nomen civitatis; crux, crux inquam, infelici et aerumnoso, qui numquam istam 7 Potestatem viderat, comparabatur.
LXIII. O nomen dulce libertatis l o jus eximium nostrae civitatist o lex Porcia, legesque Sempronioelo graviter desiderata, et aliquando reddita' plebi romanae tribunitia potestast Huccine tandem β omnia reciderunt, ut civis romanus in provincia populi romani, in oppido foederatorum, ab eo, qui beneficio populi romani fasces et securos haberet, deligatus in foro virgis caederetur λ Quid quum ignes β, ardenteS-
que Iaminae, ceterique cruciatus admovebantur, Si
6. crux. A. Emeiando; dleis ot et inflix arbori Poenam erutas vocat CL cero cap. 64, ae eruidelissimum teterrimumque supplicium et vere at intimiam. atrocitatem et diuturnitatem metiariam attenderia. 7. Dium potestatem. Scilicet in crucem adigendi ad nutum atque a bitrium praetoria cives romanos in
LXIII. I. Libertatis. Quae populi
romani res est propria. - Ius nostrincisitatis. Privilegium nostrorum ei. vium. - Ο lex Porcia I Quae virgas amovebat a corpore civium romauorum. -- Lwesque Semproniae. Quae de civium capite initi u populi roviani judicari vetaerunt. Leges Semproniae dicit, quia plurea legea C. Sempronius Graechua pro libertate Civium romanorum tulit auno 63O. Reddua. Tribunitiam potestatem a Sulla sublatam Pompeius consul hoc ipso anno populo romano restituit, ut iam diximus in Divinat. 3. merin tandem Ouinis, etc. Iane tot rerum ad libertatem populi confirmandam constitutarum finia raso debuit, e C. 4. senescio. Ius enim eligendorumni Istratuum totum erat penes POP lum. Vid. Horat. epiat. 6, va. 53. s. Rei dabantur in quaestionem. Ignes, Para erant tormentorum, quae ita eos ad exprimendam veritatem adhibebantur; laminia ardentibus ad pedum plantas et latera
admotis eruciabantur. Praeterea metu hra eorunx equuleo extendebant 1r; ferreis unguibus arabantur; nervo fustibusve verberabantur; sed, libera civitate, aervilia haec eraut supplicia.
449쪽
te illius acerba imploratio et vox miserabilis non inhibebat h. De civium quidem romanorum, qui tum aderant, fletu et gemitu maximo commovebare 3 In
crucem tu agere ausus es quemquam, qui se civem romanum csse diceret λ Nolui tam vehementer agere
hoc prima actione, iudices; nolui. Vidistis enim, ut animi multitudinis in istum dolore, et odio, et communis periculi metu, concitarentur. Statui egomet 7 mihi tum modum orationi meae, et C. Numitorio. equiti romano, primo homini, testi meo; et Glabrionem, id quod sapientissime fecit, sacere laetatus Sum, ut repente, consilio in medio', testem dimitteret. Et e-
Dim Verebatur, ne populuS romanus ab isto eas poenas
Vi repetisse videretur, quas veritus esset ne iste legibus et vestro judicio non esset Persoluturus. Nunc, quouiam jam exploratum est omnibus, quo loco causa tua sit, et quid de te futurum sits; sic tecum agam. GaVium istum, quem repentinum spoculatorem fuisse dicis, ostendam, in lautumias Syracusis a te esse conjectum : neque id solum ex V literis ostendam Syracusanorum, ne posSi S dicere, me, quia
6. Inhibebat. Vox nautica.-Rems inhibere, est, remis retromum navem propellere. Hic est, removere a Crudelitat .
. Egomet mihi. Mihi abundat hIe.
ut saepe , et tibi, apud honos auctores. 8. Consilio ia medio. Quum araret Numitorius in medio iudicum metu, et jam testimonium diceret, repente Praetor, Pro suo iure, eum dimisit.
Etenim veritus est ne populaη tot Verxis sceleribus incitatus, suis eum manibus statim discerperet, quasi metui set ne salia severe iudicaretur. Itaque hane suspicionem a se et a vobis, judice . amovendam existimavit, te teinisque dimisit, et reum a mullitudinis iracundia vindicatum, legibus et iussicio reservavit. Vide quot modis Orator iudices ad severitatem aenat, nian Prece, nune minis; hic vero, quod iam saepe, existimationis suae gratia ;nam aedilis iam designatus suerat.
9. Quid do te stiturum sit. Id est,
necessario te esse condemnandum a
iudieIbus. Et hie etiam spem Verri praeripit tavoris a judicibus, si qui sint istius saluiliares, aut Paterni amici cap. 5a , dum ostendit planum
esse omnibus istum non posse omnino absolvi.
o. Remntinum. Si quidem nihil umquam tale auditum d illo laetatita. Ex literis. Ex tabulis in quibus
450쪽
IN VERREM AC T. II, LIB. V. 44 isit aliquis in literis Gavilis, hoc fingere, et eligere
nomen, tit hunc illum esse possim dicere; sed secundum arbitrium tuum testes dabo, qui istum ipsum Syracusis abs te in lautumias Conjectum esse dicant. Producam etiam Cosanos, municipes illius ac necessarios, qui te nunc sero ' doceant, judices non Sero, illum P. Gavium, quem tu in crucem egi Sti, civem romanum et municipem Cosanum, non speculatorem
fugitivorum fuisse. LXIV. Quum haec omnia, quae polliceor, cumulate tuis proximis plana secero; tum istuc ipsum tenebo, quod abs te mihi datur' : eo contentum me esse dicam. Quid enim nuper ' tu ipse, quum populi romani clamore atque impetu perturbatus exsiluisti, quid, inquam, loquutus es λ Illum, quod moram supplicio
quaereret, ideo clamitasse, se esse Civem romanum; sed speculatorem fuisse. Iam mei testes veri sunt.
Quid enim dicit aliud C. Numitorius λ quid M. et
Ρ. Cottii, nobilissimi homines, ex agro Taurominitano Zquid Q. Lucceius, qui argentariam Rhegii maximam iacit 3 quid ceteri Adhuc enim testes ex eo genere a me sunt dati, non qui novisse Gavium, sed qui se vidisse dicerent, quum is, qui se civem r8manum esse clamaret, in crucem ageretur. HOC tu,
Verres, idem dicis; hoc tu confiteris illum clamitasse, Se ciVem esse romanum; apud te nomen civitatis De tantum quidem valuisse, ut dubitationem aliquam,
eomm nomina, qui in lautumias conjecti sunt, Perseripta fuerunt ditiis genter. II. Te nunc sero. Quum ad vitam revorari Gavius iam non possit. Iudices non sero. Quia nondum ae tentiam tulerunt de te.
LXIV. i. Tuta proximis. Tuis advocatis, et iis qui te quasi propiu- qutam et ne Marium suum defendunt, qui tibi assident in subselliis; qui te οἱ reum familiarissime versantur. a. Quod abs te mihi datur. Quod