장음표시 사용
21쪽
2 CAP. I. ARTI DEMONSTducere sie enim existere deberem antequam
existerem, Mereare antequam essem creaturi
quod fieri penitus,aut intelligi nequit. Neque possum existendi exordium ab alia causa v. g. meo Parente derivares, nisi ille pari modo suam originem ab alio hauserit, hic ab alio, perpetua serie progrediendi donee tandem deveniatur ad Caulam primam de necessariam, aqua de primus hominum parcns, ego , comnes creaturae principium aliquod existendi
Frustra autem, ne Causam primam deveniatur, finget Atheus seriem infinitam causarum a se mutuo dependentium, in qua nihil primum, aut supremum reperiatur. Nam contra, ut rem obscuram elaro exemplo expediam Tametsi in Catena ferrea ex alto protens concipias seriem infinitam annulorum se mutuo sustentantium, neeessario tamen vesintra , vel extra illam seriem dabitur aliquid supremum a nullo sustentante dependens, a quo annulorum omnium gravitas sustentari debeat, cum nullus in tota catena annulus
possit seipsum sustentare. Sic etsi admitteretur possibilis series causarum infinita , necessaribramen si non intra saltem extra illam seriem existet causa aliqua prima, ac suprema, a qua se proeedunt a procreantur universa, ut ipsa per se existens, a nullo debeat originis suae pii mordia derivare. Vnde sequitur, me huic supremo rerum etnnium Conditori,ac meo primaevo Parenti, ipso cieationis jure sinceram fidem, cultu atq; debere; ae proinde si hunc praestate omittam, debito supplicio ejus arbitrio plectendit esse. z. Neque tibi in mentem veniat,totam hujus universi machinam , sine alio principio mole tantum sua ab aeterno lubstitisse, nec nisi ex varia corpusculorum mixtura, motu, symmettia, novas rerum specie eomponi,potius, ouam ab aliqua causa produci. Apage inane figmentum. Si enim Mundus hie adeo longaevus foret, satis sane aetatis haberet, ut ipse pro se loqueretur, de illius aeternae, ac venerandae antiquitatis testimonium aliquod exhiberet.
Jam vero, si omnes mundi Annales consulara TrR LIBERTINI smus, sic inter se consentiunt univeis, ut ultra sex millia annorum, nulla anteriorum temporum mentio reperiatur. Quin potius . novas artes, scientias, regiones priscis saeculis in-eompertas, non ita pridem inventas esse Annalium monumenta consignant, de nostra etiamnum aetas testatur. Quod si ante hae tempora, infinita saeculorum millia esiluxissent, quo pacto immensa illa annorum aeternorum tetroacta series artibus his excogitandis, aut regionibus inveniendis non suffecisset Neque di eas, has attes, aut anteriorum satisculorum memoriam intereidisse, ex aliqua priscolum dominum incuria, quasi praetermiserint illi priorum temporum gesta ac monumenta posteritati eonsecrare . Mirandum sane foret, in re tanta , tam publica , tam naturae consentanea , ommune illud in plusquam Pythagoricum totius orbis silentium. Nihil enim hominibus magis jucundum, a natura insitum esse solet, quam sua , majorumque suorum decora, monumentis perpetuo dura tutis,tot posteritati celebranda transmittere. Idque nimis manifestum est ex singularum Gentium anpalibus antiquissimis,de virorum illustrium praeclaris facinoribus , non tantum in sciiptis historiis, sed etiam in vivis marmoribus, ac mala solaeis omni studio ab oblivione vindicatis. Quod si ante praeteritorum temporum memoriam ultimam, per immensi temporis durationem, eum mundo homines ex iatilissent.illos quoque idem ardor, eadem antiquitatis explorandae cupido rapuisset. De his vero ultra primum Adam aevum silent omnium gentium historiae, omnia priorum saeculorum monumenta conticescunt. Nequei test, contra aeternam mundi durationem, insonare clarius testimonium , quam altissimum istud totius aeternitatis silentium. 3. Frustra autem, ut hujus argumenti vim eludas, cum Machiavelli asseclis, eonfusi es ad ingentes aquarum eluviones, varia orbis incendia, quibus praetendas omnia prioris aevi vestigia ante Adamum consumpta fuisse Hare enim commenta, cum nulla fide, aut historia
fulciantur, ad fabulas ct chimina facile rele- Santur. Sed
22쪽
RELIGIOSed ut, ut rem pressius urgeamus, quaero,
Ex his eluvionibus de incendiis,aut hominum aliqui , aut nulli superfuerunta Si aliqui, poterant illi rerum praeteritarum memoriam in
posteris conservare. Si nulli die quaelis, quomodo ad te nullo qui referret superstite iarum eluvionum notitia pervenit Amnon vide bellum istud esse commentum omni testeae praefidio orbat ut ipTuo igitur testimonio machina istius aeteris nae tora moles incumbit. Faciamus porro tecum, per hujusmodi eluviones, orbis universi conflagrationes, omne genus hominum
absumptum aliquando fuim nullo superstite qui anterioris aetatis notitiam propagaret. Sed hoc admita, ulterius inquiro,quo pacto potuerint homines aliqui post eommunem interitum, fine parente, sine conditore, in hoc orisbe terrarum denuo comparere Vis ut morema ira novum genus hominum ex laxis reparaIum , aut potius ex orbe lunari delapsum credamus Minimὸ, inquis, sed ex commixtione elementorum, ae calore biis, instar glirium aut ranarum, novi iterum homines e
terra prosili Ete. Si de hoc generis nostri probrum, potius quam Deum illius auctorem adis mittere non reformides: Dic quaeso, Cur non Macri tempore reperiantur homines aliqui
terrigena,more ranarii aut murium in campis,aut paludibus, ex eadem corpusculo tum mixtura proseminati Adest non minor quam olim influxus solis a syderum, praesto est eadem natura aclymmetria corporum sublunarium haec omnia modis innunieris assiduo miscentur, di agitantur neque tamen hactenus unum nobis malculum . aut embrionem in oes, e universo, extra atheorum cerebrum, protulisse memorantur En quo tandem evanescant dementes Im
Piorum cogitationes 3 Quantumvis illi oblivione aeterna omnia involvant, de hominum genus ad ranarum aut pulicum sortem abjiciant, mundum ipsum flammis de undis pae- evertant, ne sit quidem supremum universi Conditorem effugiunt.
Cum igitur hactenus ostensum sit , nec NECESS ARIAE. smundum , nec homines ab tirno follisse neque potuisse in tempore a seipsis, ne ab
alio principio in infinitum procreari, mani seste eonficitur, ait ima rerum omnium Causa a conditore originis suae primordia obtinere, cui proinde lineera fides ac Religio debe
rerum cauerarum ordis perfectioma, supremi Moderatoris providentia omnibiti adoranda colenda elucessit.
. A C primo quidem hane supremi Nu-λα minis agnitionem intimis hominu ni pectoribus ab ipsa natura insculptam esse deprehendimus, ex stimulis Crescientia, sive tacita formidine,qua admisso gravi flagitio v. g.
homicidio , homines etiam ethnici eoncut: untur, quantumvis illud in vasta solitudine. absque omni arbitro aut teste patratu infuerit.
Quςro enim , quem potest ille homicida violatae legis vindicem ibrmidares Non timosei plum, nullum enim a seipso supplicium
pertimescit. Non alium hominem , qui crimen testetur, aut puniat certus enim est nullum mortalii sceleris sui conscium fuisserde tamen tacitus illum tremor, dolicitus pavor exagitat. Deum igitur ubique praesentem, Deum omnia etiam occulta inspectantem trepidando metuit, Metuendo agnoscit ad
quem nempe, ut auctorem naturae pertinet, violatam naturae legem in praesenti,aut fututos xculo vindicare.
Hi ne igitur agnosco, me in ipso mentis meae tribunali adeo vivum circumferre supremi Numinis testimonium ut si debitam illi fidem
obsequium non exhibeam , non tantiam Deum Iudicem, sed etiam meam eonscientiam habere debeam contra me vindicem, testem,
s. Secundo scit trans sero oculos a meipsi in hune Orsem a pectabilem,occurrit imprimis, haec in qua consisto, Terrae, de Maris ingens machina, in medio Aere nullo sustentante,
23쪽
CAP. I. DAEMON Sana Iibrata. Hi ne ascendo ad amplissimum globum Lui ae& Solis, qui constanti tot seculorum cursu orbem universum illuminat. Per- hine ulterius ad resi quas Stellas, multitu- cine innuinerabiles, splendore eximias, miro immutabili ordine in Firmamento collocatas. Considero denique ipso Firmamenti
amplitudinem inmensam, molum praecipitem, tot tam in millibus annorum , abique errore in ininio in lito cursu ea cainite persi
Horum singula si cum Astrologis penitius
eontemplemiit coin perie inus magnitudinem
Solis plusquam centies de quadragies totius Terrae globum superares ii ob alii ad millies
septingenties cum acquetio nostio extin-dunt. Terrae aut ei totius ambitus prope ad viginti hi illicarum millia porrigitur. Stillas in firma incnto nocte serer eon: picuas quis poterit numerando rccensere, quae ad constellationes misse viginti duas reducuntur Et tamen inter has .plures stillae quae dicuntur pri imae magniti id in is , totam Terra miliis quam quadragies execdunt. Distantiam autem immensati Stil. Fixarum a Terra inde coniicies,
quod pie Sol, mulio nobis vicinior, distet ultra quatuor milliones milli ii tui; Luna vero ultra septuagies mille in illiaria Reli rata. Moventur aut cm Alii Elim a minii singula velo eitate tam stupenda, ut insulis horis inultos leucarum mi iiones consi iant,cum ipse Sol in circuitu mulio inferiori, tot iiii nusquam millionem leucarum in horas ingui .is decurrat. Quae Omnia ad ampliorem onsciui c-rum ex re nil censet Ricciolus, ct ex parte ,
Hesus, aliique viri accuratis I mi. Nunc inquiro, aqlio tandem possunt si i-sere, de ordinari haec quae rece, tui univcrlaξNon eo pertingit Horninis titilustria, quae vel in unius familiae subernatione mirum quantum desudat nee Opus est Angelicae virtutis
intelligentiae, angustis nempe spatiis, ae limitibus cireum scriptae. Non igitur existunt
illa nisi a supremo , ct persectissimae inentis Artifice, qui angula eum nondum essent, ex
nihilo produxit, producta inter se aptissimo TVR LIBERTIN sordine disposuit de si disposita in eodem trnore ad hunc usque diem continet, ac conser vat. Non enim potuit ingens illa rerum machina per se . absque supremaeeausae adminiculo ex nihilo emergere, ut in . i. ostendi;
multoque minus absque eiusdem dispositioneae eonsilio in eam quam descripsi, formam o dinemque fortuito conlurgere Ut si in vastis solitudine occurreret Palatium amplissimum, optimo singularum partium ordine constitutum, nemo est hominum , qui illico non agnoseere , talem fabrieam non casu sertuito, sed ab Arii fiee mente de ratione pret dito in t lem ordine in formamque eoaluisse. Eodem modo ulterius investigandum, quo nam moderante dirigatur Maus is perpetuus in suo aceessu , c recesses ad certos fines
usus rerum ubi v. narium , ut ver hyemi, veri aestas, aestati aut uinnus, ordine ae lege numquam aberrante succedat Non post unt sacthete omnia ab alio principio promanare,quam
a sit premo . ac sapient illimo rerum mni uin Moderatore, cui eura est tam vario solis motu ac temporum alternatione, hominum genus, resque caeteras ab interitu contervare. Solenim euinii mentisi rationis expers,neque rerum lublunarium exigentias intelligere neque curtum suum certa lege ad earum luna, utilitatemque flectete, aut ordinare potest. Cernimus entinue id, n re Cymbam unam, utpote ratione ea rentem, absque nauclero, nee
Curium unicum absque auriga, ad destinatum locum motu se proprio consilioque dirigere. Mulio minus potuit tam varius, tam diuitu nus lolis, sydertamqne motus, sine supremomoacratore, per sex millia annotum, ad fines
adeo admirandos caeco impetu inflecti, nullo consilio dirigi, nulla providentia gubernari. Inops ipse sit meniis qui haec sine menteisierinfectissima fieri posse arbitretur Qui ergo ercaturas etiam rationis experies ad fines suos tam accurate dirigit, quomodo patietur hominem ratione praeditum,ab ulli
mo suo fine, qui est ipse Deus, impunesre 'dere, ab ejus fide, obedienti sponte a
24쪽
R ELIGIO 6. Quod si etiam inimine riui merito
micrec mus , sive parvus mundus, dicitur eonsideres paritum singularuna ad se mutuo, suasque operationes ioportionem c symmetriam admiranda, si etiam in singulis Ani. malculis tot Instinctus tam solere inditos ad suam, suaeque specie conservationem , si in ipsis Arboribus, plantis imo in unim Πομι θ advertas partium singularum ad suos nes ordinati Trinam texturam seminis ex quo paulatim forniat ut vim, de energiam , stipitis unde flos superius consurgit varios, ct aequabiles plexus; si denique singularum particularum mirabilem , sibique semper eonstantem ordinem de conomiam penitius perspicias.
illi eo profecto exesamabis, Hie digitus Dei est hic sapientia sublimissima, hie supremi pilicis artificium. Idem ilico deprehendes pergas ad Animantia singula, ac tantun inquiras,Quor: una prae aliis Ciconiae, ac Grues collum, rostrum que habeant longissimum ' In promptu eausa est , partium debita ad suos fines proportio. Quia cum miniantia ista prae caeteris pedes habeant oblongos necessaria etiam fuit colli, rostrique longit tu fetor oportionata ut ad alimenium ibi e desumendum extremum rostri potata erent: hae vero Ongitudine carenti ait res, columbae, caeteraeque volucres qu* pedes habent breviares, adeoque rostium terrae vicinius. Quorsum Antimalia terra bia equi, boves, Dones, e quὴtuor pedibus sustentantur, rolatilia tantum duobus ulciantura Quia illa quadrupedia terrae inlistunt, gramine aluntur, graviori constant corporis moles, quae ad sui sustentationem quatuor pedes gluti totidem ψlumnas requirit. Volatilia vero, cum maxime aerem incolant, muscis pro alimen to aptandis alas potius, quam tot pedes deposcunt. Pisibus denique non pedes, non pili,
non plumae, sed squamae densat, instar loricae, aquarum frigori obsistentes, a brancheae te inues aquam di identes, corpusque in ea li lbrantes solertissime attribuuntur.
Ac ne is si nautis ad alia minutiora, qualis
NECE SS ARI A. est unius Oculi tabrica ad intranda, alius excurram, de solo Corpore humano cum Ana tomicis pronuntiat eximius lini Arm. adeo eminensem, II illius in particuli singulis stlucturam a symmetriam , ut non possit abaliri quam a supremo prorsus rerum cunnium Artifice fabricari. Hoc alii fretum
mirandum , in rebu creatis maxim obvium&alpectabile, si quis attente contempletur, statim habet cxpeditis sitiam, qui ad suprema
atque ocreat e bapientiae non tantum notitia
sed etiam summam illius admirationem, 'moremque facilesconscendat. Dico Ieri: O, Spiritus. i. par siparati uiis M i .icula vim Murae ui Π Ira ad dii in a Polemia notitiam , cultimi illa manifest.
mundo 'pectabile S, U Lurrunt etiam
Spiritus invisibiles a materia, sensuque separati, ut sunt Angeli, ac daemones, qui in obsessi
hominum corpora bir se e produni prationes admirat d. i. quae a nullo ho inti uinpost uni ex rceri .esibii citim certius est, quam dari artem Magicam ' occuli cum daei nonibus pacta coinmeradmittereri nititus cor
qua producuntur statem natu ae viii i is lonsisti me an cendunt. Sicut licia, hon tilla inus. Nilere hos 3, qui , b aspectum non cadunt, a rebus corporeis et paratos ira necesse est agnoscere spiritum aliqtiem si pNentiis in uua qui occuomnia moderatur, quem cuin vocat nus,ei lilium nee visu, nec alio siens percipiam ui Seeundo, supremi Numinis Maj: statem no bis produnt, innumera omni aevo Miraeula quae cum omnes naturae vires excedant, sqlζDeo ea provenire necessi est qualia sunt tot manifesti favores sinceris Dei cultoribus conia
25쪽
e cap. I. DEMONSTReessis tot paeo sacrilegis, ae perjuris repentε
s. aer enim, qua virtute aut potestate prodierunt supra vim naturae tot Prodigia olim patrata , dum divisis instar muri hine hinc Oceani fluctibus populus Israelitieus,duce Moyse, profundum maris alveum sicco vestigio transmisit caut dum Iosue in vorato Numinis auxilio, in medio aethere praecipitem si lis cursum extemplo fraenavit. Et ut propinquiora memorem, quo auctore Christus eora multis testibus Laetatum E monumento, filiuviduae e feretro, plures alios luee orbatos ad vitam repente luscitavita Qua vi aut potentia plures alii Dei ultores, omni aevo ad nostra
usque tempora, paria superioribus prodigia
orbi palam spectanda exhibuerunt. Potuerunt se ilicet elementa, potuit vis occulta naturae ad hujusmodi miracula sussicere, quae omnem naturae potestatem manifeste transcendunt. Diu sane multumque universae Naturae opem implorabis, antequam ea opitulantem nius digiti vulnus momento Cbducas. Sed ne tam potenti argumento ad prςstandum Numini fidem ultumque adigaris, haee omnia ut historias falsas, aut oculorum ludibria, cum Machia vello, dicere non erubesces. Verum non advertis te pariter insano ausu omnium historiarum fidem humanum commercium e mundo relegarea Gesta Regum,aut starum unde nobis nisi ex conscriptis majorum monumentis recensebis it si tecum insanire velim repudiabo universa. Proseres testes aestabulas plurimorum Auctorum fide e testimonio ad posteritatem transmissa. Dicam illico falsas historias fictas tabulas, omnia hominum astu fraude domata.
Nulla ergo deinceps in tabulis, nulla in testibus nulla in hominum dictis aut lactis fidei residebit. Quod aliud non est, quam necessarium vitae humanae commercium, di omnem probandae veritatis viam penitus intercludere.
En quo devenit ista hominum vesania, quae dum tentate mundo tollere fidem divinam ;omnem pariter destruit fidem humanaum.
quemlibet Dei agnitionem, cultumque ibπὸ aversantem, recte inter homines fatuum, auramentem epulari.
. TDe ut demonstrem , assumo princi-L a pium a Philolbpho traditum o Ethitarum, de ab omnibus summo eonsensu recep tum . Quod mirersis videtur, id verum esse debet. Hoe enim prine ipio sublato, facile negabo, bonum esse vivere, malum mori; mel di-eendum dulce, fel amarum. De hoe autem fidubitavero, si tuus illie appellabor quia hoc universis videtur, ct natura ipsa loquitur, mel ei licet dulce, fel vero amarum esse. Nam ut verissimὸ Tullius, de quo omnium naturaeon sentit id verum esse necesse est. Nunculterius subsumo: Atqui universis mente sina
praeditis semper videtur, semperque visum est, dari in mundo aliquod Numen debita relugione colendum. Constat enim ex omnium gentium historiis, etsi inventae fuerint nati nes quae vitam duxerint sine domibus, sine vestibus, aliisque hominum commodo ac naturae consentaneis nusquam tamen extare gentem,aut urbem, cui nullu, sit Deus, nulli ritus, nulla sacrificia. Adeo ut inter regiones postremo saeeulo in novo quasi orbe repertas, nulla sine religione aliqua vixerit, quamvis in caeteris vix a bellu is dinerre viderentur. N que potest eommunis ille hominum sensus ac tonsensus ab alia caula enasci, quam a quadam luee,ae eommuni dictamine ab Auctoreis turae omnibus impressi, ut illum tanquam
primum originis suae principium sibi quaerendum ae colendum agnoscerent.Quod autem a natura duce, cingenit omnibus luce profi- ei scitur; id absque dubitatione verum certumque a quovis ratione praedito iudicari necesse est. Adeo ut si quis praefracte obluctetur, aliud existimari nequeat,quam hominem illum laeislo turbatoque erebro, vim iudicandi amisisse, qua solet verum a falio discerni. io Atque hine ulterius eonficio,contra eu-
26쪽
I ELIGIO tam debitam inquirendae Religionis, Ab auiactoritate Libertinorum nullum post praetem di argumentum, quos hic in delirantium ni merum redigendos esse jam demonstravi. Nulla sine fit uitas est sine aliquo similis cerebri patrono, neque tamen rebus communi
orbis judicio receptis,quidquam derogaret
lent dissona paucorum deliria. Communis eer- tuique est hominum sensus, vitam suam cuiliis bet aestimandam; de tamen inventi sunt aliqui, qui violentas manus sibi intulerunt. Quid magis certum, quam nos aliquid certi eognosco relid tamen a Seepticis praefracte negatur Veritas est lumine naturae nota me non posse simul scribere, non scribere, sed de hoe a Parmenide pro sello habetur. Nulla denique veritas adeo lucida est, ut ad eam proterva quorumdam ingenia non ea ligent quod si ad o ducendam veritati caliginem, illa paucorum caecitas uisceret, jam pridem omnis e mundo
Hoe intere ex dictis liquet in nullo rati
nis dictamine communem orbisuniversi sensu
magis convenire, quam in admittendo aliquo Numine et elisione, quam quisque ex sola naturae luce ac magisterio sibi colendam esse decernit. Unde demum conficitur, nihil positi
obtendi quo minus inter fatuos, aut emotae mentis homines esse eenseantur, qui contraveritatem adeo apertam paucos sequuntur Libertinos, quos in hoc judicii impotes, illa vi in media luce caecutire, jam palam fecimus,&pluribus infra confirmandum erit.
Dico Quinto, Ex argumentis bactenus a viis certo concluditur,ex neglectu Fidei culiviae
divini, sequi panam ignis au LII. Rimo, Quia eommuni orbis consensu ex his, sequentibus argumentis,omnes non modo Christiani, sed etiam Judaei, Turcae, a pleraeque Gentes Barbarae omni mvoluvie indubitatam intulere sententiam: Quirimuit Deum in hac vita digne colere, in altera
xii condigni punierati Sicut erso violata fidest l
NECESSARI A. et talis erga Regiam Maiestatem eondigna poena est,ferri,aut flamma tortura definito tempore duratura, ita neglectus fidei debitae Regi aeterno, condignum supplicium est cruciatus ignis aeterni. Quia Dei inti niti Majestas excellent a,eujuslibet Principis dignitatem insi, nitis gradibus antecellit. Hoe eum ita sit, quo modo potero ego ad
hanc totius Universi vocem obsurdescere, aut in hoc prae omnibus vitae negotiis curam αeogitationem non intendere,ut divinae Majestati debitam fidem, cultumque persolvam. Si enim in periculis vitae praesentis brevi finiendae, omni studio remedia quaeruntur tutissima, quanto magis id agendum est in praecavenda jactura vitae aeternae, vitandis paenis perpetuo duraturis. Secundo. Praeter hane totius naturae vo-eem , Deus ipse per voces Prophetarum hane doctrinam omni aevo hominibus propalavit, ct novissime locutus est nobis in Chiis Filio suo, qui in testimonium Hujus veritatis a se revelatae, in publica orbis luce, caecis a nativitate visum, claudis incessum, mortuis plurimis vitam momento restituit. Qui in daemones, in
elementa, in morbos omnes,sola voce,auti
tu ,absoluti illinum exercuit imperium. In cujus morte supra omnem naturae ordinem, oris bis universiis densa tenebratum caligine o ductus est, uota terrae machina horrendo tremore concussa, petris i cissis, mortuorum
sepulchris divina virtute reseratis. Qui deniq; post mortem redivivus, pluribus palam spectandus . palpandus apparuit ae demum divina luce refulgens, coram multis testibus, in caelum propria virtute conscendit. Quae omnia,pariter cum sua Doctrina pronbatissimis dirinarum Scripturarum monumentis, d. innumeris per Euangelii prccones Miraculis confirmata, adeo omnibus manifesta reliquit, ut maxima pars orbis, non vi ut armis,sed aperista vetitatis luce adacta ejus doctrinam quantumvis arduam accipere, suo sanguine con signare non dubitaverit. Doctrinae autem a
Christo traditae Primum Principium hoc est Deum debita fide, de cultu inoscere recusantibus,
27쪽
a ART. L. ARGI ME NT OPPOSITA Liiii ι , paratum esse post hanc vitam supplicium ignis aeterni. Sic enim loquitur Chii ARTICULUS SECUNDUSstus Matthsi is, v. si ite maledicti in ignem laete inum, is faunt hi in supplicium ae ne V Itur varia argumenta O efiigia
ternum justi autem in vitam aeternam. 12. Duta, inquies, hae sente Mia est. At omnium sentertia est. Nulla Ecclesia nulla
inter Christiano secta umquam dubitavit, sine ei fide impossibile esI Deo placere, aut ii in aeterni paena evadere , si quis eam litὶ ob ο lamiua culpa admittet recuset. Nun et guur ni Muna collige, apud reip sui expende, his utin hactenus curae adhi- in delig
Fide acu eligione, nisi Deo placere, ignis aeterni tormenta cffugae. Quis viator sine ullo examine iur quamlibet viam primo occurren- isti ponte velit in errore i D, interitumi es Non ideo via ad salutem recta est, quia sala, quia ju unda, cum ipsa veritas moneat IDub. 7 v. q. Angusta est via quae ducit id vitam pauci sui, qui inveniunt eam.
Quia nempe viam ciae fidei pauci serio investigant, sed illam ingrediuntur ad quam vel
cor modum vitae,vel lucrum, vel ossicium, vel amicorum exemplum invitat. Et tamen in altera vita, nec ossici iam, nec lucrum, ne amici ulli, sed Fides vera de incet poterit te ab igni aeterni pana praeservare. lnterroga situ teipi uin iis verbis quibus aclii isto interrogaris Atib. 17. v. 26. Quid hi odest homini si universum inundum lucr iiii animae vero suae detrimentum patiatur' Cra sorie stabis ante tribunal supremi Judieii Fidei tuae rationem redditurus ubi in momento accipies extremam sententi m , unde pendo tota aeternitas. Adbibe ergo nune in inquirenda veritatis via illam curam aes u-
diu in quod serio a te ad bibitum non sitisse, se io uac bis in hoc enim puncto, ad vitae finem ultio errare,
num Perire. aliud non est quam aetereontra haec a Libertinis oppomen . i. o spondebunt pro sua suorumque ero totum defensione, Atheorum more,
horum temporum Libertini: Hominem ex u- te de dignitate naturae suae in res lublunares liberum dominatum,utumque obtinere. Durum proinde videri, a superiori aliquo Numine', nullo cogente , tot Iesum divinarum vincula subire, quae naturali hominis libertatiae faelicitati in creaturatum usu maxime praejudicant: ideoque nolle se e doctrina sibi ineerta, de libertatis suae certa possessione deturbari.
Sed ut tuo etiam , Libertines, commodo contulamus, abs te quaero: An non tibi multo durius videatur eam de Deo, ejusque legibus doctrinam abiicere,quae si vera sit absque ullo in futurum remedio tibi allatura est calamitatem perpetuo duraturam si veto falsa nihil eam profitenti in hac, aut altera vitai et iura est 'Si enim nullum existat Numen ,nullus quoque erit hominum qui post hane vitam, tuum tibi in eo lendo Numine errorem exprobrabit illo autem existente, una, umi preti Numinis ultione , consurget adversutate tota litaminum ni ultitudo , quae ab orbe eondito Deum rit eoluit, tuaeque vesaniae, quod a communi orbis sensu ultio aberraveris, meritissimo jure insultabit. Securum igitur te reddit uininis veneralio a gravissima aenae Atticis perpetuo sermidanda, atque insuper spem pari ingeniis praemii sineeris Dei cultoribus, communi orbis iudicio, in perpetuum destinati. Et quam visiquod seri nequii tuum de existentia Numinis jhdicium eum communi orbis eonsensu falleretur, pethoeit vitae conditionem nihilo reddes det et ii Amens ergo sis si doctrinam omnibus adeoήomparam amplecti recuses, quae te pleno securum, ae perpetuo talicem reddere porcst, uerum non potest.2. At,
28쪽
ARGUMEN r. At, inquies, quo modo in totius vitae de- eurii possum esse non misertimus, i in omni
actione vindicem supremi Numinis manum mihi perpetuo imminentem agnoscam, a quo dum in libero rerum creatarum usu,aut abulusutura supplicia pertimesco, statum praetentis vitae ego mihi fabri eo quovis gehennae periculo deletiorem Pones facile hane miseriae formidinem quam praesentium illecebrarum spectra inii lciunt, si haud minorem esse hominis Chri lstiani quam Athei, etiam in praetenti vita, sae llieitatem, mecum aequati nee expendas. Vita
hominis Athei sire Libertini divinum cultum
aspernantis, perpetuam patitur eum vera ratione luctam ae dissidium, dum advertit se, in repudiando Numinis obsequio, Leommuni orbis sensu diffidere. Nullum habet in Dei providentia solatium aut asylum, ad euius praesidium in adversis eoia fugiat nullum illi
intercedit eum veris Dei cultoribus Religionis vineulum aut eommereium e omnium in hae vita odium Mopprobriu incurritiae post mortem nullam alterius vitae faelicitate expectat. His autem solatiis ac gaudiis homo Christianus in prcsenti vita jucunde perfruitur, iisq; intra conscientiae sinum suavissim oblectatur.
Liberum ver rerum creatarum usum si spectes, hic quoque usus in homine
Christiano,quantum necesia est ad bene beateque vivendum , nulla ex parte desideratur.
Praesto illi abunde sunt oblectationes innumerae divina lege eoneessae, quae tanto suavius ac securius mentem explent, quant magis defeeatae sunt a bellu in is eupiditatum illecebris, a quibus ipsa natura, ct ratio abhorret. Non arcet illum sua in Deum Religio a communibus fortunae donis, a publicis in republica honoribus ab opibus legitime acquirendis a clari nominis fama ad posteritatem transmittenda, in nulla denique parte salicitatis humanae Christianus Atheo aut Libertino eo needit in hoe semper dispares, quod homo Libertinus habeat plurimiam quod post hanc vitam timeat, nihil omnino quod
T OPPOSITA. si Q. Si forte dicas, Onus tibi maximum , de quavis Elo a lavius apparere, eaptivum tradere intellectum ad obsequium fidei in rebus captu diis illimis, quae omnem intelligentiae
tuae lucem effugiunt ut est Deus unus de ii Dus Animae immortalitas, cilia non minus
ardua fidei mysteria. At quid ii ego palam fecero, dum onus hoe amoliris, cie nihil ab Gque sensuum experimento credere prosteris allum psitIe te onus redendi mysteria multo magis abstrusa, ct ab omni sensui ratione remota, quam quae tibi per Athe limum excussis videris Age imprimis: Homo Chiistianus redit existere Deum, qui lub ejus sensum aut aspectum non ea dit Atheus vero, ut Dei demonstrationem enervet, admittit seriem causarum infinitam, aut occultas atomos, ea quarum fortuito concursu omnia coalescant hane autem seriem infinitam, has atomos oeeultas, hune concursum tam affabid, tamen fortuito omnia sormantem,nec illi visus, nec sensus, nec ratio ulla unquam spectandum exhibuit Secundo , Christianae fidei professo Animam hominis, quam nunquam spectavit. immortalem agnoscit Atheus animam post mortem in nihilum abire profitetur quam semen nunquam suis oculis in nihilum evan scere conspexit Christianus asserit omnia in hoc orbe suprema Dei sapientia disponi Ath us E contra sustinet res universas a solo Fato gubernari neque tamen arbitror ipsum ullo hactenus sensu Fatum magis, quam Deum percepisse. An non advertis, Libertine, luaturecondita, ab omni sensu aliena dogmata cum Atheo admittas,qui tamen profitetur, senihil agnoscere velle, nil quod aperto sensuutestimonio comprobatur. Quod si in his fila mentis tam abstrusis , non dubitat captivum tradere intellectum, quid illum in admittenda Numinis existentia remoratur I Q iam ratio
demonstrat, quam octorum auctolitas probat. quam Gentium paene omnium consensus aperte testatur. . Nunc tandem,ut te propius eonveniam,
quaero An hanc doctrinam pro tua agnoscas;
29쪽
ART. . ARGUMENT OPPOSITA Verita omnem vitae humanae ordinem, justitiam honestatim perverti : Fal tra optimum in mundo ordinem, justitia in , honestatem inducit . Haud dubito , male sanum hoc doctrinae monstrum confestim a
quo pacto ex inverso cerebi tui iudicio,totius
Neque dicas, leposita cognitione,ac lege divina ipsi Naturae humanae innatum esse hunc aequi, reetique amorem, ut sponte lua actiove iubetis. Et iam tamen paucis ut hoc ra ne cum flagitio conjunctas avςrsetur, eamq; iutae immane monstrurn, mentis Deum aver es clegem quandam non aliunde acceptam, santis faetum esse agnos as . Si enim verum est sed ipsi natura per se impressam. hoe quod supponit Atheus, Non est D cus, Nam ego ex adverso demonstro illam reis ron est Providi tia, non est Religio quae ulla te agendi legem non posse natura iness.. nisi hominum fligiti prohibeat aut puniat, libe eam aliunde ex perfectiori principio in uitam
rum erit linei elere etiam inii occiarem truci sui is agnoscas. Memine iis enim te qui Deum date aliena bona rap.re, alterius borum vio naturae conditorem inficiaris, Animam quolare, per nocturna surta aut incendia quas que homini incorpoream atque immortalenteumque domosin urbe devastare, quidquid negare teque totam hominis malchicam furor quidquid ibi lo luggesicrit absque ullo quidquid in ea continetur ex ortuito qua- crimine aut Numinis a. ei patrabitur Sublato enim Deo tollitur lex divina sublata autem log omne flagitium legi contrarium, de con sitiit a flagitio paenaico ius evaneia it in inimo si Numen e mundo tollas, ait, blasphemia, periurium. inpietas, virtus erit maxima, ae laude digni issima, utpote conformis primae Atheoria in veritati, qui divinum Numen nihil nisi ommentum aliquod vanum ac chimaericum arbitrantur.
s. Ex adverso, quidquid in rerum natura honestum, quidquid rectyordinatum conspicinius si atheo credis, Falsitatis beneficio acceptum reseramus oportet. Suppo iii enim Atheu, dogma esse altissimum, Dcus exsit. Et ain: ex Dei existentia ab hominibus eredita prosui in actiones honestissitinae, ut fides in verbis fidelitas in pactis, amor justitiae obedient: l olim denique odium omnis flagitii, quo i cum homi oes a Deo justo judice
sevcic puniendum uti credunt ab eodem amorem aequitatis, omnis actionis honestae aeter
Q . id autem magis distorium fingi aut eo sitari potes, quam rectissamam bene agendi normam certore falsissimo nasci primata i mnis aequitatis regulam . iniquissimo ficti Numinis cultu contineri denique optimum in rebus huicanis ordinem, pinimo totius na-tytae in actio deberi r An non aperie vides,
rundam atomortim concur tu labricare.
6. Quaero igitur nunc. quo pacto ex fortuita illa eorpusculorum congei id quibus ex na- iura sua nihil ratioriis inditum est, provenire possint illa petii elisamae talionis principia, quae etiam quandoque reluctante natura singulos homines doctor Sit in catque tribuendum Patentis honoravdeici a tot in Iaciendam quod tibi rictu. iiii σι ia tinia vis insita noncst corporibus ex ic stupidi sis ratione caren tibus, ut in unam molam consata, alia conferant rationis tum ira, quibus ipsa coitus destituuntur Ceii in iuum namque totius naturae axi orna est , Nuit m caui a post producere effectum eii , pei ctiorem. Quomodo ergo supri in illa taliouisii incipio, cnulli eriori obnoxia , oierunt prove Direaiola symmetria, uiotuque corporum elementarium, quibus iri v. il magis proprium ac congcoitu in ii, qua in casus .error, α ignorantia Sicut igitur a Masistro Oanis cerebit, ac nullis alii bus imbuto, nemo scientiam haut erit indubitatam id omnis erioris expertem, ita necessarium erit delicere ae vacillareitima illa rationis principia, quae pro eeriissimis habentur, nisi a suprema aciei sectissima quadam intellis nitaracti ventur, qualem extra hanc quam cernimus eorporum congcriem inquiras necesse est.
Atque hinc ut arbitror satis manifeste de-
30쪽
ANIMAE II prehendis, ἰpsam naturae vim, in qua effugium
quaerebas, te ad supremum ae perfecti istinae intelligentiae Numen sua sponte adducere duin i vici demonstrat, hae ipsa rationis principia, qu . naturae attribuis, non polle homini in existere, nisi cum, qui illa Animae incorporeae impressit, ut primum primae veritatis fontem de auctorem agnoscas.
Ex demons, ita Dei existentia, ct ratione
naturali de uritur. 7.I Robatur primo ex divina auctoritate L veracitate . quae illi aut fallere no potest, in Scripturis saeris a se dictatis animae nostrae
immortalitatem diserte declarante Patet mithario. Nolite timere eos qui occidui corpus. anima autem non possunt occidere: Ubi verba illimitata, sen possunt eccidere , satis etiam declarant animam ex natura sua , non ex solo Dei deereto ab olutὸ esse immortalem patet
idem Matthaici Ibunt hi in supplici ut aeternum, justi autem in vitam aeternam. Idem denique Eeclesia universa, verbi divini interpres a Deo constituta, declarat in Concilio Lateranensi III. Sess. 8 his verbis Chim diebus nostris nonnulli ausi sint dicere de natura animae rationalis, quod mortalis sit; sacro approbante Concilio damnamus de reprobamus omnes asserentes, animam intellectivam esse mortalem &e eum illa non solum vere de si sentialiter humani corporis forma existat, verum de immortalis de e.
Probatur secundo , ex Justitia Dei persectissima ae sapientissima quae proinde plectere
debet improbos, remunerari probos. Atqui die pe non satit in hae vita, in qua cernimui improbos asiluere delitiis, probos vero miseriis multis assigi. Ergo id praestare debet post decursum hujus vitae mortalis Umie etiam sequitur post illam debere animam ad minimum pio aliqua temporia duratione superesse. Si autem post separationem Deor. Pore permaneat aliquo tempore superstes, nulla est causa ut unquam postea intereat; MORTALITAS
cum ex natura sua nullum habeat eontrarium
a quo destruatur. ncque per se ii naturae fluxae, nee aliud assignetur quod exigat eam in
nihilum reduci. Quin E contra experimur a- nimae humanae a natura insitum eis appetitum quenda in innatum ad quietem di beatitudinem perfectam, adeoque perpetuam hic autem appetitus frustraneus .chima: tieus rer, eum nulla beatitudo posui esse pei secta nisi sit cum perpetuitate eonjuncta. Hoc argumento ulum suisse S. Petrii adversius Simonem Magum ad evincenda animae immortalitatem, astruit D. Clemens lib. I, Recognitimum. 8. Probatur tertio, ratione naturali. Ex eo
quod Anima nostra naturam habeat spiritualem, sive incorpoream , quae proinde ex se nulli est obnoxia corruptioni incorpoream autem e Te Animae nostrae substantiam eon
vincunt i Cogitationes humana, quae sunt operationes animae, de talis natura , ut nequcant
illae per se a potentia corporea exerceri l Versantur enim Cogitationis nostrae circa res absentes, aio nullo modo existentes . circa rationes universales, abstractiones mathematicas quae sub sensum non eadunt, cirra res meresspirituales, cire spatia imaginaria, circa in undos alios possibiles, circa chimaeras ei rea infinitum,circa Angelos prorsus incorporeos, ct circa ipsium Deum.
Atqui Corpus tantum potest versari eirca
id quod existit. cipi praesens est uti patet
in vi magnetica quantumvis admiranda . de quavis alia vi corporea, quae non agit nisi in certa spatii determinatione Sicutae in singulis sensibus eorporeis , manus tantum potest tangere, oculus videre, gustus, odoratus, de auditus tantum percipere id quod actu existit,
imo quod se est praesens ut sensum asticiat.
Ergo Anima nostra , quae est principium
effectivum talium Cogitationum de operationum, non potest esse corporea, sed pure Spiritualis, A ex natura sua incorruptibilis, juxta axima commune Philosophorum modus operandi sequitur modum senili; sed modus operandi est incorporeus, uti probatum est, ergo modus essendi. a Pro-