장음표시 사용
381쪽
Alia in apparens ad animi mortali. tale astruendam
siclo corpore fieri videturi tum quia non dicimus animam lustam, aut prudentem aede seriem, sed Socratem,& Platonem:tum quia vita illa no aliud tandem est , quam
virtutes ipse,quas exercemus. Virtus autem per assuefactionem.& onnisilam fit. utraque autem cum corporeo in corpores ordit, , ouas heroicas appellabas viri
tes,& selum sanctis viris attribuebas, passim fieri & an aths manifesiam est.quad quidem, cu virtutes siciant opinio & usus, multi quidem opinionibus etiam salsia decepti,dc melancholijs., iussissimi,& conuuentillimi visi sint: alij ita lom tem-Pore persitas, quod leges ostendunt etiam barbarorum. Apud Indos legimus mira fortitudinis, dc contemnendae mortis exempla, ut de Calano,&aliis, qui aut gloriae sp aut immortalitatis, constructis pyris sin proiecerunt in ignes.vnde dc illud. . Deus immorialis haberi , Dum cupit Empedocles, ardentem frigidus Aetnam i insiluit. Qua de re, & alia multa exempla proferre possem. Sed redeo ad fascem meum dubitatoru,qinae multa adhuc sit persant,nis tu quid habes,quod interponere velis. F. Nihil quidem nune est,quod interpona edisequere. RH. Prosequar igitur, atq illud statuam tecum. Si intellectus phantasia quaedam est, aut non sine pitatasia, ut Aristoteles ait,immateriallis esse non potest. Nam & stantasia materialis est serma,& siquid eodem modo recipit,quo ipsa: quod certe intellectus facere videtur . e dem enim recipi quae prius phantasia receperat, & eodem modo,hoc est, ut singular : circa quae mox negociatus abstrahere dicitur uniuersale. Ad haec autem quςrimus,adueniente intellinu,quid de sensitivo fiat, quid de phantastico, nunquid remaneant lae ancorrumpantur.Nam,si remanent,siabstantia essen5potemntelle- ,
ctus, nisi serae assistens, quoniam aduenit labiecto iam actu constituto. Ar, si corrupi dicantur,quaerimus, a quo & quando corrumpuntur : tum & quomodo, si cor- rupta sensifiat Socrates sensitivus,& phantasticus. dari enim haec ab intellectu non possunt,siimaterialis est, nec a formis, quae corruptae sant. Illud praeterea dubitationem vel maximam iaci siqvbd videmus intellectu induci cerio inducto gradu qu litatum, certa temperie clementorum. Quaerimus ergo, utrum illi gradui, illi tem perieitarrespondeat sita serm quae in sinu, & potentia elementorum consistat, an non. Siquidem sita correspondet serma elementaris, illi autem superueniat intellectus,utiq; is aut sebstatian5 erit,aut assistet tantum. Si vero illi gradui, illi temperi- ei nulla correspondeat clementaris serma,nuquid ergo hoc erit, quia in tota poteritia & natura materiae,& elementorum repugnat esse formam eiusmodi an non re pugnat quide,sed suspenditur a Deoὶ Repugnare autem naturae materiς,& elementorum induci serinam,culus dispositiones iam sint inductae, absurducerte videturi magis vero, si dicamus suspendi a Deo sermam genere,& natura conuenientem csi dispositionibus, ut inducatur serma alleni generis, & naturae, ad quam ne analogiam quidem habeant dispositiones praeparantes ad formam. Quare, cum vide mus in alijs Omnibus eiusdem esse naturae dispositiones, & finem, ob quem inducuntur, rationabile satis videtur &intellinum eiusmodi etiam esse. Postremo & illud qlia redum arbitror, quoniam in nobis anima per species rerum intelli It, utrusecundum se alium habeat intelligendi modum, dum in nobis ethan non alium habeat. Siquidem enim alium habet,puin eum, qui dicitur per essentia, qui proprius est abstractorum, mirum profecto est,quod intelliges per essentiam suam anima, &sutura etiam & imminentia pericula nobis non prouideat, nec indicet illa nobis . noenim Disiligod
382쪽
Α enIm videtur esse,quod prohibeat. SI vero hune istum modum Intelligendἰ habet. qui per species fisi mim primo videtor abstractam substantiam non intelligere nisi
per species rerum. Deinde separataὲ corpore quomodo itelligit,&reminiscis species enim non reseruantur,& non mouent niti compositum corpus. Atq; haec Fra- castori sunt ea dubia, quς ad postremum reseruare constitui. tuum erit ea disset uere,acpro vIrili eniti ut ijs discussis illustratisq; possimus nobis, & animo nostro cogratulari. r. Enitar quidem Turri. & nisi me fugiet veritas, ita etiam me facturum spero,ut animus noster de se ipse pie est; audiat, ac gratuletur sibi. . In primis autem,ut diximus,ad munimas spe hire oportet, quae orbes coelestes mouent jsq; esse illud dant, quod quilibet eoru habet.Ita enim multiphilosophorum putant,nec adeo mirantur, quomodo In ijs unum fiat, quemadmodum video te nunc mirari, quo pacto ex Indiuisbili anima,& materia unum fieri pollit. Quod . autem in primis quςrebas,utru materia,cui se a haec aduenit, diuisibilis iit,an etia ν. - ω. Ipsa indiuisibilis,dico esse, qui putent materiam Ipsam per se indivisibilem esse, fieri autem diuisibilem per aeternam sibI quantitatem, q. iam interminatam vocanti nit' formasi.
Zod quidem satis durii videtur mihi. od enim per se indivisibile est, per nullii
peradueniens accidens diuisibile fieri posse videtur. Quiare arbitror ipse diuisibi- lis. Iem per se esse materIam,utpote continuum quodda. continuitas autem nil il aliud est,nisi modus quIdam essendi: quam si volumus quantitatem IntermInatam Voc re, nihil quidem prohibet, dummodo accidens nullum intelligamus, sed modum essendi tantum,qui idem est cum re. Quare ponemus materia, cui aduenit intelle
Ehius indivisibilis forma, diuisibilem ipsta eme per se eo pacto, quo intellisentIa om seeumla φB bi suo dicicaduenire. At tu dubitabas,quomodo unii fieri posset ex indivisibili actu ι π&dluis tali materia. Ad quod nos dicisnus,unum fieri, multipliciter dici,sicut&toa nisi ae' tum. Est enim totum&vnum,quod pre accidens tale dicituri est Sc totum,quod in- ω t rese&continuum vocatur: est ellam totum & unum, quod essentiale appella tucad hoc igitur totum & unum essentiale costituendum non aliud certe requiri
ruri nisi quod hoe quidem sit actus,illud poestia.ex iis enim unu in essentia fisi siue acta sit diuisibili siue indivisibilis. Ego autem hoc valde anῖmaduertedum assero ,
tum maxIme&proprie unum fieri, cum totus actus in toto subiecto est, & totus in qualibet parte:qubd plane accidit, cu aetias indivis bilis est se enim & totus in toto est,& totus in qualibet parte. quare maxime unum fit ex intelligentia,&orbe:&et anima intellem: ,& corpore tuo. In aliis autem,qine unii faciunt per continuationem, non vere unum fit, quia totum no est in toto,& in qualibet parte . quapropter diuisibiles sermς non proprie unum faciunt eu materia sua,quia non torus actus est In tota materia,& In qualibet parie esus. Minime igitur mirari debes, si anima induvisibilis sit; quomodo unu fiat cu materia diuIsibili. Siquidem maxime unu fit, unio illa maior est,quam esse possit. Quod vero dicebas,recipi omne secundum naa Recipitiae Mturam & conditionem recipientis, verum est in ijs, in quibus proprie receptio fit ι tali illi' hic aute non propcle fit receptici,sia unio mames, iii qua&analogia sua est, quantuadessetitiam costituenda, tametsi non sit analogia in modo receptiois. Cu vero quς niui tit rebas,utrum intellectus adueniat materiet mediate quantitato,an non: dico, si tu inatelligas mediante qualitate,ut disponete ad receptionem, sic quide non aduenit me ctus reeiptaediante quantitate.noc enim est sermarum materialium,quq per partes recipi debεu Si vero intelli:gas mediante quantitate id est post ipsam, sic quidem dico aduenire
intellectu mediante quantitate: aduenit enim post ipsam, & non solum post quatu
383쪽
tatem materde,sed post quantitatem elementorum .ae sic fiuis rates εc Plato diui, C
sibillas,suorum diuisibilitas ex parte materiaevi elemetorum est, essentia vero actu indivisibili: quae maxime una est propterea, qu bd totum est in toto,& totum in Quam q. qualibet parte. Ad id vero, quod assiimebas,si indivisibilis,& incorporea est ad , rna,erit omnino immobilis,hoc est per se, & per accidens, dicimus minime sequIt quo mouia quando & incorporea esse potest,& moueri per accidens. At tu dicebas,quae per accidens mouentur,ea sunt,quae Inhaeretia subiectis,ut qualitates,mouentur ad motu eorum:quod quidem non recte assumitur.Non enim istum haec mouetur per accidens,sed&alia,ut quae ad motum producεtis mouentur,&quae ad trahentis motu . Lumen quippe in aere mouetur non per aeris tractum, sia permotum produce tis Solis: similiter & sertum ad motum magnetILAnima igitur non mouetur ad motum subiecti,a quo portetur, sicut qualitates se habent :sia mouetur a trahente. Si vero quaeras,quid sit hoc trahen meminisse te arbitror aureae illius catenae, quam Homerus scribit e coelo dependere,& cuneia alligare. Haec autem catena nihil aliud est,quam aut anima mudi, de qua diximus,aut latum,aut Dei nutus & voluntas, qtorii per uniuersum permeat,& cum mouet,& alligat: mouetautem, & trahit pro fine illi primo motori cognito. ergo & anima suo corpori, dum vivi alligata mouetur no at eo, sed cum eo, uo expiat ipse vero emortuo relinquie& anima ipsem . non derelim ab ea,cui alligatur,catena, quae illa mouer, quo placet motora primo finea rerum omnium noscenti. Quo aute pacto moueatur ipsa,& loca mutet indi visibilis ctistes difficile tibi videtur Imaginari:& dissicile est propter moducognoscendi nostrum. quia cognitIo omnis nostra per species rerum fit, species autem a. corporibus emanant,quae magnitudinem habent, & siruta certis claudumr term . si Paralissimis nis. Quam ob rem,quae corpora non sunt,di magnitudinem non habent, nec spe. Vcies,non possumus per se intestigere, sed solii pet species alienas. & aut persimilitu- 'dine quorundam,aut per quorunda negatione:sic & Deum,& immaterialia omnia
cognoscimus.Quare nec eorum motus attingere Valemus. Motu enim non cognoscimus nisi per mutationem locorii, quam faciunt corpora,quae in ijs mouens. Ab stractorum vero motum,& eorum, quae magnitudinem non habent, cognoscere
quide non possumus nisi per similItudinem quandam eorriquet loca mutat. Nam, sicuti hς quς loca mutant, & proprie mouencri sentia sunt modo hu Ic, modo illi loco,& modo in hoc operatur,modo in illor ita& abstracta, & indivisibilia modo pretiantia sunt in uno, modo in alio loco non per loci circuscriptionem,sed per operationem. igitur, sicu i difficile est imaginari ipsa incorporea, ita & eorum motum
imaginari dissicile est. Nec oportet eorum motum mensurare per spatia correspondentia rei motae. hoc enim eu corporum, non eorum,quae magnitudine carensim
uentur tamen suo modo,& loca per praesentia, & operationem mutant propter e dem causam. Difficile etiamnum est imaginatione comprehedere,quod esse anima
in corporibus habeat: p similitudinem in asorum coprehendimus, quae essedant. Vetum differt animae este ab alij quia ipsa tota in toto est, & tota in qualibet parte quare& in pedibus,& manibus eade est serm quae& in intellectiva particula : operatur tamen In omnibus partibus,quado aliud est essentia, aliud operari. Ad es sentia enim non aliud requiritur, nisi unio sermς: ad operationem vero requiritot organum,di dispositio,quae no est ubim sed in certa selum parte, que primo intelliapit,& esus pars omnis,per quam S totum denominatur in telligens:ncut & sentias Scitur, quanquam pars omnis non sencat. Nec inconuenit pro operatione obiseunda
384쪽
'Α eunda indigere eo ore anImam, materialem tamen non esse, quando sisndum se aliam habet operationem, quae non indiget corpore. Ad haec aute & alias dubitationes apponebas, illud statues, si Incorruptibilis est anima, etiam ingenerabilis est. recte quidem , si intelligas eode modo esse ingener siilneore bilem,quo incorruptibilis est peractionem qualitatum c5trariarum, eodem modo di ingenerabilis est. Neque enim generatur per hac actionem, sia per longe nobialior & per principi qd sipta qualitates se nabetisiue illud sit Sol, liue ideasIqua, siue ipse magis, qui finis hominis noscens Deus ea ordinat, & praestat, quae ad eum finem saciut Quinimmo, ut minus Turri admirere Deum animas proaeare, suere philosophi,& quidem magni, qui putauerunt nedum humanas animas Deum producere, sed & omnem mixtorum formam.Generabilis ergo est hoc pacta anima, dc hoc pacto etia incor ptibilis,si ut Inquit Plato in placeat authori illius. Ac sic sidem
iramus certum illii numerum animarum,ac ridiculum earu ingressum,& regres.siam circularem In noua eorpora. Si vero durum cuipiam videatur a Deo creari ani--imas, sciat ille & conueniens hoc Deo esse, & decens. Conueniens quidem, quis errari moue
illius bonitati conuenientissimu est perpetuo aliquid nouit in uniuetio producere quemadmodum & uniuersum Ipsum produxIt. Decens quoque,tum ut, cum septa naturam sit semper, etiam ostedat serupra naturam esse: tum &gratiam illa monstret at ue expleat, qua hominem elegit ad cognitionem, & cultum sui. Ex his Maliam obiectionem tuam tollere non est difficile, qua dicebas ad anime generationem,& conseruationem requiri dispositiones,& conditiones materiae:quibus sublatis interire hominem. senim dicimus duplex esse habere animam: unu simplian citer & secundum alterum in hoc,Id est,in eorpore. tum igitur ad este simpli. citer eius, nulla indiget dispositione materi :quippe q&sine corpore esse, &absq; eo etiam seri possit. Qitantum vero ad esse, quod in corpore habet, nihil in uenit, si dispositiones quasdam corporeas requirat. Propter quae& aliud tuum dubium cessa cum dicebas nullam propria habere operationem anima, in qua no communicet corpus . siquidem secundum esse simpliciter suu, quo esse sine corpore potest, intellectionem longe persectiorem habet. Quod si de esse quoq; illud cosideremus, Ata moda quod habet unita corpori operationes quidem nonnullas inueniemus, quarum natura nullam habet cum corpore cognationem: quippe cum earum tum linis , tum eo in corpus
di essiciens, tum & effectus supra corpus sit. Siquidem eius vive,quae vita spiritus dicitur, finis est Del maximi stultio. Illa etiam fieri persecta non potest, nisi ipso mediante & coadiuuante. Porro essectus, qui ab illa nunt nihil corporeum sapiunt: ut prophetiae, miracula,& presensiones alis.adde, qubd & ad eandem vitam corpus d caro nihil conferunt, immo repugnant, & contrariam naturam habent. Propter qdicere constanter possumus hane vitam propriam anime esse, & nihil in illa corpus communicare. bd vero virtutes quaedam magme videantur fieri a quibusdam , qui vel melancholiis decepti sunt,uel specie gloriae c5citati, vel alijs de causis , neq; ipse nuarim.Sed illae virtutes non sunt, sed vitia potius,& errores,quaru nec finis, nec iniciens, neque essectus,qui ἰnde fiunt, diuinum quicquam sapiunt,qucadmodum illae,quae a sanctis vilix proficiscuntur. Porrd neque illud tace bo, quod multae Intellectiones, tametsi quantum ad receptionem simplicium corpore indigeant δε- cis, tamen qirantum ad compossionem extremorum supra corpus sunt. & diuinuquiddam habent: ut dii linationes, & miracula. Q propter&diuinam putandum est esse anima perse,&signa eius diuinitatis etiam in corpore dare. Per haec& illud Insii
385쪽
Λ At Deus heriemaeis, e cuius esse dc potentis prodit omne, quod est, quiri: a principio ut diximus .ia id homine fecit, ut tandem beatus fieri pollet in Dei ipsius cognitione. quod non aliter contingere poterat, qiram Intellectum hominis immortalem de aeternum constituendo.
Quod vero postremo quaerebas, utrum anima per se alium habeat intelligendi
modum, quam per species,& simulachra rerum, dicendum arbitror coitinctam corpori anima no habere alia per se cognitionem, quam per species, qual si lint,qui ali trili Mi m ter putet: separatam vero luperacquirere aliam nobiliorem peream gratia, qua Deucognoscere posse datum est ips, in quo omnia,quq ad beatitudinem satis sunt, intue taetria & ipti rivalet. Qive gratia et viventi Dei maximi filio concessa fuit. Verum de hῖs ad ple- num loqui pol Ie non est cuiusqε sed eoru tantu, qui ea donari gratia, qua dicimus, digni habiti sunt. Atque haec sunt amice Turri, per quae satisfactu arbitror fuisse toti tuo fasci dubitationuis postremo & illud ostederimus, omnia. quae in uniuerso hoc sunt sub Luna de supra,corpora, propter intellectum saeta fuisse. veru, si placet, hoc ad meridianas horas rem tremus. multum enim hactenus locuti sumus &,qd dicendum superest, suum et lepus exposcit. Si igitur & tu & alij his quae dicta sunt, a quiescitis, ego Deo optimo gratias agam,& animo nostro vobiscum, & nobis ipsis, de humano generi gratulabor. R M. Acquiescere quide dc ςquum est, Sc debemus. atq; huic diei maxime me debere fatebor, quae mei ipsi iis me & maxime cognosse tem,&maxime amarem fecit. Omnia vero bene peracta videbuntur, si & hoc postremo discutias. Quoniam enim dictiam est animas nostras a Deo maximo procreari,videtur quidem sequi, ut omnes illa aeque persectae sint, Vtpote ab eodem auriὲO- 6 -.., B re persectillimo facte. Nunquid igitur omnes tandem beati erimus in Deo Ipso3 R Ndquid ΣExtra promitIame Mis TurrI. neq; enim istuc venimus,uth cperquireremus, quae' magis ad sanctos viros plinere viden tur. Si tarnen placet,ut reseram dc ipse quςdam, quae ab ipsis audiui,equidem neque hunc laborem effugiam. Rii. Placet quidem: vr pro omnibus dicam. p. Certilii mu quidem est,qubd absq; diuinae gratiae auxilio nemini ad fasticitatem patet accessus Hoc igitur sicuti liberal llime Deus optimus p parat atque largitur, ita nonnulli hoc ipsum neglexerunt,qui peruersa voluntatis desideria, de corruptae impulsus naturae varios secuti, loge prolapsi sunt, de diuersimode peccauere. propter quod longe a Deo constituti vitam in talicem cum ijs intalicibus angelis degunt, quos daemones appellamus. Quare 'una non parua
ijs est, non ςqualiter autem omnibus data.biquidem alii maiori, alii minori torque tur,maiori quidem, qui plus scelerum, virtutum aut cm mῖnus commisere: minori vero, qui vitia quidem minora,virtutes autem malores coro plexi sunt. Qui vero a Deo electi suere, eiusq; gratiam non spreuerunt,&Deu i8sum, quantum satis est creaturς pro consequenda beaticii di ne,cognouere,& pie lansneq; colaere, ac vitam illam exeger sine qua Deo placere nulli est datum, ijs ergo pientissimus patcr non deest tum ad finem conseqitedum,qui se uitio ipsius est, tum ad ea, qu .e lum ad line, ut media. Haec autem sunt virtutes,non quaecunque, & quas parare nobis nos per naturam possiimus, sed longe praestantiores Iῖs enim ornati incile unum luctaq; oportet, qui cum Deo vivere, atque ipso trui debet. Atq; ita de electis exili, mare debemus, de quorum numero unusquisq; non soluoptare,ut sit, sed i per ire potest,&debet: scire auten , Sc certu habere nemini line in vita d mi est, nisi cui sorte Deus ipse manitellare voliterit. Sed nos ia multa diximus: impone dus est tande finisset .c re liqua in me . ii cm remittemus.' Piacuit omnibus ita agendum fore, ac supi cximus.
386쪽
De Maniam regum a primo principio naturali productione, ti
tu castanetum redivimus,ubi placidissima umbra meti:, quae in septentrione protendebat in corona ora consedimus. atq; ego,cuius alij oratione expectabat, sic te
monem suscepi. Nuc d magni A M i c i,qd postremu superest,&lmisimus dignit
te excellentiaq; animi nostri demostrare, quoad dabitur, enitemur. quod certe recte fiet, si nobilitatem praestatiamq; corporis, in quo ille sedem domiciliumq; posside ostenderimus, cuius gratia reliqua alia, quae hic sunt, corpora a Deo maximo facta,& ordinata suere. Quod magnum indicium esse potest animum nostru praestanti rem quidem esse,quam fragilia illa,quae ab elementis ortum habenti Ostensuri autem ordinem,& rationem eoru, quae sub Luna facta a Deo suere, a primis & imper- Deboribus incipiemus, q con trario modo se habentac incorpore H c enim quato simpliciora sunt, tanto persectiora redduntur:illa vero quanto magis composita. Igitur uniuersum hoc, quem mundum dicimus,cum esset Deus maximus conditurus, ulos primum in medium iecit, punctumq; illic signauit . ubi cerru m totius suturum esset: tum ab eo pucto lineam rectam ducens in immensum valde protr xit,punctoq; alio terminauit:a quo rursus & aliam lineam ducens, unctiq; ὶ cen troaeque distantem circulum maximum descripsi, in quo spatium omne uniuersi con- eluderetur.Hoc cum statuisset, priorem remm lineam, & spatIum totum in duas regiones discrevIt:quarii superior loge maior altera esset,excessus vero illius homiani non esset notus,in quo coclestia locum erat habituraeam; in illa orbes s designauit,quoru 8 tantum sensu perceptibiles fuere, reliqui vero intellectione magis, qua sensu,nori. Regio vero alia minor,& mensurabilis eua homini, data ijs corporibus fuit, quae mutationem omnem essent susceptrum: quando sus ora non nisi eam 1 mutationem,quq s undum locum fir,erant subitura. Inserioris igitur regionis spatium totum Deus optimus substantia quadam repleuit,quq propter imperseirione vix entis nomen recipiebat.Caeterum neq; somam ullam, neq; figuram, neq; I rem,nec motum, neq; vllam acti onem habebat,sed tantum pati ab alio poterat, &formari, & figurari,& colorari,& moueti,& breuiter omnia fieri, quae esse di ne Per se autem nihil habebat, nisi qubd continuum quiddam erat. quod totum id spatium replebat. quam alij matrem omnium, alij chaos, alij materiam appellauere. Informe igitur corpus hoc cum fecisset, spatium totum, in quo erat, in duas r giones secrauit, quam superior decuplo maior erat inferiore: atq; in his duo prima pulchra,& formata collocauit. In superiori quide innominatum illud, quod nos pconsuetudinem calorem appellauimus, in inferiori autem,quod algorem, seu frigus nominare solemus. Atque haec duo cum informi illo corpore commiscens duo pria maentia conflauit, quae iam & formata erant,& cerni poterant,&se movere,atque agitare.Vix autem orta haec fuerant,cum &amor proprius congenitus in ipsis suIt. Nam & partem materiς,quam nacta erant, tueri, & terminos constituere pererisi&cupiditate sese propagandi atque extendendi agi , iamcit, & vIcini ac fiatris sedes.& partes aggredi. Dederat aute Deus utrique non scdum desderium sese propagavi per similis generationem,sed & virtutem,ac potentiam agendi, senfimque corrumpendi vicini partem,quam tangebant. Ad quam inimicitiam Deus animaduertens. id cauit, ne sese penitus interimere possen possent aut gradibus quibusdam misce.
Hinc enim maxime coducebat adβenerationes pers ores mixtorum. Quapropter actiones eorum aequauit,secitqAut, quanto alterum agendi potentia altem superaret, tanto patiendi, & resistedi debilitate ab alio vinceretur.Igitur, cum mu tuo
387쪽
partemtu latins summa, corrupto gradu moc It illic esse& gradus unus ealiditatisiqui nec repelli,am extingui poterat ab aliis gradibus frigiditatis,quonia, qui erant in eadem materia,non potereturi sese propagar eum Iam csImt,nec in potestate essent quicquam ly nendi,quod emota id tantum, linia non erat. Sed neq;
gradus,qui erant In vlaina materia, poterant madum Illum caliditatis destruere,
quaquam essent ut 8,oc summim uonia gradus septem nihil poterant in Ipsum agore, oo Id, quod diximus iam esse in materia eadem. re relinquebatur gradus selu unus,si agere posset: at illo potentior tota callaitas vicini tangentis erat,qus secundum gradus omnes aetionem habebat in frigiditatem indu e. Idem & emn-traeuenimat in gradu frigiditatis primo in caliditatem introducto, qui pariter r
pelli non poterat propter easdam causas. Quare utrobique actio continenter proce debat, donec uteri; vel adaequales gradus peruenisset, vel alter alterum superare Quare ex hac prima miscella conviugariones tres saeta sentiuna, in qua utrinq; pares saeti essent gradus: una,in qua calor superaret: vna,in qua frigus. Erat autem c mixtio haec utilitatis non paria et ad ea mixta producenta,quq ροια ora taura erit. Quoniam enim calor raritatem sibi sunma exposciebat,frigus vero summa densitatem,propter quae neutrum poterat nec videri, nec audiri, nec odorari, nec in summa
quicquam bene obire, fiebat quidem,ut ex admixtione contrarii & raritas & densitas temperarentur. Ira igitur se habentibus duobus primis cotraiijs & alia duo e-traria fecit sapientIssimus Deus, quorum alterum siccitarem, alteru humiditatem vocavimus. q inter se quidem contraria erant,& sese destrii ebant, de propagabant: cum alijs vero duobus nullam habebant in talaiti LMiscuit Igitur & hic Deus eum M prioribus alijs,&siccitatis parte eum calore Iunxit, parte cum stigore simiIiter&de numido sediuverum humidumno separaupi, sed in medio collocauit ita, ut pariant calori,partim Egori admisceretur.fieri, te vero diuisit,& parte unam dedit caloria, aliam frigori ita, ut quatuor fierent coniugationes. una & suprema,quς calida erat, di siccaealia consequens, quae calida erat & humida: tertia vcm,quae erat humida Aestigida:quarta vero & Ima, 6 erat si ita & siccae quae magno quidem nexu totam illam regionem e5Iungebat. od igitur calidum dc siccum suit, nos appellauimus Ignem:quod vero calidum, Qtumidum, Aerem:quod humidii & .gictum, Aquarruod vero frigidum & siccum, Terram: quae mox & elementa mixtorum omniumunt vocitata.Praebebant autem duo h contraria noua magnam futuris mixtis uti
Dialem. Nam, quod humiduerat, ne miscibile, & bene diuisibile, neq; figur bile etiam erat, tum & bene continuabile cum alijs.Siccum vero propriam consistetiam dabat,& figuras seruabaLEx his ergo cum prima quatuor corpora sedisset, miscuit etiam ea inter se: primum duo Inuicem,mox tria inuicem, mox & omnia quatuor. ac primo quidem ignem & aerem miscens per aequale dc inaequale, tres secit coniugariones: mox ignem cum aqua commiscens si liter quale&in quale, tres alias conflauit coniugationes: tum & alias tres comixto Igne cum terra. tum aerem di aquam miscuit,& tres alias secit compugationes. deinde & aerem cum terra fare saliis tribus coniugationibus. ac postremo aquam & terra miscuit, tresq; alias c higationes secit Quare e duobus commixtis i8 in totum coniugationes formauit, ex quibus diuersa mixta emicuere. Mox vero & omnia tria Inter se coniunxit: primum quidem ignem,aerem,& aquam:deinde igneiri,aerein, & terram: deinde a rem,aquam,& terram. quae Omnia consimiliter per aequale,& inaequale discrevit:
388쪽
p imum quidefaciens omnia quali equibus quamor fiebant coniugallinies. ω e
inde duo aequalia,&aliud inaequale accipiens coniugationes x feci . Postremo et uno inuali, & duobus inaequalibus coniugationes quadragina octo eonstruit. In totum vero,quae e tribus fieri potmnt, septuaginta sec. quas si singulas reserre velim,& morosus sertasse sim, & nobis memoria non suggeret orationem. Erant aute mixta haec multo persectiora,quam primasta,quine e duobus ficta sieranti Gaia uisus igitur opere suo opifex maximus,lamq; & alia maiora & psectiora lino agἐtas milcest post haec & oia quatuorsinuit,peraeqvse & inaequale fibula Alseras. Ex quibus coniugationes sy conse, sunt: una quidem ex omnibus aequalibus: 6' vero e tribus i qualibus&vna inaequati: ix aurem e duabus qualibus ει duabus in qualibus:& ex una aequali & tribus Inoualibus 8or in totum vero 's. Magna vero viilitas 3c perrectio ex eius commixtione dabatur futuris rebus. Μπtenauranis M D LIII. Octauo MMAVM, atq; adi accinis immortiluatem,q-d 'ia inceperas assuuere non πια.
389쪽
T s t nulla penὰ alia res nobis aeque familiaris habeatur,atq; vinurquod ramen natura eius non planὸ in aperto posita sit, sed in ab indito magis, μminem quidem mirari par est. Drue enim sant, quae id efficiunt, causae. quarum aliae ex ipse pendent vino, aliae ex ijs,qui de ipso scripsere.Primum enim,si ea syctemus,quae 1 vi- , no in nos fiunt, & varia profecto, & magnore contraria prospiciem nam & calvicere, dc stig ere,& sic re, di humectare nos solet. unde& aliqui pinguiores,aliqui extenuati magis ex usu vini redduntur: quosdam poreb
furentes heri alios torpidos & taciturnos, alios eloquetes & dicaces, nonullos mites misericordesq;,quosdam seros &immanes & A fistotcles refert, & quotidie videmus.Qui verb de vini natura scripsere, ex antiquis quidem omnes obscuritatem ruandam inimisse visi sunt.nam alii per sabularum velamen in eam naturam signicare voluere.quod verus epigramma demonstrat. Alij breuitate sermonis non se- explicauere.Alij alijs contraria tradidere. Nonnulli & .sibi ipsis non constare viden tur:quas ob res in posteros no variae solum opiniones lpagatae sunt,sed saepe --eontrouersiae non parumquod nuper medicis nostris Antonio FUMANELI. o. v d Bartholomaeo G At o No contigit. quorum hic quum serte vinum calidum at- que humsiluassereret,ille impugnaret,utpote siccum facultate existimans, eam extarunt quaestionem, quam ad arbitrus, & iudices deduci necesse suetit. tuorn.illi finiendae dijudicadaeq; praepositi sunt:e quibus & ego unus,quanqua inuitus, suL Coactus igitur ea in re sententiam dicere: tametsi scio non facile esse certu qui uim in tanta difficultate Eserre,quid ipse sentiam Muid iudicandum putem a itis liniri, uibus sese utraq; tueriirgationibus per haec exponere incipiam. saifrim nomine audiendum, σ cm quast.scisus. cap. I. IN primis autem Vini nomine nullum eorsi recipiemus,quae nec simpliciter vina
dicuntur quale cenathinum elabruscasmptacinum ex immatura uua, melinii
ἡ pcim, civiam thinum e vocatis Berberis,& quale mulsum,& sipa,& mustum ,&quod Iota dicitur,& aitu,& eiusmodi,sed id solum audiemus,quod simpliciter vianum appellatur,e domestica vite sua maturitate & pumatione prosectum. . . Illud cita recipiemus in Sposita nobis quaestione, de vini natura simpliciterquaeri.ita enim & philosophi,& medici intelligere solent,quu de aqua,aut aere,auth Line aut absinthio,oc lactuca,& agarim,qii alia sunt, inquirunt. quinimmo & de
ipsomet vinonon aliter intelligunt,quicunq; de Ipso quaerunt. In genere autem vinorum quaedam consensu omnium calida sunt facultate, ut antiqua & sesuorum nonullaaquaedam vero aut frigida sunt, aut non manifeste e Iid qualia,qus aquosa,vocanca Gi aecis olygophora,alba,tenuia,mirae similia.Haec
enim Galeae quadoq; no manifeste calida dixi quasiq; frigida appellat. Nonulla porrb exiccacua sunt,ut antiqua,& quae potica & austera vocatur: quaeda postremo
390쪽
is disserentiae visantur,& utrunq; cotrarIorum insit, alteru duorum dicere necesse 'est, aut scilicet, quδd vino siccidui calidum, di stigidum, humidinn, siccum, quta admodum album, nigrum: aut v alterum contrarioru per se inest,alterum autemper accidens. Si ergo hae disserentiae vino accidunsi & ea natura no magis calida est, quam frigida:humida, quam sicca, Indisserens, tunc de vini natura non possi mus quaerere qualis sit, nec certe aliud dicere, quam, qubd vinoru quaedam frigida,
calida est,quam si ida:humida,quM sicca:at ver si vini natura unum aliquod c5 tratiorum per se sita determinar, quanquam per accidens alterum esse possit, tum de vInI natura,qualis sit, inquirere satis possumus,calida ne,an frigida, humida ne , an sicca: atqueem quidem sic esse quaerendum mistimo. neq; enim has differetias vino accidere arbitror, sed magis certam qualitatem per se inesse, quod di Galenum, εc alios existimasse video. Sub hoc igitur sensu de vini natura inquiremus.
QDd vi nobis proponendum. cap. se iSEd quodnam visu nobIs mponemus, si aliqua calida sunt, aliqua frigIda, aliqua
verb humida liqua sicca3norum enim friuod p se tale esse necesse est, aliquod verb per accidens, siquidem non utrunque contrarium per se inesse potest. Illud cette nonis faetitandum erit, quod Aristotcles saepe praecipit,respiciendu scilicet a MqF in eo genere optime constitutum est. In omni enIm genere aliquod unum est, in quo ratio generis optime se habet, quodq; veluti regula est,& mensum omnium aliorum:ac quale hoc est, tale& totum genus per se existimandum est. Videnturantem Graeci optimesignificare, quod vinum proprie vini naturam&rationem sex ' litum sit per distinctionem, quam iaciunt. E vinis enim quoddam cenode vocant, hoc est vinosium,quasi vini naturam proprie habens: nos meracu possumus appellare.quoddam verb vocant hydatode, hoc est aquosum, quasi aquae potius, quam vini natura reserens: quod nos dilutum selemus dicere. atque hoc neq; simpliciter vinuVocant,in quo aquam superare vinum Galenus dic t , quemadmodum in cenode vinum longe superat aquam. In vini igitur natura perquireda oenode R meracum vinum nobis erit proponendum.hoc enim selum in eo genere optime constitutu via detur. quod enim hydatode vocat, i loco alpria vini natura quasi degenerasse cem tum est. nihil enim thibet, quemadmodum ex arte vina stagimus, & a propria natura dinonimus superinlam aqua, ita ex loci coditione vina adeo immutars, ut ne vini quidem naturam retineant. Alia porro ob vetustatem naturam quodammodo commutauereralia proeter nouitatem nondum persectione recepereis quamobrem nec antIqua,nec admodum recella, nec aquosa appellata, sed quae vinosa & meraca dicuntur,state perfecta, nobis Pponemus consideranda,&, qualia hγ reperiemus. tale etia totum genus per se vinorum dicemus. Eiusmodi aute apua antiquos erat Atuisium in Clito,Methymnaeu in Lesbo, apud Romanos Falernum, Cecubum ,&Sentinum,in agro nostro Rheticum: nostris autem temporibus tale erit, quod nos item Rheticum, apud Tuscos Trebianum: Romae,quod Corsicum, & Graecum appellant:& in uniuersum, quodcunq; dc generosum dici meretur, sive Fulvum, siue Rufium,aut Nigrum fueriti quod in aetate etiam secundum antiquos media accipiadum foret,nisi aetatum ratio apud nos iam exoleuissen