장음표시 사용
351쪽
adlectiones vocatas, quae sese&colurahere solent,&protenderet quotie autem ccontrahuntur ipsae, laxari, apeririq; sinum ultimia, actum reflecti species ad mediu. di fieri intellectionem: quoties vero protenduntur, constringi concludiq; sinum illum postronum, viamq; speciebus claudi, & intellectionem cellare. Sol de his certi nihil dici potest . nam vermisermes illis carunculae possunt quidem sectie eis;
ut constringentes sese laxent sinum postremum,quo elucescat magis species,& m liorem intellectionem saciant,non tamen,ut producentes sese, claudant viam illa,& intellectionem tollam. hoc enim incertum est. similiter & incertum, utrum profunde dormientes,& apoplectici nihil omnino intelligant, ob id, qubd dicere non
possitnt, quid fiat, quoniam non recordantur. Uerum enim uero b amici,nolim equidem propterea, quae dicta sunt quenqua male assectum suisse erga anima,& intestinii nostraim, ut male serte sibi persuadeat de ipse: quandoquidem nos de intellectu agentes ita illum commiscuimus corpori , ut non aliud habere es le videatur, ouam, quod & phantasia habet, & communis sensus.quippe male sentire de ipso propter hanc causam haud certe ςquum
est, quonia nos eas intellectus operationes imp sentiarum sumus prosecuti , quas exercet in composito corpore, toti communes. virum autem prς ter pr dictas propriam ipse operationem habeat,&quq sit, nostra quidem existimavimus n5 in te esse nunc quaerere Ope precium tamen arbitror, si & hoc quandoque inquiratur 2 nobis:verum non hodie nec a me, qui sat onerli su stinui hactenus, sed negocium hoc pertinere ad hunc Fracastorium censeo, aut die crastina, aut in C A pistis suis. hactenus enim auditor tantum fuit. aequum aurem videtur, ut Sipse quandoque
loquatur. DQuaecum dixisset, oes In me conuersiore uno quas lata sententia eu esse med clarauere, ad quem negocium hoc de anima,& intellectu spectaret: ageretur autem in Caph ijs meis.quibus ego quum multa in mei excusationem addi axis Iora de tantarcia nullo tamen auditus dixi me in Caph ijs consulturum Genium meum, qui in cum illic elle selet:&, nisi ipse retraheret, negocium prosecuturum me sere. quibus dictis in solem couersus Turrius, qui iam inclinare videbatur, satis inquit, b magni amici hodierna die factum arbitror,& prouinciam de intellectionς, quae mihi demandata suerat, satis pro tempore expeditam este, & opus omne nostriam peractum si unum praedictis addiderimus , quod superes le videtur . est autem hoc, ut
Bardulonis pro olemati satisficiamus, unde primo enata sermonum tantorum occasio fuit . quapropter, si placet, iam & poetae,& philosephi naturam constituamus,
ut videam iis,quo pacto contigeri VI locus unus alium poetam, alium philos hueffeciste potuerit. obiter autem , S aliorum quorundam n. ituras & Genios reser
mus : dc cur ali 3 mathematici, alij oratores, alij musici, alij pictores, & stulptores, alij scurrae evadant, dc id genus. Ergo, sicuti inter animalia omnia, quς membris,& figuris, S qualitatibus diuersa sunt, diuersa quoque dc illa sunt, quae unumquodque potest,&ad quae est natum: ira de inter homines, qu bd & ipsi inter se diuersi figuris, rinis, qualitatibus sint,diuersa quoq; & ca sint, ad quae unusquisque est natus,& pr stat. l inclinationes naturales dicuntur. unde est j natura philosephi sunt,alij pociae, alii mathematici, alij oratores, alij musci, &sc de aliis . quo vero sigillatim natur is lotum cos stant, dissicile quidcinest exacte dicere,et nosse. si in in uniuersum quaedam dicatur, non ab te sere arbitror. ergo philosophi natura sunt, pcis, qui apte ponunt & uniuersalia iaccre,& obseruarc non publica tantu, sed de abdita quoque
hominil niis. nuclus inclinationibus .ubus capiuntur, Eccesectamur.
352쪽
A quoquciuitque In ijs maxime gaudent. qua de causia dc admirabundi maxtae sunt.
admirari enim solemus valde noua,& magnae in abditis autem s emper magnitudo
quaedam est,maior autem in ijs,quq nobilia per se sunt.vnde,& ijs quum potii simu gaudeant, causas etiam illorum solent inquirere,qui philosis phi sunt, atque In hoc precipue natura philosephi est, qudd abditorum causas maxime amat perquirere, propter quod & natura cogitabundi sunt,& taciturni, in quibus non nihil potest mesancholia ijs autem sedes illa, in qua praecipue intellectus viget, in sinu medio
quam optime disposita est,&capax, ct vigens. Poetae vero his valde ploximi sunt, de non dii umili tenentur genio. nam & ipsi valde admirari silent, siquidem magnitudinibus,&pulchritudinibus rerum capi consueuere: ut Naugerius monstrauit. in magnis autem & pulchris admiratio semper quaedam est.quapropter&irsi causas in natura
rerum libeter discunt,& in iis delectantur. unde de poetarum multiphil6sophi etiamagni fuere, sicuti & philosephorum multi simul poetae suere disserunt autem in hoc, quod,qui magis pnilosbpni natura sunt quam poete, ij in inquisitionibus causarum plus insistunt,& magis gaudent: tui vero magis poetae sunt, quam philo phi, ij pulchritudinibus rerum capti magis, amat imitari illas,& explicare, nec pati possiant quicquam pulchri,& decoris deeste rebus. propter quod, si sorte desint, illa addunt ipsi,& singunt,& quodamodo res perfectas gignut, unde poetae quasi parere gaudent, philosophi intra tenere foetum . unde philosbphi ad sciendum magis
nati sunt, minus ad imitandum: poem vero ad imitandum magis. siqui vero aequaliter ad utrunque sint apti, hi& philosophi simul&poetae sunt. Inter plillosiopnos vero alij causas,& substantias rerum quaerere amant, qui proprie philosisphi iunt:
B alij rationes quorundam accidentium quaerentes in ijs maxime versantur, quales Mithemit . sunt numeri,&figurae,& in uniuersum quantitates . atque hi imaginatione plurimum pollent,& ea parte, quae in interiori cerebro est. quare & calidam illam habet,& capacem,& bene conseruatiuam. unde & optime imaginantur,ut sese res habet in totis suis,& inter se. diximus autem unum quenq; in iis gaudere, quae apte potest obire.qitare hi maxime gaudent ea cognitione,quq in imaginatione constitit,ac mathematici appellantur. Musici vero sunt,qui ea pollet imastinatione, quae circa ibrios Musiri
vertatur, quemadmodum mamzmatici ea,quae circa quantitates. unde,&Quia poti
lent imaginatione senorum, Iccirco etiam g. audent plurimum senῖs. habent a tem purgatis limas aures,& vocis instrumenta idonea .i At oratores natura lunt, qui sermone plurimum valent. dico autem sermonem, non, qua vox ell, Sc ibnus,
sed qua in alios potest per signiscationes rerum . habent autem hanc facultatem , quibus de memoria est dicendorum tenax, de instrumenta illi meinoriae seruientia commoda: amplius & copia verborum ,& dcliniis, & gloria quXdam popularis. 1--.xta Scurrae autem de saceti in eo conueniunt, quod viri trie argut ijs gaudent, & obser- ωiquido Mant simili tudines rerum,S adducunt: e quibus maxime illae delectant, quae aptae, de concinnae sunt. viriq; igitur finis est delectare,& risum mouere parguta, sed hoc Interest qubd scurrae ex vilibus,& in uerecundis id astequuntur tum gestibus, tum dictis,faceti vero ex decoris. Videte, quam diuersae sunt hominum inclinationes, &quam varia sunt ea, quibus capimur, & delectamur, qv. x pene infinita sunt. Vtergo ad tuum problema Bardulo reuertamur, ego quidem , cum haec in loca Primum venis Iem, iubis philosephus quodammodo vel a natura , vel ab educatione talis fictus a Philosopho patre & statae, quasi natus in gremio philolisphi et,
353쪽
TvRRIVs SIVE DE IN TE L. LIB. II.
simulac&vastos hosce montes miratus quam varia haec terra esset,qua Chabitamus, pi statim ab ea admiratione perquirere, quae cauis has tantas ter rum moles istuc sustulissent. cumque vidissem quandoque istic mare i plum fui se , di primum montes hoste aggerasse, rursus in alias admirationes , & alias inquisitiones incurri. quarum illa prima , & maxima suit, quo pacto reccilii set istinc mare, tum & ex hac rursus in alia correptus, tandem in eam taciturnit tem incidi, ex qua tu primum excitasti me. Naugerius autem, quod poeta is est , quem noscimus, paucis quidem,aut nullis ex antiquioribus cedendi: bi lira solitudines inspexit, ubi tantum silentium ubi nemora,& luci loca Dijs sylvestri bus habitata, turn orietem solem omnia collustrantem vidit Iet, tum mugitus quosdam resonos boum audisset, recordatus & pastorum Arcadis, in quandam& ipse admirationem incidit,sed diliciore,& qu contineri non potuit. primu coepit paulispec cinere e mox excitato genio poetarum ex pugillari Maronis in eum furorem incidit,qui ispe solet poetas 'exare. Sed nos iam milium suimus euagati: dc multa diximus deintellectione,&ijs, quae anἰmos nostros impetilunt . tempus est diem claudere. & Dij t
gandi , ut partem hanc, quq intelligit, si non optimam, at sal
354쪽
HIERONYMI FRA CASTOR MFRA CASTORIUS, SIUE DE ANIMA, DIALOGVS.
D IOANNEM BAPTISTAM RHAMNUSIUM.
E R Ac et i s cle intellectione sermonibus R H A M N V S I Optime b. . e Baldo disicellimus, ac sub vespera in C A p is i O S nostros Pucni- malis quismus,il mons no procul ab radicibus Baldi inter Athesim,& Bena- cum iacet. Illum aute Naugerius dulci quada memoria salutauit, ae eleellEtiaqubd Caphios in Arcadia recordaretur a Theophrasto similitet -- appellatos fuisse. Ergo illic tras acta nocte,serenisuma dies in illu- λοα-xisset,placuit vicinii in castanetum secedere, unde prospectus placidis limus in subiacetem Benacum late patebat. Hic ergo, ubi & lacum ipsum, & beatam Catulli e ninsulam salutauimus jub alta castanea consedimus. At Naugerius in me couersius, Num,inquit, Fracastoricosuluisti genium tuli, quid te ille iubet facere ex ijs, quae in Balbi recessibus imisistir Cui ego Consului equidem, sed ille neque retrahere,neque multum impellere me videtur. Pros Iluar tamen demandatum mihi negocium de anima,ut morem vobis,ut par est,geram. sed ipse optarim si ita&vobis videtur,ut Lyricen noster non ad recreandum sesses, ut superioribus diebus est factu, sed ad incitandum Mnes prccineret aliquid. De anima enim nostra cum simus habituri sermonem, in quam videtur musica latentem, nescio, quam vim & consensum habere, apte quidem fiet, si aliquanti sua nunc excitetur in nobis. itur, puero cum significasset Naugerius, ut caneret, ille Moerin temperataq; suauiter cythara , vocem in istaec seluit. Ne timera Troiane puer , quὸd mar tantum steris a terra: γῖdrostro, vique ungvibus cis Te complexa ferox volucris per inania portat. υ '. .. Audistine quam sublimis nomen Olympie M 3 :Audistine Iouis toruir qui fui natorquet, indu pluit interro, cui tempia aras, dicatis Vos homiries, taurosi tua mactaris in Ida,
Quis etiam vestri est, si nescis, sanguinis author 'Ille ego sumn te haec volucris, sed Iuppiteres, qui α Haud praeda captus, ctari sed amore nepotis In summum amplexu innocuo te portat Olymp-: . Ura ubi tot spectare soles, ubi pulcher obit Sol Ortusi, occasus' suos, ubi candida noctes
currit Luna nitens, auroram Lucifer anicit.
Hla ego te innumero superum, domibus Deorum, Ver Hi perpetitum , fastixq, Ubi tagiturno, Acterna os per viridis storensi iuuenta, in istam: squalem amis pubentitus Heben
355쪽
Qui de aridiali latreditati voluerit. humilis, non diu ux,
Olficio dabo comtem, qui pocula nobis i . 5 G
Lata ministretis. reliquum coelistibus via 'agalis chortis , diem exercere licebit. . I . Pone metum dilecte Iovi, meliora onge Prospiciens, cim mpher obliuiscere Troiam:
Ne νe Deum te iam, Dinorum regna petentem Vlla canum, aut Idae nemorosae cura sequatur.
Haec cum cecinis Iet puer, laudatusq; a nobis suisset, Quam bene auspicato, in qua, b amici videor negocIum hoc nostrum amredi. Nam certe ξ pueri huius carmine mihi sum visus raptum illum audire,quem sirpe selet Deus optimus animorum nostrorum facere. quod faustum scelixque auspicium sit nobis. Verum, de animo nostro cum suturus sit hodie sermo, piparandus prius ille est, ut de se ipso verba audiens bene recteq; audiat, atque ijs assentiat, quae de dignitate illius enarrabuntur. pti paratio autem haec in primis este talis debet. ut humilitatem quadam iduamur, ne sorte persuadeamus nonis de diuinis posse iudicium exactu sacere. Desiade, ut duritiem seueritateq; illam vel stoicam, vel etiam Peripateticam exuamus , ut nihil. velimus admittere,nis, quod ijs rationibus asterium comprobatumq; fuerit, quas demo strativas cosuevimus appellare. In omnibus enim illas expetere iniustu prosecto est. Praeterea, et de humana Anima,& illius natura recte audire volet, ad eas animas oportet, ut animaduertat, quae coelestes Orbes agitat, & tanta moderatione co-
uoluunt His si pti arati hodie erimus,& ego bono animo, ita meo genio mihi per - , suadente, i datam prouinciam aggrediar,& vos iiicu dissime audietis, allentietisq;
ii obis. Verum bacin inquisitione nostra ego comitem mihi dari velim: dc,si pro de- f sderio eligi potest, equidem Rhamundum hunc Turrium Opto,ac deligo. Nam de . ipse hactenus semper auditor suit,& his in inquisitionibus vim illi no paruam esse.& ingenium quali daemonicum noui. Laudauere O muci Opinionui S Use clivio
Rhamundus a cunctis rogatus assensit. s. De anima igἰt nostrabamici inquisitur qualisna sit, utrum terna, Mimmor. talis, an no, videmur quide no res id poste exequi, nisi prius de ipsa litaeramus, qd siti non quid φ nouam aliquam de ipsa ratione assignare putemus, sed magis,cum multa,& valde diuersa a patribus nostris tradita de illa sint, nuc inter nos coster, a d potissmum recipiendum sit nobis. Videntur autem,quicunq; audiui nomen Arsimae, principium quoddam vitae in tes ligere in his corporibus, quς viuere dici solent.
Nam & viuere illa dicimus,cum animam habet, non vivere autem,cum illa carent. At vero vivere sdiu illa videntur corpora, quae organica appellan tur: & illa q uidemno omnia, sed Qtu,quae a natura sunt talia. Na D, quς ab arte sunt,ut cytharae,& domus,& alia id genus, no dicuntur vivere. Sunt autem organica comora, quς,cum Edissimilaribus constent partibus, tanto tamen & tam miro consensu, atque artificio constituta sunt pro certo fine,& operationibus Obeudis, ut vivere illa dicamus, cum obire illas possunt operationes: lues cs plat sunt, dc animalia. Simplicia vero corpora, ut clementa, tametsi operationes suas iaciunt, non vivere tame dicimus similitet nec ex mixtis illa,qirae nullam habent organietationem: aut, si quam habere videns, casu quodam acquisitam habent,non per se, & a natura intentam ad certum fine. Tria autem corporum organicorum videnturg era. primu est uniuersum ipsum , quem mundum dicimus:aliud vero ccxlestes Orbes: tertium plantae, M animalia.
bd enim mundus ipse organicum quodda corpus cxistat, manifestu est ex eius. Partibus,
356쪽
A parti bos,quae cum dis limitares sint, tum tanto artificio, tanto inter se conscia se constant,ut nin i sit, quod maiorem admirationem praebeat, si ossicia earii, si famulatii,s nexum,&ordinem conspiciamus. Quare&hoc uniuersum, tanῆ animal qtioddam persectillimum, vivere &anima sua regi, atque agitari maiores nostri omnes fere dixere: ac multa quidem de mundi anima theologigantes academici tradidere. Qtiam rem elegantissime poeta noster notaviticum scripsit Principio coelum, ac terras, camposq; liquentes, Alamumst Lucentemq; globum Lunae , litaniaq; altra Spiritus intus alit, totamq; insula per artus Mens agitat molem, & magno se corpore miscet. Theologi vero nostri de his exactius,& diligetius scripserunt. qudd vero de cM stes orbes organica quoq; sint corpora, manifestu est, quonia id ipsa diis milaribus constant partibus, alijs quide desioribus,alijs rarioribus,& magnitudine, 6 ordine,& si tu dinrentibus: verum cosensia tanto, tam mira virtute ail certos fines, id operationes c5stitutis,ut omnia,quae in uniuerse seni,corpora Inde gubernentur. vero eos orbes agitat, Sc regit, Anima ipsorum est, quam Philos phi intelligentiatri& mentem vocant. non est autem ii mens, mundi anima, particularisquςdamnatura, quae de esse, δc virtutem recipit a mundi anima, operatur utem smundum illam, quam recepit, virtutem. Tertium vero organicorum corporum genus fiant plantae, dc animalia, In sibus similiterani in suae principium sunt vitae.Verum, multa In his cum concurrant adorirationes eorum
i, dubitatio maxima semp suit, quodnam sit hoc vitς principi
ad operationes eorum, compositio in primis tam mira : dei
ti concurrunt autem ad operationes eorum, compositio in primis MI a
V temperatura seu complexio delicatissima: tum & harmonia quaedam siue consensiis partium,& ipsius conmositionis, ac coplexionis: necnon & virtus quςda, de facultas, qu.ae ex utrisque resultat. porrd adsunt & vocati spiritus, seu naturalis calor, qui ubique dissulus Omnia videtur sacere. ac postremo est forma ipsa, & substatia totius corporis,a qua prima, ceu a sente, depedent omnia alia, quae in his corporibus int. Horum igitur aliquid oportet esse principium illud vitae, quod vocamus animam. At suere nonnulli, qui putarint miram illam compositionem & oisanirationem, non sine tamen complexione animam essαAlij complexionem ipsam existimarunt principalius este animam, sed non sine composition aequalis Andronicus fuit quem Galenus commendata Sed certe neutrum horum videtur mihi anima esse posse, sed animae magis instrumenta,& causae, sine quibus anima non operetur. Siquidem de ratione animiae videtur,ut in primis esse , quod habet corpus an anima recipiat sua: ata. se sani ut de anima mundi,& coelestium orbium diximus. deinde,ut agitatio tota, & vis, qin corporibus viget, ab illo principio pendeat, & emanet:ac demum, v t ab eo conseruetur corpus in ei se suo, & regatiar. quae certe nec composi tio, nec complexio habent. nam, tametsi videntur formam tempore quodammodo praecedere, utpote dispositiones,simpliciter tamen non prccedi in sed in hoc tantum, de semper virtute formae agut, quicquid agut, aut huius quae si aut alterius. Porrb nec cile dat rebia nec P se conseruant,nec regunt: nisi quis putet qualitates esse Graias rerum substatiales, quod dici non potest.Sintiliter nec carum harmonia &consensus elle anima potest. siquidem relatio quaedam est harmonia,nec Principium agedi per se est, nisi forte, ut causa. sin qua non.virtus vero, quae cx ijs resultat, aut accidens quodda est
consequens alia,aut idem recti subiecto, in quo est. quare nec ipsa anima dici potest. Relinquitur
357쪽
Relinquitur ergo an Imam esse aut spiritus Ipsos, seu calorem naturalem,aut forma, Cuuae se antia est corporum. sed celete spiritus & Ips instrumentum magis animae sunt quam anima primum quidem,quia, ijdem spiritus, qui in semine sunt, rema
nent & in organico secto corpore. at in semine non Crant anima, quoniam non Vi
uit semen' nili potensia. neque ergo anima fiunt in facto corpore organico, sed aliud uuid videtur accellillic,quod anima sit,&a quo animatum ladicatur corpus. Ι'rς-terea vel spiritus partes sunt antipati corporis, vel illi tantum adiacent. at partes mse esse non possunt, quia animati non sunt:nec nutriuntur proprie, nec crcicut, tu per pabulum multiplicat mirmec item sentiunt, nec intelligunt. quare in his nec veuelativa consistit anima, nec, quae sentit, & intelligit. si igitur par per se non sunt animati corporis, sed adiacent solum, anima certe non erunt, sied animae instrumenta magis: cuius signum quoque est, qu bd factis sensitionibus, re imaginationib'in partibus,q animat sunt,& sentiunt,& imaginatur,mouent statim Gipsi modo huc, modo illuc, qud expedit,& bene est,ceu instrumeta alteri famulatia. Si initur neq; compositio, neq; complexio, neque harmonia, nec virtus, q ex his re sultat, nec spiritus anima sunt, relinquitur formam ipsam,quq est substatia corporis Ala substan. esse animam. Quapropter maxime laudii dus est Aristoteles, qui animam dixit esse iv φο PQ i actuin corporis hysici,organici, potetis vivere. Verum,cum duplex sit tormς ratio,' - perquam corpus dist Inguitur ab omni alio, altera, per quam Vi qu*d m,& astitatIo in totu emanat,& pendet, quς propria est animae ratio, Aristoteles quidem voles animae naturam, S rationem explicare, en telechiam vocavit: quam alii a Italionem continuam , alij actum transtulere. est enim anima propria firma corporis organici, naturalis,uiuentis, sed quatenus inquit vἰm, & agitationem in totu. primum enim tum esse dat, tum coseruationem continuam. per ipsam deinde hunt attractiones similium, generationes. & alimeta qualitates in virtute illius alicrat, miscent,collocat, rnaaia figurant,ut bene est. contrahuntur nacbra, distendutar,sen tiunt: iritus varia exerccnt.& tandem progrestiones animalium, generationes seminum:& demum similitum organizationes. quς omnia fiunt in virtute inimς Asormae peream vim, quam a in udi anima, & a Deo certam & nu nil errante recepit. n. -ita . Sed habet o amici dubitationem no paruam, quod diximus,animam esse actum, moxi -- formam organici corporis, naturalis,vitientis. Videntur enim orsanica hqc corpora nocile unum quid, sed ex diuersis constare, ex quibus non ponit fieri unum Psormam unam. Nam os quidem,& caro,& neruus, & alia videntur formis distare:& magis conuenire os hominis cum osse bovis,&equi, quam cum carne hominis& neruo. Si igitur no est una format organico corpore, quomodo anima erit actus ,& forma eius3 Ad quam dissicultatem aliqui dicunt formam esse unam quidem, seu
unam genere. Nam, quaquam caro,& Os,& neruus serma ultima, & specie disserat, genere tamen coueniunt e mixtione quadam communi elementorum, perquam
omnes lia partes & nutriuntur,& trahit & expellut:sicuti equus,& bos, de homo tenere quidem unum sunt, speciebus vero disserunt. Alij dicunt in omni organῖco corpore scin per esse partem, quae principalis est,propter quam aliae factae sunt, & qillas regit.uti animai neruus,& mcmbranae, i per se sentiunt, primς & principales
sunt partes,ut declarauit Turrius staterialiae vero, etsi non sentia .fata in sunt propter sensiti uas,& illis ministrinny,ac ab ijs reguntur,&viuunt. quin immo & quae di sunt partes in organicis corporibus, quae non solum non sentiunt, sed nec nutriuncet a vi ungues & d tes, seruiunt lainc,& per alias permanentiam habet. Eande igi-
358쪽
A taranIniam,& formam non necesse est esse In toto organIco corpore, se Isuis est es se in principali parte unam, dum illa vitam det toti quare animet definitionem ita este accipiendam,ut anima sit prima, εc principalis entelechia & actus corporis organici, naturalis, pipsam viventis.Verun tamen, nisi nos fallimur, nihil prohibero opinamur,si dicamus unam & eandem forma es Ie in organico corpore, no quide in omnibus partibus, sed in paecipuis,& quae pis vita sunt neces Iariae, n5 quae ad bene esse sunt a natura datae. Principales siquidem partes, quanqua plures sint, sunt per
continuasionem unum.omne enim continuum est unum. Continuatio vero illarii, etsi Per apparentiam non videatur, est tamen perexi stetiam natura mirando quodaartificio continuante partes s xundu extrema,quibus sese contingi Int. Neq;. n. neruum,aut carne immediate olli colungit,sed cartilagine mediate, q sensim in os tra- sit ab una parte,sensim In neruum an alla: ita & in alijssit. quod maxime in primo natis est videre,in quibus omnia adeo mollia,& tenera sun t, ut pollini cotinua fierἰ refractis extremis, quae sese cotingunt. atq; hoc pacto de parte in partem conlini aco fit, licet ultima & valde distantia videantur plurimum distare. Contuenientia leti costis hominis cum os Ie bovis, & equi no est maior secudum rem,& essenta, quam
cum neruo hominis,& carne, sed solum secundum apparentiam. Sic enim dc os cadaueris magis conuenire cum osse viventis videtur.Siue igitur vere cori nug llant partes diisimilares in organicis corporibus, siue no vere, sed a princ alibus ratio animae sumenda est,ita quidem videtur existimandum esse de anima. De qua iam quaerendum, qualis sit, non quidem ea, quae vegetat tantu, δe sent It, ois a. iri constat enim has ex mixtione elementorum consurgere, εc coditionem eorum ib. I, M- li - sed de illa,quae intelligit,& sapit,quaerendu est,utrum Sc ipsa eodem consurSat modo, Jc in tereat: an aliam, dc diuiniorem originem habeat, & incorruptibilis sit, atq; aeterlaa. Quoniam vero in his sermonibus,qui in Baldi recellibus habiti sunt triplicem Turrius intellectum faciebat: unum,qui nec intellectus dicitur, niti potent a: alium, qui passivus dicebatur,&singularium erat: tertiu vero, qui agens appellabatur,& erat uniuersalium factivus, & circa illii, qui pallivus dicitur, negociabaturi 3cε hic ibius aeternus ponebatur propter uniuersalia, cu quibus unum fit, nos quid enuc Ase imm M. hanc aeternitatem n5 quaerimus, nec an anima intellectiva sit hoc pacto immortalis. aeternitas enim lit sophistica quodammodo videtur mihi,&extrinta us,ac paccidens facta. sed quaerimus magis, an sti undum se forma illa,quae est antina, & primo in potentia est ad intellectionem, mox actu Intelligit, 3 uniuersalia recipit, aeterna ' ipsa per se sit, non per uniuersalia,quae recipit. Atque ego quidem, quando non solii ea pictate, quam debemus erga Deum,& eiga nos ipsbs, ita semper sui persuasus, ut diuinus,& immortalis sit intellectus in nobis. scd ijs etiam rationibus, quas humanitus habere posssumus, nunc quoque, quantum in me erit, partem hic tueri, & c5- probare conabor. Qua de causa tibi Turii, tuoq; Daemoni libertatem o in nem do, non solum interrodandi me, sed respondendi,& Opponendi, quaecunq; videbuntur tibI. Rii. Generose quidem Fracastori. verum de me ita re&alios accipere velim, ut titilla in primis sim facῖturus eorta, quae ad tantae rei in qu sitionein conducant, siue λmorogare,siue respondere, siue opponere contingat. sed ea omnia ita cile accipiencla volo,ut non tanquam astruensia,quid ipse sentiam,dicta sint sed magis uti polita tqucda, ex quibus videri postiliquid consequatur.Sed tu rem tuam Fraca itor qtrado id fifici .u. habet,aggrcdere. p. Aggrediar igiciar, atque initium Inquisitionu nostr. irum a fine hominis,gratia cuius estiactus, auspicabor. aa de causa, si & al tius paulisper exor citau sa M.
359쪽
d Iamur, non ab re tamen,nec iniucunde,haud in s te sues. RH. MnIme quIdem, CImmo quam gratissime. r. illud igitur Turri mihi in ptimis edicito.Cum magnus
rerum cunctarum pater, atque opifex Deus uniuersum hoc, quem mundum dicimus,artificio tanto esset ab aetemo fabrefacturus, nonne putas coueniens suisse, ut In eo naturam aliquam saceret,quae & artificium lati operis, & Ipsum etia artificem atque authorem cognoscereti RH. Conueniens quidem videtur. s. Duae Iritur naturae cum essent in uniuerse latur altera eorum,quae incorporea dimitari diem eorum,quae corporea, nonne putas & illud Deum maximum voluisse, ut in utrisquem esset natur quae authorem tanti operis posses dignoscerer M. Et hoc quoque existimandum est. p. In ea igitur natura, quae incorporea est, suere Illae mentes. quas alij intelligentia alij angelos vocantain ea vero, quae corporea est, fuit homo solus. Nonne ita tibi videtur RH. Maxime quidem. F. Cum igitur utrique m
turae dedisset Deus, ut ipsum possentagnoscere, putandum ne est ob id eam cogni'tionem dedisse,ut ab ijs laudaretur,aut esset admirationi: aut magis, ut naturae illae Deum cognoscendo ipsum contemplarentur,amarent,colerent, atque imiinretur Ru. Hoc certe magis putandum est. neque enim egebat Deus, ut a quoquam laudaretur,aut esset admirationi: sed magis illius bonitatis intererat, ut omnia siceret
bona,&praesertim,quae ipsum erant cunitura. p. Ita certα sed& illud die mihi, i ea cognitione, quae de Deo habetur,esse ne potest scelicitas ulla,& beatitudo Z res. Immo maxima, si persecta habeatur c Ico. r. incautem scaelicitas,& beatitudo talis ne est,ut communicati a Deo possit RM. Quidni, si ips placeat p. At placere debet, si bonus est est autem non silum bonus, sed&optimus , & liberalis etiam eorum, quae possiant communicari. quam ob rem & beatitudinem, quae Iori ipsius cognitione consistit,communicandam fuisse statuendum est nobis. RH. Vi Wdetur. F. At, si ita statuamus,dicendum nobis erit illi naturae communicanda fuis 'e Andiloid se,quae cognoscitiua facta suerit. RH. Vtique. F, Igitur, cu talis factus suisset ange πιμΦ l us,atq; homo,dicamus primo quςda pauca dea'so: mox & de homine dicemus. Si igitur a te petam, nunquid scilicitas illa angelo ruerit a Deo communicada, quid dices RM. Quo pactocli cis communicandam fuisseὶ nonnc illam comunicauerat Deus angelo,sii incorporeum, & intelligentem fecerat quid illi deerat, v t beatus esset in ea cognition quae de Deo habetur p. Multum profecto deerat Turri, qHomnis natura, quae aliud a Deo est, infinita quadam imperfectione a Deo distat. Quare omnis cognitio illius, si ad Deum c5paretur, impersectillima est: in qua beatitudo esse non potest, nisi malari quadam donetur. RH. Durum quidem Fra stori videtur,quod dicis. Nam, etsi angclus rursus maiori aliqua psectione, & cognitione alia donatus suisset, illatamcadnuc Deo coparata impersciatisima erit. Quare aut in infinitum eundum erit, aut & in prima cognitione stare poterimus, quae sufficiat pro beatitudine. F. Apposite quidem Turri addubitas, verum nec prima cognitIo talis est ad consequendam faelicitatem,nec in infinitum est abire: quam te
ita oportet accIpere. Omnes quippe naturas, quas in conditura uniuersi fecit sapietissimus Deus tales quidem fecit, re eatenus persectas, quatenus coueniens erat, α decens ipsi univcrso. igitur natura angeli,cum persecta quidem esset, quantum ad uniuei si rationem pertinebat, ad Dcum Vero comparata,& quantum ad consequMdam Delicitatem opus suerat,imperfecta,& non capax eius beatitudinis,gratia quadam Ind uitlilla scilicet, quam Deus optimus ex ipfinito suo esse, cui vult,& quadcivult, largiti potest, &ωlς . Quare natura angeli, culo e abesset ab ea persectione, d.
360쪽
'ri ne,&comitione,quae Mustitur ad beatitudi nem, qua parte n6 attingebat ad Deu, re plurimum, Sc tali poterat, nisi gratia quada,& Dei manu adiutus fuisser. qua
ob mulam nec in infinitu est abire,sea standum In certa perlinione: siue illa,quq ab initio data merat, siue alia. Verum, quaecunque illa sit,gratia adiutam oportet esse, si peccate no deber, & fallI, sed beatitudinem cons vi. Hacet ne I tur, ut constiωamus naturae angeli non satis fuisse persectionem illam, qua per se sectus fuerar adeon uendam scelicitatem, sed gratia indiguisse nu. Nihil quidem prohibet, ne ita constituamus.. p. Vide Igitur Turri. duo hactenus posita sunt 1 nobis, primo scilicitatem suisse communIcandam angelo,deinde & gratiam elargiendam. Iam igirur & de homine di eum us,qul similiter a Di fuerat seMs, ut ipsum cognosceret,cognos do autem, ut de angelo dictum est, amaret, teret, atque imItaretur. Si igitur Ilia 'α de 'se a te petam, nunquid sceltatas illa, quae in Dei cognitione consistit, atque ab ipso libentissime communicatur, ipsi etiam homini fuerit communicanda,que- admodum & angelo quid reisndebis nu. Quid, si in homine hoc negemus
v. At oportebit rationem afferre,cur angelo Id concesserit, homInIaute non. RIr.
ob Id sertaste,qubd homo caro,& terra est, angelus vero incorporeus, & Deo simulis. p. Nonne tamen diuisus infinita quadam Impersecti ne distare a Deo angelum RH. Dictum est. p. Si igitur & homo , comparetur, nonne & se infinita quadam Imperfectione a Deo distabit RH. Vtique. s. Non ergo magis distat a Deo homo, quam angelus, si impersectionem spectemus. In infinito enimno est magis, aut minus. Si igi non obstitit angelo infinita Imperfectio, qua ratione datum est angelo beatum fieri posse,eadem de homini dandum fuἰt. Idem en Im In
B Vtroq; finis,&ratio tacedendi. RH. At quis modus erat in homine nunquid vivo . daretur ea scelicitas,an mortuo F. Et vivo quidem ,&mortuo. RH. Mira dicis
Fracastori. p. Mira quidem. sed statuamus hoc primum, ita homini dandam sutiles icitatem, sicuti Se angelo, si modus esset In homine. Placet ne, ut ita statuamus RH. Nihil prohibet. p. Modus ergo,quo dati posset ea selicitas homin nec ignotus Deo erat,neq; dissicilis si hominis animum immortalem, atq; ternum secini,& natur parte diusdem cum angelo. Sic enIm,ubi separari contigisset a corpore,e dem modo beatus fieri, quo & angelus, & per eandem gratiam poterat. immore lem autem In homine sicere animum vel facillimum Deo erat, qui&aeternosco las,& alia multa freerat,&omnia potest Hoc ergo pacto alteri parti, de qua dubitabas, satisfactu existimo.quo scilicet modo mortuo nomini poterat ea felicitas darI. Nunc de altera dicamus, quomodo & vivo concessa suerit. Verum, qui tantum gratis habiturus esset unus tantum ex omnibus hominibus sui his scilicet, qui perlectissimus omnium suturus esset,quil eam obiturus operatione, quae potest in ea specie pinectissima esse. talis aute est vita illa,quae spiritus vita dicitur, in qua nihil caro potest, sed spiritus tantum vivit,& Deo similis fit. Husmodi autem homine inhumana specie fore oporteta rum quia in omni specie unum inueniri necesse est,
quod per ismum in illa sit,& persectissimam operatione obire possit: tu qud si hic non fuisset,staiestas illa, quam diximus dandam fuisse homini,dari ullo pacto
non potitisset, ne etiam mortuo. Nulli enim mortuo datur,qui vivens, spiritus viatam non vixeritiquod species iure per se mereri atque asinui non poterat sine hoc, de quo loquimur, perfinissimo,& diuino homine. . De cuius hominis ortu i me percucteris, o nihil allud habeo, quod dicam,nisin qubd quatuor modis imaginari possumus hominem fieri. Unus est, si sine mare & bivndine. . tamina