Paulli M. Paciaudi Cl. Reg. Presbyteri historici ordinis hierosolymitani De beneventano Cereris Augustae mensore exīgīsis

2쪽

g. II. De Menseribus operum Publicorum. g. III. De Mensoribus Agrariis. g. IV. De Mensere R pariensi . g. V. De Mensoribus Domus Augustae in Utroque Imperio. g. VI. De Mensere Casrensi. g. VII. De Mensere Machinario .si. VIII. De Mensoribus Cereris Augustae fg. IX. Cur dicatur Anaglyptum Beneventanum Menserem Fru

mentarium referre.

g. X. Menserem ilium manu arrigere Modium Italicum. Ruid

cautum ne ejus mensura violaretur .

g. XI. Modii publiei Frumentarii ea eitas , ct pondus , ubi non nihil de Mensere Oliario, ct Uinario ; itemque da

g. XII. auid Modiatio, seu μοδεσμον , ct Beneventanum Modiaticum , ac ModiοIus. g. XIII. Euae Menserum Frumentariorum Conditio, ct Divisio . g. XIV. Frumentum Numeratum, Numerorum, Numeratorum quodnam fuerit.

g. XV. DomiciIium ubi nam Hi tansituerent ejusmodi Menseres . . XVI. Evae Numina singulari religione colerent. g. XVII.

3쪽

ss. XVII. auae Iura his attributa, quaeve Amo aduresus illos a

Praetore data .

s. XVIII. Mensoris , ct Modii Symbola apud Veteres Christianos. Diatribes Conclusio .

4쪽

SANCTAE BENEVENTANAE ECCLESIAE

AM dudum optabam vehementer , VIR ORNATISSIME . ut quoniam tanta in me es benevolentia, is mihi selix dies illucesceret , quo meum e ga Te studium patefacerem , gratumque pectus , aliqua significatione probarem. At quod multum,diuque eXρο- tiveram , hodierna luce , aventi animo gratulor accidisse . Nimirum id mandas , atque a me curari jubes , ut Toreuma , cui istic vulgus Santo Panaro nomen secit, interpreter, brevique aliqua commentatione explicem . Dicto lubentissime , atque impigre

5쪽

gre pareo, quo intelligas nullam per me moram esse, quia voluntati tuae . pro virili parte mea , obtemperem . ossicio rumque vicissitudine, αντιδωρον οσφιλως exsolvam . Quamquam unum esset, quod abs suscepto consilio distraheret . atque avocaret, nempe quod scribis , epistolarem hanc Diatri-

landam egregiis tuis lucubrationibus , in quibus ubique demiratus sum doctrinae politiorisque litteraturae producta vestigia, non pressa leviter ad exigui temporis praedicationem , sed duratura , dum litterae vigebunt. litterarumque studiosi in pretio sunt suturi; a quo aditu laudis me longissime dissitum sentio . Verum, utut res cesserit, Tibi petenti, aut potius imperanti, periculo meo, obsequi deliberavi. Conspicienti igitur mihi Marmoris istius speciem , atque descriptionem . quam haud dudum per Tabellarium misisti, statim subit coisgitare , nil aliud referre praeter MENSOREM FRUMENT RITH . Plures , ut probe nostri, suere apud veteres, qui hoc uno nomine designabantur; utque ea, quae in scriptoribus sparsa, & vage disjecta sunt . in pauca contraham, inde exordium capiendum censeo , unde cumulatissima disputatio exhibeatur, animadversionesque, τας προγνωσειας praemittam varias , quibus etsi ab aliis tradita retractare videbor, ea tamen emendatius , & verius legenti proponam ; hoc enim Perpetuum consuevi , ut mihi ex Cicerone exemplum ha

heam , qui aiebat, se in singulis libris , quo essent descriptiores , uti semper proemio. & argumentum scribendi, in

universum . eXplicare solere . Porro quae duae res in eruditis litterarum studiis libera quadam oblectatione animos recreant, atque sustentant. novitas , & copia, ambae , ut haec a nobis scribantur . exstimulant: scilicet aut nova, indictaque curio se hic expendentur. aut ex variis ingeniis excellenti sti mala quaeque libabimus, uberiorique oratione instaurata, explicataque tradentur.

6쪽

De Messeribus operum Publieorum . Primo itaque quum caeca , ac temeraria animi dominatrix cupiditas Fabros Murarios ad turpem quaestum quando inque traduceret, Architecti constituti sunt, qui opera publica , ac aedificia ab illis excitata. aut resecta ad mensuram exigentes , pretium aestimarent . & debitam pecuniae summam structoribus sol vendam, jure quodam aequabili, imperarent ; dicebantur autem ΜΕΝsORES , vel ΜΕsoREs utrum. que enim, sorsan Lapicidarum ostitantia , in antiquis litteratis marmoribus legitur AEDIFIcIostvM. Insigne est de illis apud

7쪽

Trajanum Augustum data. Verba apponam: Dispice Domine, an necessarium ptites mittere hue ΜEssoRΕΜ ; videntur enim non mediocres pecvniae posse revocari a Curatoribus operum , si mensurae Meliter agantur. ' Cui respondens Imperator, HENSOR Esetix etiam, inquit, his operibus, quae aut Romae , aut in proximo sunt. susscienter habeo ; sed in omni proυincia inveniuntur M. Gruterus. 'Reinesius, ' Donius . 'Muratorius, marmora jamdiu protulere ad rem confirmandam aptissima . Hi etiam de pretio, & censu soli, quod aedificiis excitandis concedebantur, definiebant. Hinc Martialis quidam AvGG. LIB. te. statur accepisse a Chresto , pro podismo structionis scalariae

Sestertios nummos centum secundum renunciationem HENSORUM pro Areae paedatura.

g. III. De Menseribus Agrariis . Deinde quamvis homines, Urbibus constitutis, fidem colere , & justitiam retinere didicissent . & legibus sua

voluntate parere jam consuevissent . fieri minime potuit. quin inter finitimos agrorum possessores controversiae contraherentur . & alter alterum in jus vocaret ; serunt enim primas inter homines lites de limitibus extitisse . Tum judex . qui de limitibus cognoscebat , NE N soR1M AGRARIvΜ , seu AGRI MENfoRAH mittebat , qui Fundum decempeda metaretur , finesque conlii tueret, quare Ciceroni MMI Tost dicitur R. Vel DECEMPvnx Tost ' . qui pronuntiabat etiam de servitutibus immittendis , vel repellinis. - Exitat Coastantini constitutio tam

Diuiti reo by Corale

8쪽

in libr. de Limitib. Agror. quam in L. PII. C. Finium regund. ia haec verba. Si quis super invisis sui Iuris Ioeis prior detulerit quaerimoniam , quae fundi cohaeret cum proprietate controUersiae , prius

super possessione quaesto finiatur . se tune AGRIMENfoR ire praecipia

tur ad loca , ut patefaba veritate litigium terminetur. ' Quam obrem sub AElio Hadriano Antonino reperitur sententia lata a Blesio Taurino uasoag Agrario , qui & LAPIDE s TERMINA-LEs posuit M. Cautum id etiam Gothorum aetate a Theodorico Rege ad dirimendam de Limitibus controversiam , quae ob Orta erat inter viros spectabiles Leontium . & Paschasium . Sed Tullii locus , quem paullo antea recitavimus , indicio est

duplicem fuisse horum Mensorum classem; alii scilicet privatorum agros, finium regundorum causa , metebantur; alii

adhibebantur a P. R. dimetiendis agris , qui devictis hostibus adempti fuerant, & subinde , aut plebi Romanae, aut militibus. aut sociis Latini nominis dividebantur'. Ad pri

mum genus puto pertinere eas inscriptiones, in quibus HENs aias ossicium , nullo addito verbo . legendum obucitur , quemadmodum penes Fabretium ' Doniumque f. Mensor vero agri publici , ad tecta nota ΜΕΝsostis pugLIC. definiebatur .a Adeat qui plura volet Elissonium de Formia/s ,-solemn. P. R. verbis tib. v. Pariasii ist . , Excellens illud ingenium Plato libro de

Legibουν μαια. v xi 1. Parisiis is 1. ale tDeum ipsum lapides terminales firmasse ad iuris pia terminanda, fle inimicitias averruncandas; hine Deus Terminas paeis praeses, At arbiter iustitiae ab ipso appellatur . Romulum quidem Imperii Rom. iandatorem terminos agro Romanullos posuille , ut cuilibet advenarum in nova urba condenda ditescere liceret . auctor est PIutarehus , qua 1. Rom. xxv. Paras. IIa ἀquod antea , Saturno Rege , factitatum fuerat . Quamdiu enim Italiam Saturnus ineoluit . utinhil privati iuris fuerat , Maerobici teste , Saturnal. lib. I. rv. s. Lugduni Batav. 1 67 .utque Virgilius Arte d. x. aee Init, aureo ut saevis s

Fas erat .

Numa vexo PompIlIus Secundus Rom. Rex suos agros a sicinis , signis interpositis, distiantiae separavit . Diovs Halι mass. Antis. Rom. lib. i I. Oxania I o . 3 qui etiam Deo

Terminti aedem iis mcnee Ta peio excitavit .

eamque Iovi Terminali dedicavit . Quae causis ne effecerunt , ut antiqui lapides illos Saeros. idea invioIabum , esse voluerint. De horam lapidum inunctione , dedicatione, ae eulta, consule M. Andream Christianum Esthenbais ehium de Ene1ιonibus Gemalium Rotteroda mi r oo e Calliodor. Cariar. ιA. Is I. vel . 1.1 l . Rotomes ad Sigoni a vi Antiq. Iur. Italiae lib. tu

9쪽

y. I V. De Mensere Ripariensi.

Neque nobis , quoniam id agitur hoc tempore, reoticendus videtur Vetus lapis , nondum quantum memoriae succurrit editus, quemque, quarto ab hinc anno, legimus in Astro Vicetino . Loquitur ille de quodam MENfORE RIP. ut ipsi interpretati sumus , RIPA Ru M vel RIPARIENsI ' At quaenam erant huius artificis partes p Dicam quod sentio. Eratis Architectus Hydraulicus , qui doceret, atque praescribea Tet, qua ratione RIDAE , & fluviatiles substructiones essent

aggerendae, ne amnis extra alveum procurreret . ac lateralem Fluminis impulsionem , & ripae renixum geometrico comparans , huic maximam tribueret stabilitatem. ad agrorum , finitimorumque incolarum tuitionem. Vulgari nomine Giudici d 'Argine dicuntur. Viget etiamnum istorum Collegium apud Ferrarienses , quorum agri circumfluentium fluminum alluvionibus obnoxii, quam qui maxime. Priscis tempori-ribus, ut arbitror, jussa facere tenebantur , quae cuRATORES RIPARvΜ edixissent , quorum mentio non raro inucitur in antiquis epigrammatis q. Est apud me opus manu auctoris exaratum , Maret Milesii Saraeani I. C. Romani de Tiberis Inundationibus; quo uno in codice plures afferuntur lapi

des oculis subucientes quid praestiterit , quid restaurarit, quid terminarit, ejusmodi Magistratus , penes quem universa Tibridis Procuratio ς. Vel ad Mensorem Riparum spectabat

quaesa Milites , qui Fluminam Ripas per euneos distributi tuebantae. x per certa intervalla exstructis muniti uneulis, hostium aggressionibus propulsandis excubabant. RIPA sfill, ae ar-νAaiansas dicti sint. In limitibua mallime Rom. Imperil constituebantur; ut in ripi a Da- .ubii ad tuendas Pannonias adversu1 Sarmatas, in ripis Euphratis adversus Parthos . Horum ope Aurelianus , teste Vopiseo , rebelles eom pressia . Casauhonus in uor. adseri . miror.

aes gustae Lugdun. malia de his

disputat. Item mentio fit in Corpore Iuris C. de re militari, L. de C feris Riparens us. A

b vignolius ad ealeem libri Da Criumna Antonini Pii. Romae 37 I. e De operibus pilarum , aliisque in Tyberis ripis exstruendis eoasule Cornelium Meyer Ea lavum libro de Romallei Fluminis Navigatio is

10쪽

. XIII,

quaestiones persolvere , quae facile oriri poterant, sive flumen alveum mutaret, sive aliquid in Ripa aedificaretur, sive ex flumine aqua deduceretur ; quibus litibus provisum in Digesto lib. ixia I. Tit. m. de suminibus' Verum haec ita praetereamus , ut tamen intuentes, & respectantes relinquamus .: - g. V.

De Menseribus Domus Augusae in Utroque Imperio. Fuere praeterea HENfoRss alii, nempe, qui Principem iter arrepturum praeibant, eique hospitium , mansionemve Tarabant , & quasi metebantur , ceterisque Domus Auguae familiaribus assignabant , . singulorum nomina aediu postibus inscribendo . Paucula de hujusmodi ΜηssoRIBus Aviscus Tostv Μ I. Gutherus' . Fuisse autem inter Caesarum Libertos quam plures, qui hoc fungerentur munere, testimonii locum obtinet inscriptio Columbarii Servorum Liviae, & Caesarum, quae DIADYΜENI LIVIAE ΜENsostv Μ DECurionis meminit ' . At ubi Imperii summa, atque sedes in Orientem devecta est , Mensoribus eiusmodi praeerat: Miser O iorum : quicquid vero ab ipsis praescriptum, atque enotatum , sancte inviolateώque custodiendum sanxere Valentinianus, Theodosius & Arcadius in Rescripto ad Theodotum M. o. Si quis Mensorum no-frorum manu , qua deputatas singulis quisque domus enotant, spinibus ristitaturi nomen adseribunt , delera non dubitaverit, ad insar suis reus ex hac auctoritate teneatur q.