장음표시 사용
21쪽
ribiu . subiceris. quibus . hac. tempestate . populas. Oetrer . flet.
ntei. coaequetur . sedolo . M. quadrantal. vinei. Octoginta . P. siet cingitis. Sinei . decem . P.set .sex. Sextarii. Congius .set. vinei.
duo . dequinquaginta . sextarii. quadrantal. siet. vinei. sextarius. aequus . cum . librario . sexdem quimque . librae . in . Modio .sent V. In quo , ut quemadmodum lentio loquar, vituperatione minime caret homo, ceteroqui doctus , Caelius Calc againus , qui in epistola ad Bernar dinum Barbutrium' totus in eoel . ut probet MODIVM antiquis in usu Aridorum, nusquam vero Lia
quidorum fuisse M. Recitat ille scriptorum testimonia bene multa , quibus Modium a Latinis, Tritico, Hordeo, Nucibus. oleis, Leguminibus , metiendis . pendendisque usurpatum diacitur , quod ad Graecorum consuetudinem faetiim existimat ex eo Suidae loco μέδιμνος μέτρον εςι ξηρων Medimnus es mensura
rerum Accarum ' . Verum quod Barbuldo exprobat Calcaginus,
a Nihil ad me attinet aut veterem Modi ἰcapacitatem . s. bduct a raticinibus , enm novis mensuris conserre; quandoquidem id praestitere plerique scriptorum . quos partim indiis ea vi, partim tacitus praeteriit aut erarum dem supputaticines exstricare . atque corri gere i sed aequi bonique saeient, ut credo, inrsi ex Latino Latinio experimen tum Romae eaptum depromam , inque lucem nune primum proferam. Sei licet ad ealcem
tibii Lueae Paeti , hute nostrae Bibliotheeae 1. Si Imestri addicti conssita, atque eompacta et chartula , manu Latinii Viter biensis exarata . ex qua rem scitu dignam Iieet cognoscere. Sie habet. Anno Domini assa. Le xiit Febr.
Cum ex forma pedis Romani ex basi quae es in horris Vatieanis aeeepti s ct ex xx, qui prolati a diversis sunt; eum v I
congruentes , quadrantal ex pedalibus ligneis quadros exestassem ς eompertum
es ejusmodi vas tiquae fluviaruis def-
quibus civitas publice signa eis utitur ,
omnino capere . Atque eum octo eongiis antiquis 3ta eongruere , aer neque minus quicquam, neque amplius inter utraque
eget . Idem autem quadrantal tritio plenum, ita μι qu maxima potnit ἀλIstentPa . Imisime impleretur , quadra
ginta octo tiγras nou excest, aequarum , tantum ι abrorum renus , ct raHo er
sum . Quare ea ratione Modius , quitertia qαadrantalis pars et , nos integras viginta libras , sed paullo minus continet: si vero sueeuriatur qua rantalcvit libras 44 - . ita nisnsuli Modii libras υιginti unam semis captant. Huic experimento affuerant R. D. An onius Augustinus . nune Discopus Aerden. Io. Battila Sighieellus Epistopus Ε vantinus P. G υius Paeatus . Achillas Malfidus. Achilles Statius. Benedιctus Aegius . DIυius Ursinus. Latinus L tinius . Quos σmnes Antonius Augustianus invitarat ad comam . Latinus Latinius.
e Inter opera eiusdem Basil M is 44.d Bartholomaeus Beverinas in Syntagmate de Pond. , Mens L*siae II 1 . MODIT 1 men sura Romana, erat terti. ρars amphorae , sexta medimni t eontinebat Sextarros L S. Heminas 3 a. aquae, ac vini libras ac 2 Frisis menti a o. re Si quid In hoe minus aeute vidit Calca Minius, in eamdem culpam vocandus Lucas
22쪽
id ei omnino vitio vertendum, nempe totam ejus argument, tionem αμφιβολια laborare . Scriptores , quos denuntiat, verba faciunt de Modio Frumentario , aut Oleario , sive quovis alio, pro aridis agrorum frugibus : numquid pernegant liquidis pensandis non adhibitum p Nihil hujulmodi. Quare perperam a Calcagnino translati sunt ad alterum negandum testes , ut nonnisi genus unum dicendo insequebantur . Quid Plebi-
cito respondet 3 Quid veteri mensurarum laterculo, quem Paullo ante consulto retulimus p Quumque in ea Modius iam inores mensuras tum aridorum, cum liquidorum indiscriminatim dividatur, nonne argumento est Modium utrisque inser
visse3 Quod si id sibi dari postulat Calcagninus aridis prius quamtiquidis mensuras fuisse adjudicatas , facile concedimus , quod te
nuiter, & nugatorie dicitur. Sunt e contra, qui animis opinionem imbiberunt Vas ansatum , quod in veterrimis Graecorum nummis visitur, mensuras liquidorum inventas , aut restauratas
significare; quapropter fluidis primum , deinde siccis rebus adaptatas existimant. Sed numquam in eam sententiam traduci patiar, quum hodie nulli sit ambiguum plerumque vasa illa
praemia agonistica denotare, sive, ut Homerus ait , ἀγλααεθλα splendida certaminis retinera, quibus donabantur athletae , qui ludendo victores evasissent. Sane inter haec recenset Athaeneus κυλικα , Pindarus vero σινήρας φίαλας At
que haec quidem de Modio Frumentario . Quid jam olea
rius 8 De eo scriptum legimus a Catone de R. R. Cap. CTOI I I. Omnem oleam puram metietur Modio oleario ; & cap CXLV I . Mo
dio Oleario mensum dato unguinis pondo X, ponderibus Nodiisque D Domini
issensuram aridorum . At si Ita res et , Neurnium dividit in minores mensuras , quas pr. Iiqu dis tertissimo selmus usurpatas Quid ca Dera Modiales illos esse assirmat, qui Modi 4 in essene capaees Nihil a Paeti sententia distae opinio Petri Ciaeonii da Mensetiris Ro--- 16o8 . aliorumque a sed rationes, non 2lendida nomina quaerimus . Modia aqua ι -mOrat Commentarius de gestis Alitie cenomanesis in Mise areis Baluxi iam.HI. Nwβ ιε Q. a Lib. t I. Lugduni 3637.b Nemae . Ode x. Salmuria raro.
e Non in id sane ineum , ut librat om ea enumerem . i. quibus argumentum hae peris tractum ; de Codieibus tamen M: s. . qaos nobia contigit vidita , aliquid almoneb. . Primu est libellus oppido elegans de Ponderibus . , Mensuris . in nostro s. silvestri Arehi Wo ad servatus, quem taeeuto xv I. elucubravit Osedinis mei alumnus graeee . 3e hebraleae doctus. Mumusque Γcram Biblicainin interpres An. -
23쪽
Domini dato iri eoditas duas. Nihil ad hosce M. Catonis canones, qui dissiciles explicatus habere videntur, attulere viri eruditi, quorum adnotationes collegit perdoctus Matthias Gemerus '. Verum id unum, mea sententia , elicitur Oleae di vidundae , aut vendendae certum, ac peculiarem Modium extitisse, qui etiam vindemiae pendenti pretio mutandae adhibebatur . MDximum apud Romanos olei. Vinique mercimonium . & empo- rema ; quae duo Romam ex finitimis , aut longinquis regioni-hus . prout Opus erat, advehebantur'. Exinde factum, ut in antiquis marmoribus NEGOTIATOR Es OLEARII - & vi MARII aliique ' celebrentur. Fuisse haec in Portubus, in Emptoriis, in Foris nundinariis diligenter ad mensa nemo ambiget, nisi qui plane ignoret Romanos Annonae publicae supra fidem studio uores fuisse: quapropter Creditu etiam procliveest, Certos homines eos addixisse , qui in iis dimetiendis operam suam collo- Carent . Nunc quoniam e re frumentaria ad ceteras agrestes g Eas delapsa est oratio , mihi persuadeo , v IR CL. quod non modo facile patiare, sed gaudeas eruditam a me exhiberi descri-
Itionem aenei signi antiqui operis , quod primae libri pagel
ae adornandae adjeci; hocque mihi libentius assiimo . quos monumentum hactenus nou fuerit prolatum. 6c quae scribo ab aliis non sint disputata. Cernis itaque Pecuarium vepreto insidentem. caprina pelle corpori injecta . di ad dexterum humerum nodo religata , quae a tergo defluit, laevumque cor-
Poris latus partim obtegit. Extrema pellis Pars, hilidusque
Onias Agentas Episeopua Aeernensis . Alter. vii Mim inseribitur de Ponderibus , ct Men. furis . exstat inter Colices Uatican a nume to tal. a 3., studio Angeli Colotii Episcopi Nueerini. operam omnem illum posuisse. ut plenissime de hoe disputaret. ex schedi Ussus tonstat 3 ae de eo Friderieus Ubaldi aditote nareat 3 Larina , Da ter estUr min
opustulum pro adversariis potius habendum , quum nulla ex parte absolutum . perfectumque videatur. Alius demum ia Pluteis Vaticaois
ait editnm a nobis inter antiquit. Cν reus. e Egit de his Blasius Cariophylus in eleganti Dissertat. De Memnδnris Antiquorum Romae I ιν.
24쪽
pes. & eauda inferne elegantissime decidunt, ut omnia eon. cinne . & ad artis praecepta saluarius essinxerit. Pastor exeristis bracchiis vas Cylindriforme cireulis paullulum prominentibus revinctum compleetitur, quoa decusatis cruribus etiam sustentat atque suffulcit. Contuendum mihi humanissime obtulit P. Contucius S. I. in Romano Collegio Museo Praesectus. quem merito appellabo, quemadmodum Cicero L. Aelium . antiquitatis. veterumque scriptorum litterate eruditum. Equudem ea primo animum subiit cogitatio, Vas Modium esse, hominem vero misisti m Mensorem , qui sederet. operam locaturus Colonis, si ad oleam , ceterasque fruges metiendas acciretur. Verum frontis capillitium. & vestis pastor ilia, planeque montana admonuerunt de Mulctra potius,ac de Pecuario esse cogi tandum . Igitur verosimilius autumo vas esse Mulctrati, in quo nempe Vaccae, Capreaeque mulgerentur, re lac exciperetur; de quo Virgilius 'r. . . . . implabunt Mulctralia vaecaedi Horatius Illie injussae veniunt ad Mulctra capellae. Graecis vas istiusmodi dicebatur πελλα, πελλη, &πελλις, accurateque describitur ab Athenaeo in haec verba. πέλλα
τουτο Iππώναξ λεγει πελλιδα . PeIu idest Mi latra. Vas es seypti simile latiore funia. in quo Iae mulgebant. H me βvelati mascae cum in pecorum sabulis murmurarat ad Mulctras lacte pImas'. Sed veterrimus Homeri Scholiastes Gaulam appellat: γαυλpi αν γλῶ
25쪽
siauIi vasa pastorii a exeavata, in quae pastores mubentes, De eunpiebant '. Neque molestiam hoc loco creat, quod Mulctrale
πυθμενα εχον πλατυτερον Iatius fundum haberet; nam praeterquam quod in nostro monumento Mulchrae epibasim aliquanto capaciorem video, accidit prosecto de ejusmodi vasis. quod de Modiis, quos non semper eadem . constantique figura extitisse, jam inter nos liquet. Sed quid . amabo . gestu conficit Pecuarius p Num Mulctram ita aptat, ut inde haullum faciat pAd vivum expressus mihi objicitur unus e numero Pastorum , quos describit Hipponax , eo quod poculis carerent,
Ex Mulctra bibentes Non ergo in postremis habendum antiquum hoc signum , in quod Poetae narratio aptissime quadrare videtur. Haec dixi brevius equidem , quam res sortasse peteret, sed ad id quod agimus , non fuit dicendum pluribus. g. XII. . Euid Modiatio, μομμον, ct Beneventannm
Modiaticam , ac Modiolus. Antequam ab nacti sermonis materia abscedo, pauca et iam libet afferre de ΜODI ATIONE ; sunt enim haec ea , in quibus cum summa utilitas existit ad res ponderandas , tum maxime ingenua delectatio . digna sapiente . Codex Iustinanaeus' , itemque Theodosianus ' Modiationem Commemorant, quam nihil aliud fuisse , nisi mensuram, quae per Modios fiebat liquido apparet: cujus caussa certa frumenti quantitas Civi-hus , aut militibus distribuenda, hoc nomine, quasi compendii gratia, appellabatur. Ita etiam Ius Natale Rhodiorum. evulgatum a Marquardo Frehero ' , μοδεσμον Vocat. δει εἶναa
ἐξαρτίας άυτοῦ. Oportet Chiliadem Modiarionis essesolidorum quinquaginis
26쪽
quag nta eum omnibus armamentis suis. Quae quidem formulae . non solum remotissimis a nostra memoria temporibus communi sermone usurpatae reperiuntur . sed in Chartis . aliisque Medii aevi monumentis apud Du Fresnium in Glossiario . Sed in isthac tua praeclara Vrbe Langobardorum aetate vocabulum diverse efferebatur , & MODIATI cvΜ dicebatur. Quorsum tamen haec oratione attingam p An virum alloquor, cui non cognitum perspectumque Capitulare Sicardi Beneventani Dum Urbem summo cum imperio ille obtineret an . DCCXXXCvI. notissimasque conderet leges ad hominum rationes , fortunanque tuendas, praescripta sua, per summa capita digessit, quorum XxXI v. de Modiatico . xxxv. de Re1γnsati . ct Modiatico ' . Postremo , quia qui singula diligenter non enodant, vera falsis
quandoque confundunt, hoc certe vitio non carent scripto-Tes , qui vocis analogiae fidentes . ΜODIOLuM ad fruges minutas metiendas deputatum credidere, quum revera sit Vas Mensarium potui paratum, ut phiala, dc trulla; unde actar apud Plautum Vini Modiolum dare promittit . Hoc item nometa Vitruvius indidit vasculis quadratis organo hydraulico aptatis ad hauriendam efferendamque aquam e puteo, vel lacu, Vel flumine, eamque in castellum infundendam .
Sed revertor ad illud , quod est in hac omni mihi dispu
tatione propositum , deque Mensorum Frumentariorum Conditione . Uarietate . Domicilio, Religione, Immunitatibus di Aetionibus inquiramus. In duos autem ordines , ut mihi quidem videtur, tribuebantur; alii enim artem factitabant sin
a Camilli Pelle etInI Historia Langobardo eentia reana latum . U.' Muratorium Autilarum Praneipum Neapoli 3 si. Mutatori Rera I aι. Medii Ami Dissere. xi κ. Tom I. Bia. Seripi. Tom. i I. Mediolani ira 3. Per ea violani t Tyst. empora ius Ponderum & Mensuratum . quia b Cis eιιaria vi. Lugdun. Batav. inter Prineipatus Iura reeensendum , alquan. c Archites. lib.x.- x. Amνιεινή d. ad privatos humiaes principum munifi-
27쪽
gulis vicibus mercede conducti a privatis personis , alii sacro Aerario P. R. in serviebant, addictique erant annua stipe . ad frumentum metiendum, quod ex provinciis convehebatur,& in publica Horrea importabatur. Praefecto Annonae , ut Cujacio placet'. vel alteri ex Curatoribus Frumenti diviis dundi morigerabantur: delato autem ad Orientem Imperio, sub cura erant Comitis Saerarum Largitionum k. Imperatores Valentinianus. & Valens ad Volusianum, dum ea constituunt, quae in erogatione Annonae, & Frumenti jam horreis inlati, erant praestanda . haec addunt: Ad sud autem negotium , arbi tratu , ae judicio tuo . ποbiIis . prudens , fidelis, optime Hi conscius . pro integritatis meritis ad natur cusos ae MENfon, qui vel Frumenta Modio metiatur. UeI jusis aesimationibus colligat, quanta habeantur in tondito'. Quibus verbis in dissicilem nos incidisse nodum sortasse videbitur. Mensores Frumentarios libertos ac servos extitisse' palam est ex iis , quae paullo antea diximus. Monet id etiam vestimenti genus , quo Mensor Beneventanus induitur in hoc veteri marmore, nempe quod artifici maxime conveniens est Qua caussa ergo Nobilem esse oportere edixit Ualentinianus Sed haec facile ad concordiam adducuntura Iurisconsultissimo Iacobo Gothofredo '; scilicet reserenda Imperatoris verba non ad generis nobilitatem , sed ad mores , quos integros , praeclaros , fraudisque puros in Mensore publico requirit. Licet enim is nobilis maxime dicatur. qui clarissimo patre est natus , hoc etiam vocabulo apud Latinos apis pellatur , qui in arte aliqua praestans , & excellens est , vel qui probitatis commendatione boni viri denominationem tuetur. Ab iis tamen excipio, libenterque secerno MENfORΕs ope
rum publicorum, quos eruditis, & artium liberalium profensoribus
a is lib. I v. Priores Cod. Iustin. xv i . de
me Praef. Annon. v. etiam Paneirolum in Commem. Norit. Dignit. Imper. Oeeιdent.
28쪽
soribus accensendos legibus erudimur. Nam quum crederent veteres inter tales personas locationem, & conductionem non intercedere , sed squemadmodum loquitur Dionysius Gotho-fredus in Iulium Paullum magis operam beneficii loco praeberi ; hinc , quod illis datum , ad remunerandum dabatur, ne Merces, sed Honorarium dicebatur . Cujacius vero erudite sapienterque Pulveraticum appellat . Non clam me est Ictum Germanum Chrillianum Thomasium , in scholiis ad Viricum Huberum , scribere Mensores Agrarios non tantae dignita tis homines suisse , ut ex ea locato conveniri non possent . Discrepat tamen sententia Huberi, qui mediam inter artium eruditarum prosessores, & mercenarios artifices conditionem illos Obtinuisse rebatur φ. In qua opinionum varietate Huber
potius, quam Thomasio, me judice , adjungenda fides , si de Mensoribus. quos initio huius commentationis enumeravi mus , sermo sit; verum si de 3RvMsRTA IIa quaestio erit, illos& infimo genere editos , α humillimae sortis homines semper habitos assimo. g. XIV. Frumentum Numeratum. Numerorum. Numeratorum . quodnam fuerit. Aliud praeterea suisse Mensorum Frumentariorum genua maximo est argumento inscriptio , quae prostat in veteribus Apiani Collectaneisq: D. M.
29쪽
PRIMULAE . COMITILLAE QUAE . VIXIT . ANNIS . XX. CIVES . MEDIOMATRIXA . MATERNIVS . NEAMVSVs STRATOR . COS. ΕΤ L. LUCINVS . MENSOR FRUMENTI . NUMER.
Cuius extremum verbum, vel NuMERATI, vel NvΜFRORUM, vel NvΜRRA TORVΜ supplendum ostendam . Caussas cur ita decernam , habe . Erat Frumentum Numeratum idem ae Stipendiarium , Decumanum, & Imperatum '; quod scilicet ex agris ve
ctigalibus exigebatur; nam ut a Plutarcho scriptum legimus:
δήμοσιον πλουσιν . Romani populorum vicinorum agros , quos bella acquisverant , partim vendebant, partim pubIicos faciebant. ct dabant inopibus, ct tenuibus eiυibus , exiguo imposito vectigali . Pluinra de varia agrorum vectigalium conditione scripta invenies apud Appianum ', Livium , Aggenum Vrbicum '. & Hyge num f. Vectigal autem erat riuimodi, ut Coloni pro mensura jugerum , quae accipiebant. Decumas aerario P. R. in serrent, quae perpetuo Annonam urbi suppeditarent. Porro eae Deis cumae nQn Pecunia, sed Frumento pendebantur. Summa autem
a vix ullum eruZitorum esse eredo , eu non manifestum planius haec a Cleerone esse disputata lib. a I. contra Verrem , ubi explicat vavia agrorum vectigalium genera . Erat vectigal Sisoriarium , quasi victoriae prae mlum , bellique poena . AIiud erat . quod ex agris veniebat . qui populis reddebantur , sed Censoriae lacationi subiiciebantur Ece. Tullius Verrem calles quod haec omnia in quisme perturbarit . iniuriamque Sieulia Iam Ierit , lege Hieroni ea sublata . b In Graeebo Paris isa e De Bella Ciwι. lib. r. Henrie. Ste . assa.
30쪽
tem totius Frumenti, quod ex Decumis colligebatur in Tabulis Pub. describi consueverat, itemque Aratorum numerus annotabatur, nec licebat Praetori, aut Quaestori quicquam immutare. Quare Frumentum illud vere , proprieque Numeratum Communi sermone dicebatur. Cumulatissime de his Burmannus in egregia Dissertatione De Vectigalibus P.R. ' Hoc igitur cognito, MOL. LvcINvΜ Mensorem fortasse fuisse, qui Frumento Numerato,& Decumano metiendo erat praesectus . Praeterea neminem l tere arbitror Militum Cohortes, Legionesve , Romana lingua, NuMERos fuisse appellatos . Plinius; Saeramento militari nondum disributi in Numeros erant ' h. e. in Cohortes; quo uno vocabulo ita delectabaturTacitus, ut tum in Annalibus, cum in Historia, atque etiam in Agricolae vita , militum turbas Numeros jugiter
dicat . Quod quam late deinceps patuerit, facile percipi potest ex Theodosii rescriptis Vicario Asiae Romuliano P. V. &Stiliconi Magistro Militum de corripiendis , multandisque
Militibus , qui relictis propriis Numeris tuari deprehenderentur , de revocandis ad suos Numeros, de uno Numero in ahertim Numerum trans serendis . Hisce autem Numeris , Legionibusque nedum Panis, sed omnes Annonariae species , aliquando etiam in singulos dies, distribuebantur ; Frumentum nempe, Vinum, Oleum, Laridum &c. quae omnia Diaria, vel Commoda voc
Romule Militibus seisi dare Commoda solas,
mee mihis dederis Commoda , Milis ero β. Quid autem est hoc evidentius vix legenti Τitulum de Fragati ne MiIitaris Annonae Ex quihus intellectum puto dubitari
tum exstitisse. Postremo fac Tibi in mentem veniat id moris Romae ceterisque urbibus , quae Romanis legibus vivebant, ut essent Gradus quidam publici, non amphileatrales . sed alii per Regiones constituti, e quibus populo , pro Annona civi-