C. Sallustii. Crispi Coniuratio Catilinae et bellum Iugurthinum fragmenta eiusdem historiarum, e scriptoribus antiquis ab Aldo Manutio, Pauli f. collecta. Scholia Aldi Manutii index rerum, & uerborum memorabilium

발행: 1563년

분량: 440페이지

출처: archive.org

분류: 로마

171쪽

ceteris audaciam addere . igitur diu , mustumo fatigati , tandem in castellum perueniunt , desese tum ab ea parte: quod omnes , sicuti aliis diebus , misersum liasses aderant. Marius , κbi ex nurici G uae Ligus egerat, cognouit, quamquam toto te putentos proelio 2Umidas hes uerat , tum uero co tortatus milites , O ipsie extra uineas egressus , testudine antasuccedere, simul honem torme tir,sagittari sque,et funditoribus eminus terrere. at midae ,saepe antea uineis manorum sub- uersis , item incensis , non canelli moenibus si e tutabanturi,sed pro muro dies,n tesq. a tare, maledicere I 'manis is ac Mario vaecordia obiectare ;militibus nostris Iugurthae fervitiis minari; fecundis rebus feroces esse. interim, omnibus ηρ--nis,hostibusq. proelio intentis, magna ui utrimque pro gloria atque imperio his , illis pro salute cem tantibus , repente a tergosigna canere. ac primo mulieres , O pueri, qui usumprocesserant, fugere, deinde, uti quisique muro proximus erat , Im-stremo cundu armati, inermesque. quod ubi, cidit; eo acrius I 'mani instare, fundere , ac rosique tantummodo sauciare , dein super occisi rum uadere corpora, auidi gloriae certantes murum petere ; neque quemquam omnium praeda morari. sic forte correnta Marii temeritas , glo viam ex culpa inuenit. Ceteru- , dum ea res geritur, L. Dila quaestor cum magno equitatu in

eastra uenit: qui, uti ex Latio, o sociis cogeret

- exercitum,

172쪽

uiri res admonuit idoneum uisum est , ct ι e- G , natura, cuit . eius paucis dicere . neque enim M pelio loco de ollae rebus dicturi sumus: L.M na, o Me, Odiligentissime omnium, qui eas re er dixere, persiecutus historiam, parum mihi libenore locutus uidetur. Igitur Dila gentis patriciae

ignauia, litteris Graecis ' Latinis ,- dοἱtqsime eruditus, animo ingenti; cupidus uoluptatum, sed gloriae cupidior: otio luxuriosio esse ;tamen ab negotiis numquamuoluptas remorata,nisi quod de uxore potuit ho ius confusi: facundus, callidus , est amicitia facilis: ad simulanda ' tgotia altitudo inam' incredibilis: multarum re-- G is rά,ac maxime pecuniae largitor. atque illi, felicis ' ulsimo omnium ante ciuilem ui toriam, numqua super industriam fortuna fuit : multiq. dubitau re, fortior , an uelicior esset. nam, postea quaesi cerit, incertum haleo, pudeat magis , an pigeat disserere. Igitur Sylla, uti supra dictum est , ponquam in Asticam, atque incan Ma

l rhi cum equitatu uenit, rudis antea, O ignarus -l belli, sollertissimus omnium in paucis tempesti l tibus funius est. ad hoc, milites beni ne appella I re: multis rogantibus, aliis per se ipse beneficia

dare . inuitus accipere ; sed ea propctantius , .um aes mutuum, reddere, lasse a nullo repet

173쪽

teris audaciam addere. igitur diu , multum. fatigati , tandem in castellum perueniunt, desier tum G ea parte: quod omnes , sicuti aliis diebus , ersum et fles aderant. Marius ,κbi ex nunctis, uae Ligus egerat, cog nouit, quamquam tot e tentos proelio Pomidas habuerat, tum uero cohortatus milites, ipsie extra uineas egressus , , γ . testudine actasuccedere, simul hostem torme - tis',sagittari sque,et funditoribus eminus terrere.

tummai

uersis , item incensis , non castelli moenitassise tutabantur sed pro muro dies, noctesq. agitare, maledice're Romanis ,' ac Mario vaecordia obiectare; militibus nostris Iugurthae struitia minariusiecun dis rebus feroces esse. interim, omnibus Gm nis,hostibusq. proelio intentis, magna ui utrimque pro Moria atque imperio his , illis pro salute ce tantibus , repente a tergosigna canere. ac primo mulieres , e, pueri, qui usumprocesserant , fugere , deinde , uti quisique muro proximus erat , postremo cundit amati , inermesque. quod ubit cidit; eo acrius Romani instare , fundere , αμ rosique Gntummodo sauciare , dein super occis rum vadere corpora, auidi gloriae certantes murum petere ; neque quemquam omnium praeda morari. sic forte correcta Mari te emitas , , viam ex culpa inuenit. Ceterum , dum ea res geritur , L. Dila quaestor cum magno equitatu in eastra uenit: qui , uti ex Latio, o sociis cogeret

exercitum,

174쪽

IvcvRTHINU, Idnnae relictus erat. Sed quon nos tanti uiri res admonuit; idoneum uisum es , de ι--, natura, cuit . eius paucis dicere . neque enim

lio loco de ollae rebus dicturi sumus: L.Sile na, optime, o diligentissime omnium, qui eas dixere, persecutus historiam,partim mihi liber

persecutus resoriam, parumore locutus uidetur. Igitur Dilla gentis patriciae nobilis fuit,familia erope iam extinctu maiorum ignauia, litteris Graecisin Latinis i - - docti ssime eruditus, animo ingenti; cupidus uola pratum, sed gloriae cupidior: otio luxurioso esse ;tamen ab negotiis numquamuoluptas remorata,n3

dus, illidus , cr a icitia facilis: ad simulanda A ' fgotia altitudo intam' incredibilis: multarum re ru,ac maxime pecuniae largitor. aeque illi, felicis iasimo omnium ante ciuilem uictoriam, numquamoper industriam fortuna fuit : multiq. dubi tau re, fortior , an felicior esset. nam, postea quaest-cerit, incertum habeo , pudeat magis , an pigeat, AElferere. Igitur Sylla, uti supra dictum est , Disquam in Africam, atque incanra Ma xii cum equitatu uenit, rudis antea, O ignarus belli, follertissimus omnium in paucis tempesta tibus factus est . ad hoc, milites benigne appella N: multis rogantibus, aliis per se ipse beneficias. ωα Iudi

dam . inuitus accipere ; sed ea prop-ῆtius , , lasse a nullo repet

ὴuam aes mutuum, reddere

175쪽

,rent risca , atque feria cum hi illimi reterea in θ ρι operibus, in agmine,atque ad uigilias multus si ef- αι- , --: neque interim, quod ambitiosolet , consulis, aut cuiusiquam boni famam laedere: tantum in modo neque consilio , neque manu adium priorem M pati: plerosique anteuenire. quibus rebus, est ar- . tibus breui Mario, militibusq. carissimus factuae. At Iugurtha postquam opidum Capsam , aliosq. lima; 4ι- ως , b, τὶ es , simul O mainam pecuniam amistrat; ad Bocchum nuntios mittit, quamprimum in Numidiam copias adduceret: proelii faciundi tempus adesse . quem ubi cundia ri accepit , O dubium belli , atque pacis ratio nes trahere: rursus , uti antea , proximos eius d nis corrumpit: ipsiiq. M Ullicetur 2 cumri diae tertiam partem, si aut Romani A rica ex pulse, aut , integris suis finibus , bellum compo tum foret.eo praemio illectus Bocchus cum magna multitudine Iugurtham accedit . ita , amiorum exercitu conis; Io, Marium, iam in hiberna proficissentem, uix decima parte die reliqua inuadunt, rati noctem quae iam aderas , O uictis sibi muniamento fore , O , si uicissent, nullo impedimento , ' quia locorum scientes erant; contra I smanis u- trumque caseum in tenebris dissciliorem fore. igitur simul consul ex multis de milium aduentu cogno-a uis: O ipsi hostes aderant: prius qua me citus aut instrui, aut farcinas colligere , denique , ante quam signum, aut imperium ullum accipere

176쪽

IUGURTHINVM 76 re quiuit, equites Marari, atque Geruli , non acie, neque ui more proeliij ,sed cateruatim, uti quos que fors conglobauerat, in nostros concurrunt. qui. omnes trepidi improuisio metu, attamen uirtutis memores aut arma capiebant, aut capientes

lis, ab hostibus defensabant: pars equos adstendo eire obuiam hostibus: pugna latrocinio magis , quam proelio similis fieri: sine signis, ne ordiniatus, equites , pedites permixti caedere alios , A

truncare multos : contra aduersos acerrime pugnates a tergo circumuenire: neque uirtus, neque

arma satis tegere; quia hostes numero plures undique circumfusi erant. denique ''ani verures, novique , ob ea scientes bell1 di quos locus, aut clus coniunxerat, orbeth facere: atque ita ab omnibus partibus simul tecti, O instructi ho-sium uim funentabant. neque in eo ta aspero negotio Marius territus, aut magis , quam antea, demisso animo fuit ,sed cum turma sua , qaam ex fortissianis magis , quamjamiliarissimis paraue rat , uagariphsim: ac mouo laborantibus suis seu currere , modo hostes , ubi confertissimi ob literant, inuadere manu e considere militibus , quo niam imperare conturbatis omnibus non poterat. iam. dies consumptus erat, cum tamen barbari nihil remittere: atque, uti reges praeceperant,no tem pro fe υτ rius instare . tum. Marius ex copia rert consilium trabit: atque , uti suis rece

177쪽

cupat . quorum in uno, castris parum a go, fons in quae magnus erat: aeter usui opportun- , quia , Magna parte editus, O praeceps, pauca munimemta quaerebat. ceterum apud aquamSyllam cum quitibus nocte m agitare iubet .i e paullatim d ' stersos milites , neque minus hostibus conturbatis , in unum contrafit: deinc Us pleno gradu inco lem subducitata reges o dissicultate coacti, pro lis deterrentur ; neque tamen suos longius abire sinunt, sita, utroque colla multitudine circu-

to, egusiconsidere. dein, crebris ignibus factis,psumque noctis barbari more suo laetari, exsultare, streperia ibus: Eripsi duces feroces, quia non fuger z pro uictoribus agere. sed ea cuncta I manis ex tenebris, O editioribus locis focilia uisu , magnoq. bortamento erant . pluriamum uero Marius hostium imperitia confirmatus , quammaximum silentium haberi iubet: ne sena quidem, uti per uigilias solebant, canere: deinde, ubi lux aduentiniat, des sis iam hosti- bus, ac paullo ante somno captis , de improuisa

uecti Eles, item cohortium , turmarum, legionum tubicines fimul omnes signa canere, militercla rem tollere, atque portis erumpere iubet . Mauri, aitque Getuli, ignoto, egr horribiti sonitu repente exciti, neque fugere, neque arma cap re , neque omnino facere, aut prouidere quidquam poterant: ita cunisos strepitu, clamore, nullosu ueniente, nostris insolitas, tumultu , terrore , formia

178쪽

I V et v RTHINUM II formidine , quasi vaecordia, ceperat. denique o- effusi, fugatique: arma, oesigna militariam rraque capta: pluresq. eo proelio, quam omnibus superioribus , interempti. nam somno,'metu insolito impedita fuga. dein Marius , uti coepe- rat, in hiberna pr scitur , quae propter coni mearum in opidis maritimus a re decreuerat . i: neque tamen uictoria socors, aut insolens factus, sed pariter , atque in conspectu hostium, quadrato agmine incedere. Dila cum e uitatu apud de timos , in sinistra parte-Manlius cum funditoribus , C sagittari s ,praeterea cohorte Ligurum curabat: primos, O extremos cum expeditis manipulis locauerat tribunos . perfugae, regionum scientissmi, hoHium iter explorabant . ut consul, quasi nullo imposito, omnia prouidere: apud omnes adesse, laudare, increpare merentes . φθarmatus, ininusq. item milites cogebat, neque A cus, atque si hostes adesint. iter facere,castra mu-nire , excubitum in porta cohortes ex legionibus, pro castris equites auxiliarios mittere; praeterea caelos super uallu in muniinctis locare, uigilias ipse ncit uir non tam dissidentia fis Irum,quae imperauisset,quam uti militibus exaequatus clim imperatore labor uolentibus esset. Et ane Marius impalijsq. temporissus Iugurthini belli, qui re maris quam malo, exercitumcoercebat: quod multi per ambitionem fieri aiebant: quod a pueritia consuetam duritiamo alia,quae ceteri miserias uocant,

179쪽

uoluptati habuisset.ns tamen resp. pariter, ac sa ui simo imperio, bene atque decore gesta. Igitur quarto denique die haud longe ab opido Cirtha un dique simul speculatores citi sese ostendunt: qua re holis adese intelligitur sied quia diuersi redeuntes , alius ab alia parte, atque omnes idem significabant; consul incertus, quonam modo aciem in- frueret, nullo ordine commutato, aduersum omnia paratus ibidem opperitur. igitur Iugurtham spessiustrata, qui copias in quattuor partes diseribuerat, ratus ex omnibus aeque aliquos ab te go hostibus uenturos. Interim Dilla, quem primum hostes attigerant, cohortatus fios; turma tim, O quammaxime confertis equis, i K. alijq- Matos inuadunt: ceteri in loco manentes, ab i . culis eminus emigis corpora tegere si qui in manus umerant, obtruncare. dum eo modo equi res proeliantur, Bocchus cum peditibus , quos V lux filius eius adduxerat, neEue in priore pura , in itinere morati, adsuerant, postremam R,-norum aciem invadit. tum Marius apud primos agebat , quod ibi Iugurtha cum plurimis erat . dein mida, cognito Bocchi aduentu, clam cum paucis adpedites conuertit: ibi Latine nam apud Plumantiam loqui didicerat 9 ex linat, nostros frustra pugnare : paullo a ite Mesinam sit a m nu intersiectum: simul gla sum sanguine oblitum ostendere, quem in pugna, fatis impigre occiso p dite nostro, cruentauerat. quod ubi milites acceperes

180쪽

IvGV RTHIN V M 78M , magis atrocitate rei, quam fide nuncii, te rentur : mu'. barbari animos tollere, O in cullios Romanos acrius incedere . tamq. paullum

a fuga aberant, cum olla, pro ligaticis, quos

aduersum terat, rediens ab latere Ma wris incumrit . Bocchus stamnauertitur. at Iugurtha, dum sustentare Ros, O prope iam adeptam ui toriam retinere cupit, circumuentus ab equitibus dextra sinistra, omnibus occisis ,solus inter tela hostium uitabundus erumpit. atque interis. Marius, fugatis equitibus , accurrit auxilio suis , quos m si iam acceperat. denique hostes iam undique fusi. tumstedtaculum horribilem camis patentibus; sequi, fugere; occidi, capi; equi, atque uiri afflicti: ac multi, uulneribus acceptis , neque fugere Fosse, neque quietem pati, niti modo, ac statim

concidere: postremo omnia, qua uisus erat , constrata telis, armis, cadaueribus, O inter ea humus infe lasanguine. Postea loci consul,haud dubie iam ui Ior , peruenit inopidum Cirtham, quo initio profectus intenderat. eo post diem quindium , quam iterum barbari male pugnauerant, legatia Boccho ueniunt: qui regis uerbis at Manio peti uere, duos quam dissimos ad eum mitteret: velle de suo, oe de populi com odo cum iis dissere re. ille Ratim L. Syllam , O Maolium ire iubet. qui quamquam acciti ibant; ta men placuit,

uerba apud regem facere; uti ingenium aut auer-fumflecterent, aut cupidum pacis uehementius a

SEARCH

MENU NAVIGATION