장음표시 사용
151쪽
turam ipsam, ceteris imperitantem, industria uia cerat, cum liberis, O magna parte pecuniae exopido noctu profugit; neque postea in ullo laco a plius una die, aut una nocte moratus . simulabat sese negoti' gratia properare ; ceterum proditio nem timebat , quam uitlta posse celeritare puta bat : nam talia consilia per otium ex opportunita te capi. At Metellus ubi opidanos proelio inten' ' res , ut vidum O operibus , O loco muni tum uidet , ualla , fossaq. moenia circumuenit sdeinde iubet locis ex copia motae idoneis uineas agere , superi. aggerem iacere, O super ara rem impositis turribus opus O ministros tutari . contra haec opidani festinare, parare, prorsus ab
utrisque nihil reliquum fieri. denique Romani,multo ante labore, proeliisq. fatigati, post dies quadraginta, quam eo uentum erat, opido modo p
isti : praeda omnis a perfugis corrupta est . hiponquam murum arietibus feriri, sq.suas af lictas uident, aurum, argentumque, O alia, quae prima ducuntur, domu regiam comportant: ibi
uino O epulis onerati, illaque, O domum, σsemet igni corrumpunt: quas uicti ab hostibus poenas metuerant, eas ipsi uolentes pependere .sed pariter cum capta Thada lagati ex opido Lepti
ad Metellum uenerant, orarites uti praesdium, praefectumque eo mitteret: Hamilcarem quendam , hominem nobilem factiosum, nouis rebus pudere
152쪽
sudere, aduersum quem neque imperia magistr tuum, neque leges ualerent: id ni festinaret, in funimo periculo suam Ialutem, illorum focis fore. nam Leptitani iam inde a principio belli Iugurthini ad Bestiam consulem,stpostea hymam miserant, a icitia , societatem. rogatum. δε-- inde, ubi ea impetrata fuere ,si per boni, sideri Iesq. mansere , O cunctadestia, Albino, M telisq. imperatagnaviter secerant: itaque ab imperatore facile, quae petebarit, adepti. Mi re cohortes Ligurum q'attuor , O C. Annuus praefectus. Id opidum ab Sidoniis conditum est, quos accepimus profugos ob disicordias ciuiles,n nibus in eos locos uenisse: cetera situm inter duas Drtes: quibus nomen ex re inditum . nam. duo/ν sunt sinus prope in extrema Africa, impares ma I gnitudine, pari natura: quorum proxima terrae Do'aealta sunt ; cetera, uti fors tulit, .acia alia I
in tempestate uadosa. nam ubi mare magnum esse, Osaeuire coepit uentis, limum, arenamque, infixaingentia fluctus tralunt: ita facies locorum cum uentis simul mutatur: Drtes ab tractu nominatae. eius ciuitatis lingua modo conuersa connubio Numidarum:legu, cultusq. pleraque Sidon ea: quae eo facilius retinebant, quod procul ab imperio regis aetatem agebant. inter illos, O si quentem Humidiam multi, uastiq. loci erant. Sed, quoniam in has legiones per Leptitanorum negotia uem us, non indignum videtur, egre-
153쪽
giam , arque memorabile facinus duorum Cartha giniensium memorare. eam rem nos locus iam V . Qua tempestate Carthaginienses Herae ricae imperitabant , orenensis quoque mussis atque opulenti fuere. ager in medio arenosus una
specie: neque flumen, neque mons erat , qui sines eorum disicerneret . quae res eos in magno diutu noq. bellio inter siebum . postquam utrimque I giones, item classessaepefusae, iugataeque,est alteri alteros aliquantum attriuerant, ueriti ne mox iunios , uictoresq. dest os alius a rederetur , per
indutias sponsionem faciunt, uti certo die legati domo proficiscerentur : quo in loco inter se obuii fuissent , is communis utriusique populi finis hil retur. igitur Carthagine duo fratres missi, qui
e .. bus nomen Philaeniserat, maturauere iter peta . re: Cyrenenses tardius iere. id socordia ne , an ca su acciderit, parum cognoui. ceterum solet in iulis locis tempestas haud secus , atque in mari , retianere. nam, ubi per loca aequalia, nuda 'nen tium uentus coortus arenam humo excitauit , ei
magina ui agitata, ora oculosq. implere solet , ita, proste tu impedito , morari iter . postquam Cyr nenses aliquanto posteriores festuident, O ob rem corruptam domi poenas metuunt ; criminari Camthaginienses ante tempus domo digressos; contur bare rem; denique omnia malle , quam uicti ab re .sed cum Poeni aliam co cionem, tantummo do aequam ,peterent Israeci opti memCarthagi-
154쪽
niensibus faciunt; ut uel illi, quos fines populo suo
peterent , ibi uiui obruerentur; uel eadem condi- η cione siese , quem tu locum uellent, processuros. Thilaeni, condicione probata ,seq. , uitamq.sua resp. condonauere: ita uiui obruti. Carthaginien-pi Ita in eo loco Philaenis statribus aras consecrare 1 s re: ali'. illis domi honores innituti. nunc ad rem 'redeo. Iugurtha postqv amissa Thala, nihil tri fatis firmum contra Metellum putat , per magnas folitudines cum paucisprofectus , peruenit ad G etsi tutos, genus hominum ferum, incultumque eo 2 tempore ignarum nominis Romani. eorum mulini, tudinem in unum cogit: ac paullatim consuefaciti ii ordines habere,signa sequi, imperium obstruare, item alia militaria facere. praeterea regis Bocchir et proximos magnis moeribus , Cy maioribus prosi missis adsudium sui perlicit: queis adiurioribus re-le , gem aggressus, impellit, uti aduersum Romanos bellum cipiat. id euratia acilius ,procliuiussa fui , quod Boccbus initio bulasse belli legatos I '- mam mistras , foedus , CP a icitiam petitum ei in quam rem opportunissimam incepto bello pauci, impediuerant, caeci auaritia , queis. omnia sens .i , atque inhonesta uendere mos erat. etiam anai u tea Iugurthae filia Boccho nupserat. uerumea n ressitudo apud 2Umidas , Mauro sq. leuis duc
ii tur: quia singuli pro opibus , qu ue quampluri- mas uxores , denas alii , alii plures habent; sita rem ges eo amplius. ita animus multitudine illaab
155쪽
tur: trulla pro socia obtinet: pariter omnes ut lassunt. Igitur in locum ambobus placitum exea -- citus conueniunt: ibi, fide data, O accepta ligurtha Bocchi animum oratione accendit: RFmanos iniustos . profunda auaritia, communes omnium
hostes esse: eandem illos caussam belli cum Bocciis habere, quam secum, O cum ali s gentibus, libidine imperitandi, queis omnia regna aduersa sint: tumsse , paullo ante Carthaginienses, item re gem Persen,post, uti qui ue opulentissimus a deatur, ita Bymanis honem fore . His, atque ljs talibus dictis, ad Cirtham opidum iter constituunt: quod ibi Metellus praeda, captiuosq. edi impedimenta locauerat . ita Iugurtha ratus , aut, cilia urbe retium fore; aut, si Asmanus auxilio suis uenim, proelio siese certaturos. nam cassidus id modo'sinabat, Bocchi pacem imminuere; ne, moras agitando, aliud, quam bellum, mallet. Imperator postquam de regum focietate cognouit, non temere, neque uti saepe iam ficto Iugurtha consueuerat, omnibus locis pugnanda copiam facit ; ceterum, haudprocul ab Cirtha castris munitis, reges opperitur, melius esse ratus , c gnitis Mauris, quoniam is nouus hostis accesserat, ex commodo pugnam facere . Interim B qma per litteras certior t,prouinciam et tumidiam Mario data . nam consulem factum antea acce' perat . quabus rebussupra bonum . atque hone'Dmperci, M. neque lacrymas tenere, ncque moderari
156쪽
s isse IVGURTHINvM 6 derari lingua r ulla egregius in risis artisus, mis molliter aegriturinem pati. quam rem a iij m superbiam uortebant: alij bonum ingenium contumelia accensium esse: multi, quod iam parta uicto ria ex manibus eriperetin. nobis satis cognitum est , illum magis honore Marii, quam iniuria sua
excruciatum , neque tam anxie laturum fuisse , si , tradere- et
adempta prouincia alii , quam Mario, MMU di
Tur. Igitur eo dolore impeditus, O quia stultitiae ' - uidebatur, alteriam rem periculo suo curare, legaros ad Bocchum mittit ,postulatum, ne sine causesa bonis populo R. fieret: habere eum magna copiam focietatis, amicitiaeq. coniungendae, quae potior bello esset: quamquam opibus suis conti ,et , tamis non debere incerta pro certis mutareri ne bellum fumi facile, ceterum tegerrime de- snere non in eiusdem potestate initium eius finem esse: incipere cuiuis etiam ignavo licere; d poni , cum uictores uelint: proinde sibi, regnopconsuleret: neu forentes res suas cuU Iugurthae perditis misceret . ea rex satis placide uerba facit: siest pacem cupere, sed Iugurthae fortunarum misiereri: si eadem illi copia feret, omnia conue tura. R Arsus imperator , contra postulata go chi , nuntios mittit . ille probare partim , alia abnuere . eo modo saepe ab utroque mi sis , re missisq. nuncise , tempus procedere ex Me telli uoluntate bellum inta tum trahi. At M rius , us supra diximus , cupientissima plebe com
157쪽
yd factus , postquam ei prouinciam Nimidiam populus i sit, antea iam infestus nobilitati, tum
uero multus , atque ferox instare: singulos modo , modo uniuersos laedere: didistare ,sese consulatum ex uictis illisspolia cepisse: alia praeterea magni γ caprost, ct illis dolentia: interim, quae bello opus erant, prima habere: postulare legionibus seuppi ' mentum: auxilia a populis , oe regibus , foc sq arcesserer praeterea ex Latio fortis um que , plerosque militiae, paucos fama cognitos accire, O ambiendo cogere homines emeritis stipe di s ecum proficisti. neque illi senatus, quamquam aduersus erat, is ullo negotio abnuere auiabat rceterum supplementum etiam laetus decreuerat: quia , neque plebe militiam uolente, putabatur Marius aut belli usum , aut sudia uulgi amissurus sied ea res sirusi a sperata. tanta libido cum
Mario eundi psosque inuaserat. sese quisque prauda locupletem fore , ut torem domum rediturum, alia huiusicemodi animis trahebant: eos non paullum oratione sua Marius arrexerat . namposiquam, omnibus,quaepostulauerat, decretis , mi ι tes scribere uult; hortandi caussa ,simul edi nobialitatem , uti consiueuerat, exagitandi, concionem
populi aduocauit: deinde hoc modo disseruit. Sciol ad - vo, Quirites,plerosique non jsdem artibus imp risi a udis petere, et, postquam adeptisunt , ger re: priso industrios,pupplices,modicos 4se, dehinc per ignauiam, Er superbiam aetasiam agere. sed
158쪽
IUGURTHINVM 68 mihi contra uidetur: nam, quo uniuersa rest.plum ris est, quam consulatus, aut praetura , eo maiore cura illam administrari, quam haec peti debere. ne ps iaci sque me fallit , quantum cum ueHro maximo ben
scio negotij sustineam. bellum parare simul Oaerario parcere; cogere ad militiam eos, quos nolis offendere; domi, forisq. omnia curare , σ ea agere inter invidos, occursantes, factiosos, opini ne, uJirites,a sterius est. Ad hoc,alii si deliquere, uetus nobilitas,maiorum fortia facta, cognatorum nise opes,multae clientelae,omnia haec praemio ad tint : mibi stes omnes in memet sitae: quo T. Hae q* necesse enisuirtute,et innocentia tutari: nam alia Pinfirma sunt. Et illud intel ligo, si rites, omi/--eι ρra in me conuersa esse; aequos, bonosq. fauere : quippe mea benefacta reip. procedunt: nobilita diem inuadendi me quaerere locum . quo miti a- ' η .crius adnitendi est, uti neque uos capiamini, O illi Irustra sint. ita ad boc aetatis a pueritia fui, ut omnes labores, pericula consueta habeam. quae ante uestra beneficia gratuito facti am, ea uti, acce pia mercede, desieram, non en consilium, ad irites. Illis dictile est in potestatibus temperare, qui per ambitione siese probos simulauere: mihi, qui omne tan-s -- aetatemis optimis artibus exi, benefacere iam ex consuetudine in naturam uertit. Bellum me ger i re cuU Iugurtha iusis: quam απι nobilitas ae l gerrime tulit.quaesio, reputate cum animis uestris, mese.
159쪽
tilitatis ad hoc , aut aliud tale negotium mittati hominem ueteris prosapiae, ac multarum isa num, O nullius stipendis; scilicet ut in tanta re ignarus omniura trepidet ,festinet, sumat aliquem expopulo monitorem vicis sui . ita plerumque euenit, ut, quem uos imperare tu istis,is sibi imperatorem alium quaerat.atque ego scio, hirites,qui, postquam consules fanti sunt, adta maiorum,
. Graecorum Mitatria praecepta legere coeperint, t impraeposteri homines . nainserere quam fieri, te pore eosterius, re, atque ustu erius est. Compar a te nunc, se uirites, me hominem nouu cum illorum
T. n superbia. in re illi audire, O legere Ment,eorum . X-, egometrassi. quae illi litteris, ea
militando. nutu uos existimate, DCta , μ' - U di taplurissint. Contemnunt nouitatem meam, - V ego illorum ignauiam . mihi fortuna, illis probras H obiectantur . quamquam ego naturam unam,
communem omnium existimo , sed fortis imri 's: λ quemque generosum esse. ac si iam ex patribus Al- Nitrii aut Bestiae quaeri posset , mene, an illos exst gigni maluerint: quid reponsuros creditis , nisi, liberos quamoptimos uoluisse ἰ si iure
' L desticiunt me; faciant idem maioribus suis it quibus , uti mihi, ex uirtute nobilitas coepit. diu dent honori meo et ergo inuideant labori, lan t tentiae, periculis etiam meis: quoniam per haec illum cepi . uerum homines corrupti superbia, ita aetatem agunt, quas uestros honores conte-
160쪽
nmant; ita hos petunt, quasi honeste uixerint. nae illi fas sunt, qui diuersissimas res pariter ops
tant, ignauiae uoluptatem, O praemia uirtutis. Atque etiam cum apud uos, aut in senatu uerba faciunt, pleraque oratione maiores suos extollunt; eorum fortia facta memoranis clariores sese putarit: quod contra est . nam, quanto uita illorum praeclarior, tanto horum focordia flagitiosior profecto ita se res habet. maiorum gloria posteris quasi lumen est, neque boria eorum, neque ma la in occulto patitur. Huiusce rei ego inopiam patior , ad irites . uerum id, quod multo praeclarius est, meamet facta mihi dicere licet. nunc uidete , nuam iniqui sint. quod ex aliena uirtute sabi ar- . - .roga ut, id mila ex mea non concedunt: scilicet quia imarines non habeo, O quia mihi noua no- ibilitas est: quam certe peperisse, qκam acceptam corrupit se, melius est. Equidem ego non ignoro, β γ r iam mihi respondere uelint , abunde illis facun- idam, O compositam orationem fore .sed in ma--α ximo uestro beneficio, cum omnibus locis me,uosq. maledidiis lacerent, non placuit reticere: ne quis modestiam in constientiam duceret . nam me quia dem,ex a rimi mei sententia aedere nulla oratio potest. quippe uera,necesse est, bene praedicet: falsam uita, moresq. mei superant. sita quoniam uestrae filia accusantur, qui mihi summum bonorem , O maximum negotium imposuistis: etiam atque etiam reputate, num eorum paenitendum sit.