C. Sallustii. Crispi Coniuratio Catilinae et bellum Iugurthinum fragmenta eiusdem historiarum, e scriptoribus antiquis ab Aldo Manutio, Pauli f. collecta. Scholia Aldi Manutii index rerum, & uerborum memorabilium

발행: 1563년

분량: 440페이지

출처: archive.org

분류: 로마

181쪽

cenderent. itaque Dila, cuius facundiae aetati, a Manlio concessum , pauca uerba huiusicemodi locutus. Bocche, magna laetitia nobis es, cum te , talem uirum, dii monuere, uti aliquando pacem, ciuam bellum , malles; neu te optimum cumpessimo omnium Iugurtha misicendo comma eulames; simul nobis demeres acerbam necessitu-rinem , pariter O te errantem, est illum sceleratissimum persequi. ad hoc, populo Rciam a principio inopi , melius uisum est, amicos, quam scrinos, quaerere: tutiusq. rati, uolentibus,quam coactis , imperitare. tibi uero nulla opportunior am

citia nostra: primum , quod procul absumus; tu quo offensae minimum gratiam ac si prope indef-

siemus: dem. quod tarentei abunde habemus; sericorum neque noT , neque cuiquam omnium

fatis fuit . atque hoc utinam a principio tibi F cuisset:profecto ex populo ad hoc tempus multo plura bona accepisses, quam mesa perpessus es. - ε μ quoniam humanarum rerum fortuna pler que regit; cui scilicet placuit O vim, O grariam nostram te experiri: nunc , quando per illam si cet , festina, atque, uti coepisti, perge. multa, a que opportuna habes, quo facilius errata ossiciis a. peres . postremo hoc in pectus tuum demitte , numquam populum I . beneficiis uictum esse . naUbello quid ualeat , tute scis. Ad ea Bocchus placide , benigne smul pauca pro delicto suo ue is facit : se non hostili animo , sed ob regnum tu-

taridum

182쪽

tandum arma cepisse: m midi partem,unde Iugkrtham expulerit, iure belli suam factam: eam uastaria Mario, pati nequiui Fe: praeterea missis ante Roma legatis, repulsium ab amicitia et ceterum uetera omittere, ac tum, si per Marium siceret, legatos ad senatum missurum. Dein, copia facta, animus lambari ab amicis ' xus , quos Iugurtha, cognita legatione ullae, O Manlij , metuens id , quod parabatur, donis com

ruperat. Marius interea, exercitu in hibernac

sis composito , cum expeditis cohortibus, oe pote equitatus proficiscitur in loca sola , obsis/m turrim regiam, quo Iugurtha perfugas omnes praemdium imposuerat. tum rursus Bocchus -- , seu reputarido , quae sibi duobus proeliis euenerant, seu admonitus si aliis amictis , quos incorruptos Iugurtha reliquerat, ex omni copia necessariorum quinque delegit, quorum O fides cognita, est in genia ualidissima er t. eos ad Marium , ac dein ,s placeat , Romam legatos ire iubet: agendarum rarum, O quocumque modo belli componendi i centiam illis ipsis permittit . illi mature ad hiberna R etanorum propcificuntur . deinde a latronibus Gerulis in itinere circumuenti ,spoliatique , po di , sine decore ad Dilam profugiunt; quem cohsu in expeditionem proficissens, propraetore res querat. eos ille non pro uanis hostibus, uti merici Grat,sed accurate,et liberaliter habuit. quare barbari Ofamam Asmanorum auamstiae falsam, et Syllum

183쪽

tum ob munificentiam in spst amicimis rati. nivis ρ,--. etiam tum largitio multis gnot, is it meo ux' I nemo putabatur, nisi pariter uolens: dona omnia in benignitate habebantur. igitur quaestori man data Bocchi patefaciunt: simul ab eo petunt, uti . fautor, consultorq.sibi adsit: copias, fidem, mognitudinem regis sui , O acta , quae aut utilia , aut beneuolentiae esse credebant, oratione exto lunt: dein, ossa omnia pollicito, docti quo modo apud Marium, item apud senatum uerba fac

irem rent, circiter dies XL ibidem opperiuntur. Ma - . , rius Mi ,--- - negotio, quo intenderat, CD- η' tham rediri; de aduentu legatorum certior Dolus,

illosq-- Syllam adsie uenire iubet: itemq.L.Be - lienum praetorem ab Utica, praeterea omnes uu--. dique sienatorii ordinis ; quibuscum modata Bo . . ., cla cognosiit : legatis potestas eundi Roma, uas, consule uterea indutiae postulabantur. α gae, . etplarissu placuere: pauci me Minerocius decernui, τ. . di scilicet ignari humariarum rerum, quae fluxae, es - . mobiles saepius in aduersa mutantur . ceterum . Mauri, impetratis omibus, tres mam prosi

cti sunt cum C. Octauio JO. t , qui quaestor si

penium in Apricam portauerat: duo ad regem re- desint. ex his Bocchus cum cetera, tum m i ebenignitatem, O nudium Dllae lubens accuit . quoque legatis eius, postquam, errat e r g ,-Iugurthae scelere lapsum, precati sunt, amicitiam est foedus petentibus hoc modo restonde

184쪽

tur. Senatus Opopulus beneficii, O iniuriae Hor esset solet: ceterum Boccho , quoniam pae, ilii Melidii stratiam facit: foedus , O amicitiadam itur, cum mineruerit. Q ibus rebus cognitis , Bocchus per litteras a Mariopetiuit, ut DLlam ad se mitteret; cuius arbitratu de communibus negotiis consuleretur. is missus cum praesidio equitum , atque peditum , funditorum νbaleario-- rum: praeterea iere sagittaris,et cohorsThlen cum uelitaribus armis, itineris properandi causa: neque bi 2 atque aliis armiis , aduersus telam stium, quod ea leuia sunt , muniti. sed in ilianere,quiusto denique di olux , lius Bocchi, repente in campis patentibus cum mille non amplius equitibus sese ostendit : qui temere O effuse eun tes, Syllae, alijsq. omnibus O numerum a pli rem uero , O honilem metum esciebant. igitur se quisque expedire: arma, atque tela tentare, in tendere : timor aliquantus ,sed spes amplis qui se uit Ioribus, est aduersum eos, quos saepe uis . /rant. interim equites, exploratumpraemissi, rem, uti erat, quietam nunciant. Volux adueniens quaestorem appellat; dicit q. ea patre Boccho ob niam illi simul, est praesidio mistum . deinde eu , . 'proximum diem me metu co unIti eunt .post, ubi cestra locata , O diei ucster erat; repente Maurus , incerto uultu pauens Syllam a

currit ; dicitq. sibi a speculatoribus cognitum , Iugurtham haud procul abesse; simul, uti noctu

185쪽

elam secum profugeret, rogat, atque hortatur . sta animo feroci negat se toties fusium 2.midam . pertimescere: uirtuti suorum fatis credere:giamsi certa pestis adesset, mansurum potius , se m , proditis quos ducebat, turpi fuga incertae , ac forsitans Hi paullo morbo interiturae uitaepare

rei. ceterum ab eodeU monitus, uti noctu pro cilicerentin , consilium adprobat: ac statim miliares cenatos esse in casris i ignes A qua reberrimos fieri, deinde prima uigilia ἴGtio egredi iubet. Iamq. nocturno itinere fess o ibus, o la pariter cum ortu solis castra metabatur; cum equites Mauri nunciant Gugurtha, circiter duum millium interuallo, ante eos consedisse. quod pol . qum auditum est; tum uero ingens metus ηHbros invadit: credere sie proditos a Voluce , O insed scircumuentos. ac fuere , qui dicerent manu uindicandum, neque apud illum trotum scelus inuutum relinquendum. At Dila, quamquam eadem existimabat , tamen ab iniuria Maurum probia 'o', bet: suos hortatur, uti fortem animum gererent: tu . . , N i Iacee ante a paucis I rems aduersus multitud . quanto sibi in proelio mῖnus . pepercissent, tanto tutiores fore: nec decere, siuem manus armauein, ab inermis maius auxilium in maximo metu nudum , O mecum in

in . in hostei uertere . deinde Volucem, quoniam Ο hostilia faceret, Iouem maximum obtestatus, Ne

sceleris, atque perfidiae Bocchi testis ad se castris

186쪽

nihil dolo DIta, ac magis calliditate Iugurthae; cui moesta spe rati iter suum cognitum esset: ceterum, quoniam neque ingentem multitudinem haleret; O stes, opesq. eius omnes ex patre suo penderent; credere, illum nihil ausurum palam, cum ipse filius renis adesset: quare optimum fagumderi ,permedia eius castra palam transire iseri, uel praemissis, uel ibidem reliLIis Mauris, lumcum Dila itum . Ea res, uti in tali negotio, probata: ac starimprofecti, quia de improuisio a cesperant, dubio , atque haesit ante Iugurtha, lac Eantas anseunt. deinde paucis diebus , quo ire i tenderatri, peruent- est. Ibi cum Boccho V mida quidam, Astar nomine,multu est famili riter agebat , raemissus ab Iugurtha , postquam fDllam accum audierat, orator , m Abdole θ

culatum Bocchi consilia: praeterea Dabar,Mas iem .su adae lius, ex gente Massa visae,cetem ma- rite o genere impar , c nam metier eius exconc ' bina orta erat ob, ingenii multa bona Mauro ca- . rus, acceptusque. quem Bocchus fidum Romanis . 3 , multis antea tempestatibus expertus , illico ad Cr '

quae populus R. uellet: colloquio die locum,tem pus ipsie deligeret : consulta siest omnia cum illo integra habere: neu Iugurthae legum pertia Mesceret: accitum esse , quo res communis centius gereretur: nam ab insidijs eius aliter c L ueri

187쪽

. periηη tuisse. ego comperior, Bocchum ma PAEnica fide, quam ob ea, quae praedicabat, mul Iomanos , Numidam spe paci det nuisse : multumq. cum a nimo suo uoluere Ibi tum, Iugurtham Romanis, an illi Syllam tria rete libidinem aduersum nos , metum pro nobis, suasisse. Igitur Sylla respondit, pauca se cor

.apare locuturum, cetera occulte , aut nullo, aut

qua Naucissimis praesentibus: mul edocet, quae . responderentur . Postqua- , sicuti uoluerant , congre s ; dicit se missum a consule uenisse qua stum as , pacem, an bellu agitaturus foret.' Tunc rex, uti praeceptum fuerat, post diem deci mum redire iubet; ac nihil etiam nunc decreui se sed illa die restonsurum. Deinde ambo in sua castra' sed ubi plerumque nodusprocessit; Sy

la a Boccho occulte accersitur: 'utroque ta

tummodo fidi interpretes adhibentur . praetereas Dabar internuncius d metia inaurat exsenten ita amborum: acstatim sic rex incipit. Numquam tori ratu ore , uti rex maximus in hac terra, ii O omnium , quos noui, opulentissimus , priuato homini varia m deberem. O mehercule sylla, te cognitum , multis oraritibus alijs ultro egomet opem tuli, nullius indigui. His utatum, quod ceteri dolere solent, ego laetor. fuerit mihi pretium, eguisse aliqua D tuae a stitiae; qua apud animum meum nilalcarius habeo. id adeo experiri licet: arma, uiros, pecunia n,postremo qui

quid

188쪽

IUGURTHINVM si ψι id a nimo libet , fume , utere: O , quoad uiues , numquam tibi redditam gratiam putaueris: sim-- per apud me integra erit: denique nihilnae fciem te ira stra uoles. nam, ut ego existimo , regem ammis, quam munificentia , uinci, minus stagiti sum. ceterum de reparestra , cuius huc curator missus es ,paucis accipe. Bellum ego populo neque feci, neque fa tum umquam uolui: fines meos ad uersum armatos armis tutatus sum . id omitto rquando uobis ita placet . Irrite, uti uultis, cum Iugurtha bellum: ego flumen Muluc o, quod inter me o Micipsam fuit, non egrediar , neque i trare Iugurtham sinam . praeterea , si quid meq. mbisq. dignum petieris , haud repulsus abibis.' dea Dila prose breuiter,stmodice epace, de communibus rebus multis disseruit. deni que egi patefecit , quod polliceatur, senatum Opopulum quoniam amplius armis ualuissent, non in gratia habituros: faciendum aliquid , quod illorum magis , quam sua, retulisse uideretur: id Meo in promptuesse; quoniam Iugur bae copiam feret: quem se IRomanis tradiasset, Dre ut i ti plurimum deberetur: amicitiam , foedus, Numidiae partem, quam nunc peteret, tunc ultro ad . Menturam. R primum ne stare: agnitatem, co-gmrtionem, praeterea foedus interuenisse: ad hoc e 1 9Metuere , ne fura fide usus popularium animos 'crinerter '; queisHIugurtha carus , O manii is essent . denique saepius fatigatus , leniter ex

189쪽

tum, posse coiulicionibus serum componi: qu

in casti a Iugurthae uenit: deinde ab illo cunZIa doctus, properato itinere,p diem οἱ I--r dit ad BGctam; O ei nunciat, re omnia, quae imperarentur, faceare,sita Mampanum confidere :saepe antea Romanis pacem conuentam,=μnra rum Bocchus, si ambilus consultum, O ratam pacem uellet, daret operam, ut Mia ab omnibus asi de pace ,in collinitium ueniretur ; ibro Di Sullam traderet: cum talem uirum in potes em

nauia, sed ob remp. in hostium tu e relictum m. Haec Maurus feci m i e dii uolmos, tandem

promist: ceterum dolo, an uero cunctatus,p

colloquiam uti depace ueniret ur, Bocchus 'ssam modo, modo Iugurthae legatu appellare benignae habere: idem ambobus polliceri. illi pariter laeti,

190쪽

fuit ante diem colloquio decretum, Maurus, ad se i s. bitis amicis , ac statim immutata uoluntate, remotis ceteris, dicitur secum ipse multa agitauisse, uultu , colore, ac motu corporis pariter atque .mmo uarius: quae scilicet, tacente i 5, occulta oris immutatione patefecisse. tamen po stremo Sy tam accersiri iubet ex eius sententia 'Numiadae insidias tendit. deinde, ubi dies aduenit nunciatum est , Iugurtham haud procul abesse cumpaucis micis, O quaenore nostro, quasi o uius honoris caussa procedit in tumulum facilliamum uisu insidiantibus. eodem mida cum se risique necessariis suis inermis, uti diotum erat, a cedit : ac Ilatim,signo dato, undique imul ex insiliis invaditur. ceteri obtruncati: Iugurtha De uinci res traditur, et at eo ad Marium deductus 2 est. Per idem tempu aduersium Gallos abduci-

sit gnatum . pub

postquam beAm confectum;'I gurtham ma nctum: duc nunciatum en i Marius consul absens famu s; ct ei decreta uincia Gallia: iri. Kalendis Ian. maina gloria coni sui triumphauit. Ea tempestate les,atque opes ci- .: uitatis in illositae.

SEARCH

MENU NAVIGATION