C. Sallustii. Crispi Coniuratio Catilinae et bellum Iugurthinum fragmenta eiusdem historiarum, e scriptoribus antiquis ab Aldo Manutio, Pauli f. collecta. Scholia Aldi Manutii index rerum, & uerborum memorabilium

발행: 1563년

분량: 440페이지

출처: archive.org

분류: 로마

221쪽

-bam, omnes'. victores diuitias contempsisse , O uictos cupiuit p. neque aliter quissum extollere sisse,indiuina mortalis attingere potest, nisi, omibis cuniae, O corporis gaudisse, animo indulgens , non assent do, neque concupita praebendo peruersam gratiam gratificans ,sed in labore, patientia, bonisq.praeceptis , O factisfortibus

xercitando. nam domum, auis uillam exstruere , eam. signis, aulaeis, alijsq. operibus exomare,

O omniis potius, quam si et vfendiim escere ;id est, non diuitias decori halere, sed ipsium illis flagitis esse. porro ii quibus bis die uentrem onerare, nullara noctem sine storto quiescere mos ubi animum , quem dominari decebat, feruitio oppressere, nequaquam eo postea hebeti, atque claudo pro exercitio uti uolunt. nam imprud-tia pleraque , se praecipitant. uerum haec,et sminia nudapariter cum honore pecuniae desinent,s neque magiri tus, neque alia uulgo cupienda Menalia erunt. Ad hoc prouidendum es , quonam modo Italia , atque prouinciae tutiores sint: id quod factu haud obsecurum est. nam ijdem omnia uastant, suas deserendo domos , est per iniuriam Hienas occupando.. item ne, uti adhuc, militiamum , aut inaequalis sit: cum alij triginta,pars nullumstipendium faciet: est frumentum id, quod ant praemium ignauiae fuit, permunicipia, et T. colonias illis dare conueniet, cumsipendiis emeritis domos reuerterint . a ae reip. necessaria, tia

222쪽

biq. gloriosa ratus sum, quampauci ssimis avo

si nonpeius uideturpauca nunc de fasto meo AF serere. Plerique morta es ad iudicaridum satis ingeni habent, aut simulant: uerumtamen ad reprehendenda aliena fasta aut di ta ardet cimn bus mimus ; uiuatis apertu os, aut linguaprompta uidetur, quae dicta pediore euoluat: quibus me subiectum haudpaenitet, magis reticuisse geret . nam siue hac ,seu meliore alia uispergefra me quidem pro uiriliparte di tum, et adiutum fuerit. Reliquum est, optare, uti, quae tibi placuerint , ea dij immortales approbent, beneq. eueniresinant. .

223쪽

C I o ero, quam dissicile , atqae a spe -- 6' s rum Duu sit, consilium dare regi, aut imperatori, postremo cuiquam mortali, euius opes in excelsio sunt: quippe cum illis con sultorum copiae adsint; neque de futuro qui quam satis callidus, satisq. prudens sit . quinetiamf-pe praua magis, quam bona, consilia prospere eueniunt: quia plerasque res fortuna ex libidi ne sua agitat. Sed mihi studium fuit adolescentulo remp. capessere : atque in ea cognoscenda multam magnamq. curam habui: non ita ut maginratum modo caperem , quem multi malis artibus adepti erant: sed etiam ut remp. domi, militiaeque, quantumq. armis, uiris, opulentia posset, cognitum habuerim . itaque mihi mesta cum animo agitanti consilium fuit, D am,modestiamq. meam post tuam dignitatem haberis , est cuius rei lubet periculum facere , duni quid tibi ex eo gloriae accederet. Hq. non temeVe, aut ex fortuna tua decreui; sed quia in te, practer ceteras, artem unam egregie mirabilem comperi,f-- per tibi maiorem in aduersiis, quam in fecis si rebus animum esse . sed per ceteros mortale illa

res clarior en , quod O prius defessi sunt homines

224쪽

DE . REP . ORDINANDA Ioci

laudando atque admirando munificentiam tuam, quam tu faciundo, quae gloria digna essent. equidem mihi decretum est, nihil tam ex alto reperiri posse, quod non cogitanti tibi in promptust. neqκe ego , quae uisa sunt, de re p. tibi scripsi,

quia mihi consilium, atque ingenium meum amplius aequo probaretur: sed inter labores militiae, interi. proelia, uictorias, imperium, statui ad-Monendum te de negotiis urbanis . namque, tibi si id modo in pectore consilii est, ut te ab inimicorum impetu uindices , quoq. modo contra aduersum consedem beneficia populi retineas: indigna uirtute tua cogites. sin in te ille animus est, qui iam a principio nobilitatis factionem di 'urbavit; plebem m. exgraui, uitute in libertatem rest suit; in praetura inimicorum arma inermis disi cit; domi militiaeq. tanta, O tam praeclaras cinora fecit, ut ne inimici quidem queri qui quam audeant, nisi de magnitudine tua: quin ac cipe tu ea, quae dicam de summa reip. quae profi

diu, aut tu uera inuenies , aut certe haud proculo ucro . sed quoniam Cn. Pompeius aut animi

prauitate, aut quia nihil maluit, quam quod tibi. Obsct i ita lapsius est, ut hostibus tela in manus axe t 3 quibus ille rebus remp. conturbauit, eis dem si re sti enda est. Primum omnium, summam potest pri moderandi, de uenitigalibus , --mptibus, hisci f.,senatoribus paucis tradidit,ple

225쪽

A D. C. CAESAREM.

n qihis quidem legibus instruitute reliquit diacia, tametsi, sicut antea, tribui ordinibus tradita sunt, tamen isdem illi factiosi regunt, dant, adimunt,quae lubet: innocentes circumueniunt: suos ad honorem extollunt. non facinus, non probrum,

aut flagitium obstat, quominus magistratus capiant: quod commodum est , trahunt, rapiunt epostremo, tamquam urbe capta, libidiue, ac licentia suapro lagibus utuntur. Ac me quidem mcdiocris dolor angeret , si uirtute partamsictoriam more sevo per seruitium exercerent. sita homines inerti simi, quorum omnis uis, uirtusq. in linguasta est, forte, atque alterius siecordia dominationem oblatam insolentes agitarit. nam quaesiditio, aut dissensio ciuilis tot tamq. illusti es familias ab sirpe euertit 8 aut quorum umquam uictoria an Atmus tam praeceps, tamq. im oderatus fuit e L. . Dila, cui omnia in uictoria lege belli licuerunt , tametsi a Sulpicio hostium partes muniri intelligebat, taram , paucis intersentis, ceteros beneficio ,

quam metu , retinere maluit . at hercule nunc cum Catone, L. Domitio, ceterisq. eiusdem fa- ἰmonis, quadraginta senatores,multi praeterea cu

lpe bona adolesce, ies, sicuti 'ostiae mactvii sunt:

cum interea importunii agens a hominum tot miserorum ciuium sanguine satiari nequiuerint: non orbi liberi , non parentes exacta aetate, non gemitus uirorum, luctus mulierum immamem e rum animuU inflexit, quin, acerbius in dies m le

226쪽

ia D faciundo, ac dicundo, denitate alios, alios cia tua uitate euersum irent. PQam quid ego de te dicam , e, i cuius contumeliam homines ignaui i uita suae a commutatre uolunt ἰ scilicet neque illis tantae uo

luptati est clamesius erantibus accidit 9 iamiam natio, quarito maerori tua dignitas: qui optatius at habent ex tua cala state periculum libertatis facere , quam per te populi imperium mari . iam mum ex mino fiet . quo magis tibi etiam atque iis etiam animo prostici dum in , quonam modori rem stabilias, communiasque. mihi quidem quae mens suppetit, eloqui non dubitabo. coterum tui is erit ingenii probare, quae uera, atque utilia factu putes. In duas partes ego ciuitatem diuisam a Lis tror, sicut a maioribus accepi, in patres, est plebem . ammis patrihus summa auctoritas erat, uis multisaxima in plebe. itaque saepius in ciuitatefecesofuit: semperi. nobilitatis opes dis a nutaesunt, et ius populi amplificatum .fedplebeso eo libere agitabat; quia nullius potentia superi, leges erat; neque diuitiis, aut superbia, sita b , , na fama, factisq. fortibus nobilis ignobilem an-- legat: humillimus quisque in armis, aut militia, o nullius honestae rei eges, fatis sibi, satisq. patriae

erat. sita, ubi eos paulatim expulsos agris, ineris tia, atque inopia incertas domos habere subegit coepere alienas opes petere, libertatem suam

, cum rep. uenalem habere . ita paullatim popu- , . is , qμi domin s erat cunctis gentibus impei ritabat,

227쪽

'C A D. C. CAESAREM i

ritabat, dilapsus est: O ,pro communi imperio , .priuatam sibi quisque feruitutem peperit'. haec

igitur multitudo primum malis moribus imbuta , deinde in artes, uitasq. uarias dispalata, nullo mo ldo intersie congruens, parum mihi quidem idonea iuidetur ad capessendam remp. ceterum, additis lnouis ciuibus, magna me spes tenet, fore,ut omnes expergificantur ad libertatem: quippe cum illis inbertatis retinendae, tum his struitutis amittendae

cura orietur. hos ego censeo,permixtos cum uel

ribus nouos, in coloniis constituas. ita et res militaris opulentior erit: et plebes bonis negotiis impedita , malum publicum facere desinet. Sed non inscius,neque imprudens sum,cum ea res agetur ; quae aeuitia, quae ue tempestates hominum iobilium futurae simi, cum judenaluntur omnia funditus misitari, antiquis ciuibus hac feruitutem imponi, regnis denique ex libera ciuitare futurum, ubi unius munere multitudo ingens in ciuitatem peruenerit. equidem ego sic apud animum meum

statuo, malum facinus in se committere, qui incommodo resp. gratiam sibi conciliet. ubi bonu publicum etia priuatim usui est: id uero dubitare aggredi, secordiae, atque ignauiae duco. M. Liuia Drusio semper consilium fuit, in tribunatu summa iope niti pro nobilitare: neque ullam rem in princi pio agere intentat,nisi illi audiores fierent homines 'fa Niosi, quibus dolus, atque malitia de cari

raerant . ubi intellexerunt , per unum hominem

228쪽

ia insi

maximum beneficium multis mortalibus iari: uidelicet O sibi quisque consitus, malo atque in do animo esse, de M. Livio Drusio iuxta, ac de ρ,-existimarunt. itaque metu, ne per i tam gratiam solus rerum potiretur, contra eam nixi, sua ipsius consilia disturbauerunt. quo tibi imperator maiore cura M'. amici, O multa praesidia phranda sunt. hostem aduersum deprimere, str nuo homini haud dissicile est: occulta pericula neque facere, neque uitare , bonis in promptu est . Igitur ubi eos in ciuitatem adduxeris; qu

niam quidem renouata plebs erit , in ea re maxime animum exercitato , ut colantur boni mores; concordia inter ueteres, O nouos coalesicat. sed

multo maximum bonum patriae, civibus, tibi, liberis, postremo humanae genti pepereris ,si studiumpecuniae aut sustuleris , aut, quoad res s rei, minueris . aliter neque priuata res, neque publica , neque domi, neque militiae regi potCl. nam ubi cupido diuitiarum inuasit: neque disicia plina , neque artes bonae, neque ingenium ullum satis posset: quin animus magis, aut minus mature , postremo tamen succumbit. Depe iam a diui , qui reges, quae ciuitates, nationes per opulentiam magna imperia amisierint, quae per uirtutem inopes ceperant . id adeo haud mirandum est. nam.ubi bonus deteriorem diuitiis magis Haris, magisq. acceptum uidet; primo aestuat,

multaq. inpectore uoluit: sed ubi gloria bonorem magis

229쪽

magis in dies, uirtutem opulentia uincit: animus

aduoluptatem a uero deficit . quippe gloria industria alitur: ubi eam dempseris, i aper stui

tus amatra, atque aspera est. ponremo, ubi disitiae clarae habentur , ibi omnia bona uilia scint, fides, probitas , pudor , pudicitia. nam ad uim tutem una , ct ardua uia eIi: ad pecuniam, Guacuique lubet , nititur: ct malis, O bonis rebus

ea creatur . ergo in primis auctoritatem pecuniae demitor neque de copte, neque de honore ex copuis quisquam magis , aut minus iudicauerit; si

neque praetor, neque consul ex opulentia , umex Agnitate creetur. sita de maras tu facilep puli iudicium fit. iudices a paucis probari,regnum est: ex pecunia legi, inbonsum . quare omnes primae civis iudicare placet ,sed numero plures,qua iudicant. neque Rhodios,neque alias ciuitares umquam suorum iudiciorum paenituit: ubi pro 'scue diues, et pareper, ut cuique fors tulit, de m almis rebus iuxta, ac de minimis disceptat. sed de magistratibus creandis haud mihi quidem absurde placet lex, quam C. Gracchus in tribunatu promulgauerat; ut ex confusis quinque classibus sorte

centuriae uocaremur. ita coequati dignitate, pecunia, uirtute anteire alius alia properabit . nec ego magna remedia contra diuitias statuo. nam perni de omnes res laudantur, aeque appetuntur,ut earurerum usus est e malitia pra i s exercetur. ubi e dempseris , n o omnium gratuito maius es. c

terum

230쪽

rerum auaritia bellua fera, immanis lammisanda en: quo intendit, opida, agros , fana, atque domos vastat: diuina cum humanis permisiet: n que exercitus, neque moenia ob stant, quo nusui siua penetret: fama, pudicitia, liberis, patria, atque parentibus cundios mortatis spolia . u rum si pecuniae decus ademeris: magna illa uis' auaritiae facile bonis moribus uincetur.atque haec ita sese halere tametsi omnes aequi , atque iniqui emorerit: ta en tibi cum futione nobilitatis haud mediocriter certandum est e cuius se dolum caueris, alia omnia in procliui erunt. nam hi, si uirtute satis ualerent, magis aemuli bonorum, quam inuidi essent . quia desidia, O inretia, Osupor eos, atque torpedo inuasit: strepunt, obtrectant , alienam famam suum dedecus existia mant. Sed quid ego plura, quasi de ignotis mem rem M. Biluti fortitudo, atque animi uis in corasulatum erupit: hebes lingua, magis malus,quam callidus ingenio. quid ille audeat, cuti consulatus maximum imperium maximo dedecori fuit Φ. L. Domitus magna uis est,cuius nullum membrum a fastio, aut facinore uacat i lingua uana, manus cruentae, pedes D ces; quae honeste ram nari nequeunt, inhonestissima. Unius ta men M. catonis ingenium uersutum, loquax , cassidum haud conteno .parantur haec disi lina Graecorsi sed uirtus, uigilantia, labos apud Graecos nutila sunt . quippe, cum domi libertatesuam per in ertiam

SEARCH

MENU NAVIGATION