장음표시 사용
41쪽
Και τις νεκρων κευθμιωνα κω σκοτου πυλας
Νarrat deinde Polydorus se a Priamo, jam Troiae saluti metuente, Clam ad Polymestorem Chersonesi Thracii
regem Cum magno auri pondere missum, et dum Trojaearee Stabant, Τροφαῖσιν, inquit, τις πτορθος ηυξομην ταλας Quis est vestrum, Auditores, cui non in mentem
statim veniat omerici illius versiculi, δ αυε αμεν ερνε ἶσος Hanc narrationem Polydori credibile est Virgilium in animo habuisse, quanquam is in historiae Circumstantiis quibusdam ab Euripide discrepat. Sed Trojae excidii primo nuncio audito, Polymestor
Fas omne abrumpit, Polydorum obtruncat, et auro
Vi potitur. Ut tamen Polydorus sepulturam et justa mortuis Per solvi solita consequeretur, a lutone impetraverat, ut cadaver suum in matris Hecubae manus incideret. Cum enim jam reditum in patriam Graeci pararent, adversis ventis detinebantur, quos phantasma Achillis excitarat, quosque non ante Placatum iri praedixerat, quam sibi ipsi Polyxena ad tumulum immolaretur. In proxime Sequente scena prodit Hecuba cum Trojanis mulieribus, somnio recenti exturbata et vehementer conterrita quo scilicet satale aliquod malum ad Poly-Xenam et Polydorum pertinens, sed minus distincte, Significabatur. Tandem supervenit nuncia Trojana, et partem Hecubae terrorum in veros dolores Convertit, narrando, quae Sit summi Graecorum concilii super PolyXena mactanda sententia. o decretum post paullo adest Ulysses executurus ; quem Hecuba ingrati animi accusat, et lyssis ipsius vitae a se olim servatae gratiam reposcit Ulysses non negat beneficium se aCcepiSSe
42쪽
Sed facto suo publicam utilitatem praetexit Polyxena Vero, nihil quicquam hoc nuncio dejecta, oratione liberi Spiritus plenissima, mortem, utpote vita ibi potiorem, amplectitur, et ad Achillis tumulum immolanda ab Ulysse abducitur eadem fortitudine fatalem mortis ritum excipit, quam fabulae partem Talthybius recitat.
Hecuba famularum suarum unam ad mare demittit, ut aqUam marinam ad Polyxenae corpus lavandum inde hauriat Famula, dum herae mandata exequi parat, Olydori cadaver foede laceratum, allis fluctuum ad litus ectum agnoscit, agnitumque ad Hecubam reportat. Hecuba, cognita filii sui morte, caedis auctorem ex re
ipsa divinat, et in primo statim doloris impetu vindictam
meditatur Agamemnonem forte intrantem auxilium ad vindictam suam exequendam postulat. Is, Xercitus Sui animos veritus, clam ei favere pollicetur, sed opibus
Suis palam adjuvare non audet. ittit igitur Hecuba nunciam ex captivis feminis ad Polymestorem, petitque
ut ad se quam celerrime veniat, magnum quiddam negotium e Cum eo Communicaturam. Polyme8tor,
nihil mali suspicans, Hecubae consiliorum ignarus, Cum pueris suis advenit Hecuba eum ficto colloquio de finet, avaritiaeque ejus spe des ossi thesauri blanditur;
tandem persuadet, ut intra tentorium, ubi Trojanae mulieres sedent, se comitetur. Ibi Polymestorem oculis, pueros vero vita privant Hecuba et comites Polymestor, dolore et ira exacerbatus primum muliere Persequitur; deinde Agamemnonis voce audita ejus auxilium implorat, postulatque in manus sibi tradi sceleratam Hecubam, ut ipse de ea poenas sumat Agamemnon eum
continere se jubet et quid fecerit, quid passus sit eXponere postea, inquit, dicet Hecuba; ipse litem hanc exmquo dirimam. Postquam uterque causam Suam e
43쪽
posuit, Agamemnon statuit, quod secit Polymestor, non Graecorum amicitia, sed avaritia sua stimulatum fecisse, quocirca vindictam ejus adjuvare detrectat. Hinc Polymestor ad furorem et desperationem convertitur Hecubae futuram formae ejus mutationem praedicit Agamemnonis et Cassandrae sedem a Clytaemnestra paratam. ΗΟCfit e veterum superstitione, qui hominibus vel morientibus, vel atroci Calamitate oppressis, vaticinandi vim tribuebant Graeci vento secundo a Thracia domum
In hac tragoedia legenda quisque pro se id esse Verum experietur, quod Quintilianus, non ita pridem a me laudatus, dixit Euripidem in affectibus iis, qui
miseratione Constant, Commovendis facile esse praeei-Puum. Quid enim emcacius esse potuit ad animos, modo non omni humanitatis sensu experteS, Commo-Vendos, quam reginae vetulae, in exilium et servitutem abductae, Conjuge liberis, fortunis spoliatae contemplatio λEt cum duo tamen Hecubae post tot calamitates adminiCula restarent, ea ambo una dies infesta matri miserae subtraxit. Sed ut ratione et via procedamus, Post breVem, quam dedimus, totius argumenti descriptionem, primo universam fabulae hujus oeconomiam, deinde singulas etiam parte Videam IS. Unita temporis severius, quam vel ipse Aristoteles
optaret, SerVatur. Unitas actionis non male Servaretur,
si drama junctis Polyxenae et Polydori funeribus fini
retur. Adeo arcte implicatur Polydori casus cum sororis morte, ut ille hane summa cum probabilitate consequi videatur. Hanc actionis unitatem sequentem adventum Polymestoris, et quae postea eveniunt, Corrumpere quissorSan Contendat, neque ego negare ausim. Sed cum ad eandem historiam et hocce proxime pertineat; cum
44쪽
eXOptandum sit, ut Hecubae in tot tantisque doloribus solatiolum tamen aliquid offeratur cum jus omne divinum humanumque Polymestoris supplicium magitet, multo plus ex episodii hujus additione lucraremur, quam unitatis lege migrata amittimus, nisi alia objectio hinc
Oriretur. Dum enim hoe episodium, veluti purpureum Pannum, tragoediae suae poeta assuere voluit, in incommodum haud leve imprudens incurrit. ecesse utique erat scenam in Thracia constituere, ut Hecuba ulciscendae filii sui mortis copiam et facultatem haberet. Νecesse etiam erat Polyxenam super tumulum Achillis
mactari. Dum autem utrumque horum in eodem dramate conjungere studebat Euripides, non vidit quantisso dissicultatibus impediret. Mira enim inconstantia nunc loquitur, quasi res in Troja, nunc quasi in Thracia gereretur. Non longe ab initio primae scenae ita Polydorus rem narrat v. 32.)
o in pluribus aliis locis Thraciam clare designat Euripides. Sed idem Polyxenam ad tumulum Achillis mactari narrat, quod in Trojano litore fieri oportuit. Ulysses igitur Achivorum principes monet, N. 133. ed. 3tioe)
45쪽
Et Hecuba cum Polymestore colloquens haec verba
Νolim autem hunc nodum ita quisquam Solvere Onetur, ut dicat cenotaphium Achilli in litore Thracio esse Constructum, ad quem trucidatam esse PolyXenam. Mirum enim esset, si Achillis umbra tantisper quiesceret, dum Graeci a Trojano litore ad Thracium navigarent; postquam vero jam in Thracia expositi essent, tum demum irasci inciperet, et sanguine Virgine placari postularet. Ipsa praeterea Polyxena dicit se tantula lucis usura frui, quantum temporis intercedit inter gladium et Achillis pyram v. 35.)
Sin Euripides scenam in Trojano litore finxisset, et omisso Polymestoris episodio, Polydori cadaver ibi jectum a fluctibus appulisset, fabulam denique funere Polydori et luctu Hecubae finisset, nihil ei ad accuratissimas tragoediae scribendae regulas defuisset. Sed dum plures
re uno eodemque argumento Comprehendere annixus est, contra verisimilitudinem et proprietatem peccavit. Hoc tamen vitium magis cogitatione quam Sen8 Percipimus. Quamvis ratio repugnare videatur, affectus nostri aciles se praebent, et tam blanda quadam tanguntur dulcedine, ut poetam non inviti, quocunque agit, sequantur.
46쪽
Hactenus de generali Hecubae oeconomia nunc quinam sint ii, qui praecipuas parte agunt, Videamus, et an apte et personis quas sustinere debent, Congruenter loquantur. Hecuba matris amanti SSimae, et reginae
dignitate atque fortunis exutae parte optime implet; Ulysses, ut sere alias apud Tragicos, Stutu8, ambitiosus, eloquensu nihil affectibus, omnia gloriae tribuens. Sub hujus persona oratorum Sui tempori mores graviter reprehendit Poeta, in quo libenter, quoties se offert occasio, invehitur v. 254.)
Polyxenae vero magnanimitatem et fortitudinem, ex servitutis impatientia et melioris fortunae recordatione Pro- DCtam, qui non miratus est, quis non maximis laudibus prosecutus Illud sorsan non adeo ad captum seculi nostri fuerit, quod tantum decori servandi studium Polyxena retinet, ut etiam inter moriendum, quomodo
decenter cadat, Solicita sit v. 566.)
Hoc tamen ipsum valde, ut videtur, veteribus placuit. Idem decorum in celeberrima sua Polyxenae tabula X-
pressit Polycletus, teste Polliano epigrammatum Scriptore in Anthologia:
47쪽
Adeo certe arrisit vidi hic Euripidis locus, ut bis ad eum respexerit, semel in elamorphosi ubi postquam sacrificii mentionem secit, ita pergit:
Tunc quoque cura fuit partes velare tegendas, Cum caderet, castique decus Servare pudoris.
iterum vero in Fastorum secundo Lucretiae mortem describens;
Nec mora: celato sigit sua pectora ferro; Et cadit in patrios sanguinolenta pedeS. Tunc quoque jam m0rien3, Ne n0 procumbat honeste, Respicit Haec etiam cura cadentis erat.
Sed cum vidius in dicto etamorphoseos loco ostri
vestigia subsequi deprehendatur, operae Pretium, ut Spero, fuerit, paullo accuratius totam Polyxenae orationem apud utrumque Poetam inspicere. Fortis et infelix et plusquam femina, virgo Ducitur ad tumulum, diroque t hostia busto.
Quoe memor ipsa sui, postquam crudelibus aris Admota est, sensitque ibi fera sacra parari, Utque eoptolemum stantem, ferrumque tenentem, Inque suo vidit Aentem lumina vultu; Utere jamdudum generoso sanguine, dia it. Nulla mora est; ut tu jugulo et pectore telum Conde meo jugulumque simul pectusque reteaeit. Seilicet aut ulli sertire P00Xena OsSem, Aut per tale sacrum numen placabitur ullum. Mors tantum ellem matrem mea fallere posset Mater obest, minuitque necis mihi gaudiar quamvis Mn mea mors illi, verum sua vita dolenda est. Vos modo, ne Stygios adeam non libera manes, Este procul, si justa peto, tactuque viriles
48쪽
Iirgineo removete manus; acceptior illi, Quisquis is est, quem caede mea placare Paralis, Liber erit sanguis, si quos tamen itima nostri ota movent oris, Priami os filia regis Mn lytiva, rogat; genetrici corpus inemtum Reddite: neve auro redimat jus triste sepulcri, Sed lacrimis: tunc cum poterat, redimebat et auro. Direrat . at populus lacrimas, quas tilla tenebat, Non tenet; ipse etiam siens invitusque sacerdos Praebita conjecto rupit pi recordia ferro.
Videtis, credo, Auditores doctissimi, vidi etiam in hoc loco luXurians ingenium. escivit, quod bene
cessit, relinquere. Quanquam autem Suo ordine, Suo arbitrio usus est Romanus Poeta, praeeipua tamen orn-tionis capita ex Graeco desumsit. os duo vel tria loca comparabimUS. Νulla mora est: at tu jugulo ei pectore telum Conde meo jugulumque simul pectu3que reteaeit. Haec manifesto transcripta sunt ex Euripideis sequen
Vos modo, ne Stygios adeam non libera manes, Este procul, a justu peto, tactuque viriles Virgineo removete manuS.
49쪽
ipse etiam sens invitusque sacerdos Praebita conjecto rupit proecordia ferro.
quod ex his Graecis expressit D. 564.)
Alius locus est, quem Euripidi debet vidius, non ille quidem ex Polyxenae moribundae oratione desumptus, sed in scena ex prioribus, cum primum Achivorum de se mactanda sententiam Polyxena audit Ovidii verba
sunt, Non mea mors illi, erum sua vita dolenda est.
Τον εμον δε βίον, λωβαν, λυμαν ,
Sed in hac tabula optime fere omnium partes Sua tuetur chorus ita quicquid canit ad re et personas accommodatum est ita nihil alienum aut arcessitum interserit. Quanquam enim in Euripidis solennibus vitiis enume
randis illud recensuerim, quod cantica nihil ad rem
50쪽
Pertinentia choro tribuat, vitium hoc in Hecuba saltem adeo eliciter evitavit, ut si pari cura in hac parte semperversatus esset, Sophocle ipso nihil inferior judicaretur. Infinitum esset, si per omnes tragoediae hujus Partes, quae vel propter vim ad assectus Commovendos, vel propter poeticum spiritum, vel denique dictionis elegantiam, laudem mereantur, discurrerem; unum tamen facere non possum quin tribu verbis indicem ex omnibus Hecubae canticis longe praestantissimum est illud, quo Trojanae mulieres Troiae interitum narrant, et negotia Commemorant, quibus quaeque intenta fuerit sub noctem exitiosam, qua Graeci Urbem ceperunt. Quanquam in animo ostrum habuisse videtur Virgilius, cum librum secundum Eneidos scriberet, pauca in eo expressa et testata imitationis vestigia apparent. Unus tantummodo mihi in praesentia succurrit locus, ubi Virgilius ipsa verba Euripidis aemulatus est:
Tempus erat, suo prima quies mortalibus aegris Incipit et dono divum gratissima serpit.
Sed, ut dixi, si omnia hujus tragoediae, quae laudem
mereantur, designarem, melior esset pars totius recitanda quod esset otio vestro, auditores, et patientia nimis secure abuti operis igitur aliquid, quod brevius absolvetur, potius mihi sumam, ut desectus quosdam et vitia notem. Euripides etiam vivus a popularibus suis impietatis suspectus habebatur, et sive hoc crimen Verum, Sive falsum 8Set, negari non potest, eum suspicioni nimium