장음표시 사용
301쪽
iudicis, qi iam multis locis comptam, & depravatam esse , Bamnius notat ad anuum Christi et 's. Et recte animadvertit pro fluitaris itineribas, legendum esse fatipatos. Eadem enim forma divus Hilarius in re simili dixit, exiliis satigatos Episcopos, in libello ad Uus Constantium. Sed non vidit idem vir magnus in d.
Lo manifestam transpositionem horum verborum, a Sacerdotis, quae malec
haerent his verbis : Quorum aetas bule in1uria a Saeerdotio remoabar. Est ergo legendum: Quorum aetas huic ἐπjuria repugnabat s & haee verna a Sacerdotio, reddenda sunt supertaribus verbis a quibus male divulsa, & legendum est : V xatos etiam a Sacra tu nonnullos orthodox-m Cisricos, id est, ab Episcopis ipsis, ad juticia publicorum Iudicum Clericos fuisse vocatos, male habitos, & itin ribuet satigatos. quod verissimum esse seriuens clausula confirmat, athibito principio d. legis: Atque Lee omnia per eos commissa, qui ad tegumenea frontis Sacerdotii nominis titulos preferebam. Sacerdotium enim in his libris proprie diciatur de Episcopis. Ideoque constituit, nec Episcopos, nec Clericos, quantum ad causas ecclesiastieas pertinet, ad iudicium ordinariorum, vel extraordinariorum
Iudicum esse trahendas. Quod igitur a Coni antino generaliter datum fuisse videtur Episcopis in quolibet erimine, coarctat & reii ringit. Idem tamen iusta
Clericis obseri andam esse decernit in causis ecclesiasticis caetera' vero causas a
saecularibus Iudicit,ut esse tractandas. Et notandum in d. lege quod ait: Nomense femorum, vel eorum qui Eccisa necessitatibus semiunt, pro Episcopis & Cisricis, Graeca phrasi . sie in Actis Adis. Erat 1ώrba hominum simul fere cxx. In
Graeco, ονυμάτων. eam term formam loquendi observare lilaei
cap. re i versicit. &- p. simile quid habent selini, dicunt enim nomen R ntianum, m Romanis. Et A schines, Θου ἰων ονομα pro Tliebanis. Quinta est Arcadii & Honorii , lex scilicet t. C. Thesiae De relisione, qua firmatur sententia superioris Constitutionis, quoties de religione agitur Episcopos convenit ivlicare ; caeteras vem causas quae ad ordinarios cognitores , vel adulam publici iuris pertinent , legibiti oportet audiri . Et hane Constitutionem nominaram laudat Ualentinianu; N .ir. ut infra 'cam. Est quoque eorumdem
Impp. d. L. 8. iuncta L. q. C. De Discopali audientia . Sed de his iam dictum est ad d. Constituti t. Constantini. Sexta est Honorii & Theodosii, L. i. C. Theod. D. Disio'. Delef er Chris. que recentare, & ampliare. videtur ius primum inductum a Constantio, d. L. ita Cl ricos, ait , non nisi apud Episcopos accusari eonυeuit. Clericos cum dicit , omnes sacrae legis Antistites& ministros intellisit. subjicit enim: I itur si Dis pus, vel Preis ter, Diaconus. oe quicumque inferioris loci chrissianae tegis minister, . apud Episeopum, siquidem alibi non oportet, &e. Hanc autem nemo non videt pertinere ad crimina Ecclesallicorum , etiam graviora : ideoque in fine d. c. ait : mis modi dumtaxat ea as Di vos sub test festione multorum actis audire λιebrent. quod valde notandum est, hoc solo caui habuisse Epistopos ius ast rum conficiendorum. Et hoc est quias evidentius docet Nov. JUiniani 83. -- teras causas, civiles, puta , & pecuniariaς, Episeopum sine scriptura tractare debere, ut recte Iulianus Antecesses exposuit: tibi, inquit, Episcopus causam dirimere isti , esentia siue sex ptiara atidiantur. & ex L No . recte Cui acius ad Nn i . colligit, neque ex libello Cleri os in ius esse vocandos, nFue ex libello sententiam esse dicendam. Fuit ergo hie vetus & solemnis ritus iudicii ecclesiastici ; & nominatim Socrates Himn Getis cap. i 3. lib. 2. docet in iudi-ein
302쪽
eiis Melesassicis permissum non suisse mi libellis appellatoriis, sive dunttariis;
quos vulgo apostolos vocant; ait enim Cyrillum iudicio episcopali damnatum, appellationis libellum dedisse judicibus: priora s, praetre Getesiast eam eo uet vidi rem hoc fecis riuus , ut tanquam in ptiblisis iussiriis, ώς ἐν μι-ὶν δι- ουρίμ, Iibellis uteretur avinatoriis. Quod tamen ita male quidam exa diunt , primum appellata Cyrillum a iudicio ecclesiastico, quasi ex Cinoribus non liceat appellare . Sed non dubito hoc a Socrate notari tanquam novum , & inauditum, more publicorum iudiciorum datos esse a Cyrillo libellos appellatorios. Provocaverat Cyrillus, ut idem Socrates docet, ad maiores Iudices, id est, ad Concilium Seleucense, in quo haec causa iterum ex appellatione agit, in est. Appellare erm ad maiores Iudices non est eonira regulam ecclesialii eam;
sed vii libellis appellatoriis, quibus uti selent qui in iudiciis publicis & tac laribus appellant. Quod autem d I. 4r. it, Clericos nonnisi apud Episcopos
este accusandoq; quia indistincte, & ineraliter dicitur, non videtur intelligendum esse de selis eriminibus ecclesiasticis, sed de quocumque erimine; ut quod supra docui datum esse a Constantio omnibus Episcopis praerogativa summe dugnitatis, hae Constitutione omnibus Clericis concessum sit.' Hoe autem ius Episcopis & Clericis datum , quia Ioarmes Tyrannus , de qu, vide Bisonium ad annum Christi 423. edicto abrogaverat, sublatis on nium Ecclesiarum privilem is in usum revocatum est a Theodosio & Valentianiano, L. uti. C. Theod. De miscopis or Clericis. vult enim Clerios, quos ad faeculares Iωdiras indiscretim, id est, sure ulla dillinstione causarum civili viri ,
eriminalium de ecclesiasticarum, debere deduci, infaustus praesumptis HSxerat , oi rapali audientiae esse reservandos fas enim non est at ditaui muneris miniastsi tem-ralium νοι. tum subdantur arbitris. Quod totidem verbis expressio reperio in Concilio Truleiano, cuius fragmentum dedit Antonius Augustinus , in Epit te Iurix Poniificii, lib. 29. tit. io. east. 38. Cleriei Monachi Inter se negotium aliquia habuerunt, a suo Ois ρo aιι diantur, non a faecularibus; fas enim non est, ut, &c. Est autem Concilium Francicum, celebratum in rum Trocleiano dioecesis Remensis, ab Herem Arehiepiscopo, ut docet Fladoa dua In Hi ori Fectissast. Raem usi: ut ex hoe loco observare liceat Ecclesiae Gaulicanae Parem fuisse Iuris Theodosiani peritissimos, quia alio latius docui. Caeterum usum Iuris a Theodosio & Ualentiniano in d. L. tili. restituti , observo in posteriore constitutione eorumdem Impp. quae extat in fine secundae rei et Concilii Ephesini. vult enim sedente Coracilio nullam omnino eausam , sive pecuniariam, sive criminalem, vel in sacra Synodo, vel etiam in pnblico& saeculari iudicio ad ruis aliquem ex Patribus , scilicet Concilii, agitari posse; ne qui Concilii ergo evocati sunt , priratis litibus & eontroversii et distringantur. Quod autem ait, in publico iudicio, reserendum videtur ad causas e & pecuniarias , de quibus ordinario iure tantum agi potuit apud Iudices publicose criminales vero omnium Clericorum causas Episcopi tractabant , &
Sed hoe ius deinde immutatum suit a ValentInianci post Theodosii obitum, ut docet δε- i. De Di p. iudieiis, quae extat in Collectione Aniani; Sc statim initio ostendit, incertum & ambiguum fuisse tu , quia ad constituendum iu elum Episcoporum tot constitutioni,n inductum fuisse docui: De vis pati , inquit, iudicio diuersorum saepe causatio es : na ulterius querela noceti, ne sy
303쪽
est praesenti Lee sniri. Dubitatio autem fuit, vel causatio, non solum in exul Clericorum, sed & in causin laicorum, de qum ex Constitutionibu et Areadii &Honorii, id est, ex L 7. & 8. C. De Disco' audientia , ex consentu litigantium cognoscebant Episcopi. Hanc ergo controversiam & dubitationem sic esse discinagendam censet, ut ii iis , pecuniaria scilicet, vel civilis, vel criminalis, orta sit inter Clericos talos ; consentientibus litigantibus habeat Episeopus licentiam iu-
icandi, praeeunte tamen vinculo compromim. quae verba non satiς animadversa, didistenter notanda sunt. Idemque permittit laicis , si consentiant ex eo
promisso. Et hoe quidem iam concessum fuisse L I.7. prima fronte videri potest, nec novum ius hac in parte condere Valentinianum: nam d. L. . nominatim. ait, ex con se partium Episcopos posse coMoscere more Arbitri sponte restantis id est, Arbitri ex mutuo consensu, placito, promisso partium sumpti. . Sed obiervandum est duplex esse compromissum. Alterum nudum, quod i proprie & abusive compromissum dici potest, eum nuda conventione compi mitiunt partes in Arbitrum, nulla addita ili pultatione poenali, L. . C. De r raptis. Alterum eii compromissum, quod in L i. dicitur iure perfectum, ideli verum, & proprium compromi illam , mutua stipulatione prenati firmatum . Primo easu Arbiter recte dicitur sponte residens, ut in L L. 7. Nam nee cogi 'potuit sementiam dicere, L. 3. 3. Ait Praetor, L. Irrigatores, i. I. E. De receptis qui Arbitri recep. Et hoe quoque casu potuit altera pars ab arbitrio impune discedere invita altera. Et hoc est quod Fulgosua recte observat, ex his verbis d. c. 7. Quod iis etiam obesse nou poterit, nec debebit: quos ad praedisti nil Hs examen conventos potius adfui e , quam sponte veni e constiterit . ut quemadmodum susceptum arbitrium potest Arbiter libere reiicere; ita quoque liceat partibus in quacumque parte cognitionis libere discedere ab ari,itrio; & neces, saria sit constans & perpetua via untas litigantium usque ad causae exitum. Secundo vero casu cogitur Arbiter sententiam dicere, & partibus ab arbitrio discedenti poena conlinittitur. Non eli ergo quid speciale in Distam, qui in L L. dicitur cognoscere more Arbitri sponte residentis, ut glossa & in te pretes male censent; sed generale in quocumque arbitrio ex nudo compromisso
Ex quibus iam id cunctis clarum est . quod Valentinianus in hae Novella ad
iicit: Uraeeunte tamen vinculo com omissi, id eli, ut loquitur L L. i. ex commmissa iure persecto ; & stipulatione poenali, ex qua nascitur obligatio; quae vinculum dicitur, ad differentiam nudae e ventimis : quam interpretationem nondum, quod sciam, anima lys sana, verba sequentia valde confirmant: Aliter
eos Iudiere esse noσ patimur, 'is voluntas jurgantium intrem ita , ut d stim θ', conditione praecedat . id est, interposita conditione ex stimatione δε alii, quae perficit compromi illam; ut ex vinculo compromissi liquiti constare postat , Epiti pos tanquam compromissarios Arbitros, non tanquam Judices iudicare. Idem compromissum desiderari quoque in causis Judaeorum ad Patriarchaς ex nudo consensu deserendis, diligentius observo ex L. Iudaei, C. Theod.i m fulis dies. iam obiter adnotata ad cap. a. ut Iiceat Judaeis anui Patriarchas litigare,
praeeunte ramen compromisso; quo interposito, Patriarcharum sententiaς provin
ei ales Iudices exequuntur, ut si ab ipsis Magistratibus Judices dati essent . iacuo & illul consequens esse videtur, mile Magistratum hos Arbitro; ex pe uecto compromisso sumptos Q vero sistentiam dicere,. Eι hara dicterentiana
304쪽
Mnstituere videntur ex diistis tammtutionibus Areadii &-Honorii , inter Pa triarcha i ludaeorum, & Episcopos Christianorum , ut non liceat Iudaeis eligetis
a bitrium Patriarcharum sine vinculo commmilli; Christianis vem liceat etiam ex nuda voluntate; ut haec morentia deseratur Episcopis, ut cogi non possint, Magistratibus sententiam dicere, sed sint vere Arbitri, sponte residentes, ut ait d. L. a. Quibus adde, sententiam dictam a Patriarchis, comparari sente
tiae dictae a Iudice dato a Magistratu, id est, a pedaneo Iudice, quam exequi et Magistratus, L. A diis eis , d. De re iudici a qua , si ex compromta datus si, appellare non licet, L. fu, U. De appellat. Sententiae vero dictae ab Episcopo hane reverentiam esse adhibendam ait d. L. 8. quae debetur sententiis Praesem Praetorio, id est, celsoribus Magistratibus; a quibus appellare non licet.
Constantinu , si adhibentia fides Sommeno, prima illa Constitutione de qua
dictum est, permittens unicuique adversarium etiam invitum trahere ad ioiaehim Episcopi , nominatim dixerat sententias ab Episcopis prolatas, alicuum Iudicum sententiis plus habere aucti ritatis , tamquam ab ipsis imperatoribus prolataq; & ab iis non licere appellare: easdemque per ipsoς Praefecto Prati rio, vel per alios Magistratus esse exequendas. Arcadius & Honorius, qui utrius. que partis consensum desiderant , eam reverentiam deberi sententiis Episcis tum, quae solet praeflari sententiis Presecti Praetorio, a quibus non licet provorare; & per Iudicum ossicia, ne sit cassa episcaelis cognitimideisitionem ex tutioni else tribuendam: ipata se capiendum esse videtur , ut iubente Epis potendantur inciales Iudicum exequi sententias Episcopi ; & propria auctoritate possit Episcopus executores compellere, tanquam Episcoporum hac in parte mNnistros a lege datos. Et ita ex se. Iustin. 79. executom sve Metales M sistia tuum, qui non paruerint iis quae in matiam iudicii episcopalis in d. vilia emstituta sunt, ab ipsis Episcopis auctoritate propria eoercentur , & co
liciuntur in decanicum, ut eo loco tamquam carcere contineantur. Decanica,
vel Diaconica, ut in L C. De Liretici quid sit , erudite docuit Franciscus Pithcem ita ala r. ad JHian. Antectississe, quam & Graxis passim vocari o
Vemmenimvero ex M. Constitutionibus tanta auctoritate delata sententiis Episcoporum, primum a Constantino, deinde ab Arcadio & Honorio: consensun hie nudus litigantium non tam videbatur arbitrium constituere , quam v
rum, legitimum & ordinarium iudicium p maxime in causis Clericorum, quas Decreta pontificum ab Episcopis audiendas esse passim definiebant . In causis vero laicorum, videbatur hic consensus veluti prorogare iurisdictionem; quod ex lege Iulia permissum suit, ut consensus litigantium possit sacere competentem Iudicem, qui alias incompetens est, 1. r. & L. a. r. E. De iussiciis. Et ita sensim invalescebat auctoritas Dii ruporum tam in Clericorum, quam in late rum eausa; quam addito perserat compromissi sufflamine stringendam esse eensiit Valentinianus, sive res agatur inter Clericos selis , sive laicos stilos: Z.ia
constat, air, Episcopos Io km legibus non habet nec dealiis causis praeter reliis onem posse eo noscere. Et in hane rem utitur auEtoritate L. I. C. Theia. Dereligione. Ideoque ex eompromissi tratum vinculo iudicare posse , ex causa eompromissi,
tanquam Arbitros veros, & perfectos; non ex ulla praesumptione iurisdictionis propriae, vel prorogatae: hoc enim Moere , & p aestare videtur persecti vinc . lung
305쪽
I CIecleis, vel laicis, pateat episcopale iudicium: Si ambo eiusdem esseti λευatores nolint, vel alteruter; inquit, publicis letibus, tura eommmni, id est, apud saeculares Iudices; quod qua ratione inductum sit, docere te ravi. Sed male me habet quod lubiicit in secunda parte r Sm vero petiiιν laiactis, seu in civili, seu ia eriminali causa, euoslibet Lei Clericam , id est, cuiuicumque gradus, vel dignitatis, ahersarium futim,s ita magis eligat, mr a tuo itatem legitimam in publico judicis respon Ioe een 'llat . Ex quo illud quiadem evidenter sequi vidi, Clericis nullum esse proprium forum ecclasa. licum, vel in civili, vel in criminali causa: & hae in parte facessere regulam Juris , ex qua Actor sorum Rei tequi debet; quam tamen in contrario calii obiervari vult et In Clerico, ait, petitore eo equens erit, ut secun m teges pulsati sortim sequarti ν. Et tamen si laicus Actor, vel Reu , ad Episcopi audientiam praestat assensiam. recte iudicium procedere poteli, quod totidem verbis scri pruin est ind. Novella, si laicua Reus st: si vero petitor, id qui que tonare videmur ve
ba idpra scripta: D id mvis eligar , de quibus tk hoc quaerendum relinquitur, an haec electio, sive consenius latet petitoriri , approbantis judicium Epii copi non solum in civili caula, de qua.minus dubitari paleii , sed & in criminalilaeum habere pol sit: & rurias an susticiat consensus nudus sne ilinulatione poenali, & compremissi vinculo, quod in prima parte necessarium ei Et si verum amamus, ablurdum esse videtur admittere compromistum iὴ cruminali caula, eontra id quod definitum eli ip L. Non distinguemus, 3.Julianus, P. De recepi. qui arbιtrium recep. Et maminatim d. L.7. De Di ορ.aud evia ait Arbitrum t se emnoscere ex eonsensia litigantium, more Arbitri sponte reddentis in ciuili nes 'tio, ubi glossa recte notavit, non licere qumu modo com--mittere in criminali negotio; ut haec potius videatur Valentiniani mens, non tum in civili causa, in qua dubitari non potvit kaed & in criminali posse Iaicum, si id magis eligat, quemlibet Clericum reum eonvenire , etiam inviutum, apud Judicem saeta arem. Cum enim superioribus Constitutionibus Comstantii, Arcadii & Theodosi, constaret caulas criminales Clericorum , praese timque Epii coporum, apud Episeopos tantum esse tractandas , quod quidam tantum procedere in criminibus ecclesiasti eis contendebant ex d. I. a. Od. Da Epis p. iudicio, & ex L L. i. Od. Theod. De religione ; ut vix obtinuisse via deatur in omnibus, &, ut iam dixi, promiscua plerumque de criminibus Cl ficorum cognoscebant Julices ecclesiastici & seculares: hoc incertum,& ambitiguum ius in hae secunda parte potissmum decidendum, & remedio novo temperandum suscipit Valentinianus; nimiam enim Episcoporum aucto itatem semper ialpinam habens, eam non aperte, sed cuniculis oppugnat.
Antea diei potuit Clericos habere saltem in eriminalibus causis proprium s rum ecclesiasticum; quia ex dd. Conisnutionibuet, de his Episcopi iudicare se tuerunt, non publicae potestates: quod omnino abrogare noluit , sed hoc constituit, id omne esse positum in arbitrio & potestate Actoris, ut si id magis elitat, compellere possit Clericum reum in publico iudicio respondere. Et sie cticit, ut Clericus nullum habeat proprium forum ecclesiasticum , a quo invitus extrahi potest ab Actore: neque e sensiam laici, sine quo non procedit iudicium episcopale, dici polle proprium serum Clerici. Esse ergo quosdam iudicii genus extraordinarium, & irregulare , quod sibi non vindicat Episcopus proprio quodam iure; sed interveniente coisensu Actoris, hic enim constititit ius
306쪽
esum Episcopi, τ' nominatim forum legibus non habere dieit risi es rem stare, ij est, certi, &'indubitati jurae esse; nee de aliis'causis praeter, religi
nem posse cognostere; ut hanc solam e nitionem integram relinquere vide tur. Nam pertinet haee Constitutio ad emeras civiles Meriminales causas, quas ita tractari permittit apud Episcopum, ut pc it tamen petitor invitum trahere
Clericum ad iudicium saeculare, etiam in eriminalibus causis , ipsis Erii pis non exceptis, neque Pre teris. His tamen reverentia sacerdotii hoe indulget duobus easibus, ut ii iudieio publico ex lege Iulia de vi agatur , vel ex lege
Cornelia de atrocibus iniuriis, possint eonstituere Procuratorem; et si regulariter in causis criminalibuet Procuratorem habere non liceat. In caneris vero nem
iis criniinalibus Epis os , & Presbyteros eommuni iure censeri , & teneti per se iudicium labire. Pendet er 3 hujus iudicii eriminalix Constitutio ex voluntate Actoris, & qu,
dem nuda, si ex emi, criminali accusare vult Clericum; hoc enim eas nullam compromissi causam possumut comministi , ut iam di,tithin causa vero civili etiam hoc eatu, cum petitor laicus est, necessarium esse videtur compromissum; ut in contrario cam, ii Clericus petitor sit, tenetur sequi forum laici, , est , tit disium est, adversarius suus ad Disopi audientiam Μηn praesar assensim . quae 'sunt intelligenda de astensii compromissi vinculo e strinam. Et hoe tam tum pi edere potest in cavia civili; neque enim hoc videtur admittendum ex
consensu laici rei posse Epit pum cognostere de crimini et lateorum. In sep xiori casu, si laicus pedior sit, nominatim dixit, seu in eivili , seu in criminali causa: in hoc veto easu Cleri ei petitori et, tantum dixit teneri Clericum agere in foro pultat it nisi, ut di m est in prima parte Novellae, ad piscopi audientiam praejui agen m. quod in ea ita civili tantum procedere potest. Et haec est, opinor, sententia d. N . Vatintiniam , euiuet fummam liceat nobis breviter conficere, ex verbis Marciani Imperatoris, in L. Cum Clericis , Cou. De Episeo ι o Ctiris. Cum Curitis, ait, pareat epis atra avdientia , vin tuus tamen Actor Hu. Quod postquam a illum ruit tam in civilibus , quam in criminalibus causis. lebant plesumque implaeabiles Actores , ut fit in judiciis saxulari biis, Clelicos vexare, ac vix in Episcopum contentire: ide que Marcianus Constantino, itanis Clericis Me summum privilegium dedit ,
ut conveniri tantum pollini tam in civilibus, quam in tes nati hin causis in eminentillima Practem Praetorior tis alent, Oum tors ea es mises myremere Partiment. Caneriis vero Clericis , qui non sunt in urbe, imperatores locuti Leo & Anthemius Me consequenter dederunt, ut in civiliabus causis apud suas Judices ordinarios, id est, provinciae.Rectores & Praesta conveniri tantum pollini. Et hae sunt Constitutiones quae de episcopali budiuio
Restant Novellat Juliiniani, de quibus paucis dicam.
Ac primum, Justinianus in Λου. q. Monachorum utriusque sexu eausas ama Episcopos hamum tractari vult; est enim generaliter accipienda, non, ut qui dam volunt, te Sanctimonialibus tantum, quarum, fateor. vel propter mereristiam sexu; pinu mam curam suscipit Ditinianus. Sed recte veteres tam Graecuram L n huerpretes, eadem Vmstitutione Me quq ue Monachis aeri vesse eensent. Et Jiutinianus ipse inirmat Nou. 83. qua ius quod d. Alatu iam de derat, ut ait, reverendillimis Monachis; tra ullam esse eenset ad Cloicos .
307쪽
rem, cimias tractari vult ab Et copis sine strepitu & se rura , iam chmi ad L. V. G. Theod. De Episcopis Gerre. Nec agnosci dissere
tiam quam Iulianus Antecessor adnotavit, Gns t. r. cap. 267. nis verbis: restitutio tenes m Monachis.. Item tu Samesimonialitas , quamvis seia tu miangsterio nos degant; quasi sint quaedam Sanctimoniales extra monasterium vupantes, ad quas speciali quodam privilegio sexus h n Conili tutio trali is sit
non ad Monachos qui extra monasterium vagantur . Non videtur Iulianu; intellexisse verba quae sunt in Epilogo d. Conintulicuis quoium hic G rei siue eum sensus, hanc Iegem valere in Monachis, virginibus di mulieris ua: otu, id est, coni Gratis , in monasterio degentibus ; quia de his. tantum utriuilis sexus Monachis curam suscipit , quorum vitam, & disciplinam satius proba
tare, & dormire in monasterio, eateris omnibus insener habitis. De Clericis vero emtam quoque smmam d tam oste propria lege, id est, LP tu 33. quae, ut ecepi dicere, constituit Clericos ad saeculares Iudices non Aletrahen , & debere Episcopum eausas Clericorum tractare brevitor ne scripes in . & sine dispendio, χυμ id est, sine. praestatione sportularum, quae in secularibus intactis praeitantur, vel executoribus, vel Iudicibus, ab Actore ARem ut in Nov.8M eap.9. Id ue in Concilio Uemensi cap. 23. dicis: ur sporatulae eontradictae; ut contradictum iudicium, in L. 34. E. De legib. cum scilicet utraque parte praesente, Actore asserente, & Reo contradicente, causa cognita actum est, non μυηo si ut limitur L ult. E. Ad Trebell. In hane rem in segnis est interpretatio veteris glossarii et ex contrauiolisne, 'εξ ἀρτιπὴ σνους τοῦ u mi διαγνωσιν : nec talicitanda lectio d. L. 34. addita n latione, non e ure dicto, quod veteres glossinraphi male tentant; nec cum Graecis.legendum pro mradicta, hoe seri , si consuetudo contradicto iudicio confirmata sit. Sequitur in L Nov. 83. Iudi m saecularem tamen γ' de ea s Cleric rum cognoscem, eum non potest Episcopus negotium definire , vel propter ne-eotii Pralitatem, vel aliam quamdam dii sicultatem, διά τω του πρά γε ατος φύσW, ου διά τῶν ἰσως δυσκολιαν. Finge negotium esse in quo de apicibus iuris dispina ius,
ut in I. Si fidui Gr. 3. aedum, si M Διὶ, & causam ex subtilitate Juris
ita intricatam esse, ut nec aria si summa petitia suris: potest hoc casu negotium remitti ad Iudices saeculares , quia hoc des ierat ne iii natura ,. id est, qualitas causae, ut in I. 23. .uti. A. De is bus: quae talis est, ut diligenti Ela accurata inquisitione indaganda st; non planaria ista, & velut domestica dist platione Epis hi , qui suscipere videtur negotium tamquam Arbiter honora rius, non tamquam Judex. Eleganter L. Redit ita, Coae De F piscop. re Clerici iuncta L. Confisa, Cod. Da Gam. opprobrium esse Clericis, s se velint pertims ostendere rerum sorensum . Ex hac ergo causi itur ad Iudices saeculam, propter dissicultatem quam parit natura negotii e vel propter quamlibet aliam trinsecus assumptam , puta ex peti a Epis pi Ecclesiae necessitatibus districti ; ut de Magistratibus ait L. a. CU. De m viis Iudicibus; vel potius e per a litigatorum , qui ita sint moros & difficile , ut nullam conciliandae pM in rationem inire prit Episcopuη, qui hoc potissimum agere debet ut litem
dirimat amice, κατα φιλικα - ἱ συ, ut loquitur Nov. 86. & ita primo casu ΠΟ-ratur vitium quod habet res, vel negotium et secundo vero vivum personarum
308쪽
ex sela emctatione perinlittitur Actori aeredere ad Iudicem saecntarem . Ethoe est quod generaliter eonstituit Iustinianus, de quacumque causa Monach
In eriminalibus vero utitur distinctione eriminum, quam superioribus Constiam ionibus, & praesertim L. Cod. Theod. inductam fuisse domi. Nam vel es crimen egens, ut ait, c/stigatione ecclesiastica Canonibus constitutae vel est citimis civile, id est, publicum, quod pertinet ad ius publicum & commune, nimad religionis observantiam, & disciplinam ecclesiasticam. Primo easu cognos re Episcopus: secundo Iudex publicus . quod receptum videri exemplo delicii mi litaris, & communis iuris, Cuiaeius docuit . Sed antequam de daninato Cl rico supplicium sumatur, inradandus est, A resecrandus ab Episcopo. Hoe autem ius d. N 83. a Juiliniano inductum, & partim translatum ex si perioribus Constitutionibus, valde deinde ab eodem Justiniano immutatum fuit, Nov. 123. ubi alias ineri distinctiones, quibus coamat & restringit auctoritatem delatam Episcopis, d. μυ. 8ῖ. Nam causas pecuniariaet contra Clericum ti Monachum, ab Episcopo tractandas esse censet; & s utraque pars acquieverit, teneri Iudices saeculares competentes, id est, Magistratus loci, perfectae odi
tioni tradere sententiam, tamquam executores a lise dato , ut supra d ia& hoe est quod ait: IMbemtis per uri Iudicis, me. Sed si quis litigantium intra decem dies contradicat iis quae ab Episcopo iudicata sunt , Juὰici saeculari permittitur examinatio & retractatio causae ab Episcopo iudicat aer qua in re seminaequat sententias Episcoporum sententiis Arbitrorum 'a qui et licet disces re , sive ex consensu nudo , sive ex compromisso menali sumpti sint Arbitri t
tuta tamen poena ccmventionali , ut nominatim ait μυ. 8a. ωρ. it. licentiam habeat Reus ab lili quae iudicata sunt discedere, & ad Iudices minarios accedere.; non per modum temnis appellationis ; velissimum est enim quod docui ad tit. De Arbitris , Iure Civili non appellari a sentemia cujuscumque Arbitri; quia appellatur tantum a sententia Iudicis ordinarii , quae perfecte diabsolute sententia dicitur: sed per modum potius simplicis & nudae querelae,' qua profitetur Reus se nolle stare sententiae Arbitri . Et ita hoc casu non a
pellatur ab Episccetio ad Iudicem saecularem , adhibitis his quae in solemi appellatione requiruntur; sed licet libere discedere, & ultro accedere ad Judicem saecularem; a quo si approbata fuerit sententia Episcopi, non licti victo herum interpellare iudicium saeculare , ik per appellationem adire alium Iudicem sumperiorem . nacque in parte tribuit plus Julfinianun sententiae biscopi , quam sententiae Arbitri, qua eonfirmata a Judice ordinario , admittitur appellario ad Iudicem superiorem . Si vero a Judice ordinario Episcopi sententia repromtast, tunc locum habere vult appellationem ad Liperiorem , & hanc secundi ordinem legum referri & examinari. Et hoc est. quod in causis pecuniariis O tineri vuli Iustinianus. In ea s vero criminalibus, nulla habita ratione superioris distincti mis, etiamin eriminibus publicis, dc civilibus , quae non pertinent ad religionis observam iam, rationem quamdam iudiciorum induxit inter Episcopos es Iudices, fere desii tam a iure cuivi primum auctorem suisse docui Valentinianum d. Nov. 124 quam supra fi seliter exposui. Ex hoe autem iure potuit Episcopus de commum vel o blico erimine Clerici cognostere, si id magi Higat accusator , & si apud
309쪽
ris h. quod ea in forma dictum videtur, qua in L. . CH. De essela Remst. νμυmeiae, si minor Iudex verita em lavelli gavdiit, nulla maiori irrogatur ins mi a. Si, inquam, Epii pus censeat CI cum L gitimi 'ationibus conviebuneisu conclamnandum , debet Episcopum i undum ecclesiallicas regulas Clericum e victum deponere, & degradare: Et tune, inquit Iustini nus, depositum C ricum eo refrendit I inieου eo etens , id est, Praesemis Praetorio in uria; Praeside; vero provinciae in provinciis, juxta Constitutiones Martiani, & Letois, id est, L. Cum Clericis , 3c L. Omnes, Cia. D Disim. Gerie. & m . gr.
Judex autem e moriem secundum L ges litem examiliare , & eaiisae finem in ponere debet, me τά του νόμουs τά δἰκ- πέρας αυτῶ ε --ταθσω.
Tentare quis potest haec verba hunc sensum habere, Iuditem secularem hoo tantum fine litem qxaminare ut iam damnato ab Eoiscopo poenis ecclesiastisis Clerico, inferat ultionem legibus congruentem r sed niς plane verbis permittiatur Judici saeculari iterata cognitio causae , cui secundum leses finem imponere potest, id est, vel condemnare, & afficere poenis civilibus . iam damnatum es, Episcopo poenis ecclesia ilicis ; ves absolvere in foro saeculari; vel pronuntiare sibi non liquere , ex solemni iudiciorum sermula . Hanc interpretationem efflagutant verba lustiniani a Iuliano fideliter exposita, Constiti cap. M. Tuue, inquit, competens Iudex eo rehemiar ipsum, criseundum leges imi imum ire meus siuem ei imponat .. asserva quod ait, finem causae imponere Iudicem saecula rem, non, ut in g. set congruentem imitas ultionem inserae; eontrario stiliocet casu, cum iam mistat, vel ex praei isto Iudicis saecularit, sententia don dat innia eminuenter , & ex praejudso Iudicis tacularis ab Episcopo prolata , Clericum omnino esse damnandum. Potest ergo Iudex saecularis libere , secundum leges , vel ad decretorium stilum, ut Seneca loquitur Da clementia. &tristem sententiam accedere,.condemnare, vel ab luere a poenis civilibus, Claria eum iam damnatum poenis ecclesiallicis, si hoc ei videatur legitimum. Sed vice versa , si accusator prius adiat Iudicem saecularem, & per legitimam disceptationem erimen probatum sit; tenetvr ludis iacularis Pecta & mcime in titio Episcopo tradere; & si in ipsis cognitum fuerit proposita crimina Cl xicum admisisse, deponendus & radandus est. ab Episcopo , secundum ecci salii as regulas; & tandem a ludice seculari eondemnaeiam , secundum leges ei viles: sin autem Episcopus exillimaverit gesta non esse legitime confecta, neque ex his convinci posse Clericum ἱ differre potest degradationem , & ses
dere exemtionem iudicii saeculariis. Delenda est autem parilauta , illo loco, in veteri interpretatione Nov. I 2I. eam et i *. r. Tum liceat di re nuda e More, seu gradu accusatam min novi , legendum, liceat ei diserte , nudare , oe. in Graeco enim legitur, υ τμθ γυμνῶ- ι τιμῆς. Et rime Iulianus Antecesses: Liciat ei honoris exoviationem dis me, vel gradus. Et tune tam ab Episcopo, quam a Iudice seculari, negotium ad Imperatorem rese Nidum est, ut ipse de hae eausa diligentius e notat in sacro
eonsistorio. Primo casu, sententia degradatimin dicta ab Episeopo, non potest i se aegre serre absolutionem Iudicis taculari sed potius hoc habet in votis Clericum iam damnatum' enis ecclesiasti eis. non a i suopliciis logibus ei vili et inducti e secundo casu, nondum Doctoria sententia a Juvie saeculari lata , s,llia itus est Episcopus de salu e Cle lai, ηι ex itala exusa suspe it de
gradatiinem, ut ad Priacipem cognitio reseratur . .
310쪽
sent fructiones quas seperat lait Iulliinianus Constitutioni Valen
tinian:, qtiae permittit accusatori attre F piscopum, veL Iudicem saecularem in eriminalibus causis, non tralium Clericorum inserioris gradus, ita & Episcop, xviri qui sunt finium apices : & hos praerogativa sui limae dignitatis , tam in malis eriminali , quam in civilibua, apud Epil pos tantum conveniendos ei Ieli in iamri constititit a. Nov. r 23. c. p. 22. in quo ne quid fit quod currentis laetoris iter moretur, legendum est illo loco: Siis autem o a Clerico, aut alis quocumque aditis contra Episcopum fiat, propter quamlibet cauom et male o nes libri , a Curae Graeca enim Editio ha t, qui κλη Θυ ἀ αλ ου. Caeterum s eausa sit ecclesiastica, sustinianuet in L N . ωρ. 2 i. insue , g neraliter constituit, nullam cognitionem habere Iudices saeculares circa talem examinatiorem: sed farectissimus , inquit, Episcopus seeuna' facras restitis ea si finem imponat. quod & Valentinianum admisiste iam docui. In his enim ca se ecclesasticis, ut eleganter ait L. 3. Cod. Theod. De E sem iudicio, halbent illi Iudices suos, nct quidquam habini publici; commune eum legibus. Eadem verba a Celestino II i. Romano Pontifice usurpata reperio. in eap. xli. Dareo compet. in II. Colle' Sed quia hoc obtinere vult generaliter in omnibus Clericorum , supprimit temperamentum, in L I. Additum, quantam ad ea as eccis sicas pertinet . & de his causis posse Episcopum proprio quodam iure eognoscere, docet Valentinianus in L Nore i a. quod 3c longo antea cum leodosio ingenua professione agnoverat, in epistola missa ad Sunodum Eph unam, quae extat in fine Uniae partis Conciliorum . Candidianum praeclari simum vel si oram Gmesticorum Comitem , viaram Θηocium adire iubemus , ea seM , ut eum quaestionibus vestris nihil quidquam commune habeat ; uvas est enim ρυι iam-M Episcoporum cara m adscriptus non est, iliam etAesiasticis ursotiis eo ult Hon bus hes immisceme . His enim tractanda sunt, ut Juliinianus ait, secundum Canones, & ecclesailicas regulas ; more Ecclesiarum , non more iudiciorum ροblicomni, ut loquitur Constantinus in epise. ad Athanasum ab inus Mel nanos. Et cum d. L. 3. Cis. Theod. De Disio. iudieis , nominatim dicat hasemitas episcopali auctoritate esse decidendas; & d. Nov. t a. de his tantum ea sis cognoscere posse Episcopos: & hate Iustiniani Nov. nullam communionem habere civiles ludices circa talem examinationem e quid, quaese, velat asser re Episcopos hae saltem in parte habere propriam iurisdictionem , quos satis nilat habere pinestatem & auctoritatem coercendi poenis erclesiasticis . Nam quod vulM objiciunt forum legibus non habere , nee apparitionem vel exec tionem; veram quidem esse potest in ei vilibus & criminalibus causis , quarum disceptatio proprie pertinet aa Magistratuar sed in causis ecclesiasticis, quae per tinent ad auctoritatem episcopalem, qua fronte possumuet dieere Epii copos tan-rum tabere simplicem notionem , qualem habent Judices a Magi ibatu dati , paratim ab omni potestate, a ritate, & iurisdictione. Sane qui hanc denegant Epista pis , de ver potius quam de re velitari via dentur e iurisdictio enim in Jure Civili proprie dicitur de Magistratu civili, i pum autem satis constat non esse civilem Magistratum : sed in iis quae ad relinionem pertinent, major est 3 celsior Magistratibu , & summa praedi. rus auctoritate & potestate ; Urim quid prohibet donari nomine iurisdictionis: ut de Episcopo idem i is dicere liceat , quod de Pontifice maximo paganae si possitionis Festus scribit, Pontificem ine rerum quae ad sacra pertinent Ju