장음표시 사용
21쪽
Bs primaeva monasteriorum lib6rtus.
I. Quanta esset initio varietas intor religiosos. 2. Quanta eorum tum esssi libertas. 3. Lis intor abbatem Petrum et primatem provinciae rigacenas ab univorsali concilio Africae in favorem monachorum dirempta. 4. Ab altero concilio Carthaginensi monachorum libertas confirmatur. 5. Disciplina Africana, secundum quam fundatoribus licsbat monastoria cuilibet subdero episeopo, universalis suit. 6. Partim persevoravit in Orients otiam post concilium Chalcedonsnas. T. Hoc fundamento nititur jus subdendi Romano pontifici nova monasteria.
Ex his quae hactenus diximus satis jam apparuit non eamdem
ssmper fuisse religiosorum conditionem et modum. Quamobrem,
ut discrimen quoddam fieret, Vocabula quaedam, diu indisserenter usurpata, coeperunt adhiberi ad certas distinguendas classes;
qualia sunt ascetarum, Seu philosophorum, eremitarum Seu ana choretarum et monachorum seu coenobitarum nomina : quibus postea acceSSerunt canonici regulares, mendicantes et clerici
regulares. Sed initio neque re neque nomine exsistebat haec distinctio, atque unus erat ordo monasticus, ad quem pertinebant quicumque statum religiosum amplexi essent. Neque religiosi certo monasterio adscripti erant, sed alii vivebant sibi domi, alii inserviebant ecclesiis, alii seorsim, alii communiter alii in desertis; ita tamen liberi ut frequenter sedes mutarent, adeoque Orientales venirent in Occidentem, Occidentales irent in Orientem, et ut nuspiam fere certa esset regula, sed magna disciplinae pars posita esset in arbitrio abbatis, siquis tamen abbati subesset. Sed, quum in Occidente per S. Benedicti regulam praevaluit stabilitas monastica, quam antea jam aliqui patres suis praescripserant minus fausto eventu, cessavit pedetentim pristina illa libertas, et passim exsurrexerunt religiosae domUS, a quibus recedere nemo posset et in quibus exercitia pia in
22쪽
communi fierent templo, praecepta darentur et culpae castig rentur in communi capitulo, cibus potusque sumeretur in communi resectorio et somnus in communi dormitorio caperetur. Verumtamen singulae hae domus sui juris erant, suas habentes leges suumque abbatem, neque aliud erat inter eas vincu-' tum ac ejusdom regulae communio. 2 Quum res ita compositae erant, naturaliter quasi secutum est ut episcopi, quorum Ossicium est Suos omnes dioecesanos monitionibus, minis atque poenis ad praestanda quas debent adducere et cogere, auctoritatem aliquando in religiosos nanciscerentur. Sed serius quam multi cogitant hoc factum est, et concessa auctoritas multa pauciora comprehendit quam volloni hostes exemptionis regularium. Quae duo capita jam declaranda
Quamvis Van Espen, utpote regalistarum lacile princeps, episcoporum auctoritatem ultra limites extenderit ut dimoultates regularibus crearet j, quod huic hostium ecclesiae generi commune vitium semper fuit, non potuit tamen pristinam monachorum libortatem non lateri. Quum monachi, inqui ι se , non dactericorum, Sed laticorum seu potius mediat sorte essent, etiam episcopis non aliter quam reliqui inici subdebantur nec in ipsos majorem quam in caeteros laicos auctoritatem primis saltem tribus saeculis episcopi habuisse videntur: nec canon aliquis . reperitur qui eos primis illis saeculis speciali rations episcosis subjecerit, aut aliquam nominatim in monachos auctoritatem
episcopis dederit. Non alia est doctrina Maurinorum, qui dissertationem de exemptions regularium quae in Novo tractatu dorsi diplomatica legitur et quam Pius papa Vl in apostolicis literis 3ὶ, quibus Constitutionem civilem cleri Gallicani damnavit, non sine laude produxit, scripserunt; quorum haec sunt verba ιὶ:
3ὶ Brsus Quod aliquantum disserre,
23쪽
rat Franciscus de flore, doctissimus jurisconsultus, scribens 3ὶ :
um olim monachi eae pri eva origine essent omninolia eri et Gempti a potestate et iurisdictions dioecesanorum episcoporum : eo tanidem flutat ecclesiastica disciplina, ut iis jure communi sui aceant. Quod plane manifestum est ex quoretis S. Basilii 2ὶ quod nullum episcopis esset adminiculum corripiendi pravos monachos, quandoquidem absque ulla solemnitate propositum monasticum amplexi fuerant: dein ex literis S. Hieronymi 3ὶ, ecclesiae doctoris et Bethleemitici monachi quae libertatem arguunt quali ne nunc quidem fruuntur regulares exempti; sed potissimum ex conciliis Carthaginensibus duobus saeculi VI, ex quibus vetus monasteriorum libertas luculentissime apparet. 3 Disciplina autem haec brevissime exponi potest : Monasteria omnia omnino a conditione clericorum, id est a jurisdictione opiscopi, modis omnibus erant libera, sibi tantum et Deo placentia: ita ut monachi in abbatum suorum, quos libere elegissent, potestate mSent; contentiones monasticae si non sussiceret praesentis abbatis auctoritas) abbatum aliorum concilio sive judicio finirentur et bi scandalum seu lis perseveraveritin adprimates uniuscujusque provinciae per Viam appellationis perducerentur et nullumque aliam haberent episcopi dioecesani auctoritatem quam monachos, ab abbatibus ad clericatum oblatos, ordinare et oratoria si singularia cuperentὶ dedicare, dummodolandatores bi ante locus liber aut protinus esset in landatione non Statuissent, nam plena hujus rei erat licentia, novum monasterium fore de jure alius episcopi, etiam longinqui, a quo episcopalia acciperent. Hanc suisse primaevam monasteriorum institutionem palam
lὶ Do missis dominicis. RP. I, RP. Nouueau trai te do diplomatique, tom. 5, pag. 378.
ehium, do canon. opp. tom. 3, PBK. 292, odit. Maurin. 3) Lib. eontra Joannem Jerosolym. ad Pammachium, num. 4I et Eeqq. Opp. S. Ηisronymi edit. Vallarsii, tom. 2, col. 45l et seqq. item epist. 82 ad Theophilum, num. 8, tom. l. col. 5ITot seqq. CD. Epist. S. Epiphanii ad Joannem Hierolymit. interpr. S. Hiorin
24쪽
fit ex causa Petri abbatis, quam adversus Liberatum, primae sedis Byzacense episcopum, vicit. Die 5 sebruarii anni 525, praesidente Bonifatio, episcopo Carthaginensi, conVenerant episcopi ex universa Asrica et quae ad fidem disciplinamque generalem pertinerent absolverant, decreta antiqua renovantes. Postridie locus datus causis privatis. Inter alios autem Petrus abbas cum aliquot esuis monachis et oblato libello conquestus est quod Liberatus, primae sinis Maacgnae episcopus, vim sibi suique monasterii libertati inferret. Quippe hoc coenobium a monachis, qui eae diversis Africas locis et de transmarinis partibus convenerant, conditum fuisse sumptu parentum Suorum aliorumque retistiosorum hominum; aitque,a Reparato episcopo Puppianensi pro vinciae Proconsularis dedicatum, nulli umquam praeterquam primati Carthastinensi paruisse. Carthaginensi se vacante posι Eugenii obitum anno b05J, quum ordinandi essent ad moreasterii usum sacri ministri, se de proaeimo Bonifatium Gratianensem, primae sedis Byzacenae provinciae episcopum, OctnvenisSs, ut dum ecclesiae Carthaoinensi episcopus indultus fuisset, eae suis qui divina mysteria celebrareret sibi ordinaret. Bonifatio mortuo, Reparatum ejus successorem eae hac ordinatione monachos inius vocasse, et post audientiae praefixum diem, post pacificam disputationis facultatem concessam, monasteris Suo prorsua
immerito eaecommunicationem intendisse. LICERE LIBERIS HOMININIBUS SE, CUICUMQUE DEMUM VOLUERINT, SUBJICERE, NULLA IN CONTRARIUM ADvE ANTE AUGORITATE. Mempla etiam sibi patrocinari aliorum monasteriorum,quae, OMISSA PROXIMI EPISCOPI SUBIECTIONE, ALTERI ECCLESIAE SPONTE SESE SuBJECERINT : ita monasterium de
Praecisu, quod in medio Leptiminensis dioecesis situm erat praetermisso istius sedis episcopo, e lanstinguo Uico-Ateriensis episcopi sisiectionem praetulisse. Baccemse item monastreium, quantumvis Mazimianensi ecclesiae vicinum, se contulisse ad prima - . tem Byzacenae provinciae. Quin etiam Adrumetinos monachos, praetermisso eiusdem civitatis episcopo,de transmarinis partibus, hoc est de Italia, presbyteros sibi semper ordinari curasse. Non insolens proinde videri debere quod monasterium suum soli
primati Carthaoinensi subjectum a principio fuisse contendant. Neque obstare quod opponebatur a Liberato, nempe quod a proprio ejus suidiacono, qui primus loci abbas emitterat, mo-
25쪽
20 -- nasterium diceret esse fundatum. Non enim prae, icare viventibus mortui hominis personam, QUANDO, ETIAMSI CLERICATUS
CONDITIONEM ALICUI DEBUIT, CONDITIO CUM PERSONA DEFECERIT. Sub
diaconum ipsum non fuisse monasterii dominum, cuius tantum dispensationem habuerit: nec, quia subdiaconus, sed quis monachus erat, electum fuisse abbatem. Denique, esto Maacenae provinciae episcopi subdiaconia fuerit, suum certe monowhumemstitisse; nec Ss honoris ecclesiastici, sed sanctissimae professionis heredes regendo monasterio adoptasse. Proinde Obsecrare nihil innovari in suo monasterio, quando nihil a se novum commissum constaret. Libello subscripsit Petrus abbas cum monachis suis, quorum alii presbyteri, alii diaconi, nomen suum apponunt, alii dicti seniores. Libello subjiciunt sanctorum patrum dicta, monasteriorum libertatem defendentium. Primum sancti Augustini ex secundo libro seu sermone de Moribus clericorum, ubi agitur de presbytero Leporio, qui monasterium constituerat in horto, nec eccle- Siae, nec suo. Alterum ex eodem etiam sermone, ubi fit men-
tio de Ioco, quem honorabilis vir Eleusinus Barnabae presbytero ad condendum monasterium tradiderat, antequam idem Barnabas Ordinaretur presbyter : sed tamen, ne quod monasterii libertati praejudicium ex conditione presbyteri generare iur, mutata instrumenta, ut ne Barnabae presbyteri, sed monasterii nomine locus possideretur. Tertium instrumentum est Bonifatii episcopi, Byzacenae provinciae primatis, epistola ad quasdammoniales, in qua haec leguntur : Insinuo semper servorum Dei vel ancillarum monasteria liberum habere arbitrium a conditione omnium clericorum. Quorum priscorum patrum sequent ritum, etiam vestrum monasterium hoc habere et in vobis manere usque in aevum. Unde per hanc vos auctoritatem, durimus commonendas ut licentiam habeatis unde volueritis spiritalem sumere cibum, liberam in omnibus facultatem habentes. Si quis autem contra hoc salubre venire voluerit praeceptum, rigorem illico sentiat ecclesiasticum. Ergo, ut superius conrimuimus,
- hanc vobis attribuimus licentiam ut quem velitis vobis corrogetis presbyterum, qui vobis in monasterio serastat sacrosancta et illa quae aes normam pertinent unitatis celebranda usque inpe etuum. Postremum documentum est decretum concilii Are
26쪽
latensis anni 450, seu ut alii volunt anni ι55, quo statutum est ut Lirinense monasterium in pristina sua conditione perseveraret, et proin ita semper ab ordinarii potestate liberum exsisteret, ut hic tantum sibi vindicare posset clericorum ordinationem, ab ipso, vel cui ipse injunxerit, laciendam, chrismatis missionem et neophytorum confirmationem ; insuper, ut peregrini clerici, absque ipsius praecepto, in communionem Vel ministerium non admitterentur : monasterii vero omnis laica multitudo id est, totum quasi monasterium, nam multis tantum saeculis post additi fuere fratres conversi, atque his temporibus non ita maynus erat clericorum numerusin, ad curam abbatis pertineret; neque episcopus sibi quidquam ex ea vindicaret aut aliquem ex illa clericum, nisi abbate petente, ordinare praesumeret Hoc enim et rationis plenum esse et religionis, ut clerici ad ordinationem episcopi, debita subjectione, respicerent : laica vero omnis monasterii multitudo ad solam et liberam abbatis proprii, quem sibi ipsa elegisset, Ordinationem dispositionemque
Recitato coram omnibus Petri abbatis libello, et altero Lib rati, quo SubobScuro abbas ille perstringebatur, Bonifatius Carthaginensis primas palam testatus est se gravate atque indigne serre, quod Liberatus episcopus de levissimis rebus grave iurgium suscitaret, captataque unius iniquissimae querelae Occasione. privilegia Carthaginensis ecclesiae subtrahere moliretur. Assensi sunt etiam alii episcopi, dolentes quod huic sanctae sedi debitam reverentiam Liberatus denegaret: ac demum, perlectis atque attente expensis omnibus, decretum condiderunt in
. Huic universali concilio Africae alterum ejusdem generis, Carthagine itidem, sub Reparato, Bonifatii successore, anno 53ι habitum, subjungimus. Hic porro nomine totius concilii Felix, episcopus Zaclarensis edixit : De monasterio aibbatis Petri, ubi
l) In omnibus coniniorum collecti nibus reperiuntur Acta concilii cariti ginensis anni 525; sod brevitatis causa summariumribillonii sera Meuti sumus.
27쪽
nunc Fortunatua abbas constitutus est, quae temporibus sanctae memoriae Bonifatii in universali concilio, nobis etiam praesentibus, acta sunt, inconvulsa permaneant : CAETERA VERO MONAATERIA ETIAM IPSA LIBERTATE PLENISSIME PERFRUANTUR, servatis limitibus
conciliorum suorum in haec DUMTA T, in quandocumque voluerint sibi clericos ordinare, vel oratoria monasteriis aedicare, episcopua in cujus plebe vel civitate locuta monasterii consistit, ipse hujua muneris orauiam impleat, SALVA LlBERTATE MONACHORUM,
NIHIL SIBI IN EIS PRAETER HANC ORDINATIONEM VINDICANS, neque eccis
siasticis eos conditionibuta aut angariis, id est exactionibus. subdens. Et subjicit : OPORTET ENIM IN NULLO MONASTERIO QUEMLIBET BPISCOPUM CATHEDRAM COLLOCARE : aut qui forte voluerint habere, nequaquam permittantur; NEC ALIMAM ORDINATIONEM, QUAMVIS LEVISSIMAM FACERE, nisi clericorum, si voluerint habere nempe
monasteria. EssA ENIM DEBENT MONACHI IN ABBATUM SUORUM POTE
MATE. Et quando ipsi abbates de corpore eaeierint, qui in locosorum eligendi sunt, iudicio congregassionis elistantur, nec o spicium hujua electionis sibi vindicet aut praesumat episcopus. Si
qua vero contentio, quod non optamua, inter monachos mortafuerit, ABBATUM ALIORUM CONCILIO SIVE IUDICIO FINIATUR : aut, Si
Scandarum perseveraverit, ari primates uniuscujusque provincias universae causae monasteriorum judicandae perducantur. Inter sacrisscia vero ordinatores suos tantummodo, id est, epi-κπOS plebium, ubi monatateria sunt, recitent. Hoc mim convenit paci. Consirmatur etiam ab hoc sancto concilio ut sine bono , testimonio abbatis vel concessione nullum monachum in alistura, ecclesia teneat ad clericatum vel promoveat ad honorem.
his colligitur, inquit Mabillonius ), quem in hac narra
tionne assidue secuti sere sumus, eum fuisse per id tempus in Africa usum, quem etiam in Oriente mavinime viguisse conStat, ut monasteria, in quacumque demum dioecesi vel provincia fundarentur, illius tamen jurisdictioni immediate subjecta essent, cui illa suibiicere voluissent fundatores, si modo in praedio libero et o ecclesiae principis potestate seu possessione alieno constru
28쪽
Deinde, quum omnibus episcopis vetitum sit in Africae monasteriis cathedram collocare, et aliquam ordinauionem quamvis levissimam facere, adeoque quum in formulis plenas exemptionis, quas recenset Boni satius VI l, haec reperiatur ) : Vel quod non audeat illic episcopua cathedram collocare, aut imperandi seu ordinationem quamvis levissimam faciend0 eaeercera potestatem ; liquet omnia Asricae monasteria exempta dicenda esse: quod caeterum vel ex eo liquet quod correctio monachorum primo loco pertineat ad abbatem, secundo loco ad coetum sex abbatum, et tertio loco ad primatem. Recie itaque Morcelli 2ὶ postquam acta Concilii Carthaginensis anni 525 exposuisset, conci Sit : Ergo ineptiro jure videtur suo. Petitus in Pomitentiali Theodori η adversus privilegia monachorum. Λddo clericos, ab episcopis ordinatos, ab his ita dependentes suisse ut salva tamen esset eorum, qua monachorum, libertas rquod caeterum in sua ordinatione jam caverat S. Hierondi
Demum vetitum quidem suisse monachis, ut ab alio quam a dioecesano aut cui hic injunxerit sacros ordines susciperent: Sed tamen non fuisse clausum ostium advocandis presbyteris ex Italia : quod si tacerent, independens fiebat monasterium quod pertinet ad res sacras : ut tum ex his conciliis liquet, tum maxime ex negotio S. Hieronymi cum Joanne Hierosolymitano 5ὶ.5 Neque haec disciplina ita Asricae propria erat ut aliis ecclesiis non esset communis. Non ita est: generalis enim haec erat libertas, latente ipsomet Febroni O : A saeculo V et tum saecula VII. ., reberum erat fundatori alicujus Dbauiae, si laicus erat, et similiter, si clericus saltem peregrinus , et Suum novum monasterium non a dissectat in fundo alicujus ecclesiae, novam funclauio lin Da priviisgiis, cap. I0. Si papa,
29쪽
nem omrere et submittere metropolitans, primati, pa triaret B et saepius etiam Romano pontines, qui tunc censebantur ordinarii. in quacumqDe dioecesi sita erat, quin reclamarent episcopi.
Ita Febronius, citatus a Zaccaria in seu ejus breviatore. Christianus Lupus, pristinas universitatis Lovaniensis et ordinis Eremitarum S. Augustini decus, idem disciplinae vetustissimae caput his verbis declarat : Primitiva, inquit se , olim
monasteria non dioecesano sed a se electo episcopo suberant. Elistere poterant quemcumque episcopum etiam remotissimum
Hic illis dabat presbyterum seu ex eorum coetu ordinabat , et
Omnia ecclesiastica sacramenta. ΕsT APUD OMNES ECCLEsIASTICAE ANTIQUITATIs PERITOs REA NOTIssIMA et lucide patet eae synodo Boni
fatii archiepiscopi Carthaoinensis. Eae quo vides monachorum a laci episcopo eremptionem esse antiquissimam et vetustis ecclesiae canonibus non adversari. Ita fuit in Oriente usque ad ad donensem synodum, et ei iam post, ut videbimus. J In Occidente autem, qui istius synodi canones diu non admisit, ista torma permansit longe diutius. Similia habent auctores Novi
Tractatus de re diplomatica 3J et innumeri alii.
Recte omnino. Sed, ut breves simus, exemplum unum eX
Belgio, alterum ex Galliis, tertium ex Italia reseremus scilicet S. Trudo monasterium suum Sarchiniense, dein S. Trudonis dictum et anno sere 656 inceptum ιὶ, non Tungrensi seu Trajeciensi episcopo in cujus dioecesi situm erat, sed Mettensi subjecit: qui status rerum duravit, donec anno 122I episcopus Leodiensis id jus et municipium S. Τrudonis a Ioanne Mettensi redemit 5j. Similiter S. Reolus orbacense monasterium, in dioecesi Suessionensi circa annum 684 conditum, antistiti Remensi subdidit 6ὶ: quas ordinatio ita perseveravit, ut anno tan-
30쪽
tum 4239 per compositionem aliquam episcopo Suessionensi
concessa sit abbatis benedictio et aliquot alia jura, reliqua jurisdictione archiepiscopo Remensi relicta. Demum Brixi ense S. Iuliae seu S. Salvatoris coenobium, quod anno I 59 Desiderius rex Longobardorum fundavit, non Brixiensi episcopo sed patriarcha
Aquildensi parebat; qui pro sua in id auctoritate anno I 2
concessit privilegium ut coenobium istud a cujuscumque sacerdotis sid est episcopi ditione me tum esset ; UT OLERICI EJUSDEM
LOCI A QUOCUMQUE ANTISTITE ORDINES EURcIPERE POMENT, et alia id
genus 2ὶ : unde et ipse sibi tantum reservasse videtur potestatem abbatum negligentiae supplendae : adeoque saecul O x et etiam tardius id adhuc usitatum erat, ut liquet ex subjectione monasterii Grassani, quod, anno 961 in dioecesi Vercellensi conditum, episcopo Taurinensi subjectum fuit 3j. Circa idem tempus exempla ejusdem disciplinae in partibus Germaniae occurrunt : sed haec brevitatis causa mittenda videntur, ut memoremus tantum specimen ad speculum X l I pertinens et ab ipsa sede apostolica prosectum. Hadrianus nempe Vl anno 3455 concessit Bainerio Senensi episcopo fundum S. Petri, Montem Bonigidictum, nunc Hostibonai, in agro Florentino situm, ut ibidem
ecclesiam construeret et constructam sine contradictions aliqua consecraret, clericosque in ea jumta suae voluntatis arbitrium poneret et libere ordinaret. Statuimus, Subdit, ut quicumque de tua dioecesi ad lacum illum transierint, in omnibus spirituali. bus tibi tantum si successoribus tuis debeant respondere, et eamdem, quam prius, habealtis potestatem 4). Nec mirum, quum ineunte eodem hoc saeculo Paschalis II hanc disciplinam probasset, et quidem canone Corpori Iuris 5ὶ inserto : Abbatibus, inquit pontifex, qui neque Sub episcopo, neque sub metropolitano,
l) Ibid tom. l, app. altor. num. 28, pag. 698. 2) Ibid. lib. 23, num. 52, tom. 2, pag. ls5, et lib. 24, num. 43, tom. 2, pag. 224. 3ὶ Ibid. lib. 46, num. 43, tom. 3, pag. 552 4) Μuratori, Antiq. Italiae mad. aevi, dissert. 69, tom. 14 Opp. eol. lae et