De exemptione regularium conservanda & confirmanda commentarius Victoris De Buck presbyteri societatis Jesu

51쪽

Mabillonius ). neque ibidem incognitae esse potuere tum plures summorum pontificum, maxime S. Gregorii Magni 2ὶ, epistolae, abbatis electionem monachis tribuentes, tum canones Carthaginenses et Arelatenses, idem omnino statuentes. Ex quibuS manifeste deducitur, nisi quis apertae contradictionis incusare velit Τoletanum canonem. per institutionem abbatis aliorumque ossiciorum intelligendam esse oruinationem seu benedictionem, aut forsan etiam conβrmationem. Non tamen est quod nonnulli in Hispania postmodum exstiterint episcopi qui sibi vindicarint electionem, adeoque longius progressi, non monachos praeficerent monachis Sed extraneos. Constat enim id ex concilio Toletano X anni 656, cujus canon in haec habet 3ὶ : Reverentiae totius auditu percipiatur, qui res adeo dura non triastra costitur hac duriori eoestirpari censura. Agnovimua enim quosdam pontifices praecepti principis apostolorum, qui ait: PAsclTE, QUI IN VOBIS EST, GREGEM, NON COACTE SED SPONTANEA, NEC DOMINANTES IN CLERO. fBD FORMA FACTI GREGIS, ita ESSs

immemores, ut quibuadam monasteriis parochialibusque ecclesiis aut suae consanguinitatis personas aut sui favoris participes iniquum saepe statuant in praelatum, ita illis providentes commoda inhonesta, ut eisdem deferantur, aut quae proprio episcopo dare iustus ordo poposcerit, aut quae rapere Oputati mactoris

violentia potuerit. Quae ne deinceps fiant sub gravissimis prohibetur poenis : ast satis incassum, quum ex hac prima mali labe orti sunt abbates laici seu commendatarii ιὶ.ι Negari tamen non posse videtur episcopo licuisse ut sibi

reservaret constitutionem abbatis, quum hujus praedecessor criminis reus ageretur. Habet enim concilium Epaonense, anno

5 7 aut 518 in provincia Viennensi celebratum 5J: Abbas si in

culpa reperiatur aut fraude, si innocentem se asserens ab episcopo suo accipere noluerit successorem, ad metropolitani judi-

52쪽

cium deducatur; atque in eamdem sententiam Benedictus XIV lj interpretatur posteriorem partem capitis Lxiv regulae S. Be

nedicti 2ὶ . Quae disciplina saeculo Xl adhuc in Gallia viguisse videtur 3 . Insuper diu gavisi sunt episcopi juro dandi sui ad

electionem consensus. eamdemque confirmandi ιὶ, adeoque electo elargiendi benedictionem seu ordinationem abbatia

Iam si ratio quaeritur, cur id, quod ex jure communi debebatur monachis, inscriberetur privilegiis, praestantissimi scriptores respondent, id factum fuisse, quoniam episcopi aliique magnates pro libitu sibi arrogabant vel se ipsos abbates constituere, Vel amicos aliosve abbatiali baculo donare 6J: cui rei diutius non inhaeremus, quum ex modo citato concilio Toletano X manifesta Rit. lin Bulla causarum palatii, Bullarium Bansdicti XIV, tom. 2, const. 40, vol. 5, pag. 329. 2ὶ Calmetus, Commoni. littoralis Regulae S. Benedici. tom. 2. pag. 293. 33 Concit. Lemov. anni 103l, Labba, colleci. conci l. tom. 9, col. 898. 4, Baiugii Not. ad libros capitularium, tom. 2, col. II 43; Labbe, Colleci. Concit. lndox, v. Abbates.

Ritib. lib. 5: Do antiq. eccles. Ritib. desae. Benedici. cap. I, lam. 3, pag. 2, edit. Rothomag.: Comment . in Regul. S. Bened. pag. 840. 6i Cis. Mabillonius, Aet. SS. Ord. S. Boned. pari. I, saec. 3, praefat. num.

53쪽

CAPUT SEXTUM.

Ba administrations bonorum monastidorum.

l. Initio nullsim partam hab ant spiscopi in administrations honorum monasticorum. 2. minde eis concassum jus Gigandi rationos in monastoriis opiscopalibus. 3. Propter abusus. qui facile renascuntur, eximuntur ab sorum jurisdietions multa monastaris. 4. Brsus Bansdicti XIV advorsus archispiscopum Limanum in savorsm presbyterorum non Oxemptorum Orfitorii.

Non minus salsa haee quorumdam persuasio est regularibus secundum primaevam ecclesiae disciplinam liberam non suisso bonorum administrationem sed hanc eis nonnisi saeculo Vl per singularia privilegia permissam suisse. Ulique intervenerunt privilegia, sed non quod secus illa administratio ad episcopos pertineret sed quod timor esset ne bona usurparent. 2. Et quidem nullum decretum cognovimus medio saeculo Vlli antiquius, quo episcopis liceret se huic administralioni immiscere; adeoque ut jus novum quo antea episcopi non gauderent,

exhibetur. Munt quippe Vernensis synodi anni 755 patres ) : In aIia synodo nobis perdonastis regem Pippinum alloquuntur

ut illa monasteria, ubi regulariter monachi vel monachae viss-runt, hoc quod eis de istis rebus dimittebatis unde vivere potuis-Sent, minde, si restalis erat, ad restem faciant rationes abbas vel abbatissa; ET SI EpiscoPALIA, AD ILLUM EPIseoPUM. Sed tum episcopis concessa non est bonorum monasticorum administratio, sed

jus dumtaxat exigendi rationem, si landatio episcopalis esset. 3. Sed quantum complures hoc abusi sunt jure ' Quantum opus fuit huic episcopis concessae potestati modum imponere Et quidem ad demonstrandum quam necessarium fuerit per Singularia privilegia multa ab ea eximere monasteria, non citenturi I in can. 20, Balatius, capitularia Rogum Francor. lam. I, col. 174. Duiliaco by Cooste

54쪽

oportet Mabillonius l, Calmetus 2ὶ auctores novi Tractatus do

Bonedictus XIV 6ὶ: sed satis suerit produxisse unum S. Gregorium VII, qui ad Cunibertum, episcopum Taurinensem, in haec scripsit verba 7ὶ : Numquidne existimas episcopos hanc in pastorali regimine potestatem atque licentiam suscepisse, ut monasteria, quae in suis parochiis consistunt, quantum velint opprimant, et si tum religionis sum praelationis OccaSione, Πaec mILLA POTENTER EXIGENDO, et potestatem suam mercendo, comm

nuant y An ignoras quod sancti patres plerumque et religiosa monasteria de subjectione episcoporum et episcopatus de parochia metropolitanae sedis PROPTER INFESTATIONEM PRAESIDENTIUM

diviserunt, et serpetua libertate donantes apostolicae sedi vetus principalia capiti suo membra adhaerere sanoeerunt y Percurre sanctorum Patrum privilegia, et invenies ipsis etiam archiepia scopis ossicium, nisi forte ab abbate vocatis, in PLERISQUE coenobiis facere prohibitum esse, ne forte monastica quies saecularium personarum freque nita et conversatione turbaretur. Hoc itaque ne et nos illorum auctoritate et Gemplo de praefato sancti Michaelis monasterio facere costamur, neve tu, DUM IMMODERATA

ea quae eae aequo tibi attinere videbantur juste amittas, apostolica te auctoritate monemus, etc. Quid, si jam ad singularia exempla veniremus 8 Si epistolas pontificum, si synodorum canones congereremus. quae Velabant ne episcopi vi cupiditatis monasteria spoliarent, aut simulatione aliqua si audis convellerent, vel dissolverent' Si testimonia afferremus, quibus liquido constat instrumenta privilegiorum chartariis regiis et pontificiis fuisse inserta, ut . si ea raperent episcopi e monasteriis, exemplaria saltem Romae et in aula regia superessent' Sed haec omnia silentio praeterire juvat; adeoque omississemus S. Gregorii Vll

55쪽

locum, nisi Benedicius X lV eumdem citans ad id nos induxisset. Hos veteres esse abusus neque nunc amplius timendum esse

ne denuo admittantur respondebitur. Sane episcopi valde pauci solis nunc implicarent, nisi specie pietatis deciperentur. Et quidem fuit ne nemo nuperrimis lemporibus qui, quum in monialium monasteriis videret censu superari Sumptus, his verbis rationes clauderet : Haec pro me sunt, et insignem auri Summam aula rei in bona opera dispertiendam 3 ut postquam haec aliquoties lacta essent, curaret enixo praeposita ne in adventu visitatoris ulla amplius domi pecunia esset. Nonne fertur episcopus aliquis monialibus, Dequentissimum conservatorium dirigentibus, imposuisse onus aedificandi quotannis in Sua dioecesi unam aliquam

ecclesiam parochialem ruralem ' Quo juret Qua prudonita Si

enim mala ingruant tempora, unde vivent moniales 3 Quomodo melioribus deinde temporibus institulum suum renovabunt ι. Generatim autem lantis incommodis scatet immixtio episcoporum administrationi rerum temporalium coenobiorum similiumque coetuum, ut quum de ea controversia esset inter archiepisco pum Limanum et presbyteros Oratorii. neutiquam exemptos, hi causam vicerint. Operae pretium est literas, quas in forma brevis ea de ro dedit Benedictus X lV.hoc loco proferre 3. Benedi.

eius papaXIVad futuram rei memoriam. Emanavit nuper a cono statione particulari venerabilium fratrum nostrorum S.R.E. Cardinalium a Nobis deputata, super octo dubiis vertentibus inter venerabilem fraurem archiepiscopum Limanum ein una, et dilectos filios presbyteros saeculares congrestationis Oratorii sanoti Philippi Nerii civitata Limana austra partibuS, NSO- Iutio tenoris sequentis, videlicet: Limana, die Veneris xxx decemb. MDCCLVII. in aedibus eminentissimi et reverendissimi mini cardinalis Sacripantes Vitutii, habita fuit congregatio particularis, a Sanctissimo deputata, ejusdem eminentissimi domini, atque eminentissimorum et reverendissimorum domianorum de Matthaeis et Amenvilliera, in causa Limana intervenerabilem congregationem Oratorii sancti Philippi Nerii

l) Bullarium Benedicti XIV, tom. I 2, pag. 372.

56쪽

civitatis Liniae, et reverendum dominum promotorem fis dem curiae archiepiscopalis ejusdem civitatis; et in ea fuerunt proposita, et discussa sequentia disia. I An conoresatio sit omnimodὰ subjecta reverendissimo archiepiscopo, in modo, forma, assumptis et materiis y II An congrestatio igneatur tradere amchiepiscopo visitanti quattuor libros, quos ,-ta constitutiones debent habere patres Oratorii, nec non libros seu indices archivii et bibliothecae, et inventarium supellectilium ecclesiae R IIIAn asserta Memptio ab Ghibitione praedictorum librorum cesset, dum archiepiscopus uti apostolicus detegatus visitet' IV An interiores oeconomiae congressationis, quoad e snsas et computa. necnon electiones praeFOSitorum, Nominationes, admissiones,

et e uisiones presbyterorum Sint subordinatae directioni archiepiscopi y V An casu quo constrestatis Oratorii de Urbe, necnon aliae congressationes sint a praedictis Memptas: idem terri debeat judicium de constrestations Limana, cuius presbyteri a fundatione usque ad praesens sunt valde pauci, vivuntque et aluntur, non tam eae proprio patrimonis, quam eae bonis relictis in commune congrestationi et eae emolumentis ecclesiae hospitalis. pro funeribus. missis capellaniarum, constat tota lum, et eae aliis causis y VI An destinatio procuratoris pro curia Matriti aut Romae fleri a congressatione debeat, cum inmterventu archiepiscopi, sitque is certiorandus de causis ipsius destinationis. valeatque eas improbare ρ UTI An archiepiscopus sit judem competens in causa nialitatis electionis ad praeposituram, et Promotor fiscalis de ea jure agere valeat : prout etiam pro observantia omnium constitutionum y VIII An ad implementum capellaniarum, aliorumque piorum operum e stentium in constrestauione et ecclesia hospitalis pertineat ad internum regimen, ita ut sit mira visitationem archiepiscopi, in casu etc. Eisdemque dubiis responsum fuit ad primum rammative: eoeceptis ejus instituto, sive iis, de quibus loquuntur constitutiones constressa tionis. Ad secundum : Nestative, Meeptis

inventario supellectilium ecclesias, necnon eorwmdem visitationst. Ad tertium: Non esse locum in praemissis, juri detestasO. Ad quartum: Negative in omnibus. Ad quintum : Amrmatina in omnibus. Ad sertum: Nepative in omnibus. Ad septimum: Ammmative quoad primam partem; quo vero ad Secundam, promo- by Cooste

57쪽

torem fiscalem agere non posse eae ossicio, et nullo eae s redo. tibus congregationis instante pro nulἰitate electionis ; quoad tertiam, negative. Ad octavum : Nestative, servata tamem quoad ecclesiam hospitalis dispositione brevis sanctissimi domini Nostri tertia augusti MDCCLVII. Factaque per me infrascriptum relatione Sanctitati Suae omnium et sinstularum supradictarum resoluitionum in audientia habita die viri januarii MDCCLVIII, eas dio tua est in omnibus approbare, mandavitque desuper empediri titeras apostolicas in forma brevis. In quorum sidem etc. Datum Romae eae palatio nostrae solitae halbitationis hac die nona mensis jan. MDCCLVIII. C. M. Cardinatas Sacripantes Uitutii Loco ' sigilli. Cum autem sicut dicti presbyteri saeculares nobis subinde exponi fecerunt, ipsi resolutionem hujusmodi quo simitia subsistat et servetur eaeactius, apostolicae consima tionis nostrae patrocinio communiri, summopere desiderent: Nos istitur. ipsos Einponentes, speciatibus favoribus, et stratiis prosequi volentes, et eorum singulares personas a quibia vis emcommunicati&nis, suspensionis, et interdicti, aliisque ecclesiasticis sententiis, censuris, et pinnis a jure, vel ab homine quavis occasione vel causa latis, si quibus quomodolibet innodatast mistunt, ad effectum praesentium tantum consequendum, harum serie absolventes, et absolutos fore censentes, supplicationibua eorum nomine Nobis super hoc humiliter porrectis inclinati; pra insertam resolutionem a memoratis cardinalibus, ut praefertur, super dictis dubiis captam, auctoritate apostolica, tenore praesentium

coansirmamus et approbamua, illique inviolabilis apostolicae Armitatis robur adjicimus, omnesque et singulas juris, et facti defectus, si qui desuper forsan intervenerint, supplemus et Sanamus. Decem ntes easdem praesentes literas simas, validas et et aces emistere et fore, suosque plenarios et integros essectus sortiri et obtinere, ac tuis, ad quos spectat, et pro te res quandocumque spectabit, plenissime refragari, et ab eis respective inviolabiliter observari; sicque in praemissis per quoscumqus iudices ordinarios et delegatos, etiam causarum Priatii Apostolici auditores, juesicari et desiniri debere, ac irritum et inano, si secus super his, a quoquam, quavis Auctoritate, scienter, ignoranter contigerit attentari. Non obstantibus constitutioni-

58쪽

- 53 bus, et ordinationibus apostolicis, caeterisque contrariis quibuscumque. Datum Romae apud Sanctam Mariam Majorem sub annulo Piscatoris die januarii MDCCLVIII, ponti laetius nostri anno decimo octavo. Pro domino Card. Passioneo, Joannes Florius substitutus. Loeo sistilli.

59쪽

Bl veterum exemptionum formulis.

I. Ex veteribus formulis mεlius quam ex singularibus privilegiis cognosci potest pristinarum exemptionum ratio. 2. Formula pontificia sx Libro diurno. 3. Formula episcopalis ex Formulis Marculfi . 4. Formula qua landaetor monastorium oximit a jurisdictions spiscopali et regiae ditioni subdit ex nova Collections Balugii.

Quum olim tanta esset de jure communi monasteriorum libertas, Vix erat cur exemptionis privilegia concederentur. Concedebantur tamen quo illa certior esset. Equidem lacile hoc loco producere possem ingentem antiquissimorum privilegiorum Seriem, sed seci hoc alibi let ante me Antonius Zaccaria 2J.

Brevitatis itaque causa praeplacet paucas aliquot formulas antiquas proserre, quae specimina sint privilegiorum quae duodecim abhinc saeculis concedi solebant monastoriis a pontificibus Romanis, ab episcopis, et a regibus et ducibus. Ut enim eruditis omnibus constat et lacile intelligitur, nihil istis Formulis aptius est ad cognoscendas illius aevi consuetudines. Ut enim nunc episcopi, notarii, judices, tributorum exactores aliique certas habent formulas, etiam typis expressas, quibus issequenter utuntur, quod casus quasi quotidiani sint; sic quoque olim exstiterunt formularum collectiones in omnibus palatiis. Romani pontifices Librum habebant diurnum; opiscopi suas Formulas, et reges ducesque suas. Quae idcirco tantam in historia habent vim quantam ipsae leges, tantumque valent ad demonstrandum creberrimum alicujus rei usum quantum mille diplomata. 2 Ad annum scriptus est Liber diurnus continetque sor

l) Examen canonicum et historicum 2ὶ Antilabronius vindicatus,diss.l0.ds regulstrium et saecularium clerico- cap. 4, ap. Migne, Theolog. curauarum duribus. pag. I93 si soqq. compl. tom. 27, col. II 68.

60쪽

mulas tres diversas, quibus Romani pontifices utantur in eximendis monasteriis a jurisdictione episeopi dioecesani. Prima, qua S. Zacharias papa anno I 50 usus est in asserenda secundum petitionem S. Bonifatii, archiepiscopi Moguntini et martyris, monasterio Fuldensi perpetua libertate, haec est ). Quoniam sempersunt concedenda quae rationabilibus congruunt stesideriis, oportet ut devotio conditori pias constructionis oraculi in privilegiis praestandis minime denegetur. Igitur, quia postulasti a nobis quatenus monasterium sancti I Ius situm in loco Iuo privilestiis sedis apostolicae decoretur, ut, sub jurisdictione sanctae scui, Deo autore deservimus ecclesiast constitutum, nullius alterius ecclesiae jurisdictionibuS submittatur e pro qua re piis desideriis βα- ventes, hac nostra autoritate id quod e oscitur essectui mancipamua ; et ideo omnem cujuslibet ecclesiae sacerdotem intellige episcopumi in praefato monasterio ditionem quamlubet habere vesautoritatem pra ter sedem apostolicam prohibemus: ita ut, nisi ab abbate monasterii fuerit invitatus, nec missarum ibidem solemnitatem quispiam praesumat celebrare, omni modo constitu entes per hujus decreti nostri paginam atque interdicentes omni hus omnino cujuslibet ecclesiae praesulibus vel cujuscumque dignitatis potestate pranditis sub anathematis interpositione. Qui praesumpserit praesentis constituti, a nobis praefato monasterio indutii. quolibet modo mistere temerator, etc.

In hoc utique privilegio nihil occurrit novum. Nam, quum S. Bonifatius ipsemet Fuldensis monasterii landator esset, licebat ei secundam veterem quam supra adstruximus disciplinam hoc cuivis episcopo, ante omnes tamen Romano pontificj, subjicere simulque a lege dioecesana eximere.

3 Quum autem episcopi monasteria episcopalia a jurisdictione

sua non solverent, sed privilegiis tamen communirent, iura sua inter arctissimos fines constringentes, nequaquam recedebant ab antiquo tramite; ut, Si quis Formulam odALITER Pllivi Eci LM CDN- varda, quam Marculsus monachus ad annum 654 simul cum mestis aliis ad S. Landoricum, episcopum Parisiensem, misit 2ὶ,