De exemptione regularium conservanda & confirmanda commentarius Victoris De Buck presbyteri societatis Jesu

41쪽

steria non exempta ut abbates praemonere possent eisque jubere ut regularem disciplinam sartaminctam servarent, per abbates monachorum delicta emendare, operamque negantium supplere negligentiam, adeoque vigilationem instituere canonicam; verbo hanc eis suisse potestatem qualem olim in episcoporum suffraganeorum dioecesibus exercere potuerunt metropolitae; sed, ut his praetextu jurisdictionis suas archiepiscopalis regere non licebat subditas dicaceses, sic nec episcopis licere aut licuisse monasteria non exempta gubernare.

42쪽

I. Falso pauci aliquot dixerunt obodientiam r-ularem dabori episcopo Heut et abbati. 2. Obedientia snim haec sat aeconomina seu domestica, non Rutem canonicaasu ecclesiastica. a. Episcopi curara possunt et debent ut regularos sibi subditi sungantur ossiciis suis, ut laici suis, sod proptorsa non habent auctoritatom domosticam. 4. Monastoria pusillaria Hispanica et Belgica, quae episcopos constituerunt superiores domesticos seu rogulares, eis doboni obodientiam regularem.

Sed quoniam vetus disciplina ecclesiastica, maxime monaStica, parum nota est atque ita comparati sunt homines, ut quod cupiunt ita esse lacile sibi in animum indueant, non inutile erit singillatim capita aliquot expendere. Volunt itaque religiosos non exemptos vi voti obedientiae obedire debere episcopo, ita ut ipse sit eorum superior proximus et regularis ; et tribus argumentis nituntur : scilicet episcopos posse in sua dioecesi quiquid possit Romanus pontifex in ecclesia, nisi eorum potestas reservatione apostolica restricta sit; atqui Romano pontifici vi voti obedire debere religiosos in his quae regulae conformia sunt, neque in hac parte restrictionem apostolicam intervenisse. Dein superiores non exemptos iurisdictionem non accepisse a Romano pontifice, sed ab episcopo, adeoque sonti jurisdictionis parendum potius esse quam rivo. Demum, nisi religiosi obedire debeant episcopo in his quae pertinent ad regulam eos ab ejus jurisdictione fore absoluto exemptos, licet constet

eos exemptos non eMe.

Sed argumenta illa nequaquam essicacia sunt. Ad I, inquit Sehmalagrueber IJ, imprimis reotiga tua multas alias restrictio-

43쪽

- 38 nes patitur: respectu regularium autem aperte non procedit, ut patuet in ipsorum votis, quae omnia ponti'ae irritare potest, non autem episcopus. Ad II aroumentum : illud solum probat quod restulares non Gempti su iciantur episcopo tamquam clerici et personae et eae vi jurisdictionis quoa disciplinam ecclesiasticam, non vero quoad Observantiam regularem, et em vi voti obedientiae. Ad III 1 per hoc quod eae vi voti non teneantur obedire epi- Scopo non siunt Mempti: nam adhuc jurisdictioni illius subsunt, quam etiam in eos Mercet tum quoad alios actus proprios juris-ffictionis, tum etiam quoad correctionem et disciplinam regularem, si in hac praelatus sit neoligens. Quae quum caduca omnino sint et vana, verius, inquit idem ille Schmalagrueher l), hurusmodi regulares non Mempti, si epi- Scopo, tamquam proprio suo praelato, non specialiter obedientiam voveant, ad ipsi obediendum eae vi voti obedientiae non tenentur.

Ratio est quia huiusmodi regulares obedientiam promittunt non episcopo, sed abbinti, et huius, non illius, regimini se suibmittunt. Consirmatur si episcopo potius quam abbati suo obedire deberent vi voti, episcopus ipsos, etiam non consulto abbate ipsorum, Ord nare posset. Non potest autem episcopus ordinare ipsos, nisi de

abbatis sui voluntate J0 . 2 Sed paulisper altius ascendendum est. Quum christianus Vitam religiosam in coenobio profitetur, semet ipse dat mancipatque monasterio aut Ordini. Unde, si famulus, discipulus aut novitius, eo quod familiae, scholas aut tirocinio adscripti sunt, hero, magistro et superiori obedientiam ita debeant ut, si in re gravi eam negent, peccati mortalis se reos faciant, sic quoque religiosus, eo quod pars domus est quae sine imperio subsistere non pOSSit, superiori obedire debet, quicumqne legitime constitutus sit. Quod ossicium, a natura rerum natum voti nuncupatione consecrat; ita

sidi Can. Nullus I, et can. fin. dist. 58. Di iligo: by Corale

44쪽

ut naturato illud debitum violare non possit, quin peccato inobedientiae addat sacrilegium aut religionis profanationem : quemadmodum filii familias quoque, servi et discipuli, quum Volo confirmant se fideliter obedituros, sibi obediendi necessitatem

non creant. sed antecedentem legem. jure naturae impositam, sibi ita fer randam esse statuunt ut ab ea recedere non possint, quin non solum contumaces sint, sed et sacrilegi. Adeo ut nec superiorum auctoritas nequo inseriorum subjectio initium a voto ducant, sed majorem inde dumtaxat firmitatem, nequaquam extensionem, asscipiant. Relationes itaque quae inter religiosum et Superiorem regularem exsistunt sunt omnino domesticae seu oeconomicae ), quales inter filium et patrem, samulum et herum, discipulum et magistrum; nihilque commune habent cum jurisdictione quae est

facultas alicujus habentis publicam auctorita tem et eminentiam Super alios ad eorum regimem et stubernationem. Hinc nihil obstat quin seminae, quae communi doctorum sententia jurisdictionem ecclesiasticam habere non posse censentur, superioreS regulares sint. Quod si viri, qui monasteriis praesint, excommunicandi potestatem, quae jurisdictionis pars est, habeant, haec ex domestico eorum imperio naturaliter non proficiscitur, sed ab ecclesia addita est. quo effacius munere suo fungi possint. Sic impedimentum nullum est quin magistris tribuatur facultas cen- Suris coercendi scholares ; sed haec non ex ossicio orietur, sed a concedentis voluntate derivabitur. Quodsi superiorum regularium auctoritas domestica est, eam episcopus non plus habet quam parentum auctoritatem paternam, dominorum herilem, scholasticam magistrorum. Iurisdictione sano uti potest ut superiores regulares eorumque subditos

monilis, minis aliisque juridicis viis ad munia sua exsequenda inducat aut cogat: sed et similiter parent in et filios, heros et famulos, magistros et discipulos ossicii sui commonefacere potest atque ad saciendum impellere, quin propterea filiis imperare possit ut pater, famulis ut herus, discipulis ut magister. Quae

45쪽

- εο manifestissima S. Thomas Aquinatis in doctrina est. Ex textu scilicet Magistri Sententiarum deduxerat sanctus doctor massis obediendum maiori potestati quam minori. Adversus quam Propositionem plures dein movet dissicultates, quas inter tiare est :Αbbates monasteriorum subduntur episcopis, nisi sint mempti: emo potestas episcopi est maior quam potestas abbatis. Sed Mo-

NACHUS TENETUR PLUS OBEDIRE ABBATI QUAM EPISCOPO: emo non S--

per majori potestati obediendum αι magis. Ad quam dissicultatem, ubi manifesto agitur de monacho non exempto, responde sanctus doctor : Ad tertium dicendum quod MONACHUA MAGIS TEN

NR OBEDIRE ABBATI QUAM EPISCOPO IN ILL18 QUAE AD STATUTA REGULAE

PERTINENT; in his autem quae ad disciplinam ecclesiasticam pertinent, magis tenetur episcopo, quia in his abbas est episcopo supposituS.

3. Alia itaque omnino est jurisdictio episcopalis, alia auctoritas superioris regularis: haec exerceri debet secundum regulam, illa secundum canones ecclesiasticos : neutra quippe est infinita. Quod enim episcopo curae esse debet salus et persectio suorum dioecesanorum, hinc omnino non sequitur eum posse omnia quae sibi ad id conducere posse videantur. Celebris est illa episcopi confidentia qui propter salutem sibi visus est sacere posse testamenta pia pro iis qui intestati decesserant; quae ausa. utpote quae nullo jure niterentur, irrita secit sedes apostolica. Et, quamquam nobis propositum non est jurisdictionis episcopalis fines circumscribere nemo profecto negabit tutum non esse eam ultra limites extendere positos a patribus, et homines resque Omnes gubernaro velle secundum regulam majoris boni : quae plerumque in solo arbitrio consistit. Quam itaque iurisdictionem in lalaos saeculares habent episcopi, eamdem habent in laicos religiosos non exemptos; et quam in clericos saeculares, eamdem in clericos religiosos non exemptos. Caeterum, addit Laymannus se , si praelatus monastinii non emempti Mytissens sit in regulari disciplina conservanda et quotidianis lapsibus puniendis, nemo dubitat acte iscopum pertiners iurisssictionis hujus mercitium. Nani ob

46쪽

eam causam monasteria visitat, et inquirit utrum Nouis ordinis observetur, morum ac disciplinae inteoritas vigeat talioquin frustranea ferme esset subjectio monasteriorum emaepiscopum, nisi tali potestate praeditus esset.

ι. Haec de jure communi. Verum quum coetui cuicumque voluntario seu collegio non autem naturali seu familiaeὶ quivis Secundum receptas leges praeponi possit, post concilium Τridentinum pleraque singularia monasteria seminarum, quae scilicet jurisdictioni nullius ordinis suberant, in dioecesi Mechliniensi et in Hispania 2ὶ agnoverunt episcopos dioecesanos non ut praelatos tantum jurisdictione ordinaria munitos, sed ut superiores proximos, domesticos seu regulares; ita ut moniales religiosam obedientiam voverent ipsi episcopo, qui in eas uti posset non solum jurisdictione episcopali sed et auctoritate oeconomica. Ad quam formam institutae fuerunt congregati Ones aliquot recentiores monialium, in quibus item episcopo religiosa promittitur obedientia. Sed haec adeo immodica et a communibus legibus aliena sunt, ut Sacra congregatio episcoporum et regularium, quum ei harum societatum regulae probandae oblatae sunt, Saepius voluerit similia statuta expungi: melius esse arbitrata si episcopi ordinaria sup jurisdictione contenti sint.

47쪽

1. Aliqui dure, in fundatione sibi resfrvato, alii meritam usurpatione designR-runt et instituarunt abbatos. 2. Sed duro communi sisgorunt monachi omni rempora suos sibatos. 3. Explicatur canon LΙ concilii Tolatani IX. 4. Quid possat episeopus, at deponendus videretur abbas.

Putant etiam nonnulli electionem superiorum olim non sui MepeneS monachos; neque liberam; sed de jure communi episcopos designare potuisse superiores, adeo ut nonnisi per singularia privilegia lacultas designandi sui abbatis monachis facta sit. Sed

a Veritate aberrant Omnino.

Re quidem Vera, quum olim summa esset libertas apponendi landationibus piis quae landatoribus placerent conditiones, Si episcopi in praedio suo aut principes nobilesque in landili dominicalibus novum erigerent monasterium, licebat eis sibi succeSSOribu Sque suis reservare jus creandi abbatis; quo jure si non uterentur, regulae omnes, canones conciliorum et Bomanorum pontificum literae clamant liberam esse debuisse electionem abbatum. Quum autem saepe fieret ut . si nihil statutum esset,sundatores eorumve haeredes niterentur jure patronatus, maXime

Si monasteriorum dos in bonis dominicalibus consisteret. sibi jus eligendi abbatis arrogare : inde, experientia duce, factum eSt ut Prudens consilium videretur si in fundationibus aliisque diplomatibus, privilegiis nuncupatis, monachis diserte et dilucide assereretur abbatis eligendi libertas. non quod haec eis non esset de jure ordinario aut communi, sed ne violaretur a principibus Saecularibus aut ecclesiasticis. 2. Atque haec quas in propatulo sunt neque sine dedecore negari possunt, suntne confirmanda testimoniis 3 Sed ipsum corpus juris canonici iis abundat. In secunda parte Decreti Gratiani

48쪽

ex concilio Moguntino legitur : Abbas pro humitiatione et

cum permissione episcopi locum suum potest relinquere t tamen eligant sibi fratres aibbatem de ipsis, si habent; sin autem,

de saetraneis. Et in decretalibus Gregorii papae IX 2 inducitur

Andrensis monachus asserens tam DE IURE COMMUNI, quam de

priviteolo speciali eis ab Aleaeandro papa concesso et a nobis inquit innocentiusὶ consimato, liberam elistendi auctoritatem ad eosdem fragres tantummodo pertineres; ad quae quum Karosenses objicerent suisse longe retroactis temporibus Observatum us, monasterio Andrensi vacante, Andrenses fratres in Karofensi capitula aliquem de oremio monasterii Rarofensis sibi in abbatem

eligererit, mandavit Innocentius papa Ill nam ad eum lis delata erat) quatentis, si eae parte Karofensis coenobii talis fuerit rem

suetudo probata, QUAE IURI COMMUNI PRAEJUDICET, in hac parte vos

secundum illam decernalis electionem Andrensis abbatis de caetero faciendam: alioquin Andrensibus monachis Da eligendi abbatem adiudicare Duretis r ut sic de caetero liberam Mibeans factiliatem de gremio ecclesiae suae vel etiam aliunde per electionem canonicam eligendi personam idoneam in abbatem adeo certum est de jure communi competere monachis liberam abba. tis sui electionem lΝeque hoc jus commune per Decretales aut Decretum Gratiani introductum est: sed originibus vitae monasticae coaevum est :quod vel patet ex concilii Arelatensis anni 455 judicio in causa Theodori, episcopi Forduliensis, et B. Fausti, abbatis Lirinensis ' Quod judicium anno 525 in concilio Carthaginensi recitatum t suisse et comprobatum supra 3ὶ diximus, et quo eum esse debere': abbatem statuitur quem sibi monachorum multitudo elegisset. i Super quae verba Mabillonius brevem commentarium adjecit quo praesens quaestio quasi definiatur : Ad haec, inquit 4ὶ, libera ab-

batis electio monachis asseritur: quod non primum a Leontio spiscopo concessum, sed ab ipsis coenobialis vitae primordiis in more positum fuit, naturali aequitate dictante tit suum quinvis

49쪽

familia superiorem eligeret. Sic in monasteriis Pachomianis ab initio, sic in aliis omnibus subinde usus obtinuit. At quum nonnulli praepotentes, sive episcopi, sive saeculares, jus instituendi abbatis sibi tribuerent; obtenta sunt ad remincmdam eorum potentiam privilegia a restibus et pontificibus Romani quae antiquam monachorum libertatem tuerentur, non ius aα- ventitium tribuerent. Sed Thomassinus, qui ardore stabiliendi magis magisque auctoritatis et iurisdictionis antiquissimae episcoporum in monastθ-

ria, ut ipsemet loquitur '). se ita abripi passus est . ut in manifesta paradoxa judicio Maurinorum 2ὶ inciderit. his passim 3ὶ

refragatur; sed hoc loco ne sequacem quidem habuit Espenium ij, insensissimum religiosorum libertatis hostem, qui in media

luce caligare noluit. Τradit itaque Thomassinus, altius rei ori-9ine repetita, episcoporum fuisse abbates delistere et ordinare; attamen non multo post monasteriis ipsis permissam esse abbatum electionem, privilestio quidem, sed quod statim et pervastatissimum et iuris communis fuit. Sed his plane adversatur testimonium Cassiani, qui laudans stabilitatem disciplinae, quae per universam AEgyptum et Thebaidem servabatur, clare indicat majorum seu abbatum electionem a monachis suisse lactam 5J, quod etiam constat ex canonibus concilii I Nicaeni, apud Arabes ianservatis 6ὶ. Praeterea in nulla omnino regula mentio fit electionis abbatis seu majoris laciendae ab episcopo ; sed regula S.

Benedicti aperte eam attribuit monachis 7ὶ, et in aliis regulis ita id certum fixumque supponitur, ut nulla proprie mentio fiat de ipsa electione, sed do eligendi tantum dotibus 8j. Quibus

III, cap. 20. tom, I, pag. 725. 23 Nouusau traiia do diplomatiqus, tom. 5. pag. I 09. 33 Vst. st nov. discipi. pari, I, lib. 3, cap. 65, num. 3, tom. I, pag. 845; lib. 3, cap. 26, num. Is, pag. TIT; Iib. 3, cap. 29, num. 8, pag. 726; lib. 3, cap. 32, num. 2, pag. 735 et alibi. 4ὶ Jua emiss. uniV. pari. I. iit, 3I, cap. 9, tom. I opp. pag. 328. M Institution. lib. 2, cap. 3, codex regularum Holatonii odit. Brochis, lam. 2, pag. l0 et seq. 6) Labbs, colleci. concit. tom. 2, col. 3l5. T) cap. 64, codex regular. tom I, pag. I 33. 83 cla. Mgula S. Columbae, seu cujusdam patris, num. Is, ibid. pag. 223; Regula communia S. Fructuosi, cap. 3, ibid. pag. 2I0, est.

50쪽

accedit sanctio Iustiniani imperatoris, qua nequaquam statuitur episcopos non amplius posse constituere abbates, sed corrigenda indicitur norma, qua qui tempore antiquissimus erat, aut secundus ab eo, eligebatur, nulla habita virtutis ratione, sed tantum temporis; quocirca decernit ut deinceps monachi maxime idoneum eligant ). Mitto plures pontificum epistolas et conciliorum canones, quos exstare non dissitetur Thomassinus: siquidem id

brevi jus commune lactum esse concedat.

3 Unus canon Ll concilii Τοletani IV anni 633, pridem 2ὶ adeoque ipsi Gratiano 3ὶ dissicultatem lacessit. In eo enim monentur

episcopi, i hoc tantum sibi in monasteriis vindicent, QUOD PRAEUI-PIuNT OANoNEs, id est monachos ad conversationem sanctam praemone θ, ABBATES ALIAQUE OFFICIA INSTITUERE, atque mira regulam

facta corrigere. Sed omnis dissicultas evanescit, si cum Mabillonio ιὶ per vocabulum instituere idem intelligitur ac ordinare seu benedicere; atque ita intelligendum esse facile comprobatur. Praesidebat enim huic concilio S. Isidorus Hispalensis em cujus regula, ut loquitur Mabillonius 5ὶ, et ut eae capite Ir.

quod est DE ELIGENDO ABBATE li), liquet, electio ymes monachos erat: unde, quum hic omnia peragenda statuantur Secundum canones, dicendum esset S. Isidori regulam canonibus adversatam, neque intelligeretur quomodo hoc secundum regulae suae caput, Saltem post concilium Toletanum, non expunxisset. Idemque dixerim de duabus S. Fructuosi Bracarensis episcopi regulis, paulo post concilium Toletanum conscriptis et per quas electio abbatis similiter pensis monachos erat 8J. Praeterea in Hispania tunc legebatur regula S. Benedicti, ut nitide ostendit