장음표시 사용
51쪽
ata notabiliora, qtue emerserunt, cinera remittuntur Lectoris arbitrio.
sumeture chotiam ipsi ims eiuralis Metri eapima . u stasti inenolim altero tertiano sphracesus Euridricare calora.*lam
rabis tecum opem maqiri lassitudinem voluit alteri Wosphace ushibricare corriiptela
numetri Q is usque Mi o. eotri pietas corruptela Tralliamin,con bimat. aut minitatus intra seclidamantem PDreproproferri matularia Trallian ; confirmatatum limitatum orta seca lamnivem perae proscrimandaris tertiano: tertiarat terr alter quartans
gravidi intelligo ni, Maaitelligereplica liam ai*siccni alam medicat liniariis ta
amio frigimus scire, iconiandum plicentii dicat uuii spire lareos mar liqui. arati etiamationestato iasos us
nos iate utatur Metiliendatri ipsamet yliphon ara putrescem audem suam te minantur moliendam insemet synilis mala putrescente ardens
infestissimis coiistrio melancholias iup rei pondit fier desinit canaceides inibi irae particulari exhibuntplai ta Gilenor lumen. tinum adlii inc
hia hec iatmi uiri humores usi illud agat exanathemata pupulaediti imperat coni ertitur a lis Cardi conuertitue utaratur, evacuatione adhibeam utraminimaphat mare
cauta heciaea dormite hectica solium 132 mare. edictionem per lotii in martana rimas C rant in desideratur sviri u festistii mini constiterit melanchoiiani syrupis potuerunt fieri definitur Caus accidit Minimae particularia exhibetii rplantagini c. Galenusa it redit intimarii c
li:clim irat puin humor vincium agant exanthemata papulae dictimperatoriae colit tollertitur axillis Cordi coiitrouertit te tanti r acriatio emadi libeatur tenuissimam phaimacare possint causa hecticae dormire hecticae febrium
52쪽
gressura IMuitu in plorato auxilio,& Bcati L fori 6 Asinaae vii in is suitium fac emus L on,inoa insit εν IMMtatuae Tebi ibusa ruin. quia reactatus det ebrii somniii: n,qui in Mcdicina praeu- nostri cui pori saltesibsidenL: Ecbris bla univcisum coppus, tamquam adaequatum subjectum occupat:. Mido ut histathmibus compulsi Rorrvinis iudciat stimi, ant quitus nulli alicri morbo,quain Febri Templum erexerint . ivinum quia vid et I hilosophus intellec tis nOininthias m lxima liqv r bus accedit, dcclarabimus primo i
nomen Febris significet. FEbris Grece dicitur Py.r,quod significat Ignem,quo pa- In Nystericto caepit appellari ab Hippocrate, qui ait Methonςin
53쪽
cva Disti ignis corripuit, Her nocratem, & alios; significans, eos febre correptos fuisse: licet,ut aduertitur a Galeno in eodem Mella ne,appeti et ut ignis illa febris tantiim, quae ardentissina,& vc. 3 De fractu hementissima est. De sumptum autem nomen hoc est ab ignco q seruore, quoniam, utic itur apud eundem Galenum,i 'cacom.ια est ipsius febris natura; utpote quia corpus Icbricitans arctet, & struct more ignis ; unde e tiam a Latinis propter feruorum dicitur
. Dedisss. Ebris avariis varie definitur. Galenus, Aph. ν eom. A c. ritatis ad igneam naturam, dcfin i t. . Esse Passionem calidam, essiccam, Aetius. I, --ἡ . Auicci'. item, quod sit calor extraneus,accensus in Corde,co
Gal. missus in totum corpus,per Arterias,or venas me IaIte o/r tu, ct faviuine; cum Loione naturalium operationum , allirmatiariis. L Et tandem A uerroes, illam esse calorem compositμm ea Naxo itrarii l. turati, or extraneo putredinati, primo cedentcmIμπρη
mordicus d csendit. collaete 3 In prima definitione Galeni dicitur, mutari natiuum caI T ηυς-l δε rem in naturam ignea mi quod non est intelligendum quoad y ut calor, qui antea vitalis erat, fiat escmcnt ri quo pacto arsione mutatur lignum in ignem : sed quoad es nominationem.; hoc est, quod calor, qui ante febrem vitalis erat; accedente Febre,denominatiue,ad igneam naturam cor uersus dicitur . Recipit autem dc nominationem hanc, tum quia vere Elementum igneum reliqua calore excedit, dc DG
linitur ignis a Philosopho, quod sit superabundantia calidita. um si j tis: Tum etiam quia, ut ignis liquat, uris,& incinera is sic etiadicendum erit de febre, cum scilicet maximum progrcsium is ' Notadum secundo, Galenum desinisse febrem nomine mutationis ivt significaret in Febre calorem natiuum vcle muta- i tum non esse in naturam igneam: sed semper eam versus comurati, quousque progreditur.
54쪽
L Aio nos de F. tribus. 3sed dubitatio est hic valde ardua: quomo sodesiniat Gat.' buatis ei.
Dbrem noίndiae mutaιιonss 1 cum oppositu in docuisset lusccotra Thesi. Mcth. ubi morbum, inmutarι, non consistere ex- prcsse allarit, de consequenter Febiem defintcnda in non cu Pcr Motum, aut Mittationem. Sotario dubi-
Ad quam Dubitationem dicatur primo, quia Febristest accipi dupli iter ; Vno mcd , pro ibrina illa accidentali erere μαι. introducta in natiuo calore vi sunmur ab Avicenna: desiiceius existentiam csse stabilcm & permanent , non hatantemelle in sic ri: Alio modo accipitur pro ipsa alteiatione fibrili. S ita, i quia Alteratio motus cst nomine mutati.nis Desiniti potuit.
Dicatur secundo, quint cum ex Philosepho in quDlibet c.τι, piri
tempore mutationis verum sit dicere, mobici muratum esse sequitur, ut quocunque tempore ribris, vcium sit affirmare, in corpore icbriente febrem adesse. & quoniam cx eodcin Aristotele Vnumquodque agit proiit in actu; sequitur quoque, Ut Fcbiis pro ea parte, quae acquisita est, sit qualitas, &h . bcus esse faciluin: pro ea parte vcro, quae succcisue acquiritur, habeat esse in fieri. Sed contra hoc est alia quoque dissicultas. Febris heltica a. tubita uri ut probat Galenus non est passo fiens, sed saeta. dc conseque ter peccabit laltem praeiens delinitio, quod omni delii morion O.
Ad difficultatem respondetur, quod Abris hectica non di- .citur intemperies facta, quia sit cns pcrmanens ,& lcmpore , commensurabile: sed satia, qui inon fi uetur ab humore aliquo, sicut fibris putrida, quae a suo humore putresccnte dependet . Et quoniam mutari dicitur omnc id, quod versus aliquam naturam adiu conuertitur, ad quam cst impotentiata; nurim Febris licetica quoque nomine mutatioοιs definiri po
Derecunda dcfinitione tradita de mente Actii tractabitur
Quoad Definitionem Aulcennae, sicut prolixacst, ita na- Iuram sebris perbelle explicat . Dicit crgo pruno , febrem A a ege
55쪽
Rhis geris esse calorem; assigna ns genus, de quo infra. Secundo, index calor ea ης troteuin, quem meliori vocabulo Galenus appellat aduentia
LAph,ns trivm; ad ditterentiam caloris naturalis.
Sed hie se nobis Dubium offert explicandum, de mente .j. eiusdem Galeni, loco cit. ubi ait, iuuenes plurimum habere caLib. de tabe. loris extranei. qui calor magis intcnditur, quo magis ipsi met Bub; . versus aetatem senilem progrediuntur ; & ego infero plurii nutue.eiri caloris febrilis, cum calor extraneus, S scbrilis teste Aviceri na, eiusdem conditionis sint. ergo iuucnes, tunc febricitare in bona doctrina dicentur,cu inculpata salute fruuntur, quod
est absurdissimum. xl hae diruenda dissicultate, scire licet Domini ealorem
brilem, & extraneum, quo abundant iuuenes, non differre inter se, qiload acredinem ,& mordacitatem; ambo enim n strum corrodunt tactu in: scd quoad originem, & enicaciatu: . a causa namque praeternaturali febrilis calor origi iuni hab tra naturali, iuuenum calor eXtrancus. Praeterea tam calor febridis, quam extraneus a naturali calore distant: sed magis fetabrilis; quia actiones ledit. Ex quibus,& ex alijs deducitur, iti- uenes non febricitare, & si plurimum h .ibeaut caloris extranei,de propositionem hanc non esse sempiternae veritatis, Ca- i Dreu extraneus, ergo febratis. Est tamen verissima iit a con uersa, Calor ea fibralis, ergo extraneus.' Vir μω - Tertio ponit subiectu in principale,&est Cor; nam ut d ctu pr/ης p incitatus Galenus,non dicitur febris, nisi cor praeternaturali- , as .a C tercalefactum fuerit, Recte autem quia Cor sons,& origo est Mi. M topb. natiui caloiis, dum salubriter vivit hamo. ergo& Fcbrilis du febricitabit; cuin doceat Aristoteles,contraria in eadem subie materia versari.
-.--.... Caeterum hic curiosuS intcllectus; qui nouit, cor sicuti, &alias nostri corporis partes, triplici constare substantia, spiri- fiat spiritu is humore, &parte solida scire in praesenti cupit, in qua nam Insule . dictarum partium calor fibrilis residet. Cui obtemperans 'Interrograt. dico, ita ea parte residere, quae magis fuerit disposita, &apta η θ - - ad accensionem ; Q md si spiritibus hoc acciderit, flabrum excitabant,quam Ephymeram appellat: si humoribus hum ralam
56쪽
Lectiones de Febribus. s 'ralem seu putridam: &hecticam si partibus solidis.Non igno
raudum lainen est, in hoc casu omnes partes simul incalescere; alioquin febris morbus non esset uniuersalis: sed una tan-4 tu in supponit incendium iam factum,cetere vero in fieri; Adde his, quod pars accensa in corde correspondebit partibus
accendendis per uniuersum corpus.
Quarto subie, tum adaequatum instituit, &est totum cor-Pus; nam sicut nativus calor totum corpus regit: ita ab eius
iniurijs uniuersum corpus allicitur. vmuerbum Quinto, ponuntur viae, quibus mediantibus cor febrem LM PM transmittit;&sunt arteriae, & venae. Arteriae quidem, quae a corde initium ducunt: Et venae; quia tam per venam coron lem , quam per arici iosam assicit hepar . a quo omnes venae
Vertim illa taxandi Antiquiores veniunt Medici,qui mille artini si in locis sertasse ob penuriam vocabulorum,venas pro alteri S q ita a Vr, surpant, ut in Celso videre est; qui cum de arterijs loquidc- .a ,
Ucret; Venis mixti maxinis credimus tacissimae rei,quia - teri s. Fesae lentiores,ceseriore e sunt,saetate, orsexu, C corporum natura, saepὸ eas concitat, ' resoluit Sol, Balneum, metus, Ira, est quilibet alius animi affectus ; arib ut cum primum Medicus venit, sollicitudo aegri dubitantis, quomodo ilis se habere videatur, eas moueat. Et paulo infra , Non protinus sub calore , spMifugis fibre sese concipera ,sed sisumma quoque arida in aqua.
Ilier cutis est, si calor ex intimis praecordijs oritur, si vena non Artem v aeque interuallis mouetur, c c. Differunt inter se venae,& arteriae, origine, ossicio,&constructione. Origine, quia vcnae δε ιιna. ab hepate, arteriae vero a corde originem habent:ossicio, quia cur tir clvenae crassiorem sanguinem ad nutritionem destinatum con--, itinent: spirituosiorem arteriae, ad vivificandum accommoda- ω
tum,ideo duplici contextae fuerunt tunica. simplicem vero a 'o , iis natura habuerunt venae; co quia crassiorem asseruare sangui- differantia in nem debebant,&frigidiorem,ut dixim uis orti Teneri hoc in loco videremur, controuersiam de Venarum vi ori origine,& generatione sanguinis inter Philosophum, de GD de με venaru,
lenum, componere : sed quia Anatomicorum disputatio propria
57쪽
propria; breuibus pro praesenti necessitate dicamus: lic par es.
sepi incipium venarum, quoad productionem s. inguinis: corveto quoad pcrsectionem, & conscruationcm ; sic namq; conciliantur haec duo lumina Philolophiae,& Medicinae, ut ex codem Philosei ho deducitur, bcxto, ponit insti timenta, ct sunt spiritus, O sanguis.
'li mo, sympicina, & cu naturalium operationum 3 ciper opera: iunes natural cs intclliguntur omncs, siue sint natUratcs . sule animales, silue vitales, quia sicut omia ium c peratim num concausa,& instrumentum cst nativus calol: ita, o P crLbrcni asseclo, nece sid est omnes vitiari. Vtaim hoc sano mo do inteli gendum est, nam n nais mamus in uno corde Um-ncs lacultarc S rcsidcre: scd ad laesionem facultatis vitalis obraticiacm assignatam 'edi alias dii. is, & non contra. quod soritas e voluit Aristotclas, cum de piincipalitate mcmbiorum; crucininiuste carpit G dcnus. sit pace tanti vari, dictuu . Cnclusum sit: t, p bcl cdclinitioncm hai c iqui cclamP fC-bris esciit iam explicare.& inclito piosccto; cum includat m 1e omnium causarum genera . Quaruor nainque causatum g nera ab Aristotele enumerantur, Materialis, Formalis, tam- ciens,& Finalis. quae cannia si quis di Fgcntcri biciuare vo rit,inia in prolata definitione artificiose quidem inuenter. nitur cffici. ns ,& cst Calor extraneus accensus in Corde. Neque inii an dum est, si di xcrimus, calorem extianeum accentum
in corde esse causam efficientcna labris; cum certe id, quod alis uin cfficit,cius quod efficitur cfficiens causa dici pollis, & de-bcat. Ucsgmitur clusa materi alis, Cor: l Ormalis, S est ealor ipsemet taris,ud ses peruntuemum corpus: Fina ES, 2
est laesio naturalium operationum.1ed tibi et aliqucis ut nostra docti in a magis innot cicat si cali rex trancus accensus in oerde cst causa cfficiens Κbiis, non creto erit ictas. biectioni respondetur, lirens calor e trancus cordis,ut est in corde,non laedita iiDiris: vidcunde diti fundetur pcriviait a suim corpus, rurui nco id Ot . quare lubui-ucisa rationc consideratus,non derogat quin id ni calor, oc sumos bus.& causa eis ciena morbi.
58쪽
secundo obiiciet, si cor esset caula materialis caloris ex- obis'. μtranei, ex materia profecto gen niretur Accidens. quod elicti in absurdiis num. Huic ob ectioni satisfacit Averroes cum imqult, duplicem est e materiam, in qua, &c A qua: Cor ergo di-Paraphrascitur causa materialis caloris extranci, in qua: non autem exqua. 'tertim ex consensu omnium Medicinum nullum est sym- Dubitatis.
ptoma, quo ab immani hoc morbo de febre loqui mur pori non intutatur. Quid est ulla, igitur, quod in praetenti ciniod sim
d finitione, luam numeris omnibus absoluram decant .iutinus, de operationibus tantum naruralibus mentio fiat: reliqua aurem symptomatum genera silentio obuoluantur. 'rubus en
Dubitatio ista, & si aliquam praef. ferre difficultatem vi--β , deatur, soluta tamen sic facilis omnino redditur a Galeno; ubi Vomina 'e-0mplomata duorum esse generum docet: primaria nimirum,& secundaria. Primaria quidem sunt quae immediath morbum uisur diseseqauntur: Secundaria vero, quae a primarijs proficiscuntur. Q rare cum laeta actiones, primaria symptomata,ac terorum cauis censeantur: iure merito sola haec in definitione erant si- is v omat. tuanda : caetera autem , tanquam ab ijs procedentia si titio 'omnino praetermittenda. si quidem Aristoteles, Philosiph rum omnium facile Princeps, prudentissime admonuit, cutis inutiles a de itionibus esse arcenatis . nam quo deliniationes breuiores, eo pulchriores habentur. p rra Sed ijs iam sinem imponeremus: nisi noua nobis se itudi 'An illima sese offerret explicanda Difficultas, Vndd est, quod I, AH
Avicennas, operationum naturalium in defiaitione mentionefaci it: non vero facultatum, ad quarum laesionem, operati nes laeduntur λHuius haesitationis Responsio talis esse poterit, quia cum Re οπ.facultates incorporeae sint, vere a febrili calore laedi non posse iri: quod si aliquando,eas esset laesas dicamus; illarum propris substantiae haud esse adscribendum, sed instrumentis, quibus utuntur, vel obiectis, circa quς versantur. Hanc doctrinam per- de Anima bellὰ Aristoteles explicat, quando ait,si si nex acciperet ocuta iuuenis, videret ut iuuenis. via claris patet, facultates ex
59쪽
se nequaqu1m damnum sustinere ratione, vel instru-Facvitates mentotum, ves obicetorum; ac propterea haud Auctoris vitio vertendum, si non sacultatum, sed operationum in relata Lynis i ta definitione in eminerit. 'Hru Taudem duo etiamnum supersunt non spernenda quaesita,
obiecto hin. adopcr.it Ontina laevonem attinentia. t rimum quidem est,nu
Febris ipsasti apte natura semper laedat actiones: Altcru qUMm iis ' ratione contingat, ut haec easdem laedere dicatur. Et quona - Causa primi inoliui fuit Hippocrates, qui varijs in locis doc . t multis praesidio cile ipsa in flabie praesertim 2. Aphorica λωί . diris Vbi contes ata profert. febrem conuulsionisuperuenire melius eP,quamfebri conuulsionem. Item .aphoris. tex S. Siebri qui tram repentὸ obmouuerit, cen ussus moritur, nasi febre cor-- rvratur. Praetere, i 6.aphoris. D. Iu ibus dolor circa IA u rabrique instammatione, His febris superuenie/s morbumsolute. Tanti m 6 eiusdem libri tex. 73. Quicunque hepar circum o- leni,hisfebris verveniens dolorem soluit. ire ex ijs colli' gi aperte potest . brcm non semper nocere, sed multoties opelaiau, ita ut libere dici possit, malum malo quandCquecti rari. rebris pr-o . Quibiis inno ob si intibus firma remanet conclusiotiostra;
Febrem videlicet primo,& per se laedere actiones: licet aliq u.
isdit, ex acci do,su calorchumores crasths, ac viscidos dissipatio opem sese id tamen cx accidenti fieri, ut in cunuulsionibus, quae a repletione eueniunt,es seruat tir. DiXinius, quae a rcpi r c res co int tione eueniunt: nam ex siccitate, vel a vulnere prodestes con-b. uultiones, a calore febrili ninam inc mendabilem reciperent. nient bui pro Qua ratione autem sat haec Ditistionum laesio, quod erat s cundum quaesitum; ulciniust, hoc non aliunde prouenire, nisivi. ιυ. quia febrilis calor acer, & mordax, distemperans nostri corporis partes, uominus naturali 1 ffcio si lagantur impedimcnto, n/ha, s P Umanante nun , t Galenus asserit actiones a temperiecti . e. s. ' corporis, tanqu.im a Proprio si 'ltatis instruuicto: licet etiam aliquandoconi ngat, Ut inter actioncs qtia' d. in CStent, qlla
' magis. S. minus at quali immoderata caliditate gaudere dignoscuntur unde maloiem citam, mitioreitive a febrili caliditate su si mentinius iam . Plaetcrea sunt aliquc actiones, quae a sola
60쪽
t perie eduntur nulla interueniente partis Instrumentalis pro- ba compositione hae manifeste,&facillime issione patiuntur ut sunt coitio,& alia quaevis naturalis actio; Visio autem, & consimilis non ita compertam,&cxpeditam offensionem recipit, illae enim sola temperatura petiiciuntur: haec vero & si temperiem non respuat,instrumentariam tamen partis compositionem maxime requirere videtur. Quoad definitionem Auwis, Primo proponitur Genus,& Eune ι est, plex naturalis scilicet,& extraneus. Vbi aduertatur. particula d i quod praesens definitio non est data de febre fin maliter supta, cuius natura diximuscosistere in calore igneo; Sed est materialiter intelligenda; utfebrem esse calorem compositum, hoc est in Vota. febriente esse duplicem calorem, naturalem scilicet, & extraneu; Est enim naturasis,quo uiuit,extraneus vero,quo febricitat. Vel 'dicamus voce compositi mediu intellexisse, didicerat enim a suo 'praeceptore Aristotele, Medium utriusq; extremi natura tenere. ,. Meth. b. Secundo calorem extraneu appellat putredinalem,rNn quω febrem putridam tantlim definire voluerit sed quoniam, cum Omnis calor subtilis extraueus sit, ex sui natura putredinis causa esse potest. Tertio docet,priim ladere ; Vt ostenderet , cum Galeno, besa de aes esse morbum; affirmabimus namque cum eodem, morbum esse 'a ctum praeter naturam primo isdentem actiones. yltimo est θdere actioneAὐρ ones; luia licet eadem ορο- a. -sicori ratio simul sit actio,& passo,ut probat Philosophus, sunt tamen in nostro corpore operationes quaedam, quae mclius dicuntur Passiones:quaedam melius actiones. voluit ergo significare in . ire omnes is di.&haec quoad definitiones.