장음표시 사용
61쪽
Primo si febris esset calor essciuialiter:proscita in omni cluet . tempore calor esset: at non semper est, cum in principijs accessio num labriu intcrmittetiti stigiis extremas parteS Occupet; ergo. Secundo probatur de sebribus lypirijs , hoc cst malignis, in quibus sui legitur apud Galcnum, exteriora frigeni. non ergo absolute omnis f. biis calor est. Tertio multae scbres si uiri ex causa frigida, utpote ex mclaim. cholia, & Pituita. dctat crgo ἱn cnimii : si his nata figida
Quarto praecipua signa intemperiei calida ccx Galeno) sunt
ccleres & frequentes pulsus: Ad dantu. icbres y est quartana,& quotidiana, in quibus pulsus tardissimi sunt, de rari demiste eiusdem Galent. Ergo. . Quinto datur febris syncopalis, quae auctore eodem Gai no frigus habet in corde,ut deduci etiam poterit ex frigiditate anhelitus, & ex abolitione pulsus , de totius corpor is intemperie frigida. ersto. exto dissicillimum est illud argumentum de morientibus cx febre, in illis prose sto tantum abest, ut calida obseruetur intemperies, ut potius uniuersum corpus,examinatis internis,& externis partibus eiusdem, stigidum nemo non diserit; ergo. Septim&Galeno praeceptore,in febre ephyala, quae est de nere pituitosarum, duplex datur intemperies calida , & frigida, non ergo solum calor est de essentia febris. Pro solutione notandum primo, quod sicut calor dicitur naturalis tripliciter: sic etiam tripliciter dicitur praeter naturam. Naturalis appellatur primo ratione moderantiς quoad gradus;
sicut econtra praeternaturalis cum immoderatus est; quod osten dit Galenus dicens) Vnumquemque se febrire , cum iutoto corpore calida intemperias adeo aucta fuerit, ut ratione i . Aus operationes is dantur: Et Avicennas duEn ait, non sicut calor irascentium,es . briorum. Secundo dicitur naturalis quoad orioin m docet enim calenus, principia harmi caloris estomen struum, & -din, idumq. Queri a laudabilibusnlimentis: Et contra praeternaturalis appellatur, cum cius origo ab cx- .
ternis causis puta aut inita evirpesis calidi, a motu, hole,& i similibus
62쪽
Lemoves de Febribus . II similibus, fuerit. Tertio naturalis quoad proprietatem i
uandi, iam enim diximus, ipsum esse praecipuum animae instrumentum ad salubres operationes exercendas: de quo Galenus
Neque enim aliud quicquam ammat ab initio emormauit, neqNe cit. I. vita rursus adauxit, aut v ad mortem enutriuit , praeterquam ca-Ior iste, hic igitur omnium operum naturatiam est causa, cibi appetentiam intendit, coctiones auget , plus fanguinis cumuiat, crassius sicis corpus, o ut supersultates expurgent r prouidentiam habet. Contra vero praeternaturalis est, qui propri tatem maleficam habet ; Est autem proprietas haec naturalis quaedam iacultas,& potentia in calore contracta,ob quam tan. ferat acrior. ta contrahitur cum nostra vita iniimcitia, ut cum ea consistere amplius non possit, Inde cit. Galenus loc.cit. Calor loquens de praeternaturali calore concoctionem prohibet, somnum aufert. fudorem digerit, o morbis omnibus paratum corpus reddit. - Notandum secundo, proprietatem hanc contrahi in humo- 'O ann a. ribus dupliciter ab extrinseco, & ab intrinseco i Ab extrinseco dicemus contrahi cachoetiam, seu malignitatem ab occulto influxu coelestium corporum, necnon ab assumptis venenis. Ab Oui in intrinseco vero contrahitur, cum humores admuruntur, dc pu--σrrescunt,ut venenis aequipolleant. aequipollent autem, cum sormam acquisiverint, toto genere aduersant formae spirituum, ct membrorum. Notandum tertio cum Galeno, quod ita egentialiter calor febrem consequitur,ut quantamcumque copiam humorum in 1 Izr . corde praesentem esse constituamus, nisi tamen eam accensim ς Dpraeternaturaliter ponamus,febrem adhuc Mnitam esse non dicemus. Et hoc aduertatur propter febres syncopales; ita appellatas, vel quia pracedunt, vel subsequuntur syncopem: in quibus quousque humores accensi non sunt, nulla febris adesse di
Notandum quarto , quod hae duae propositiones simul state r triri ..possunt, calorem scilicet nostrum fieri igneum.& quoad gradus esse diminutum; Supposito enim quod calor flabrilis commensuretur calorinativo, ex hoc sequitur, ut calore nativo inuni- mlt 'roportionaliter quoque imminuatur febris, sicut in mO. B a rientibus
63쪽
r. conclusio. Trobatur l. Conclusio.
rientibus obseruare licet: est tamen calor igneus denominatia maior, quam ess ct prilis ; quoniam quotidie magis ignis oper
tioneS exercet Vrcndo, incinerando, &natiuum calorem absumendo; Itaque quoad gradus dicit tirimm mutus, quoad vires Vcro igneus magis, non enim amplius animae obedit; sed oper tur clementaliter a forma ignis praedominantis. Notandum quinto quod licet in morientibus sebris praecessirit,&cGnsequatiir inlcmpcries calida, paulo tamen poti ii igi da intemperies subsequetur; quam tamquam proXimam causam subsequitur mors sicut non solum succedit naturaliter, tra factis omnibus aetatibus, sedctia in morbiscin quibus post ex cessum caloris colaquitur intemperies frigida; ut cit. libesto de tabe exemplificat Galenus de Hectica sentctutis,quae cum an rea esset intcmpellas calida, mutatui in frigidam. dc quoniam languens multo magis ass gitur a frigida, quam a cal da inicia perie, non dicitur sanus, sed in deteriorem morbum lapsua, i cisse. His praemissis . Sit prima conclusio. Cator essentiaciter eseemeon. Pitui ... Et omissis Auctoritatibus . Probatur primo , Est genus ipsius febris, ergo. Sequela nota est, &ante dens probatur. Fcbris intemperita est ex communi omnium consensu ; aut ergo est calida, aut frigida non frigida; ut attestantur sympomata communia & propria ipsiusmet febris,ergo calida. Secundo febris est mutationatiui caloris ad igneum, calor ergo essentialiter est. Sequela est Philosophi asserentis, morum asto ter
M o non HEingui. Secunda coniciusio. Febris mortus cator dicitur,non autem θ Ioma inmutata qualitate: Hanc conclusione,quantanti quota quorumdam misse testatur Galenus, ut infra probabimus in praesenti tamen satis sit dicere, quod siue carot sit morbus, siue mutata qualitas consequatur febrem, vel ut pro dicatum quidditatiuum, vel ut propria passio. Sed hic secum ipse in pugnante Galenum video, qui I. de dis sobr. c. r. G
ditatem pHter naturam genus ine febris,doceti Contra cit. I. aptior se,. t. q. in o. Epydemiorum com. 27.& a.dc ratione victi in acui. comia a. non caliditatem, sed calidum praeter naturam genus
64쪽
genus esse s bris enixissime coluendit. Pro hic euacuanda
difficultate,&vt Galenum a contradictione tam euidentium-dicciniis ; Dicendu est Domini) in omni actione duo reperiri, id scilicet, quod agit, & id, quo agit: id quod ag t,supposituna
est ex Alistotele, qui suppositorum esse ac iones Verum I et inr. quia suppositum constat ex materia ,& forma, & materia ad passionem est destinata; concludendum est actionis aistiuitatem formae reserendam esse; Quando ergo Galenus dicit, genus se- m: a farina. bris esse calidum,sumens calidum,ut quid constans ex materia,& sol ma,& ut suppositum, bene loquitur: sicuti etiam non male loquitur,quotiescumque calori, ut formae, activitatem tritant.. Ad argumenta in politum,& ad primum dicemus infra am. cum Hypocrate, quod tempore rigoris fibris non adest j sed symptoma est consequens motam humorum. μ. Ad secundum respondetur, febrem lypiriam, seu malignam Adsum G. simplicem intemperiem non esse. nam constant intemperie calida viscerum, & fiigida partium extremarum. ut enim Galenus docte explicat in febribus ly reis contrahitur inflammatio in partibus internis, cui ut natura succurrat, conuocat calorem a partibus externis, &sic extrema refrigerantur. multo . -r Ad tertium dicitur,quod febres,que fiunt ex causa frigida non frigerent L.
produlantur, nisi fiigida causa putredine, vcl adustione calafacta fuerit. Ad quartum respondetur, quod pulsus sobris quartanae, quanἄ. quotidianae possunt comparari ad duo;ad statum videlicet naturale, & ita sunt celeres, & Dequentes; vel ad fibres biliosas, & ad
sanguineas, di ita tardi, ac rari.
Ad quintum de febre syncopali dicimus; quod quousque sagus in corde est, febris non dicitur;dicitur tamen deinde,cum cor calidam intemperiem conceperit. Vel dicamus, in febre syncopali non percipi calorem sensu,grauatum, & suffocatum a copia materiae crudae, quae plus valet ad refrigerandum, quam ad calcfaciendum calor; licessit accensus febrem constituati ac D
Ad sextum de morientibus; illis post febrem aliquam, Erili- si tum . . relas, dc intemperiem calidam subsequitur frigida, ac propic rca licet
65쪽
licet remoto moliantur ex febre, proxime tamcn percutit ex imtem peric frigida. vltim' ultimum de Ephyala, eam non esse simplicem intem p tiem, sed mixtam ex calida,& frigida. Constituitur ergo,cud 2 tialiter febrem in calore consistere.
An siccitas sit de e sentia febris e
s c quaestio celeberrima est, &cx utraque parte viri sunt summi nominis ; & quod siccitas de essentia s b Hiae bris sit. 1ictatur pri index allatis locis; ex quibus affirmauimus, s brem csse calorem igneum, S intempericin calidam, S siccam,
Secundo ex Hypocrate, qui victum humidum iebricitanti bus omnibus commodum csse testatur.quod verum non esset nia
si siccitas essentialiter febrem consequeretur immo cum tolli invictu humido mentionem fecisset, signifirare voluit,potius u setatem, quam calorem esse de essentia febri - . . . Tertio sunt quam plurima loca Galeni, in qu ibus ait, febris nava tenus febris est; humectatio , ct refrigeristi,remedia snt: vertim cum omnia purgantia calida facultatibus existant, fibris qua febris cst sui ratione non solium non exiccantibus, & calidis: sed maxime ipsis contrarijs, nempe refrigerantibus,de humectantibus indiget; ut ex vel bis eiusdem Galeni doducitur cum doceat, Non enim obtineam febris caliditatem purgationem 2dhibemus, hancsimu sei racione nocituram; stapropter hu--ινὰ, illam facientes . . .
In hoc quaesto pro rei veritate, & ad Galeni mentem explicandam; Dicatur primh, quod siccitas duplex est, Actualis scit cet,&potentia his, quid utraque sit ex professo intra P duce)Restringeda in praesenti est quaestio ad siccitatem actualem; tum quia morbus omnis actualem formam, & permanentem quat talem connotat ἱ tum cligm quia certum est, in calore labrili ad iunctam
66쪽
Legno es de Febribus. I siunctam esse siccitatem potentialem, quae progressu temporia fit
actualis . t Secundo non omnis siccitas actualis morbosa est, sicut no Om- DremG. nis calor,&propterea subiuilit Avicennas,quod febris scalor; SV προηρ- non sicut calor ebru, eriratia .&Celiu - Nsin pro/ις ή δε- - ωλω calore, pulsus febremsese concipere , se somma quo aria siccitas Diis inaequaliter cutis soleatir ex intimis pracordi oritur,si vena non eqve interuallis monetur, Oe Vnde& si cdatur caloris chrili aditinctam csse siccitatem, non tamen concessiim propterea suetit, siccitatem illam es morbosam &essentialiter consti titere sibi cm. ' Tettid non omne, quod indicat aliquid essentialiter rem indi- Temo .cantem consequitur; quoniam sui docet Hypocrates Indicatio sumitur a quacumque, sivest indicatio essentialis siue accidcn talis. maris,quia duplicem indicationem esse asserit Galent ,cu- Οὐ tu. ratricem scilicet,& vitalem:& alteram requirere contrai ia, & al- LHρpN teram similia,ac mediam csse praeseruatriccm, quae ad medclami non parum consert. multa remedia adhibentur ad curandum ., multa ad conseruandum , & multa tandem ad praestruandum. Nam ut docet Hypocrates. Mai praeterita morbos sanant, an- 6 E'rim. t. regressa prohibent. 3
si his deducenda est conclusio. Siccitatem non se de conclusio. ita febri s. Elprobatur primo ex Galeno, qui simplices inteperies ena Tans ait calidam in totum febrem construere. l.=.,. in ' 'Sccundo ex codem, qui pici,cum esse ai0 qui febris ut Lbris, io. Method restigerantibus curetur, ignor t. z ,ri. Tertio,codem Galcno teste, d ntur sebres Tiph cs,& H Irimo. I cs;in quibus egri perpetuo sudant,quod gen is febrium refert si Fracastorius familiare esse in Britannia ; in quibus certum qu Iecst, siccitatem a principio in membris nullanas sic contra
1 Quarto Hydropici Lbricitant sine ulla siccitate. viqie Uaω
illorum carnestito perfusae sunt. f. ras Ilius' a m iud
67쪽
tia generis ex Philosopho, At siccitas i st cla cilcntia talis, seu D
3M hq ' hecticae, quam definit Galenus, quod sit interuus vive'tu Γ b- ἀι δε ε .sseeitatem. non est ergo de cilcntia icbris,quod est gcnus. in Ad argumenta allata responsio facilis est, nam quod scbus p appelletur calor igneus parum refert,utpote quod dicitur igncus, k-- propter excessum gradualem,vel propter potestatem 'rendi, incinerandi,&c.&csto quod igneus constituatur, an non ignem 1. δε ortu Hristotcles calidii potius, quam siccus dici debeie,aserit e Quod interitu cop, appelletur intemperics calida, disicca a Galeno medicinam pro. fitcntei no irum non est,d obstat enim more boni Mcdici in cura. da subre, non solum spcctare,quae in ea actu sunt, sed etiam,quae sunt in potentia .Quod victus humidus commendetur ab Hyp crate nec mirum est, ibi etenim praeseruatrice indicationem proponit . Et quod tandcin Galanus saepe repetat, libi cm indigere refrigerantibus, & humectantibus, voluit completas indicationes accipere, tam ab actualibus, quam a potentialibus condu - . tionibus ipsius labris. i
qu calor febribs,quaturuis subiecto conueniant e
Onscia praesens quaesitum communiter ad curandas s bres; nam si compertum suerit, hos calores subiecto di-- stingui ; compertum etiam habebimus,diuersas pulcsa seruandas ab illis, quae curari debent. Quod ergo non sintin eod subiecto. Probatur primo, sunt calores inter se omninooppositi, ergo in eodem subiecto consistcre non possunt. Secundo, si in codem subiccto essent; sequeretur Mesicum in curanda labre teneri utrumque calorem tollere: atque ita tollam do febrem, tolleret etiam & Vitam- , Tertio, videtur saltem calorem febrilem ephymerae non essem eodem subiecto cum naturali calone; nam calor naturali ivt supra probauimus de mente Avicennae subiective est in meis Mis, Ephymerae vero calor in spiritibus.
68쪽
hi calores essent in eodem subiecto, non daretur in membris sanabilitas ab intrinseco; &consequenter falsum docuissct Hylκκrates dum asscrit multorum morborum naturam esse curatricem : & luestres Multos morbos fanat sola natura af b consilio,O .ve Medici. tales autem laeuissimisunt, nam reducere ossa laxata selis suis viribus facere non poteP. Sequela probatur; quia cum se biectum,nempe membrum,esset intrins cc alteratum, non haberet formam intrinsecam, seu principium ut quoad sanitatem se restitueret. Pro resolutione dissicultatis, & pro veritate sit. Prima conclusio. Omni brilis calor obiectiuὲ est in membris. Et sensus conclusionis est, quod febricitare, & morbo laborare nec ad spiritus, nec ad. humores pertinet; sed tantum ad
Probatur coclusio. in ea parte est subiective morbiis, in qua rabiective est a'io, ex Galeno: Atactio subiective est in me laris; ergo in illis subiective est morbus. Minor certa est, siquidem actio est in eo, in quo est serina vitae . hinc spiritus, & h mores excluduntur, in quibus viis operationes non deprehen-cuntur, a consequenter animata non sint.
. Secundi nisi e di furis subiectiuὸ in membris senueretur
eam non esse morbum, sed causam morbi. Probatur sequela I quoniam non immediate, primdimeret actiones;sed mediate , quod vero morbus primo , causa item mediate actiones Iae-ciat,omnibus inconfesso est; Quibus rationibus motus Fem Iius communem dicendi modum refellit, quo dicitur, Ephvmeram esse in spiritibus,& putridam imumoribus: sed dicen-
cam vero ex humoribus putridis generari. Tertio , calor febrilis,onat alis in eodem subiecto sunt. Eisensus est, quod idem calor, qui in membris reperitur ii Et probatur primo ex definitione fibris, qua dictum est esse mutationem natiui caloris. Idem ergo calor naturalis acce-
lis in eod msubi ctosunt. Probatur. 1.
69쪽
dente febre denominatur febrilis , & sic in eodem subiecto ta
brilis, & naturalis convcn unt: non secus ac in dealbatione parietis albedo,& paries simul stant. Mori. Secundo, subieeto conueniunt in ateria,& priuatio; quae crix bist sis, ait Phylosophus multo magis differunt, quam calor nativus,
Tertia. Quarto.& Lbrilis ; crgo. Tertio magis differunt calor, ct humiditas, quam calor ri turalis, & subtilis , sed calor, & hutniditas in euem subiecto sunt, nempe in membro; ergo in eodem membro state potur ut calor febrilis, & naturalis. Quarto, si stis transmittitur a corde per totum corpus, at i tum corpus subiectum est natiui caloris; ergo. Quinto, nisi essent in eodem subiecto, idem membrum se briret, & non labriret: sebriret ratione febris existentis in toto, non subrirci vero; quia in esse subiective febris non esset. Ad argumenta in oppositum respondetur, & ad primam , quod etiam si concedatur, hos calores inter se esse opposito να contrarios, adhuc concedere poterimus, eos esse in codem subicisto; nam non implicateteste Aristotcle & Galano contraria simul esse in eodem subiecto cum pugna. Ad secum . Ad secundum dicitur,non teneri Medicum tollere utrumq; calorem; quoniam non uterque,sed unus tantum est praeter na
Ad tertium discimus,calorem sebrilem labiecti ucelle in me. bris, causaliter vero dependere ab accensis spilitibus, licuti in febre hectica, & subiective,& causaliter est i n membris. Ad quartum neganda est sequella, quoniam principium inabilitatis intrinsecus-forma membri cum suo tempera memto; quae, in non sint corrupta, sanabilitatem inducere po sunt,remoto impedimento:remouetur autem impe entum, qψ tiescumque causamoi bificacessiit ita sua Operatione, desinet Duelemitam.
70쪽
An Primarium fibris subiectum Lbeat eanRisui cor P
ommunis seritentia est leni, & Avicennadi i libris cor nisi rea primarium subie in esse cor,nec febrem dic t dc -
- re , n isi cor praeter naturaliter calestistum suciit. Et rit, Misd f quoniam de hac re frequens est inter Medicos controuei sia . Proponemus primo rationes eorum, qui ab hac opinione discordant, deinde causam afferemus praesentis propositionis; Tamdem obiectionibus propositis satisfaciemus. Qui asse.
runt, citra primatium coidis affectum posse construi iebrem, sic argumentantur. ais ectum. Primb. esdem rationes, quae pro corde asseruntur, possunt Probatis . i.
etiam afferri de Hepate; est namque hepar membrum omnibus commune, uti est cor; per venas sanguinem ad nutricdum corpus, non secus ac cor per arteri vitaem spiritum ad viuia .ficandum distribuit; ergo. Secundo. Hepar est principium intemperiei si 'dar inlotin δε- λergo, & intemperiei calidae, quae est febris. Sequela nota est, Et antecedens probatura Galeno, qui Hydropem,quae est im s. mire . temperies frigida totilis,generari posse negat,nisi hepar preter ς natura' refrigeratum Herit. Tertio. videtur saltem sententia Galeni,& Avicennae fallax Terii. . in febribus symptomaticis, quae moibos consequuntur; ut imilammationem, Erysipelas, Phrenitim, Pleuritim, & alios; in quibus, sicuti certum est, primarium fomitem no esse in corde, sed alibi r sic concludendum suadet rei ratio, primarium subi ctum sebris non esse cor. Quarto in Febribus putridis videtur quoque praesens sententia locum non habere; non enim semper putredo in corde est, quod si hoc esset, omnis febris putrida pestilens,& insanabilis d iceretur ex Galeno. ex Quinto,sequeretur ex hoc, omnem febre esse acutam:namq; te putredine nata febris minis acuta est,&multo magis si in