장음표시 사용
91쪽
esse allud, quam prauam conditionem in humoribus contractam, propter quam inepti fiunt ad nutritidum. Quae sententia ,ronea est: Primo quia ut dicemus) non miniis putrcscunt membra, ct spiritus, quam ipsi humores ; Sccundo, quia ex - hoc distingui non posset Putredo, a summa cruditate ; Tertio, nec Putredo ordinaria a Putredine maligna. cua νε utra Melius igitur dicendum est; ad Medicam putredii rem muti 2 um m. Primo, ut sivest humor, siue membrum,sive spiritus a na- 'cρ - turali proprioque calore destituatur. quod de mente Galeni alibi est explicatum. eom.vit. Secundo, vires, quae putrescit, primo, &per se mutetur ad se si coi ruptelam. ad differentiam alimenti dum concoquitur; non in ' enim dum concoquitur mutatur primo ad corruptelam, sed ad perfectionem. quod optime explicatur a Philosopho in definitione coctionis. Tertio, ut quod putrescit in verum cinerem non mutetur, ad differetiam humorum. aliarumve rerum eXternarum comis . bustione corruptarum. Quod cum non posset Galenus unon 3 Prognostis mine explicare, appellat quasi cinerem. Quarto,ut contrahat stacciditatem, & marcorem,quem adi pellant Graeci sepsin. Phint', Quinto,ut contrahat setorem,& humidum fimum. Putredo uisii igitur Medica est, quae conditiones has habet. & est Putredomo 'a Im accomodata Putredini membrorum, spirituum, & humorum .
An humores absis putrefactione possintfebrem excitare.
Alenus quotiescumque sermonem habet de sebre nata ex humoribus, semper supponit illos esse putres,unde vulgariter apud Medicos putrida,&hu Methodi moralis febris confunduntur. Et proponens Galenus indicationem febris putridae ait sanari non pessebam bres, nisi putredo tollatur.
92쪽
Sed in oppositum multa sunt. Et primo synoca non putris, Prob. humo. Auctore Galeno, sit cx sanguine non putria at sanguis humor
Secundo spiritus absque ulla putredine sebrem eplayincram ea ct re Cit M: ergo,&humores. y ethodio Tertio membra sola accensione,& siccitate febrem hecticam TrimλProducunt: ergo,& humores. risi . Quarto ex Hipocrate, Dum Pus conficitur maiores febres a se δ.essiciuntur, quam iam confecto. At suppuratiococtio est, non ' AEEho sutrefactio; ergo etiamsi humores non putrescant febrem fa
Quinto,ut legitur in Galano: febris ardens fit exbilei Iaa- Qui . suis veni accensi: non orgo requiritur putredo. 4 Minor criSexto, potest bilis sola accensione febrem sacere, cum a sta- t. id mira tu bilioso ad kbrilem paruus sit recessus; ergo non requiritur com Pro solutione notandum primo, quod inter res quibus no- strum corpus constat,partes Llidae carissimae sunt naturae; nam fraeterquam quod membra sola sunt adaequata vitae subiecta, b-οροι in apiritus, & humoresin gratiam ipsoruin membrorum ordinat. Secundum locum tenent spiritus, utpote quia sunt immediata rum ordinae instrumenta,& fomenta vitae. Humores vero infimum locum
habent, & prasertinarescrementith, quales ut plurimum solent sibi zzz .
esse illi; qui in febribus putrescunt. tur, demna
Notandum secundo, qudd natura tam in labricando, quam 2 s. Ei,
in conseruando summam diligentiam ipsis adhibet membris ι i. qvia μα non solum quoad substatiam, figuram,situm, sed etiam quoad defendendum illa a corruptione; unde prster alias vias,quas instituit,adhunc finem dedit membris ipsis soliditatem. pauid mi- sto in a norem diligentiam adhibuit spiritibus,eos fluxile calidissimos, ct transpirabiles faciens. Humoribus vero paucam, &praeter sua vasa nihil aliud ad eorum tutelam instituit. Notandu 3. Notandum tertio, cum Avicenna; quod putrefactio dupli- cap de 'u- citer contrahitur; quaedam enim, in qua Agens primo agit in p. iam , peramentum, & deinde in substantiam: quaedam in qua primo qu t m insuit in substantiam, de consequutiue in temperam tum. In rq PU
93쪽
e t 3. Lib de humoribus Op 8. Ex summo frigore putredo contriari
pr md genere continetur ea putreficito,quae contrahittar Inhumoribus, & in rc liquis mixtis a calore externo: in qua prim tollitur, & extrahitur nati ius calor Quo sublato , nccciscin, Vtrui substantia computrescat: In secundo genere contincturea putrefaetio, quae fita in dicamentis septicis; Nam cum v. U. Pulviscant. tridum, arsenici, sandaracae superponitur carn si tim carnis substantiam faece facit, emoltii , ad quam flaccidit,tem statim consequitur corruptio tempeii et . Notandum quarto, quod quando membrum aliquod corrumpitur, actualis corruptio dicitur Gangrena , corruptio vero iam facta sphacelus. Scd dubium est hic non om mittendum: quomodo scilicet intquacumque putrefacitione ponatur calor extraneus cum summa strigcsaci cntia reces eamur inter causas putrefacti uasa Galcno. quod etiam dictum fuerat ante ab Hi pocrate. Et confirmatur xperientia; illis enim, qui Adriaticum septetrionale hieme nauigant, oportet pedes rescindere; propter putredinem contractam ex summo si igore . Ad quod dicendum, quod ad putredinem duo actuS concurrunt; actio videlicet caloris exti ei,& natiui calorIs Atractio. Requiritur ig'tur extemus calor ad s.cundum actum, ad cal rem vidulicet natiuum cxtrahendum: quoniam frigΠs huius m di abstractioncm,dcnsanda prohibet : Actio autem lices proxime sita calore, occasi inaliter tamen a frigore esse potest; imen in propter ambientis frig dit item natauus calor se e totura Icolligit intus, nccvdntilare, nec transpirare valet; nccesse est, vi Vzl corrumluitur,vel maximo impetu quasi cxprcilias fi ras m rumpant; atque ita sc cum trahat natural nilium: ditatena, putrediticin i ferat. Notandum ubi mo, quod tal bi monuimus, causa coniuncta febrium putridatum aliquando cst vaporiscu tuligo putris, aliquando vero est ips inmi huini rri substantia. Diximus licm inter causas febris p axipuam esse putredinem, quae cx prchibuta transp iationettit. Sic hic citi ii sus intillectus percunctab tur, quid causae est: quod cum summa pulicdines in intcsimis coacei uentur,& L
94쪽
nerentur, tamen in eis non videmus sebres saetis. Causa ista est, Domini, quoniana, & si haec putredo sit intem dum cximia,contineuir tamen,& generatur in locis, ita inuolutis, & remotis a corde, ut eo minime peruentare positiat vapores putridi, qui labrem inducant. Praeterea sicuti clementa In roprio rasenon grauitant, sic excrementa in proprio ieceptaculo haud noxam inferunt, & multo miniis cum claudantur a mille valvulis,&flexuosis giris,di hoc esse factum putat Plato a sagacissilia Natura,quae insuperfluis non abundat, nec dincit in cessarijs, ut Aristoteles auetor est, ad euitandum praedellam i conuenicns, & nediuinae mentis operationes perturbarentur. Plaeterea Galenus constipari docet meatus a si idis astri scntibus,&exiccantibus. Dubitandi hic occasioncm pra bent exiccantia, quae cum lumbricare ut experientia docuit habeat co: pora, strucre quomodo ipsam et possint,non victo. Pro hac euacuanda dissicultate, d cendum est, siccat satian bis opeiari posse duplicitcr: vel paulatam,vel re te: Quae paulatim operantur sunt , quae rarefaciunt corpora desiccando humores instruetes vascula vasorum: Q repente vero constrin gendo, obstructionem patiunt,& cquinter febre inducunt.
Sed superest adhuc ex his, quae de prohibito es nuxu dicta . sint nouum dubium; qui fieri possit, quod hieme rigidissimo ob eiusdem esiluxus prohibitioncm, vares ut inquit Hypocrates calido naturali sani calidiores, & ex quavis alia eius prohibitione febris succendatur; verbi gratia, ut si quis in pratis dotimi at, in aqua frig da immergatur protinus sebricitabit. Ratio profecto huius rei uiplex cxtat i Prima quidem, quia
licet in utraque occasione fiat retrocessus caloris ad intima, catamen, quae alsitim,& subito fit aptior est ad succeiidendos, ac putrefaciendos humores, &consequenter ad febrem excitandam, quain ea, quae lente, di paulatim fit; qualis hiberno tem pore celebratur, quia non statim ab aestiuo calore ingruit: sed ancilio Autunno, o sensim . Secundo etiam fit, quia hiberno acmpore non omnino constipantur pori: scd corum id manet
.aprietum,quod transpirationi est satis; ita ut simul cum suliginiabus effluat minime urbstantia calidi innati; ex quo δενς calor
I . de cris ris a. s. Methodie.
95쪽
vcgetior euadat ob retentionem citis, quod secundum naturam est, de elauuium eius, quod tuae ter naturam continebatur. Tertio&vltimo,hieine calorem naturalem crescere ob id sane assii tramur,quia ab intrinseco fit maius augumentum ob copiam ciborum, qui eo tempore ingeruntur. His praemissis ουν ira Conclusio est. Nuu m humorem, excepto sanguine,febrem facere posse, nise putrefat.1 TL. Ex qua conclusione Galenus, praeter ind cationes dictas, do- . cet, non dari quartum genus icbrium . Ratio fundamentalis huius sententiae est, quod cum solus sanguis inter omnes hum res sit naturae amicissimus, non destituitur ab eius regimine, nisi propter maximum eius vitium. Caeteri vero humores ex minumo vitio destituuntur&putrescunt. Ad ar. . in Ad argumenta in oppositum rcspondetur;& ad primum comvp sit-m ct cedimus ex sanguine non putrescente synocam fieri ob rati nem astigmuain. Adse dis. Ad secundum dictum est, spiritus esse naturae carissimos, aepropterea posse Lbrem sacere absque putredine. Ad tertium. Ad tertium eodem modo dicendum est. Ad qua=iis. Ad quartum cum Galenus loquitur de accensione bilis, se per supponit illam pu trem. δεων - quintum, quod retulimus ex Hypocrate dicatur, quos suppuratio est motus mixtus ex putrefactione, &coctione. . sextum, sextum, negandum est assumptum. Et haec de causis s
De Omptomatibus, in proprietatibus febrium.
IC Verba faciemus non de omnibus θmpi malibus, ac proprietatibus febrium: sed de illis tantum,quae in hoc tractatu locum habent; Decontinuitate videlicet,& intermissione ses,rili, de periodis, reliquis';temporibus morborum,
96쪽
te continuitate, istermissione fit di. A Liquas febres esse intermittentes, nonnullas continuas ea .st
experientia docet. Quae tamen causa sit, ut aliqua febris Mintermittat, aliqua vero sit continua non ab omnibus concorditer exprimitur. 1 o sit continTrallianus refert horum causam ad crassitiem, & tenuitatem humorum asserens,continuas csae febres, cum humor crassus est: lita . , . Intermittentes vero cum tenuis; Quam sententiam damnat Al. miisione, sttimarias; dicens, quod ex hoc sequeretur, plures esse continuasis febres melancholicas, & pituitosas, quam biliosas, cum Opposi- natur ab Altum doceat Hypocrates. I is auf Sed quoniam Trallianus non habebat animum contradic i. I natura di Galeno, saluanda est tanti viri Auctoritas;& dicedum, quω hum. t. vlt quoties in codem genere est humor crassus, & tenuis, probabilius est, ex crasso fieri continuam, & eX tenui intermittentem, uatur. quam contra, propter causam iam dicendam. Galenus causam in tormissionis, & continuita id ad locum refert ; dicens, quod si humores sint intra venas, parient febrem mat Amcem continua: si vero extra, intermittentem. Quae sententia recepta fuit ab olunibus, praeter quam a Fernelio, de quo meliori occa- int rmistoxe
Sententiam Galeni confirmat Avicennas multis modis. Et I A iis, a
primo, cum Humores sunt intra venas, sumu, seu vaporem pu- E: protinuae trem continuata alteratione ad cor transmittuntma foras trans-μ μ ρ mittere non possunt, propter obstructionem: at cum sunt extra
venas non necessario petunt cor; sed infinitis vijs possunt i sensibiliter transpiraret sicuti verbi gratia fumi intra caminum
existentes, necessitate quadam camini culmen ferirc debent, tra caminum vero positi nequaquam . Secundo, humores intra venas existentes, inter se vel sunt continui, vel summa vicinitate coniuncti; ac propterea ex unius corruptelas facile putredinem concipit reliquus ; atque ita continuatim usque adcor: At humores existentcs extra venas a reliquis sunt separati, ac propterea non subsequitur Ex uno corruptio alteri .
97쪽
sideranda est qua f. ne cocepit G qua
Tertio, humorcs intra venas existentes multo scro persunduntur; ratione cuius copiosum sumum ad cor mittere valent. quod satis patct cxcinit 'o lignorum aqua naadefactoruin: humores vero cxistentcs ua habitu corporis, vel pauco, vel nullo sero perfunduntur. Quarto, humores intra venas existentes putridi, magna ex parte copi si: nt, in ambitu vero ipsi is paucissimi. Ex his
facile papet,quid sit dicendum ad eos, qui ut ait tua .losophus
ad pauca respici crates delacili untiant. Obi, itantiainio, &dicunt, in Lbrium intermitrentium cognitione,, suratione, urinam nullum praestare fidissi inuni pes se lignum. Praeterea cx eodem principio pro sit,frustra humorem peccant praeparari ad purgationem ; siquidcm subris materia singulis accessionibuscuacuatur; Item seclueretur,st Dracile sanguinem mittere, aut medicamentum purgans in risere. Quarum dubitationum grat a duplicem in his febribus t nemur coi derate materiam a unam quidem, quae se demcalorem iam concepit; cuius nulla habenda in ratio,Interest quidem Naturae ipsam discutero,&cuacuare: Alteram, quae paulo post coceptura est fibrentaeuius uniuersalis, & particularis prouidentia necessaria existit, & huius copiam, malam qualitatem considerate ex urina oportet , ut deinde commode per sanguinis ni istiGncm circiata recam possimus, alterare, ac si opus fuerit cxpurganti pharmaco cducere,ut minorata bcia gnior adeo fiat materia, quo amplius natura non 'irriretur , nccnbriscon re piam r. Niximus euentpre per sensum is missionem; nam numquaim via euacuationis educibiebet languis in febribus stermittent bus; itim quia repugnat talis cuacuatiuiti amoti peccanti di speciei aegritudinis; tum qui a s Galeno piaeceptorc vires aegrotantis,& tempus inni aestiuale camino. i admittunt. Hinc primo duart.cur ad glauci circi papa uti imittanti verba lactens Gai nus ipsc incide sanguinis misi e nccxcibum qui in s qui lib. dcciii adi ratione Icriapphinisi mi noncm dqcverat, sanguinem tunc cise mittcndum , cum superabunda uerit sanguis, flava aut
98쪽
UIe, VcI atra, aut phlegmate infestate, abstinendum esse a san- cum sy'ως guine, & humorem intestantem euacuandum; cuius rationem
Avicennas reddit cum ait , Cave ne ad unam duarum rerum ea evacuan- aerum perducas, humorum choleriorum ebultitionem,se fragi-
durum cruditat ; Est enim sanguis ut comamn 'Supinio ter e mi. dona frenum bilis,de suo icini rato calore cruditates concoquit. Thubot. Dempto ergo sanguine, quod b iis etfrenis reddatur, de humores magis incrudes ant rationabile erit. Prs terra sanguinis mi L Sara Di crusio repugnat tertianae intermittenti, non tantum ratione hum ris praedomi uantis, quςm diximus esse biliosum, quam ratione proprie esscntiae S Est enim telliana fibris inium moiborum , Tertiana ea . ct febrium tutissima , si Hypocrati fides danda est i .aphor. cum ait. Est tuta tertiana, breuis, tuta quia intermittit , febrisI iiis,' iaquocumque modo intermiserit,periculum abesse segni Hur, or si ςηρ- breuis, quia cum longissima in septenis circuitibus terminatur3Cui opinioni assentiri videtur Galenus in commento his verbis; dola enim ilia, quae in quie cem febre vacanter desinunt periculo cant, vehementi 'mam, or valde longam habuerint accessionem,si enim adeo breuis fuerit, ut duodenis horis tempore cir-ς mscripta , non modo sene periculo talis ect febris r sed etiam cum ergo morbis magnis tantum Phle- 3Drbis m botomia competat, probatum quoque rem an et tertianae haud conuenile ; Multu miniis conuenit ratione virium: cum aestiuo t. r. tempore, in quo tertianae potissimum vigent, vires adeo prostr tae obseruanturi ut vix corpus sustincte valeant. & haec foretasse causa suit cur Galenus 3. Acutorum abstinendum enea si nguia fabstrae sun is missione pcr aestatem di ceat; etiam si omne; ci,ndit: es ς' γε ad sint, reputa moebus magnus, & aetas florcs : haec sunt coni stata verba Galeni bt aectas calid ,s cis fueris a san uiuis
missione ab Irae' um est, etiam si morbus magnus riserit cir aetas forens; Et pauo infra. Et qui omni bis temporiaia Patu nil, Icogitantes, Ovumem asstulerunt Medici, hos omnes interfice- Quid causarunt , Auctorit.iti Galeni ratio annectitur; iam bilis quam am- bientis calor extrancus euocaucrata veni , per phleb Ktamiam rationu vacu: in venas de titio includitur, in rum im aegrotantis. t in , tvr Is
99쪽
mittcbat, post euacuationem sanguinis incontinuam degenerat Nec documentum Galeni, quo docet, saluberrimum esse in so
I' Α'' omnibus venam incidere, non continentibus modo, V Vnis Uale i una etiam alijs omnibus, quam putrescens humor concitat, i uata namque, &c. quicquam sentcntiam nosthm afficit; nam thbat. ιονγο loquit Ur Galenus ibi de labi ibus continuis, &d cumentum est b. t in Omm- limitatus,cum d cat Galenus, nisi aliquid obstiterit; firma ergo remanet conclusio, in sc biibus intermittentibus saltem via cuaesidam 'siano cuationis, sangumem haud ella mittendum. mo tu ili' obiiciunt secundo ex materia exiliente extra venas, posse obue,unt se etiam eXcitari lcbres continuas; u verbi gratia humor sit copi γη sus, percutim transpirare non posse,&c vastis nullum it eas. ia pedi inentum habeat; nam propositum casum non negamus,
era venas se neque negamus, quod positis his conditionibus fieridcbeat si mr ης pyp bris continua. Dicemus tamen duo, primum quod probabilentiam rimiis non est, humoreiIi eristentem iuxta clitem, percutim non ven-ίναμr- tilari. Secundum, quod posita tanta humorum copia, Vel impossibile est, venas astectas non esse, vel non subsequi febres continuas,virtute humorum existen tium intra venas .
Obiiciunt alij, quod non possit materia febris intermittentis
esse extra venas, & ab ea non exei citari maximum dolorem, cuvidemus ex modica bile, vel atra bile existente in carne, Vel nemuo maximum dolorem sentiri: sed ego eodem argumento possem rcfcrire illos,qui asserunt,materiam continuarum esse intra Lib. de ιυ- Vcnas, cum ex Galeno venae, & arteriae sint primae in sentiendocuabinii ' dolorem; Desude in ardentissimis febribus, quarum materia ests ς '' magnas, sentitur ardor, &cruciatus molestissimul. M Via δε- Non ergo requiritur ad dolorem hic, vel ille locus. Tertio infe-briu tot η-- bribus intern ittentibus tempore rigoris, & reliquis temporur his, γ buseXcitatur dolor vehementissimus, veluti aeger summum i rc borem, aut longum iter pera gisset. Asserendum itaque est cuin ri,' ik,2 Galeno, at cliam fibrium cotinuatum esse inter venas. & pro-k ii pterea continuara sanguinis missione , ut plurim sim cura nar cipiunt; diximus ut plurimiam, nam non solum continuitas i
4. IaQui brium mittendi sanguinem causa est; scd si robur adsit virium, ni mii ηε satas sit florens, si corpus a cruditatibus fisciit cxpurgatum ,
100쪽
tempus lani non Irigidissimum, nec calidissimum, & caetera ,
quae a Galeno notantur lociscit. necnon a Celso, qui post qua Giab, a omnes enumerauerit conditiones adhunc finem terminantes, rone his in haec prorupit verba. Sanguinem mittere, medicamentum
purgans dare facile est,cui vero,quomodo, & quando tam ditificile , quam Use medicum 4 De Periodis. PEtiodus significat circuitum quendam,&indinatam repetitionem. quo pacto frequentissime obseruantur tertiani, cGPeri. o. quartani, quotidiani circuitus, hoc cst repetitiones. de die in diem,de tertio in tertium, de quarto in quartum; De quintano autem, septeno, & noveno dicemus insta. Petiodus definiri potest, quod sit ordinata repetitio inua- Q id ι sonum specie earumdem; debet itaque in Periodo esse repeti- rmdus. tio: nam sicut una sola accessio integram febrem non mia sciri Eubois, ita nec una sufficit ad Periodicationem. Debet secundo esse particula ordinata; ad differentiam earum accessionum, quae repetunt propter aliquos errores, & casu contingunt. Tertio accessiones,quae ordinatam habent reuersionem,&bent specie conue-Mire,ut tertianaria tertianariae: quartanaria quartanariae,& similia; nam identitas numerica seruari non potest,cum ex Philosopho, non possit idem numero semel corruptum regigui . tistrae. ια Identitas autem generica ad Periodi eam reuersionem no su L .ficit,quoniam Periodus non esset si tertianae responderet quartana, quartanae quotidiana, &sic de singulis. . De causis Periodorum. DE causis Periodorum maxima est inter medicos contro opis . M
uersia. Trallianus causam assignat humorum abundan-liani dii tim hoc ordine, quod cum maior sit in nostro corpore sanguinis copia, quam aliorum humorum,ex eo fit synoca, quae nullam habet Periodum: Post sanguinem abundantissi inam esse ii υ Pituitam, & propterea haec paruum intermittit, & facit febrem de die in diem: post pituitam,bilis,& haec paulo magis intermittens de tutio in tertium: Vltimum locum tenetque- G Im-