장음표시 사용
21쪽
nerent,eudendis,inquit Heraclitus serent impudentissima. Hic eli autem Orcus, de Dionysiis seu Bacchus cui insaniunt,& cui bacchantur: non tantia propter ubi ietatem corpori ut opinor, quam propter probrosam sacrorum libidinis interpretationem. Sunt ergo iure vestri Dii tales, qui serui suere vitiorum. Quinctiam e rum qui Ilothes vocantur a Lacedaemoniis. Iugum seruile subiit Apollo Admeto Phaeris. Hercules Sardibus Omphalae. I.aomedonti autem fuit mercenarius Neptunus&Apollo, sicut seruus inutilis, qui nec libertatem quidem potuit consequi a priori Domino.Tunc etiam muros Troiae Phrygi aedificarunt. Non pudet autem Homerum dicere Mineruam Vlyss praeluxisse,aureum lychnum tenentem in maia vnibus. Legimus autem Venerem, taquam immodestam aliquam ancillul lecticam Veneri apposuisse ex aduersis adulteri,ut eum induceret ad coitum. Pan vallis alite, praeter hos, alios quoque plurimos Deos refert serui ille hominibus ,lie scribens:
Passa Ceres, passusque ins s Mulciber, es ue
Mortas ipsi in operas mercede locare. Possis Marsciue ferox bisara a Parne amo. Et quae deinceps sequuntur.Est ergo his merito consequens,lios vestros Deos,qui& amore languent,& animi vexantiar perturbationibus,omnino inducere obrim cxios humanis affectionibus.Nam mortale illis est corpus. Recie autem admodum coniicit Homerus, introducens Venerem propter vulnus acuta & magna voce clamantem,& narrans bellicosissinium Maietem fuisse a Diomede in ventre salici tum.Polemo autem dicit etiam Mineruam suis le vulneratam ab Ornyto. Quinetiam dicit Homerus Plutonem suine vulneratum ab Hercule,' Elcum Augeam. Iam vero Iunonem quoque coniugalem resert idem Panyassis sitis e vulneiatam
ab eodem Hercule in Pso arenoso. Sosibius autem dicit etiam Herculem filii se in manu sauciatum ab Hippocoontidis.Quia si sunt vulnera, est etiam sanguis. Sanies vero poetica quam i μα vocant, et fictiam sanguine tuipior. Putrefactio enim . sanguinis sanies intelligitur. Et curationes emo & nutrimenta quibus irid sent, Deis necesse est inducere. Quare & mensae,& Orietates, di risitata coitus, v pote
quod homines venereis rebus non uteientur,ncc darent ope iam liber:s, sicci nec
clorinituri essent,s essent immortales,nullius Ueni,& expcrtes senti. Filii autem humanae quoque mens e particeps apud Aethiopes, inhumanae autem ' ne seriae: conuiuio a Lycaone exceptus ille Iupite humanis cerae carnibus impletus non lubens.Nesciebat enim Deus, qucd i ycaon Arcas eum conuiuio cxcipiebat, intcrs ctum suum filium ei epulandum apponeret,Nyctimo ei nomen erat. Egregius ve-rδ Iupiter, qui est diuinator, hos,italis,supplices exaudiens,clemens., Panomplicus seu voces ac linguas omnium excipiens, depulsor & aiters br malorum . potius au- stem iniustus,scaeratus, iniquus, impius,inhumanus, violentus, stuprator, zdulter, amator. Sed tunc quidem suit cum esset talis, nempe quando elat homo, nunc autem mihi videntur vobis quoque consenuisse fabulae. Iupiter non est amplius Draco,non cygnus,non aquila, non homo amori dcditus,non volat Deus, puerorum amore non tenetur, non ostulatur, non aliart vim, et si adhuc multae sint pulchrae
mulieres & Leda venustiores, & Semele sormosiores:adolescetes autem speciosiores ct ciuisores Phlige bubulco. Vbi nunc est illa aquila, ubi vero cygnus, ubi autem ipse IupiteHuna cum penna consenuit. Non enim quod amoribus operam dederit eum poenitet,nec docetur esse modelatus S temperans. bis autem fabula aperitur,moietua est Leda,inoiiuus est cygnus,mortua est aquila. Quaere tuum l uem, ne scruteris coelum,sed terram. Narrabit tibi Cretenss apud quem est sepul- νtus.Callimachus in hymnis:sepulchrum enim,inquit,tuum orex,Cretes sunt fabricati. Mortuus est enim Iupiter, ne aegre seras,ut s eda,ut cygntis, ut aquila ut homo
amori deditus, ut draco.Iam vero videntur ipsi quoque qui praua imbuti sunt su- pei nitione,
22쪽
perstitione, inuitiqii Idem,sed tamen de Diis errorem intelligere.
-- a Galamiti sint ex quo traue. Sed sivit ex onere hominum. Paulo post autem inuenientur ei so&quercus & petrae. Agamemnonem certe quondam Iouem in Sparta coli resert Staphylus. Plianocles autem in pulchris colebat Heroibus Agamemnonem Graecorii in Regem. Argynnae stare templum Veneris propter Argentium dilectum. Dianam quae vocantur hoc est, sis cata, colunt Arcades, ut inquit c allimacitus in crausis. ulta in etiam in Methymna alia Dianac ondylitis sie appellata a pugno. Est etiam p. dagrae alterius Dianae templum in Laconica,ut ait Solibius. Polcmo autem nouit imaginem hiantis Apollinis, Re otia B sonatoris ruisus Apollinis,aliam quae colitui in Elide. Hie Elei Ioui m .pities saeri sicam. Romani autem sacrificant amuria, Herculi, id est, muscarum depulibri, & bri & pavori, quos ipsos quoque adici ibunt in numerum eorum qui erant cum Hercule. Mitto autem Argivos qui colunt Venerem idest ' litae sepulchrael fodit. Argivi,&Lacones,&etiam Spartani, Dianam colunt helytidem, quoniam itini re ab eis vocatur γψυξὶν Vnde nam putas haec tibi adscripta sunt AD ferianti ir ea quae adducuntur a vobis,ne tuos quidem videris agnoscere scriptores, quos ego testes cito ad tuam incredulitatem miseri, qui omnem vestram vitam revera minime vitalem impia impleuistis ludificatione. An non caluus quidem Iupiter Argis,alius autem ultor, honorati semin pro' An non Veneti quidem c τέω amis, Argivi. autem,id est amicae seu mercarici Athenienses. , inrit dis autem,ideli pulchras habenti nares,sacrificant Suracusani,quam Nicander Poeta alicubi vocavit να γλουῖν ,idest pulchris cluti istis. Dionysiam autem iam taceo sttω-cim, id est,cunni contrectatorem Eum adorant Sio onii, Diony siam praescientes mebris muliebribus, ut curam serat turpitudinis colentes eum qui est
auctor& princeps probri ac petillantiae.Tales quidem fiant ipsis Dei.tales aute sunt ipsi quoqtie,in Diis ludentes,vel potius seipses ludificantes probroque & ignominia seipsos amicientes .Et quanto melius Aegyptii qui vicatim & per orpida bruta
coluerunt animantia quam Graeci,qui tales Deos adorant. Illa enim, & si sint serae, non sunt tamen adiittera,nec stupro ac fornicationi dedita. Hi autem quales sint D quid opus est amplius dicere cum satis eos conuicerimus' Porro autem Aecyptii, quorum nunc seci mentionem,disbers sunt in varios cultus ac rcligiones. i x his, Luenitae quidem colunt piscem Ps. agrum. Maeoten autem, est vero hic quoque
alius piscis colum qui ba itant Elephantinam. Oxyrinchitae autem pistem similiter,a quo eortim denominatur regio. Praeterea autem Ichneumonem Heracleopolitae.Salix autem & Tliebant ovem. Lupum autem Lycopolitani. Canem vero Cynopolitani. Apim Memphitani. Hircum Mendesii. Vos autem qui estis Aegyptiis omnino meliores vereor autem dicere deteriores,qui non cessatis Aegyptios ridere quotidie, quales vos quoque estis in bi ita animantia' Ex vobis quidem cic nias honore affecerunt Thessali propter consueti id nem.' Thebani autem mi istea las,propter ortum Herculis.Quiὸ vero, Thessali rursus dicuntur colere formicas, quoniam did cerimi Iouem assimilatum formicae, coiisse cum Eurymedus, filia Cletoris & genuisse Myrmidonem Polemo autem resert eos qui habitant circa Troiae,colere mures qui stant in his regionibus quos ipsi appellant' mit mr quoniam arrodebant chorgas arcuum bellicorum,& Sminthium Apollinem ab illi, muribiis appellatrant. Heraclides autem dicit in aedificationibus templorum in Acarnainia ubi est Actium promontorium,S templum Actii Apollinis bouem prius sacriscari mi istis.Neque veri, obliviscar Samiorum, qui ouem colunt, ut dicit Euphorion.Sed nec eorum qui colunt Phteniciam Syrorum, quorum alii quidem colum, bas alii vero pistes tam impens colunt quam Elei Iouem.Age vero, luoniam non. sint Dii quos colitis milii riirsiis videtur considerandum , an sint re vera daemones ,relati in hunc secundum ordinem, ut vos dicitis.Si sunt itaque dcmones liguritores & seelerati possunt etiam aperte inueniri in ciuitatibus damones indigenae,
23쪽
qui honores decerpunt,apud Cythnios quidem Edemis,apud Tenios Callista ras, apud Eleos autem Anius, apud Lacones Astrabacus. Colitur autem qui Linmie heros' Phalereis in puppi. Et Pythia constituit ut sacriscarent Plataeens-ndrocrati & Democrati oc Cyclaeo & Leuconi, cum vel maxime tunc vigerent Medica certamina. Possiant alii quoque permulti ccrni Ginones,ei qui potes vel parum perspicere.
Qui nam sit nihi custodes ' O Boeotie,non te pigeat dicere num clarum est quod
hi sunt,& qui sunt his honoratiores, magni daemones, Apollo Diana, Latona, Ceres, Proserpina,Pluto,Hercules,ipse Iupiter. Sed ne sugiamus nos custodiunt O Astreae, ne fortasse peccemus, qui peccatis non sunt utique aisines. Hic licet eloqui id quod habet instar prouerbii, Pater qui non potest corrigi, corrigit silium. Si autem sunt hi quoque custodes,non sunt propter eam qua sunt in nos arsecti ben
uolentiam: sed nostrum urgentes exitium,instar adulatorum adhaere scunt vitae sumo inescati. Ipsi certe daemones fatentur sitam ingluuiem libaminis& nidoris, ut qui dicant,sortiti sumus hoc munus. anam aliam vocem ederent. si vocem acciperent Dii Aegyptiorum, nempe feles & mustelae, quam Homericam & Poeticam, cui placet nidor & condimentum obsoniorum Tales quidem sunt apud vos et demones & Dei,& s qui semidei laquam semiasini muli vocati sunt. Neque enim cest vobis nominum egestas ad impietatis compositiones. Ase vero hoe quoque adiiciamus quὀd inhumani & homines odio habentes daemones sunt vestri Dis et non
solum laetitiam ex eo capiunt quckl hominum mentes Oisendant ,'sed etiam ex hominum caede sitiuntur voluptate, nunc quidem armatas in stadiis contentiones,
nune autem innumerabiles de haude in bellis, decenationes, sibi praebentes materiam voluptatis, ut vel maxime possint humanis affatim expleri caedibus. Iam vero cum ciuitates et gentes tanquam pestes inuasisent, laeua postularunt libamina. Et Aristomenes quidem Messenius lithomele Ioui trecentos mactauit, se tot & tales hecatombas rite sacrificare existimans,in quibus etiam Theopompus Rex Lacedaemoniorum, erat praeclara victima.Tauri aute populi qui habitant circa Tauricam PChersonesum quoscunque hospites apud se cercrint, ex iis qui mari aberrarunt, Dianae Tauricae eos statim sacraticant. Haec tua sacri ficia Euripides in scena tragice decantat. Monimus aute in Colleetione rerum mirabilium, refert in Pella d hesialiae Acheum hominem sacrifieari Peleo & Chironi. Lycio. aute fiant tu vero sens Cretensum pinnunciat itidem Anticlides in reditibus, Ioui maetare homines& Lesbios ' Dionysis simile offerre sacrificium dicit Dosidas. Phocenses autem neque enim eos praeteribo eos seribit Pythocles in tertio de Cocoidia hominem holocaustum os erre Dianae Tauricae Erechtheus autem Atticus, ct Marius Romanus sacrificarunt suas filias. orum ille quidem Persephone, ut Demar tus in primo Rerum tragicarum: hic autem, nempe Marius, Diis Riteri incanis seu εmalorum depulibribus,ut Dorotheus stribit in qliarto Rerum Italicarum. Hominibus quidem bene velle ex his rebus ostenduntur daemones .Quomodo ergo no lunt dii qui sint cultui daemonum ac superstitioni dediti l alii quidem daemones ut seruatores bonis verbis prosequentes, alii vero petentus filutem a filiatis iii sidiatoribus.Dum ergo existimant se eis rite secrificare,non animadirertunt se homines occidere. Non enim ex loco fit caedes hostia. neque si quis Dianae& Ioui in sacro loco, magis quam iri&auaritiae&aliis similibus daemonibus in alticibus vel in viis hominem occiderit,sacram appellans hostiam,id iacium est,sed est caedes & homi eidium tale ncriscium. Quid ei goo homines aliorum hominum sapientis limi, alias quidem seras segimus, & sicubi in ursiam vel leone inciderimus,diuertimiis' ν premeso asi is ueluti . 'solitas an uem, Pr sit hinni nitens, trepi ciue repente igit. Perniciosos autem & exitiales,insidiatores, hominumque hostes & praedones cum
24쪽
nam autem veri dixerint improbi,vel quamnam attulerint utilitatem Iam ego possim til, i ostendere hominem vestris istis Diis, nempe daemonibus,meliorem, Apolline vate Cyrum & Solonem.Munera diligit vester Phoebus,non homines. Prodi dit Croesum amicu, ct mercedis oblitus,aded erat gloriae cupidus,Croesum ad rogum deduxit per Halyn . Sic amantes daemones deducunt ad ignem. Sed tu oli mo,qui es Apolline hominum amantior& verior,miserere eius qui est vincius sit pra pyram.Et tu quidem Solon vaticinare veritatem. Tu autem Uyre iube pyram extingui.Tu postreino o Croese fac ut sapias,cum tuo malo id didiceri L. Est inera
si tus is quem auoras.Capit naercedem,& auro accepto mentitur. O Solon vide rursus finem nunquid non daemon,iud homo tibi dici ' Non obliqua vaticinatur S lon, eum bene intelliges, verum sbium d Barbare responsum hoc in pyra experieris. Unje mihi venit in mentem admirari, quibusham tandem visis abdulti homines qui sunt decepti, superstitionem&daemonum cultum annunciarunt hominibus sceleratos daemones colere lege lata iubentes.seu fuerit ille ' Phoroneus, se u Merops,seu aliquis alius,qui eis resuerunt templa & altaria, & praeterea sacrificio eis primi obtulisse fabulose dicti fiant. Nam posterioribus quidem certe temporibus, finxerunt Deos quos adorarent. Hunc certe Amorem vel Cupidinem, qui dicitur esse inter Deos antiquissimos, nemo prius colebat, quam adolescent ubis quice piam Gli armam ceperit,& aram elegantiorem posuerit in Academia, postquam fuit expleta cupiditas,& morbi intemperantiam appellarunt amorem,intemperaritem curiditatem in Deorum numerum reserentes. Athenienses autem nec quis ecset quidem Pan nouerant,priusquam eis diceret 'Philippides. Merito ergo daem num cultus cum alicunde coepisset principium, fons fuit stolidi vitii. Deinde eum non suisset rescissus, sed accepisset augmentum de magno nuxisset alii ,mi illos daemones constituit,sacii sicans hecatombas,& conuentus celebrans, & imagines eripens,& templa aedificans. iae quidem nec ipsa silentio praetermittam, atque a- 'deo ipsa conuincam speciosse quidem nomine nominari templa, fuisse autem septilestra, lioc est,sepulchra vocata fuisse templa.Vos autem vel nunc saltem daemonum v cultus &superstitionis obliviscamini, sepiulchra colere erubescentes. In templo Mineruae, Larissae,in arce est sepulchraim Acrisii. Athenis autem in arce, Cecropis, ut ait Antiochus in nono Historiarum.Qi id vero Erichthonius,non fuit sepultus in templo Polladis Immarus autem filius Eumolpi & Dairae, non suit sepultus in
ambitu Eleusinii, quod est sub arce Filiae autem Celei non sunt sepultς in Eleusine Quid tibi enumerem uxores Hyperboreorum' Hyperoche & Laodice sepultae sunt in Artemisio in Delo. Id autem est in templo Delii H pollinis Leandrius autem dicit Clearcum fuisse Mileti sepultum in ' Didymaeo. Hic I Leucophrynes monimentum par est non praetermittere,sequendo Zenonem' Myndium,quae in templo Dianae sepulta est Magnesiae. Sud neque Apollinis aram quae est in Telmelso, a quam ipsam quoque s Abunt esse monimentum Telmissis vatis: Ptolemaeus autem nlius Agenrchae,in primo eorum quos stribit de Philopatre dicit in Papho in teli, plo Veneris sepi diuin esse Cyniram & eius nepotes. Sed mihi quidem persequenti
sepulcitra qtiae adorantur,ne uniuersum quidem tempus suffecerit. Vos autein, si non eorum qiis audetis aliquis vos pudor sit beat, plane mortui vere mortuis credentes circumcursatis io miseri,cur nam hoc malum toleratis noete quidem capita vobis sunt inuoluta.Quod si praeter haec ipsas vobis imagines subiecero consa
randas, ere persequentes,imienietis nugas uile c5suetudinem,ut qui manuum ho minii in opera colatis in selisilia. Et Scythi quidem antiquitus a rabant acinacem. Airabes autem lapidem. Persae vero fluuium,& ex aliis hominibus ii qui erant adhuc antiquiores,ligna erigebant insignia, & columnas ponebant ex lapidibus, quae etiam appellabantur L x eo ludderaderentur&expolirentur ex materia. n Icaro certe,imago Dianae lignum erat non laboratum,& Cithaeroniae Iimonis Thespis truncus excisas,& Sami e Iunonis,ut ait Aethlius,prius quidem erat asser. cer Iunoni.
25쪽
Quasi dixere sue Herit ars Bryaxis, siue
Postea autem,eum esset Archon Procleus efficta est in sormam statuae. Postquam sautem coeperunt statuae formari hominibus , βρ τι quod idem est quod statuae,cceperunt denominationem, . α β G id est ex hominibus. Romae autem antiqui- tu, statuam Martis, fuisse hastam dicit scriptor Varro, cum nondum perueni csent artifices ad hoc speciossem quidem sed improbum artiscium. Postquam autem ars floruit,auctus est error.Qisod itaque lapices & ligna,& ut semel dicam, materiam,fecerint imagines hominibus similes,quibus pietatis sormam prae vobis sertis, calumniantes veritatem,iam quidem ex hoc patct. Verumenimuero clim locus indigeat aliqua demonstratione,non est id recusandi i m. Ac Iouem quidem Olympicum,& Poliadem Athenis, ex auro & ebore effecisse Phidiam, cuiuis est euidens. 3Iunonis autem Samiae statuam factam esse Euclidis celo,refert Olympicus in Samiacis.Ne ergo dubitetis,s Seuerarum quae Athenis vocantur Dearum duas quidem fecit Scopas ex lapide qui vocatur λυχ i s Calos autem cam quam narrantur hab re mediam, Polemonem ostendere in quarto eorum quae scripsit ad Timaeum, nec eas quae sunt in Pataris Lycis statuas, Iouis & Apollinis,quas rursus Phidias imagines,scut leones qui cum eis dedicatae sunt,effecit. Quἰ d si ut nonnulli dicsit, erat ars Bryaxis,non contendo,habes eum 'uoque statuarium. Vtriam eorum velis adscribe. Quinetiam Telesi Atheniensis,ut ait Philochorus,opus sunt imagines in Neapecha, Neptuni& Amphitrites,quae adorantur Teni.Demetrius autem insecundo Argolicorum , statuae Iunonis Tirynthiae,&materiam, pirum,&effect
rem fuisse scribit Argum. Multi autem fortasse admirabuntur s didicerint Palladiuquod appellatur Diopetes, ut quod Houe deuotarit, quod Diomedes quidem &Vlysses seruntur Troia abstulisse, deposuisse autem apud Demophoontem, filisse constitutum ex ossibus Pelopis, quemadmodum Olympium ex aliis o si bus beluae Indicae. Atqui adduco Dionysium haec reserentem in quinta parte circuli. Appellas autem in Delphicis dicit duo sitisse Palladia,ambo autem fasricata esse ab somini Noryς' si bus.Sed ne quis existimet me propter ignorationem pretermisist e, haec quoque adducam, Morychi Dionysi statuat ille quide factam ex lapide qui vocatur '' Phellata,esse autem opus Siconis cognomine Eupalami,ut dicit Polemo in quadam epistola. Fueriint autem etiam quidem duo alii , Cretenses, hi arbitror, status irii, E les & Dipoenus hi nominabantur. Fecerunt autem imagines Castoris&Pollucis quae sunt Argis,& effigiem Herculis quae est Tyrinthe, &statuam
Di ine Munychie in Sicyone.Et quid in his immoror,cum liceat vobis magnum illum daemonem ostendere quisnam fuerit, quem per excellentiam audimus cultuci veneratione dignum ab omnibus esse habitum Eum non esse manu factum ausi sunt dicere, Aegyptium Sarapim. Alii enim scribunt eum fili me munus missium a Sinopensibus ad Ptolomaeum Philadelphum,qui eos fame laborantes missio ex Aegypto frumento recreauit. esse autem hanc statuam effigiem Plutonis qui accestam statuam positit in promontorio quod nunc appellant Racotim, ubi etiam est onore affectum templum Sarapidis. est autem praedium locis vicinum. Blistichem iautem pellicem mortuam Canopi, translatam Ptolomaeus sepeliit sub prius dieto templo. Alii autem Ponticam imaginem dicunt esse Sarapim,translatam autem suisse honorisee Alexandriam a frequenti hominum conuentu. Isidorus Glus, a Seleucensbus, qui sunt propter Anthiochiam,statuam fuisse traductam qui ipsi quoque penuria frumenti laborauerant,& nutriti filerant a Ptolomaeo. , teritin Athenodorus quidem filius Sandonis,cum vellet Sarapidis ostendere antiquitatem, nostio quomodo eo lapsus est ut eum argueret saetam fuisse statuam. Sesostrim dicit Res em Aegyptium,cum plurimas Graecorum gentes sibi sebitinxisset, reuersum in Ae pium multos adduxisse artifices.Osirim itaque a quo genus duxerat, lulsit magnitice affabreque variatum effingi. Eum autem constrilii Bryaxes opifex, non Atheniensis, sed aliquis alius qui eodem appellabatur nomine quo Bryaxes,' qui ad opus ficiendum mixta dc varia usus est materia. Habebat enim ramentum au
26쪽
ri&haematitis fragmenta, sed nec sinara di& Topazii. Haec ergo omnia levigata tritaque ac commixta illiuit colore coeruleo. Qua de causia nigrior est color imaginis.&cum pharmaco relicto ex sepultura Osiridis& Atis, omnia permiscuisset, duplicauit Sarapim, cuius nomen quoque signiscat& mneris societatem, 'opus
quod factum est ex sepultura, ut quod compositum ex Osiride & Api, sectum sitos rapis. Nouum autem alium in Aegypto,& qui vel ab ipsis propemodum colliatur Grscis, retulit in numerum Deorum, imperator Romanorum,oelectum,& qui fuit formosissimus,Antinoum:quem ita consecrauit ut Ganymedem Iupiter. Non enim facile arcetur cupiditas quae caret metu. Et sacras A ntinoi noctes nunc ad rant homines,quas turpes sciet,at amator qui simul vigilauerat .Quid mihi refer, innumerum Deorum,eum qui stupro fuit honoratus' ait id vero iussisti etiam lugeri tanquam silium Quid vero eius quoque narras pulchritudinem Turpis est pulchritudo quae per contumeliam & probrum emarcuit. Ne tyrannidem exerceas ohomo in pulchritudinem, ne probium asseras florenti adolescenti. Ipsam mundam conserua ut sit pulchra. Pulchritudinis rex efficere, non Tyrannus,liber maneat. Tunc tuam agnoscam pulchritudinem, quoniam mundam conseruasti imaginem, tunc veram adorabo pulchritudinem,quae est exemplar pulchrorum. Iam vero dilecti sepulchrum,est templum Antinoi & oppidum.sicut autem templa, ita etiam i pulchra habemur in admiratione,Pyramicies, si Maus lea,& Labyrinthi,alia templa mortuorum, ut illa sepulchra Deorum. Vobis autem magis iram adducam vatem Sibyllam. αὐ-r res fa haec Phoebi modum , t in
Hic quidem tibi praedicit ruinas templorum, significans quidem fore,ut templum Dianae hesiae terrae hiatibus de motibus absorbeatur, his verbis.
Templum autem Isdis & Sarapidis in Aegypto diruendum d cit & exurendum.
Tu ue Sarapierens ingens saxea moles. Magnus m 'prato ora impendet tibi casius.
sed si tu non audis Prophetissam, at tuum audi philosephum Heraclitum Ephesium,quod sint insensiles exprobrantem intagini laus. Et his vota faciunt imaginibus,perinde ac si ii iis loquatur cum aedibus. Annon enim sunt prodigiosi qui apides adorant Deinde vero eos etiam statuentes ante fores, perinde ac vivos ac ciscaces. Mercurium tanquam Deum adorant, eum etiam Oi nita hoc est, viae viciniaeve praesectum,ianitorem statuentes.Si enim tanquam insensiles iniuria assiciunt: cur adorant ut Deos si vero existimant eos esse sentias participes,cur eos ianitores constitiiunt Romani autem qui res maximas & praeclare Scitis Fortunae attribuunt,&e im esse Deam maximam existina ant,posiaciunt eam iii sterquilinio , dignum Deae templum,secellum tribuentes. Verum enimuero in sensti lapidi S ligno& diuiti auro nihil penitus cursest nec nidor, nec sanguis, nec sumus,quo dum honorantur& sui sumigantur nigrescunt. Sed neque honori nec iniuria.Sunt autem hae imagines filiouis animali viliores. & quomodo quae sunt insensilia, diuino sint honore assecta. mihi venit in mentem dubitare, eirantium utpote miserorum misereri amentiae.Nam si quaedam animalia non habent omnes sensus, ut vermes de erucae,&quaecunque statim a primo ortu manca & mutila apparent, scut talpae & mus araneus qtiam dicit Nicander caecam & surdam: sunt tamen meliores lus statuis&
27쪽
imaginibus quae sunt si irdae penitus. Habent cnim unum quidem certe sensum,vem obigi alia auditum vel tactu in , vel qui habet proportionem ac conuenientiam cum odoratu vel si istu. Simulachra autem nullum sensium participat. sunt autem multa animantia, quae nec visum liabent nec auditum neque vocem, cuiusmodi est genus ostreorum,uiuunt tamen & augentur,& praeterea una cum Luna afficiuntur. Sta- tuae autem ociosae,in efficaces, inutiles & insensiles,alligantur, dc clauis conliguntur, dc compinguntur,ilinduiutar, limantur, secantur, craduntur, caelantur.Suidam quidem terram vexant & contumeliose tractant liatuarii, eam a natura propria a
te dimouentes,& adorare persia adentes. Adorant autem ii qui Deos faciunt, non Deos daemones, mea quidem sententia, sed terram ct at tem,quod quidem e. h simae ines. ere est imago,mortua materia, formata manu artificis. Nobis autem
non est sensilis imago materiae sensilis, sed quq percipitur intelligentia. Deus,qui si ius vere est Deus, intelligentia percipitur non sensu. Ac Hirsus cum in ipsis calibus& infortuniis, re ipsa didicerint superstitiosi lapidum adoratores, instasilem non colere materiam, ab iplb usu victi pereunt prae superilitione:& tamen simulachra contemnentes, nec volentes omnino videri contemn cre , ab ipsis Diis conuincuntur,
quibus sunt dedicatae imagines. Dionysius enim Tyrannus iunior, cuin auream vestem Ioui abstulisset in Sicilia iustit eum indui lanea, facete dices eam esse aurea meliorem,ut quae eiset de aestate lenior,& hyeme calidior. Antiochus aut e CyZicenus cum egeret pecuniis, IOxiis auream stati iam,quae erat magnitudinis quindecim, cu- abitorum,sundi iust t. dc ex alia viliori materia ita tuam illi similem, laminis inaura tam, rursus reponi. Hirundines autem, & multae aues saepe aduolantes, inquinant imagines, nullam curam gerentes nec Olympii Iouis, nec Aesculapii Epidaurit.
Sed nec Mineruae 'Poliadis,uel Sarapidis Aegyptii,a quibus nec ipsas quide imagines isse insensiles discitis. Sed si int quidem improbi aliqui praedones, vel nostes, qui
sacta irruptione, turpis lucii gratia, sacra sunt depopulari , ct diripuere donaria, vel ipsas etiam suderunt istatuas. Et si Cambyses aliquis, vel Darius,vel alius instaniens, quaedam eiusmodi secerit,& si Aegyptium quis Apim occiderit, rideo quidem quod Deum ipsbrum occiderit, indignor autem, si propter lucrum peccauit.
Lubens autem obliviscar huius maleficii, auaritiam non idolorum imbecillitatem o conuinci existimans. Sed non ignis nec texribiles terraemotus pertimescunt aut reuerentur daemones aut imagines, non magis quam calculos qui sunt ad littora accumulati fluctibus. Scio ego ignem posse conuincere,& mederi superstitioni, si velis cessare ab amentia. Ignis te ad lucem deducet. Hic ignis ,& templum quod erat Argis, combussit una cum Sace Hote Chryside,& id quod erat Ephe si, Dianae, secundum post Amaaeones,& Romae saepe depopulatus est Capitolium, Sed nec abstinuit a templo Sarapidis Alexandris. ' Liberalis autem Dionysi Athenis temptu diruit,& templum Delphici prius rapuit procella, deinde ignis sapiens temperasque
deleuit. Hoc tibi ostenditur prooemium eorum quae pollicetur ignis. Qui autem fabri eantur statuas, non eos admonent qui ex vobis sapiunt, ut materiam contemna- .
ti,' Atheniensis quide Phidias, qui scripsit in Iouis Olympii digito, α νεθPulcher omnes adiuuans. Non erat enim ei pulcher Iupiter, sed is qui ab eo amabatur. Prax teles autem, ut declarat Positi epiis in libro de Cnidio, Veneri, Cnidiae construens imaginem, fecit eam sermae similem Cratinae quam amabat, ut adorarent miseri amicam Praxitelis. Cum floreret autem Phryne Meretrix Thespiaca, pictores omnes imitabantur Veneris imagines ad Phrynes nulchritudinem. Sicili rursus Lapicidae quoque Mercurios effingebant Athenis ad ' Alcibiadem. Restat nune tuum adhibere iussicium, si velis etiam adorare meretrices. Hinc puto moti Restes
veteres,lias sabulas despicientes,libere, propterea quod ab hominibus nullum impederet periculum, se iris Deos pronunciari int: ea ratione docentes illos quoque νper gloriam factos esse immortales. Ceyx quidem filius Aeoli, appellatur Iupiter
ab uxore Alcyone. Rursus autem Alcyone Iuno appellatur a marito. Ptolemaeus autem quartus vocabatur Dionysis , & Mithridates Ponticus ipse quoque Dion fiu
28쪽
sus.Volebat autem Alexander quoque videri filius esse Ammonis, & eornutus ensnsi a statuariis, pulchrum hominis vultum cornu studens ignominia probroque afficere.Neque vero solum Reges, sed etiam priuati,se iactant de diuinis appellationibus, ut Menecrates Medicus,qui suit cognominatus Iupiter. Quid opus est ut re .seram Alexarchum Is cum fuisset scientia Grammaticus, ut scribit Aristus Salaminius, seipsum effinxit in Solis effigiem. Quid opus est etiam meminisse Nicagore Erat Zelites genere, natus tempore Alexandri, Mercurius appellabatur Nicag ras & vsias est Mercurii veste: cum etiam integrae gentes & cum ipsis viris urbes,
adulatione utentes, de Diis fabulas viles & contemptas reddant, homines seipses est clientes, Diis aequales inflati a gloria, sibi qui modum superant honores decernetes.Nuneouidem Macedonem Pellaeum Amyntoris filium Philippum in Cynosarge adorandum decernentes, cui & fractus erat iugulus, & Daeta tibia, cui fuerat de Titiis exectus oculus.& rursias Demetriu ipsim quoque Deum vocates,& ubi ex equo quidem destendit Athenas ingrediens, est templum Demetrii hoc est Descens bris.Vbique autem arae & nuptiae Mineruae ei parabantur ab Atheniensibus. Ille autem Deum quidem despiciebat, cum non post et nubere imagini habens autem ' Lamiam Meretrice ascendit in arcem,& in Mineruae thalamo volutabatur, veteri vir ini meretricis iuuenis seuras & habitus ostedens.Neque est emo ' Hipponi inuidendum mortem suam enicienti immortalem. Is enim Hippo iussit suo inscribi monimento hunc versum elegiacum. tale es t lus, pum homne ci s re is fecit sparca parem esse Deis. Redie quidem,ὁ Hippo, humanum errorem nobis ostendis.Si enim tibi vel loquenti non crediderunt, sani mortui discipitii. Hoc est oraculum Hipponis, ipsum intelligamus. i a vobis adorantur,cum silerint aliquando homines, de incle quidem mortem obierunt.assecit autem ipses honore & fabula de tempus. Solent enim, noscio quomodo, ea quidem quae sunt traesentia, despici, propter consuetudinem: quae autem sunt praeterita, separata ab ea quae tunc erat praesens probatione, pr pter ineertitudinem temporis,in honore esse propter figmentum: & alia quidem P non credi, alia verδ etiam haberi in admiratione. Iam verδ veteres mortui longo erroris tempore se venditantes,a posteris existimantur este Dii. Harum rerumsdem vobis faciunt vestra mysteria, celebres conuentus,vincula & vulnera,& Dii
Hei mihi, q-- homini in mihi uel chaesi s u unum
recto auri it Sarpe ara doriret. Superata est Iouis voluntas,& vobis victus Iupiter luget propter Sarpedonem. Merito ergo vos ipsi idola & daemones eos vocatis, cum & Mineruam ipsam de alios Deos, qui eos improbe honorauit, Homerus,appellauit daemones.. Ilia ccinfinitar uinet, Ad Disso feri, ab se ad Ammas, ades. Qismodo ergo sunt adhuc Dii simulachra & daemones, vere abominandi Se ima mundi spiritus, quos fatentur omnes esse terrenos &lutulentos, tui ctica sepulchra & monimenta ipsis pondere depresti versantur & volutantur circa quae etiam
exiliter & evanide apparent spedira umbris sinitia. Hi sunt vestri Dii, simulachra,vmbrae,& praeter hos claudae illae & rugosae & strabis oculis litae, quae sunt potius it. ιsliae I sersitis quam Iouis. lare mihi videtur Dion facete dixit se, quomodo h mines bonam prolem iure petierint a Ioue,quam ipse sibi praebere non potuit' O impietatem puram ct ab interi tu alienam ei bentiam,quoad eius a vobis fieri potest,
detoditis,& id quod est intemeratum & sanetrum eius quae vere est estentiae, obruia' stis, Deum depredantes .Quid ergo iis qui non sunt Dii munera tribuistis Cur v ro relicto coelo terram honorastis Quid est autem aliud aurum vel argentum,vel adamas,vel serrum,uel aes,vel ebur,vel lapides pretiosi an non terra& ex terrai
29쪽
An non autem unius matris term stim si tus haec cuncta quae vides' Cur ergo, d ι stolidi & inanium rerum dediti cogitationi rursus enim reuertar ad nil titutum inlestem locum maledictis incellente pietatem ac religionem in sbium detraxistis terrestres I eos x t is fingentes, ct haec genita ante Deum ingenitum periequonia profundiorem incidistis ealiginem, Pulcher est lapis Parius, sed nondum est' ' Neptunus. Pulchrum est ebur,si d nondum est Olympius. Materia sempei arte indiset Deus autem est nullius inalgus.Precellit ars,adiecta est figura. Materia, & es sentiae opes,ad lucrum quidem deducunt, stala autem sunt figura venerandae. Auxum est tua statua,est lignum, est lapis, est terra, quae ii ab initio ccnsideraueris,sormam accepit ab artifice. Ego autem terram calcare didici , non adorare. rNon est enim mihi fas unquam rebus inanimatis credere spes animae. Eundum est
ergo quam proxime scri potest ad imagines. Nam qui est proprius earum error
vaex a spetia conuincitur. Daemonum enim allectionem imagines vel apertis sine exprimunt.Si quis ergo picturas & imagines obiens contempletur , Ex turpibus ignominiaque ac dedecore plenis sguras,vestros Deos statim agnostet. Dionysiim,ex amictu.Vulcanum, ex arte.Cererem,ex calamitate. Inb ex vitta. Neptunum
ex tridente. Iouem, ex cygno. Herculem autem ostendit pyra.& si qui, nudam viderit depictam mulierem aut eam Venerem intelligit. Sic Pygmalion ille Cyprius
eburneam amauit statuam,erat eas mulachriam Veneris,& erat nudum. Vincitursgura Cyprius & coit cum imagine. Id autem scribit Philostephanus. Venus au- item alia in Cnido erat lapis,& erat pulchra,alius eam amauit,& cum lapide Veneris liabet consiletudinem,ut refert Posidippus. prior quidem in opere de Cypro,alter vero in opere de Cnido,tantum ars valuit ad decipiendum,quae homines ana , i deditos illexit in barathrum.Vim quidem efficacem liabet ars opificis, sed eum qui est ratione praeditus non potest decipere, nec eos qui vixerunt ex ratione. Per picturam enim,propter adumbratam similitudinem, columbi aduolarunt ad colum Das,& equabus recte pictis equi adbinnierunt. Adolestentem aiunt alnaseimabinem, de pulchium iiivenem simulachrum Cnidium Sed spectatorum visum ars ue- ceperat.Neque enim cum Dea congressiis esset aliquis,neque esset aliquis septilius cum mortu. a, neque daemonem amat set& lapidem aliquis qui sitisset sanae mentis. Vos autem ars decipit aliis praestigiis, etiam si non inducens ad amandum , verum
ad colendum & adorandum simillachra & picturas. Similis quidem est pi iura, laudetur ars,non decipiat autem hominem ac si esset veritas ciuiete stetit equus :c lumba minime est perdiurbata,& penna stetit otiosa. acca DYdali,qus ex ligno confesta suerat, cepit taurum agrestem,& coni t bestiam ars.quae eam decUerat,amantem inire mulierem.Tantum oestrum artes quae improbo utuntur artificio, attulerunt insipientibus.Sed qui simias quidem nutriunt & cxercent.quia nec ceree, nec luteae,nec virginalium mundorum similitudines eas aliquid fallant mirantur. Vos
autem vel smiis euadetis deteriores, dum lapideis & ligneis & aureis & eburneis imagunculis & picturis animum adhibetis.Tot vobis perniciosorum ludibriorum,
opinces lapicidae,& statuat ii,pictoresque,& fabri,& Poetae, multam de talem tu bam inducunt,in agris quidem,Satyros,per sylvas autem nymphas oreades,& Mmadryades.Qitinetiam in aquis&fluuiis & fontibus, Naiades, ct in mari Nereides.Magi autem se iam suae impietatis gloriantur ministros habere d mones,viqiii eos in suorum simulorum numerum adscripserint,& necessitate adactos seruos secerint suis carminibus. Duorum itaque nuptiae,& liberorum procreationes, &puerperia, de adulteria quae canuntur,& conuiuia quae a Comicis recitantur.& risus qui in potu inducuntur, incitant me ut vocifere etsi velim tacere. O impiet tem,scenam coelum fecistis,& Deus vobis factus est actus,& quod sanctum est,daemoniorum persenis in Comoedia ludificati estis, verum Dei cultum ae religionem daemonum superstitione,libidinose & obstene inquinantes. Sed pulsenis citia ampi lchre unisurire civit. Cave nobis,ὁ Homere,pulci iram aliquam cantilenam. vii ρας s. εμά--
30쪽
set in s ulchra Veneris uem Manis amorem. Via in recto foumr con 'spuaniantum Primis, per multa incestim a filo, Vulcani R . Desine canticum ὁ Homere,non est pulchrum.Docet adulterium. Nos autem ne aures quidem stupris ac fornicationibus inquinare volumus. Sumus enim nos , sumus , qui Dei imaginem circumferimus, in hoc vitio, & quod. mouetur, simula- citro homine, simul liabit tem imaginem, consulentem , colloquentem, contubernalem, Jc qine nostris mouetur affectionibus, & est asse, stionibus omnibus superior.Nos Deo donati de dedicati sumus pro Christo.Nos genus electum , regale Sacerdotium, gens sancta, populus peculiatis,qui ai quando non populus, nunc autem populus Dei, qui, ut ait Ioannes, non sumus ex iis qui stant inferius,sed ab eo .
qui venit superne uniuersum didicimus, qui Dei oeconomiam seu carnis sisc piae dispensatiotiem mente comprehendimus,qui ut in vite nouitate ambularemus nos exercui miis. Sed haec non cogitat vulgi magna pars, sed pudore & metu omni inminx ιις iniecto, domi depingunt turpes daemonum in Venerem pruritus & titillationes. Depidi is enim quibusdam tabellis,siiblime appensis,mentem adhibentes, thalamos ornarunt ininudicitia, intemperantiam exili imantes pietatem,& in cubili decumbentes in ipsis amplexibus Venerem illam nudam respiciunt, quae vincia est propter complexus ,& ad Lodam aduolantem auem, quod sit mulierum amans, pr hantes & admittentes, in annuli palla imprimunt picturam,utentes signaculo conueniente Iouis impudicitiae. Haec sunt mollis& delicatae vitae vestrae excinplaria.
Hae sunt Theologiae probri & petulantiae plenae. Hae sitnt doctrinae Demium, qui
una vobisi um semicantur. Nam quod quilibet vult hoc etiam putat,ut ait orator Atheniensis.Cuiusmodi autem sunt aliae quoque vobis imagines' Panisci quidam,& nudae puellae,& ebrii Satyri,& membrorum erectiones, qtiae pictitris nudantur, conuictae proscisti ab intemperantia. Iam vero totius libidinis & impiidicitiae ssuras aperte descriptas publice intuentes, non erubescitis, sed potius positas erecta L ue custoditis, perinde ac si Deorum vestrorum imagines impudentiae columnas omi consecratieritis, figuras gestusque Philaenidis aeque depingentes, atque certamina Herculis. Horum non iselum vis,si detiam aspectus,&auditus, iseponen- c- - , , ,
dam esse memoriam vobis annunciamus.Sccirratae sunt aures Vestrae, micati sint i a dum viri τὸ
oculi & quod est magis nouum .ante complexum vestri adulterium admiseriant aspectus.O qui homini vim attulistis, Ic diuinitatem, figmenti confutatione conuellistis,omnino increduli estis, ut vestras sequentes animi perturbationes,Vacetis de- α λα αναοῦ. litiis & creditis quidem simulachris,eoriim quaerentes intemperantiam : Deo autem non creditis moderationem non ferentes & continentiam : & quae sunt quidem praestantiora odio habuistis,quae vero deteriora, honore an cistis,ut qui virtutis quidem sitis effecti contemplatores,vitii autem decertatores. Beati ergo uno,ut
semel dicam,consensu sunt soli illi ex Sibilis sententia, quicunque
D inny- ninnino templa negatumi,
QMd ego, biped , Miamini uera caede ferreum. Nobis enim est aperte vetitum artem fallacem exercere. Non facies enim, inquit Propheta, cuiusuis rei similitii danem eorum suae sunt in coelo, & quaecunque sunt in tetra infra.Reuera enim Cererem Praxitelis ,& Proseipinam,& Iacchum mysticum Deos existimaremus vel Lysippi artes, et manus Apellis,quae diuine existimationis figuram praebuere materiae. Sed vos quidem ut stat ira fabricetur quam pulcherrima valde adlaboratis, ne autem propter insensilitatem efficiamini imaginibus similes, non curatis.Valde certe dilucicle & breuiter arguit Propheticos sei mo