장음표시 사용
31쪽
consuetudinem Micens quod omnes Dii gentium sunt idola daemonioriam. Deus Aautem cretos iacit,& ea quae sunt in coelo. Hinc itaque factum est, ut quidam errantes nescio quomodo, diuinam quidem artem,sed non Deum adorent, Solem & I unam & alium chorum astrorum,eos praeter rationem Deos existimantes, cum sint mi I instrumenta temporis.Vettio enim eius firmati sunt,& spiritu oris eius omnis vi tus eorum.Sed ars quidem humana,&domos,& naues,ct urbes,& picturas fabricatur.Dcus autem quomodo dixerim quaecunque facit Vide uniuemina mundum.
Illius est opus & coelum & Sol, & Angeli & homines fiant opera digitorum eius. Quanta est autem Dei potentiat Ipilus Dei selum voluntas,est mundi creatio. Solus enim Deus fecit,quoniam ipse quoque est selus vere Deus. la voluntate ops ratur,& eius statim velle factum esse consequitur. Hinc euertitur chorus Philos, sphorum,qui factuin quidem esse hominem ad coelum contempladum pulcherrimὸ constentur, scd qua in coelo cernuntur &visa comprehenduntur adorant. Et si enim humana opera non sunt ea quae sitiat in coelo,at hominibus tamen sunt fabri cata. Nec adoret quis vestrum Solem, sed Solis essediorcm desideret: neque mundum Deum ess e censeat & ut Deum colat,sed mundi quaerat opiscem.Ei emo qui ad portas venturus est salutares,sbium restat,ut videtur,refugium diuina sapientia. Hinc tanquam ex sacro aliquo asylo, nullus homo potest amplius educi, iiii in er o studio contendit ad salutem. Persequamur autem, si velis,sententias quoquel hilolbi horum quas de Diis iactitant,si forte ipsam quoque inuenerimus philoso ephiam, propter inanem gloriam,ex materia idola constituentem, si etiam daemoniaqi taedam diuino honore afficientem persequendo ostendcre possimus f mniare ve
ritatem. Principia itaque I se laudata reliquerunt, Thales lilii esus aquam,& Anaximenes qui ipse quoque suit Milesius, rem,quem Diogenes Apolloniates est postea consccutus.Parmenides autem Eleates introduxit Deos ignem & terram. Ex his autem alterum selum Deum existimarunt ignem, Hippasus Metas,ontinus &Ephesius Heraclitus Empedocles autem Agriῖentinus,cum incidi si et in multit
dinem praeter haec quatuor clementa,contentionem enumerat & amicitiam. Sunt
autem hi quoque impii,qui insipida quadam sapientia adorarunt materiam: & lapides quidem vel ligna non honorarunt,terram autem eorum matrem ut Deam es le o colendam putarunt,& Neptunum quidem non effingunt,ipsim autem aquam eo-lunt.Quid est enim aliud Neptunusquam humida quaedam substantia, uae σεως hoc est, a potu Graece vocata victio G sicili certe Mars bellicus α ,: Graecὸ dictus est ι ρ πεζὰ ,: -- id est ab insurrectione & intersectione. Qua ratione mihi videntur quoque valde multi, cum solum ensem sxerint, tanquam Marti sacriscare.Est autem hoc Scytharum, sicut dicit Eudoxus in secundo de Ambitu. Ex Scythis autem,Sarmatae,ut dicit Icesus in opere de Mysteriis, ad rant acinacem. Hoc etia usu venit Heraclito & eius sectatorii iis,qui ignem colunt tanquam ortus rerum principium. Hunc enim ignem alii nominarunt, iid est Vulcanum. Persarum autem Magi ignem coluerunt, & multi ex iis qui Asam incolunt.Qi1in etiam Macedones ut ait Diogenes in primo Persicorium.Quid mihi opus est recensere Sarmatas, quos reseri Nymphodorus, in libro de Legibus Barbaricis, ignem colere;aut Persias & Medos & Masos Hos autem dicit Dinon sacriscare sub dio, solas Deorum imagines ignem & aquam ese putantes. Neque vero eorum celarierim inscitiam, Nam etsi se maxime existimant sugere ab errore, in alium tamen labuntur errorem. Deorum quidem imagines ligna ct lapides non existimarunt,ut Graeci. Sed nec Ichnexi monas & Ibides,ut Aegyptii, sed ignem & quam,ut philo phi. Multis tamen postea decursis annorum curriculis, eos imagi- ὰ κε is , tia hominum formae simile coluisse Ostendit Berosus in tertio Chaldaieorum, Sibylli riter,ut cum hoc introduxisset Artaxerxes Darii silii Ochi filius, qui cum primus Veneri, , resiis Iustinus Tanaidis imaginem erexisset Babylone,& Susis, Ecbatanis,&Pers & Bactris,N- & Damasto, & Sardibus eam ostendit esse colendam. Fateantur ergo philos phisuos magistros fuisse Persas,vel Sarmatas,vel Magos,a quibus didicerunt impiet
32쪽
a tem venerabilium sibi principiorum, principem omnium effectorem Je ipse rumprincipiorum opiscem ignorantes,Deum,qui caret principio: haec autem egena & iinsrma, ut ait Apostolus, quae ad usum hominum ministeriumquendia sunt elementa adorantes. Ex aliis autem philos phis, qui elementis praeteritis, quid excelsus & praestantius indagarunt, alii quidem ex ipsis laudarunt infinitum, ex quibus suit Anaximander Milesiis,&.Anaxagoras Clazomenius,& Atheniensis Archelaus. Atque hi quidem ambo praefecerunt mentem infinitati.Leucippus autem 1li
lesius &c bius Metrodorui, ipsi quoque,ut videtur, duplicia reliquere principia,
plenum & inane. His autem duobus assiumpta adiecit simulachra,seu rerum species, Democritus Abde ita nus. Alcmaeon vero Crotoniata astra Deos esse puta-
a bat,ut quae sint animata. Sed nec eorum silebo impudentiam, Xenocrates suit hie Carthagineinsis septem quidem Deos Planetas, latium veQ, qui ex his omnibus constat,mundum tacite significat.Sed nec praetermittam Stoicos,qui omnem quan 'tumuis vilem& abiectam materiam dicunt Deum peruadere,qui aperte suam philosophiam alficiunt dedecore. ed nec molestum siderit,ut arbitror, eum ad hune i cum peruenerim,meminisse etiam Peripateticorum. Et qui est quidem pater huius
haeresis,cum non intellexistet patrem, eum qui vocatur supremus, putat este animam uniuers,hoc est mundi animam Deum esse existimans apse a seipsis conseditur. ini enim usque ad Lunam eius desinit prouidentiam,deinde mundum Deume esse existimat, euertitur,ut qui eum qui est Dei expers Deum esse arbitretur. Er . sus autem ille Theophrastus, miliaris Aristotelis,alicubi quidem coelum, alicubi vero spiritum Deum esse existimat. Nam Epicuri quidem sistius vel lubens obliviscar, qui Deo dicit non elle curae res humanas, impie se gerens per omnia. Qitidvero Heraclides Ponticus non ipse quoque alicubi detrahitur ad simillachra
Magna mihi a uit huiusmodi turDa,inducens veluti qtiandam laruam dmoni rum,abserdas exterorum sabulas,nugis anilibus adumbratas. Longe abest ut viris permittamus audire eiusmodi fabulas,qui ne Lichrymantes quidem, ut dicitur, fi lio, narrando fabulas sistari in res imus,limentes ne una cum eis nutriamus impietatem,quae annunciatur quidem ab his qui sibi videntur sapientes: qui quidem verio talem no magis noueriint quam pueri.Quid enim,ὁ per veritatem, eos qui tibi eredideriint, fluxui de interitui grauibus & inordinati s efficis obnoxios' Cur vero mihi vitam reples simulachris, vel ventos,vel aerem vel ignem,uel terram, vel lapides, vel lima, vel hunc mundum Deos ei singens'&de Diis etiam stellis errantibus, hominibus.qui vere aberrauerunt, per hanc vulgo iactatam astrologiam , non astronomiam,sublime loquens&nugans. De silero Dominum si, irituum Dominum ignis, mundi opificem Deum quaero, qui praebet Soli lumen,non autem Dei
opera Quemnam autem a te inquiritionis accipiam adiutorem. Non enim Plat a Plato inTin mnem,si vesis,omnino repudiamus. Quanam ergo ratione est Deus perscrutandus,
O Plato: Vniuersi eniin huius patrem Sei sectorem& inuenire est difficile, &, cum inueneris,seri non potest ut eum enuncius.Curnam vero b per ipsum Nequa p. ;=s quam enim est dicendus. 1Recte δ Plato attigisti veritatem, sed ne te pigeat laboris, cer D ni, dico una mecum suscipe boni inquisitionem. Omnibus cnim ut semel dicam, homini bus, maxim) autem iis qui versantur in doctrina & literis, instillatus est quidam diuinus influxus.Qua de causa vel inuiti fatentur quidem unum elle Delim, ab interitu alienum & ingenitum, cumque in coeli vertice,in sua propria specula vere seni per esse. Dic autem quilisam Deus est milii cogitandus si cunctae se estanon cernitur, Ait Euripide Mihi ergo videtur Menander errast e,cum dicit:
O A Deo nam te admiratre decet. Primum MAper quem in cntur caereri.
Neque enim Sol unquam ostendet verum Deum. Neque verum Veibum qiti est
sol animae quem, si solum intus sit exoletus, in profundo mentis, ipsius quoque
mentis illustratur oculus. Vnde non amprobabiliter Dcmocritus ait paucos ex e
33쪽
cti, hominibus manus sustulist laic quem nunc Graeci vocamus aerem totum odi Aferi sabulis quia ipse omnia norit oc det & auserat, di is sit Rex omnium.Hac e go ratione Plato quoque de Deo cogitans, Regum omnium signiscat, & eii ille
causa omnium bonorum.Quisbam ergo Rex est Deus uniuerserum' Eorum quae sunt mensura veritatis. Sicut cnim ea in quae cadit dimenso,mensura comprenendunturtita etiam eo quod Deum cogitemus, venit in dimensionem de comprehenditur veritas.Vere autem sacer Moses: NON erit,inquit, in tuomariupio statera magna vel parua,sed statera vera & qu. iustateram&mensuram ct numerum omnium Deum esse existimans. Iniusta enim &iniqua simulachra domi in marsiipio,& in serdida,ut semel dicam,anima sunt absconsa. at est autem sista iusta mensura quisbius est veremus,semper aequalis,&semper eodem mol se habens, omis ania metitur&ponderat,tanquam Irutina iustitia,Vniuerserum naturam in aequilibrio continens de sustinens. Deus quidem certe,sicut Vetus est oratio, inniirm quae
fiant principium & snem & media continens,recta semper saeundum naturam circumcirca ingreditur.Illum autem semper consequitur iustitia,quae de eis poenas si init, qui a Legedii lina deficiunt.VndenamoPlato, veritatem coniicis' Undenam abunde suppeditata rationum copia pietatem & verum Dei cultum vaticinatur His, inquit,su fit sapitentiora barbarorum genera.Noui tuos maeistros, etsi eos celare velis.Geometriam discis ab Aegyptiis;Astronomiam a Babyloniis: rectas ct s nas incantationes accipis a Thracibiis.Te etiam multa docuerunt Assyrii. Leses au elem quaecunque verae ii mi,& de Deo opinio, suppeditata tibi sunt ab Hebraeis,qui
non vanis erroribus, nec hominum opera aurea mea & argentea, eburnea, lignea & lapidea hominum qui mortui sunt adorant simulachra,inani consilio ad rantur ab hominibus, sed sanctas ulnas tollunt ad coelum, mane a cubili semper cor pus aquis mundantes,& importalem qui seniper regnarcolunt.Nec mihi o Philo sophia unum hune Platonem, sed multos etiam alios cura ut in medium adducas. qui unum vere Deum Eliam loquuntur Deum, sicubi per eius inspiratione verit tem apprehenderint. Antisthenes enim non hoc miidem Cynicum cogitauit,sed ut qui est et Socratis familiaris dicit Deum nulli esse similem. Q ' re nemo eum potest uiscere ex imagine. Xenophon autem At lieniensis ipse quoque apeiete scribit de veritate, testimonium di iurus ut Socrates, nisi ipse ti inuisi et pharmacum. Sed nihilo 'secius tacite significat. O' i, inquit, omnia mouet&quieta efficit, magnus quiad 1m est & apertepotens; sed cuiusmodi nam sit forma non apparet.Sed nec Sol qui omni ex parte videtur esse lucidus&conspicuus, ipse seipcim videre permittit. Sed si quis ipsum impudenter sierit contemplatus, visu oculorum priuatur.Vndeis
nam igitur eruditur Grylli filius' num ab Hebraeorum prophetista scilice quae hoe
M talespositat homines, lucemque micantem. Cleanthes autem Pisadeus ,Stoicus Philosbpbus,qui non poeticam Theogoniam, sed veram ostendit Theologiam, non celauit quidnam de Deo sentiret. si bonum quale sit me rogas,audi: ordinatum, iustum, sanctiam , pium, seipsum conitinens,
pulchrum decoriim,seuerum,constans, semper conferens, metus cum& doloris pers iucundum,tutum,amicum,honoratum,quod omnes fatentur gloriossim, a saltu alienum,curam gerens, moderatum,Vehemens,diutumum reprehensioni minime affine,semper permanens.Is est sordidus & illiberalis,quisquis respicit ad opinionem,tanquam ab illa quid bona consecuturus. Hic, ut existimo, apertὸ docet qualisbam sit Deus,& quod communis opinio & consuetudo, eos qui ipsas sequian . tur ed non eos qui Deum quaerunt,in seruitutem redigunt. Nec est silendus Pythagoras,qui dicit:Deus quidem est Unus. Is autem non est,ut quidam existimant, extra mundi administrationem:sta est totus in ipsin. in toto circulo speculator i
34쪽
A litas generationis,uniuersorum contemperatio,qui semper est,& filias facultates deducit ad opus omnium operum in coelo allustrator, pater omnium, meris di animatio toti cii culo,omnium motus. Atque haec quidem sibi sciunt ad Dei agnitionem, iliae ab ipsis quidem Deo inspirante scripta,a nobis autem selecta sunt, ei qui vel parumpotcs perspicere veritatem. Accedat autem, non sui scit enim philoibi hia, ipsa quo lue poetica,quae est quidem omnino in falso occupata,sed vix tandem ali quando tellatur veritatem,vel potius Deo confitetur fabulos in digressionem. Aecedat autem quicunqtie velit poeta. Ac primus quidem Aratus intelligit Dei potestatem omnia peruadere. 1 - ον MIirma, η Immo P Us tremo luis ubin ac prece pM. O mrro parer, inis orbi. Ascraeus quoque Hesiodus Deum itidem tacite significat. Ipsi se ire ea dii me iue continer omnes. Aliri tenet imperiise hoc ex imm rati s ullas. Iam vero in scena quoque Veritatem aperiunt.Vnus quidem, In aetherem ciciam cum tu i exeris, Euan uiae tu censeas esse Deum.
E Ait Euripides. Sophilli vero filius Sophocles.
In verrare est inius, ct unus Deus: Qui machinam GH flciue condidis. os nurisque s Elias, m uehementiam
Dys Mesacra osserentes, o festos dissos celebrantes, esse dici spios. D Hic quidem tam audacuer&tam considenter veritatem auditoribus introduxit in scenam. Thracius autem sacrorum simul intei pres & poeta, Oeasti filius OG Iheus, postquam Orgiorum sacra filii effatus,&sinulaclirorum expositit Theoogiam, veritatis inducit recantationem , Vere sacram , sed sero tamen canens
abor suis fas est, res claude prophanesi pas es, Hustriarisaee sed edire Luna,
siquem ingre re, da- reice Regem, Stilum immortalem.
Deinde inferi us subiungens', dicit dilucide. se inmigenitingenita critat cimnia ab inis.
Versatur ue in eis Est, ex mortabitus aeus Nec uidet hunc , contra sed ci-λυέ' ripsi. sic qitidem Orpheus,& cum aberrasic tandem intellexit.. o homo G1ssione tu cinctaere semcn, Sed properam re Deum mox ipse reuer s. Si enim cum vel maxime Grsciqiiasdam Verbi diuini accepissent illuminationes, veritatis pauca quaedam fiunt elocuti, attestantur quidem eius vim non occultam, seipsos autem arguunt,ut qui tinbecilli snem non attigerint. Iam enim cxistimo ci
35쪽
uis euasisse manifestum,quia qui absque Verbo veritatis operantur aliquid vel l 'Aquuntur,sunt similes iis qui conantur ingredi absque pedibus.Te quoque pudore quodam moueant ad salutem,Deorum vestrorum reprehensiones,quibus a veritate coacti poeti vestri,eos insectantur in comoediis.Menander certe Comicus in Auriga in actu qui dicitur Supposititius. ρικα Deus foris ambulans
eri , quem domos ininians In taluti Mum res. Tales enim erant Meti gyrtae. Unde eis mendicantibus merito dicebat Antist henes. Non alo matrem Deorum quam Dii sunt. Rursus autem idem Comicus in actu qui dicitur Sacerdos, aegre ferens consiletudinem , impiam erroris arroga tiam conatur refellere, sapienter cloquens:
Namsi redit Deum Adquia cupis p. ham homo ο agis, Hoc facit, certe is Deo es potentium Audaciae sed inaeque hac reperta se nimis ebus M, ema. Neque vero selus Menander, sed etiam Homerus & Euripides, & alii permulti
Ioetae Deos vestros ars'unt, nec eos verentur insequi maledictis vel tantillum. cam Mineruam νυν nuata id est, muscam caninam, & Vulcanum id est utroque pede claudum appellant. Veneri autem dicit Helena. Aipse tuis pia bus reditus tibinon si Obm . De Dionyse autem seu Baccho aperte dicit Homerus: Et pu nutrices Bacchi 'Mndos furentis. In Dium ι--τDion,ini,p- sumd omnes Thomsim iecerunt o impellente Lacu P. Parens ei duam parentem cecidis, Ea putare uor impiam ρο occidisti Peccauit illi, n , minussciens
Taram homesti cor ipsius iistitiae.
Aliquando autem Herculem inducens furiosum,& alicubi ebrium ct insatiabi
lam.Qu modo enim non erat eiusmodi, qui in conuiuio virides scus comedebat . cum carnibus, latrans tam inepte,Vt id sciret vel barbarus. Iam vero in actu cui no men est Ion,capite nudo Deos theatro aperit. a
fici, si raptas luaris fura M. Neptune, tu, c ccxlum truci pii Iupiter, Scelera luendo , templa ex mibuis.
Tempus est itaque aliis prius ordine peractis,Venire ad scripturas propheticis.Pro phetarum enim resbonis,materiam nobis Ferte prinentia ad Dei cultum & reli sionem veritati sundamentum subiiciunt. Diuinae autem scripturae honestaeque &moderatae vitae institutiones, tuae sunt vi com pndiosae,nude a verborum sueti & νosnamenti, blanditiisque & illecberis: erigunt bominem qui mi catura vitio,c sui eorum quae ad victum pertinent contemnente ,Vna ct eadem voce multa remedia asserentes, a damnosa quidem fraudς no dςboriantes, ad praui sim autem s
spectatores os aperti illa , Socratica schola vere dignus est Euripides,respiciens ad veritatem, &despiciens, aliquando quidem Apollinem, qui medias habitat sedes, in
me remondens hominibus, arguens.
36쪽
a lutem aperte alioriantes. Prophetissa itaque Sibylla nobis prima canat canti
cum salutare. omnino en clarus, nucto Merrare Naur. Upis taeniam nebulis tenebrisque veniter
Mumpse ani spraestanssapuntia uestris. ω minens imbres Deus mus,fustina, motus, Mima,pe Iesarpae fames, oem Lacu necta, Distimem, arque nives. Quidvus risi si gula dicam' cata I inceps, Dominus terrae, is piniue uere est. Diuine prosectb errorem quidem tenebris assimilans:Soli autem & Dei luci, comittionem.Vtrunque autem adducens in comparationem, docet electionem. Falsum enim non per solam veri allationem exterminatur, sed per usiim veritatis per vim eiectum fugariir. Hieremias autem Propheta sapientissimus,vel in Hieremia potius sanctus Spiritus, Deum ostendit: DEus appropinquaris ego sum, inquit,&non Deus procul.Si fuerit homo aliquid in occulto,& ego non videbo ipsumi Annon coelum& terram ego impleo dicit Dominus. Rursium autem per Esaiam. Fis metietur,inquit,coelum palmo,& terram omnem pugillo' Vide Dei mae gnitudinem,& admirare. Eum adoremus de quo dicit Propheta: A ν Acia tua montes liquescent, sicut cera a facie ignis. Is est inquit Deus, cuius coelum est thronus,terra autem scabellum pedum eius qui si coelum aperuerit,ie terror apprehendet.Vis autem etiam audire quid hic Propheta dicat de simulaclitis: τRAD vcnNT v R, inquit,coram Sole,& erunt eorum morticinia escq volucribus coeli & bestiis terrae,& putrefient a Sole & Luna. Ipsi amaueriint ea quibus ipsi etiam seruierunt,&ciuitas eorum incendetur. Dicit autem sore ut etiam elementa & mundus cum eis pereant: TERRA, inquit,vcterascet, ct coelum prieteribit.Verbum autem Domini manet in aetemtim. id vero quando Deus rursiis voluerit scipsum per Mosen ostendere: vi DETE, videte quod ego sum,& non est alius Deus praeter me., Ego occidam & viuere faciam,percutiam & ego medebor,& non est qui eripiet e meis manibus. Sed vis ne adhuc audire alium responsa dantem' Habes uniuersum chorum Propheticum.eos qui una cum Mose concinunt.Quid eis dicit Spiritus sanetusi Non verebor dicere per Osee Prophetam: v cc a ego frmans tonitru ,&creans sntritum,cuius manus coeli quoque sundarunt militiam.Praeterea autem per Esaiam hanc quoque tibi vocem redigam in memoriam: Eoo sum,inquit,Dominus,ego sum qui loquor iustitiam,& annuntio veritatem,congregamini & venite. Simul consiliate qui seruamini a Gentibus.Non cognouerunt qui tollunt lignum, sculpturam eorum,& Deos orantes qui eos non seruabunt.Deinde paulo inferius:
EGO, inquit, Deus,&non est praeter me iustus,&Seruator non est excepto me.
. Coni tertii nini ad me,&salui estote qui estis ex finibus terrae: Eoo sum Deus, ct non est alius,per meipsum iuro.Idololatris autem indignatur dicens: cu i assimilastis Dominum,aut cui similitudini assimilastis ipsum Num mi inem fecit f ber,aut auri sex auro si isb ipsium auro illi uiti& quae deinceps consequuntur. Non amplius ergo o vos idololatrae, sed nunc quoque minas cavete. Eiulabunt enim sculptilia,& quae manu saeta sunt,uel ii potius qui fiduciam in eis habuerunt: est enim
materia inssensitis. Praeterea, inquit,Dominus cocutiet urbes filiς habitantur,& manu comprehendet uniuersum ori em terrae tanquam nidum. id tibi annunciem sapientiae mysteria& verba, ex erudito quodam Hebraeo Doui Nus creauit me initium viarii in suarum ad opera tua.& Dominus dat sapientiam,& a facie eius cognitio & intelligentia. Ousque piger iaces' Quando autem ex sbmno excitabe- ris Sinautem sueris impiger, veniet tanquam sons messis tua, verbum paternuin, bonus lychnus, Dominus qui inducit lucem isdem omnibus& s lutem. Dominus enim qui fecit terram in virtute sua,ut ait Uiurenuas,erexit orbem terrae in sapien
37쪽
ita sua.Nos enim qui procideramus ad simulachra,sipientia ouae est Verbum eius, Aerigit ad veritatem,& llaec est prima a lapsu resurrectio. Vnde ab omni idololatria dehortam diuinus Moses, pulcherrime clamauit. A vni Israel, Dominus Deus tuus, Dominus unus est,&Dominum Deum tuum adorabis,& illi soli seruies.
N v K c d homines intelligite, ex sententia beati illius Psalmographi David, apprehendite disciplinam,ne aliquado irascatur Dominus,& pereatis de via iusta, tua
do exarserit velociter sitror eius. Beati omnes qui considunt in ipsis. Iam vero nostri mirandum in modum nil se rem Dominus,nobis tradit modum salutarem, velati numerum quem Vocant tacis dior quod hortetur ad ingrediendum: ri Lithominum,usquequo graui corde Vt quid diligitis vanitatem& quaeritis me lacium' aQEamam cst ergo vanitas,& quid eri mendacium,Sanctus Domini Apostolus,Graecos reprehendens tibi exponet, quod eum Deum cognoui sient,non ut Deum glorificauerunt,aut gratias egerunt; sed evanuerunt in cogitationibus sitis, & mutaueriint gloriam Dei in similitudinem carnis corruptibilis hominis, & seruieriint creature potius quam Creatori. Atqui hic est Deus qui in principio secit coelum citerram. su autem Deum quidem non intelligis,coelum autem adoras,& quomodo non te impie seris Audi rursus Prophetam qui dicit: Durici ετ quidem Sol,&coelum obicitrabitur,resplendebit autem omnipotens in aeternum, & movebuntur coelorum virtutes,& coeli conuoluentur ut pellis ot qui extendantur & contrali antiir hae enim sint voces Propheticae &terra fugiet a facie Domini. Possim tibi cscripti iras allei rein mimerabiles,quaruin ne apex quidem unus praeteribit, qui noeualerit perfectus. Os enim Domini,spiritus sanetus ea est elocutum: N E amplius ergo inquit,sili mi negligas disciplinam Domini, neque defatigeris cum ab eo corriperis. O insignem humanitatem.Non ut magister discipulos, neque ut ministros Dominus, nec ut homines Deus: sed ut pater,quam benigne admonet filios' Deinde fitetur quidem Moses se timere ae tremere cum de verbo audiret. Tu autem Verbum diuinum alidiens,non times non es anxius non simul& reuereris & sti des discere,lioc est,festinas ad silutem,timens iram, diligens gratiam, spem ampi etens & admirans,ut declines iudicium.Venite,venite is meorum iuuenum coetus. Nisi enim efficiamini rursus ut pueri,& regeneremini,ut ait Scriptura, eum cpii ve ore est Pater non recipietis,neque unquam in regnum coelorum intrabitis. Quom
do enim hospiti permissum est ingredi Sed quando, ut puto, inscriptus fuerit.& ei-uis essectus, & patrem acceperit, tunc crit in numero filiorum patris, tunc dignus habebitur qui sit haeres, tune se ano & dilecto regnum paternum impertiet. Haec est enim primogenita eccsesia, qtiae constat ex multis bonis pueris. Hi sunt primogeniti, qui descripti sunt in coelis,&una cum tot Anetelorum milibus diem festum celebrant.Primogeniti autem nos filii, qui simus Uel alumni, qui primogeniti sumus germani amici, qui primi ex aliis hominibus Deum intelleximus, qui primi a peccatis auulf, qui a Diabolo primi sumus separati. Nunc autem sunt tanto
quidam magis impii,quanto est benignior Deus ac hirmanior. Dei is enim ex seruis Evult nos seri filios.Illi autem etiam Glii et sici contempserunt. O magnam arrogantiam. Dominum pudore afficitis. Libertatem pollicetur: vos autem aufugitis in seruitutem.salutem gratis largitur: vos autem ad hominem descenditis. Vitam donat aeternam : vos autem suppIicitam exyeciatis,& ignem praestolamini,quem parauit Dominus diabolo & angelis eius. Propterea beatus Apostolus: TEsTO R, i quit,in Domino,ne amplius ambuletis sciat & Gentes ambulant in vanitate meniatis suae obscurati cogitatione, di alienati a vita Dei,propter ignorantiam quae est in ipss propter caecitatem cordis ipsbrum qui quidem seipses tradiderunt,indurati impudicitiae ad operationem omnis immunditiae& auaritiae. Tali teste refellente hominum ignorantiam,& Deum inuocante, mi idnam restat aliud incredulis qua miudicium S condemnatio Non negligit autem Dominus suadens, terrens,adlio tans, excitans,admonens. A somno quidem certe excitat,& ab ipsis tenebris eos qui aberrauerunt facit siursere: Ex PER Gisc LRE, inquit, qui dormis, & exurge a
38쪽
mortuis,& illuminabit te Christus Dominus,Sol resurrectionis, qui ante Luci serum gignitur, qui largitus est vitam propriis radiis. Ne quis ergo Verbum des 'eiat,ne seipsum imprudens despicetur. Dicit enim alicubi Scriptura. Hodie si v
cem eius audieritis,nolite obdurare corda vestra, sicut in exacerbatione secundum diem tentationis in deserto,ubi tentaverunt me patres vestri in probatione.Qua
nam est autem probatio' Si velis discere,exponet tibi mictus Spiritus: Ev videriant, inquit, pera mea quadraginta annis. are proximus fili generationi huic, & dixi, semper errant corde. ipsi vero non cognouerunt vias meas,scut iuraui in ira mea, si introibunt in requiem meam Nidete minas,videte adhortationem,uidete honorem.Cur eiSO gratiam adhuc mutamus in iram, & non patentibus auribus
Verbum sescipientes, in castis animis Deum hospitio excipimus i Est enim magna gratia eius promissionis, si hodie vocem eius audierimus. Illud autem Hodie, augetur in uno quoque eius die, donec iominatur hodie.Vs ille ad constaminati nem& hodie & doctrina permanet, & tunc quae vere est hod e, quae non .lcficit dies Dei,una cum seculis extenditur. Semper ergo audiamus vocem Verbi diuini. Hodie enim est imago aeterni seculi,lucis vero signum ac Symbolum est dies. Lux vero est Verbum liomin bus, per quod Deum contemplamur. Merito ergo iis qui crediderunt &obediunt, perabundauit gratia.Iis autem qui non credi aerunt &errant coide,& vias Domini non cognouerunt', quas rei ias facere & parare iussit Ioannes,lis proximus fuit Dominus & minatur. Atque minarum quoque finem acceperunt aenigmatice veteres Hebraeorum errones.Non dicuntur enim ingredi inrequiem propter infidelitatem, priusqtiam ipsi Mosis succestarem consecuti, sero
tandem distantie non poste aliterestes duos,quam si Iesu, crediderint. Dominus aptem cum si benignus,adhortatur omnes homines ad agnitionem veritatis, qui mi int paraeletum.Quisnam est ergo agnitio pietas ae Dei cultus. Est autem pieta ad omnia utilis ex Pauli sententia,habens promistionem viis praesentis S sutu--.Quanti is homines profiteremini vos esse empturos,si salus aeterna venderetia 'Ne si Pactolum quidem,qui totus aureo, ut est in tabulis, fluit fluento quis dederit,pro salute iustum eretium numerauerit.Ne vos ergo laborasse pigeat, licet v bis si velitis,pretiosissimam salutem emere proprio thesauro,charitate,& fide viis, quod quidem est iustum pretium. Hoc pretium Deus lubenter accipit. Sperauimus enim in Deo vivo,qui est Seruator omnium hominum,maxime autem fidelium. Alii autem homines,qui mundo adhaeserunt,ut pisculi quidam qui vocantur σμα petris marinis,conteinnunt immortalitatem,sicut senex Ithacensis, l*i non Veritatem & coelestem patriam, & eam etiam quae vere est lucem, desiderabat, sed summum.Pietas autem,quae Deo hominem,quoad eius seri potest assimilat, conueni εtem sibi magistrum adscribit,nempe Deum,qui vel solus , teist pro dignitate hominem Deo assimilare. Hanc doctrinam Apoliolus cum sciret vere esse diuinam.
π v autem, inquit, is Timolli se, ab infantia Sacras literas nosti quae te possunt instauere ad salutem,per fidem in Christum.siliit enim vere sacrae literae quae sacros faciunt &dei sicant. Ex quibus literis & sacris syllabis compositas scripturas ct opera,
idem consequenter Apostolus appellat diuinitus inspiratas,utiquae sint utiles ad docendum,ad arguendum ad corripiendum, ad instruendum iniustitia,ut pcriectus sit homo Dei, ad onine bonum opus instructus. Non adebautem admirabitur qui spiam aliorum sanctorum adhortationes, ut ipsum Dominum, aut eli benignus ac humanus. Nullirmenim aliud citet praeterquam hoc ibi opus, ut homo sali iussat. Clamat ergo ipse visens ad salutem: Appropinquauit regnum coeloium. Coi uertit homines timori appropinquantes. ita ratione Apostolus quoque Domini, adhortans Macedones,sit diuinae vocis interpres, dicens: Appropinquauit Dominus,cauete ne deprehendamur vacui.Vos autem qui estis adeo egeni,vel potius increduli neque ipsi Domino credentes,neque Paulo, de maxime roganti pro Chi i sto, sui late & videte quod Christus est Deus, fides introducet.experientia docebit, scriptura inllituet. Venite, dicens,d sibi,audite ine, timorem Dontini docebo vos.
39쪽
Deinde ut iis qui iam credideriint,breuiter subiuhsit.sta is est homo qui vult vi- Atam, litigit dies videre bonos Nos stimus, inquiemus, qui sumus boni adoratores, qui ianorum aemulatores ac sectatores. Audite ergo qui estis longe, audite qui prope.Nullis celatum est Verbum , lux est communis, omnibus illucescit hominibus. Nullus est in Verbo Cimmerius,sestinemus ad salutem,ad regenerationem. Multi in unam cogi dilectionem, per monadicae essentiae unionem, stinemus. Beneficio
affecti,conuenienterpe sequamur unione ira, bon. uri exquirentes unitatem. Quae
est autem ex multis unio cum ex vocum multitudine,& disipersione diuinam ceperit harmoniam, sit unus conuentus,mum chori ducem sequens & magistrum Verbum in eadem acquiestens Veritate,dicen, Abba pater. Hanc Deus veram vocem stam plectitur,eam primam a suis filiis percipiens. At,inquitis, non est fas nobis eue tere constetudinem traditam a patribus. Uid verδ,an non primo alimento lacte utimur, cui certe in lucem editos nutrices nos assuefecere Cur vero paternas ficu tates augemus auidiminuimus,& non Viales,ut accepimus,conseivamus Cur autem non amplius in sinu patereo singultimus, vel etiam alia, quae dum ut infantes faceremus, aleremur a matribus,risum mouimus, non amplius sacimus sed nos ipses,etiam si Paedagogos minime habuimus correximias. Deinde in assectionibus quidem excessus, eis sint damnos & periculos,dulces tamen,excidunt. In vita autem,non improbam relinquentes consuetudinem,uitiosimque de impiam,& si patres aegre serant,declinabimus ad veritatem,& esim qui verὰ Pater est inquiremus, ctanquam letifero aliquo veneno reiecta consiletudine ' Hoe ipsiam enim est pulchenim am argumentum ad vobis ostendendum, quod ex insania & hac longe inselicissima consiletudine odio habita est pietas in Dei cultus. Nunquam enim esset odio habitum vel prohibitum tantum bonum,quo peneri hominum nullum a Di datum est praestantius,nisi abrepti a consuetudine, deinde nobis occlusis auribus,ut equi durae ceruicis habenas detrectantes & ore frenum mordentes, figeretis rata nes, vestrae quidcm vitae aurigas nos excutere cupiuntes,sed vos ip sprae inscitiari scipites dantes in exitium,sanctum Dei Verbum ducitis execrandum. Vestrae it que electionis vos consequuntur praemia,ex Sophoclis sententia.
Mens inna, Πωilesores, curae is irae. DEt nostitis hoc ei se longe omnium verisi mum, quod boni quidem & pii bonam
consequentur remunerationem,ut qui bonum honorirint: qui autem contra fiantinas, si1pplicium conueniens. Ac etiam vitii principi imminet stupplicium' Eiceriae minatur Zacharias sere ut puniatur: lN TE est qui elegit Hierusalem, non ecce hoc est torris euulsus ex iFne Quaenam ergo adbue inest hominibus appetitio ortis voluntariae' . Cur vero ad mortiferum hunc torrem confiinerunt, cum quo comburentur, cum liceat recte ex Deo vivere, non ex conia suetudine Deus enim vitam largitur. lata autem cosuetudo post excessum ex haevisa vanam poenitentiam aiffert cum supplicio. Passus nouit quoque stultus', quod perdit daemonum superstitio,& salutem dat verus Dei cultus. Videat vestriun ali- aquis eos qui adorant simulachra, i dida coma,veste senta & lacera deformatos, a lauacris quidem omnino abstinentes,excrescentibus autem unguibus esseratos, dc multos etiam pudendis priuatos,re ipsa Ostendentes templa idolorum esse quaedam sepulchra vel carceres It cerae mihi videntur lugere,non Deos colere,ut qui ea passi sint,quae sunt potius misericordia digna,quam Dei cultu ac religione. Et haec via dentes vos adhuc caecutitis,& ad uniuersorum Dominum non respicietis Non a tem ex iis qui hic sunt carceribus sirgiente consuetietis ad eam quae est ex coelis ni sericordiami Deum enim ex multa benignitate clementia hominem retinet &eomplectitur, sicut cum pullus e nido excidit mater auis e nido aduolat. Si quando autem serpens pullo deuoraturus inhiet mater circumuolat,natos charissima pigno , ra deflens. Deus autem pater&situm iii rit figmentum,& ei quod lapsum est ni detur, k seram perse lititur,& pullum rursus in nidum recipit, ut rursus aduolet i citans. Deinde canes quidein qui iam aberrauerunt, sagacibus naribus 'araerentes, Dominum
40쪽
A Dominum inuestigant. nouit autem inquit, bos possessiorem situm, & asinus praesepe Domini sui,Israel autem me non cognouit Quid ergo Dominus' Iniuriae acceptae obliuiscitur,adlluc miseretur,adhuc postulat poenitentiam . Volo autem vos rogare, an non vobis videtur absui dum, vos ipses qui estis Dei figmentum &ab ipso animam accepistis,& omnino Dei estis,alii seruire Domino,& praeterea colere quidem pro Rege tyrannum, pro bono autem malum Quis enim,d per veritate, sane mentis,bonum relinquens versatur cum vitio Quis est autem qui Deum sugiens,vivit una cum daemoniis Quis autem eum possit esse Dei sit his, delectatur seruitute Aut quis cum coeli possit esse ciuis,herebum persequitur,cum ei liceat cola-E re paradissem,& coelum circumcirca obire , vitalisque & puri esse sontis particeps, perlucidam illam in aere suis vestigiis ambulando nebulam, & contemplando ut Helias salutarem pluuiam Illi autem, instar vermium, in coeno & voraginibus, nempe voluptatis fluentis volutati,inutilibus & stultis pascuntur delitiis,milli quidam nomines.Sucs enim, inquit,corno magis delectantur, quam aqua munda, & in congestet paleae versari cumulo, est quaedam insina eis delectatio.vt ait Democritus.Ne ergo, ne euadamus mancipia neque porcis efficiamiar similes,sed ut germ ni silii lucis,intueamur lucem & sursim aspiciamus,ne nos esse adulterinos deprehendat Dominus, quemadmodum Sol aquilas. Ducamur ergo poenitentia, ct ex ignoratione traducamur ad scientiam ex imprudentia ad prudentiam ,ex intempe-e rantia ad temperantiam, ex iniustitia ad iustitiam ex impietate & nulla religione ad Deum. Pulchrum est periculum ad Deum transfugere. Multa alia possiimus I, na consequi nos iustitiae amatores,qui aeternam festatem persequimur. Quinetiam eorum quae Deus ipse tacite sgnificatio uens per Esaiam est haereditas iis qui colunt Dominum. pulchra quidem certe & amabilis haereditas, non aurum, non argentum , non vestis, in qua sunt tinea; nec res terrenae quas subit latro in diuitiis terrestribus cscutiens, sed thesaurus ille tautis, ad quem oportet eos contendere
qui Verbi fuerint amatores. Hinc autem nobiscum abeunt bona opera, & veritatis pennis simul euolant. Hanc nobis haereditatem aeternum Dei tradit testamentum, donum aeternum suppeditans.Hic autem amore nostri praeditus noster pater vereo pater, non cessat adhortari,admonere,docere,diligere.Neque enim cessat dare salutem. Consulit autem ea quae sunt optima: Eprici Axii Ni iusti, ait Dominus.
Qui stitis,ite ad aquam,& quicunque non habetis pecuniam, ite,& emite, & bibite absque pecunia. Adhortatur ad lauacrum,ad salutem ad illuminationem, propemodum clamans & dicens Do tibi ὁ fili,terram, & mare, & coelum, & quq in eis sunt tibi omnia largior animantia.Solummodo b fili patrem sitias,Deus tibi gratis
ostendetur.Non cauponatur veritas.Dat tibi & volucria & natatilia & terrestria animantia .Haec tuis cum gratiarum actione sumendis nutrimentis pater est fabricatus,quae pecunia quidem emet qui est adulterinus,& filius perditionis, cuius institutum est seruire mammonae.Tibi autem tua permittit.Germano dicit filio qui E amat patrem, per quem adhuc operatur,cui etiam Gli promittit, dicens: ET extendetur terra ad confirmationem Interitui enim seu corruptioni non confirmatur. Mea est enim uniuersa terra: ea autem tua quoque est si Deum receperis. nde iis Ri crediderunt meritὁ annunciat Scriptura.Sancti autem Domini erunt haeredes
γei gloriae & potentiae.Qu nam est dic mihi,ὁ beate gloria Quam oculus non vidit,nec auris audiuit,nec in cor hominis ascendit, & Ictabuntur in regno Doministi in aetetmiana,Amen.Habetis is homines diuinam gratiae promissionem, auditi istis etiam alias supplicii minM, per quae dat salutem Dominus,' gratia & metu hominem instituens. id cunctamur cur non supplicium effugimus' Cur non donum suscipimus Cur non eligimus ea que sunt praestantiora, Deum malo & idol
ν latriae praeferentes sapientiam,& Vitam,morte commutantes.Ecce,inquit ante faciem vestram posui mortem & vitam tentat te Dominus ut vitam eligas. Consulit tibi ut parer,Deo obedite.Si enim irae,inquit,audieritis & volueritis bona terrae comedetis.Obedientiae est gratia. Sinautem mihi non obedieritis,neque volueritis: