장음표시 사용
471쪽
ε1 f. FoetUs enim saepe nascuntur absque corde, Bono tamen nutriti, et va8is sanguiferis instructi Aliis in casibus cor morbis adfectum et V a Tia rations destria tum fuerat, vita tamen satis diu superstite. Copiosa praeterea exstrent eXem
via, Ubi cor in hominibus et brutis animalibus
vulnere , in ventriculos usque penetrante , Iaes Um fuerat, vi a per I liares horas niit dies protracta a . Animalia calidi sanguinis corde ex Ciso, aut ligatis vasis magnis, per Iongius saepΘvivunt tompus; imo referente Verulamio , homo quidam , ad crudelissimam damnatus Poenam, aliquot precum adhuc protulit Verba , cum Carnifex evulsum eius cor manu iam tenebat a J. Donique constat observatione , sanguinem in
animalibus frigidis, in piscibus, testudine, ranis , corde evulso per plures horas in arteriis et venis manifeste moveri Bb. Ex istis tamen observationibus minime sequitur, cor praecipuum non esse Organon, quo sanguis in motum ponitur, aliaque dari adminicula, quae sine cordis energia in homine nato, ceterisque perfectioribus animalibus, Conservara circuitum valeant. In embryonibus enim cordo destitutis contra Io aliquod vas, dorsali mollias eorum , Vermium et insectorum Vahi g. 39o adfine , et cordi vices gerens adesse debet, Ut redeo dici stricto haud possit, mons frosos eos
foetus sine corde vixisse. Poterant Praeterea sin Q vero sanguinis circuitu, ut in Zoophytis est,
monstro si ii embryones vivere, et solis matris humoribus nutriri. Μ orbosa cordis vitia, lente alique nata , ut in aliis quoque accidit vitali-Bus organis, vitam individuam seriqim destruero possunt. Corde laeso aut Plane ovulso, in animalibus perfectioribus sal tom, ni Mi v alnias anm- Mum cruore coagulato obturatum fuerit, san-
472쪽
434 LIB. I. CAP. VI. DE cInc UITU SANGUINIS. guis circuire haud potest, nec vita individua diu superesse ; motus tamen humoris , in frigidis praecipue animalibus, arteriarum efficacia et aliis adminiculis suscitatus, debilis et inordi- tantus continuare per tempus aliquod potest c).
Inter sa autem adminicula ipsa sanguinis vita-
Iitas . 111. numerari praecipue debet. Etenim
credendum minime est, Vitalem eum humorem, qui usque eo , donec Propriam non perdiderit energiam , manifestos extra corpus ostendit motus c*β. Io 8. 1o9. , intra vasa passive se haberis venitus, soloque cordis et vasorum impulsu inmotum poni. Bene igitur monuerunt coII. WIL-SON et ROSA d), sanguini soli causam unam inesse motus sui ipsius, id, quod nuperrime cel. repetebat TREVIRANUS e . Est autem Vis , qua cor sanguinem movet, cum ventriculorum contractio sit Velox, Projectilis magis quam premens. Desudarunt olim Jatro mathematici in eruendo virium, quibus cor
sanguinem moveat, calculo, resistentias varias,
quae cordis functioni obstent, nimia profecto subtilitato, computando. Irritum id fuissct studium, vel inde apparet, quod eam vim, quam
BORELLI Us 18o,o oo lib. - atatuit, NE ILL ad Uncias aliquot reduxerit, aliasquct invenerint JURIN , HALES, BOIS SIER, BERNOULLI otc. rationes f); monuimus praeterea, actioneS Vitales e machinarum legibus exponi hulla ratione posse g.
sa. , ut adeo subtilia ratiocinia, a viris ceti. emechanica et hydrostatica pro illustrando circuitu adducta, silentio Prtaeterire POSSimus. Insignes tam on esse cordis Vires in propel-Iendum sanguinem conVincimur, siquidem videamus humorem e resecta arteria majore eteordi viciniore, sub omni cordis systole ad tan-
473쪽
sEc T. II. DE ΜOTU . fANGUINIS. 453 am proiici altitudinem, ut remotissimam Corporis excedat distantiam. Μaxima dein pondera, Pectori imposita, quolibet cordis ictu elevantur
g). Omnes praeterea re si Stentiae, quae ei se OP-Ponunt impuIsui: pondus et consistentia sanguinis , aeris atmosphaerici pressio , arteriarum elasticitas , anguli vasorum sanguiferorum , PreS- Sio partium vicinarum etc., facile superantur. Aestimari tamen haec non Possunt, nec determinare ValemUs , quantumne obices ii per vires Cordis vel arteriarum , aliave circuitus adminicula Superentur. Vires autem cordis in sanguinis motum ea Proportione decrescere, qua di-ε tantia est major a centrali eo organo , ob Ser vationes docent, ipsaque suadet ratio, cum Ο-mnis vis ea deminuatur ratione, qua sibi oppositas superare debet vires. Nec dubium est, vim cordis , imminutam quidem , in capillares arterias , et inde in venas propagari, Si quidem Vas αε anguifera perfectum constituant circulum , Sanguine Semper repletum, ut adeo Ventriculorum αctio ad sinus usque redire debeat. ) ΗΑLLER: Elem. playsiol. p. 43ο. νγ BEIL'S u. AUTENRIEΤΗ Arch. XII. p. 393. So
474쪽
sanguis per systolen cordis in arterias pro- Iectus , columnam humoris , in his contentam Promovet, simulque facit, ut vasa eadem in Iongitudinem Exporrigantur, dilatentur et loco moveantur; et hae mutationes arteriarum, quae eum ventriculorum Systole eodem contingunt tempore, perque corpus universum eodem momento Propagantur, pulsum simul constituunt. Promoveri sanguinem per arterias in capi I- Iare Systema, et inde in venas transire, atquctimpulsas a cordis contractione arterias nuriora emoratas omnino subire mUtationes, ipsa docet autopsia, et confirmat ratio: etenim arte-aeiae Plenae semper sunt , seu in diastol seu in systolo constituantur; debet itaque nova Sanguinis unda , per cor in arteriaS Projecta, contoniam prius humoris columnam promovere unde, cum arteriae in progressu suo ramos di mittant sub angulis Variis , Roxuras varias faciant, et diversas ineant conjunctiones 152. , varii quo inde nascantur obices , motus ProgreS-sivus I at o r a I em simul suscitare debet motum Hebent igitur parietes arteriarum et textus cel- Iulosus , quo Vasa ea Vicinis adhaerent partibus, cedere impulsui, unde arterias extendi ot Ioco moveri oportet η θ. Diastolon artoriarum systo Io excipit, cui uetetissa nunc est disquirenda g. i55. . Docuit BI-c Η ΑΥ, contractionem arteriarum a physica lantum vi esse repetendam: contrahi eas illo m
475쪽
SEc T. II. DE ΜOTU sRNGUINI g. mento , quo cor in dires tole est , siquid G sanguis eo tempore e corde haud propoliatur, ipsaeque arteriae , humore in capillare systema pro moto , volumen Pristinum Sibi restituero, in qu ssitum priorem redire nitantur a . Ut autem hanc fulciret opinionem , simulque ostenderet ,
Omnem sangUinis motum ab unico cordis impulsu pendere, argia mentis Usus est pra ossi Pue Sequentibias: artoriis manifestam do osso irritabilitatem ; pulsum esse regularem infra ansvrismast ossificatam arteriae partem ; e ConverSO RU-tem arteriarum pulsum a Cons Ueta semper declinare regula, quoties cor morbo adficitur ; seiunctam a corde quaqUa ratio no arteriam nunquam moveri , nisi a Nas omosos adfuerint; arteriarum Pulsias per univctesum Corpus aequales PSSe, et Congruere cum cordis motu; nulli bi pulsum arteriarum in animalibus adverti, ubi cordesideratur; pulsum nos pos ad imitari in cadaveris arteria aut vena, transfuso Qx arteria Vivi animalis sanguine, vel impulso per vi Ces mechanica vi quopiam liquido BJ. Istis addidit nuper cel. BERZELIUS , tuni Cam muscularem arteriarum aliam habere texturam si mistion mquam fibrae habent carneae, atqus aliam iis es so dedere naturam quam musculis c). Si vero ea consideremus, quae pauIo prius *. 394. adduximus , menifestum est, sanguinem solo cordis impuIsu haud moveri, et docent ob servationes Plurimae, arterias omnino irritabiles esse, suaque Vitali energia re agere in sanguinem, proinde insignem habere in circuitum influxum, id quod e sequentibus patet rationum
momentis.1 Fibras muscuIaros artoriarum etsi pallidae sint, ab aliorum, organicorUna
476쪽
458 LIB. I. CAP. VI. DE cIReUITU SANGUINI l . PraecipUe musculorum fibris haud ita dis runt, ut naturam contractilem denegare iis
. Possis. Videmus uteri, vesicae urinariae, vontriculi humani etc. fibras a musculorum externorum differre fibris, an igitur ideo irritabilem illis denegabimus naturam 82 Nervorum retia, arterias amplectentia, unicamque muscularem Copiosissimi S SurcUIis Et reticulo interno proVidentia g. 154. d b, dignitatem eorum vasorum in sanguinis motu, inque secretionibus manifeSte osten
so Comperit ENS , pulsum arteriae protinus supprimi, si nervi ejus Iigentur, estquΘExperimentis plurimis comprobatum , circuitum sanguinis in membro, CUJUs nervi rescissi sunt, nisi conferveant iterum 177.J,ces Sare, et Partem sic laesam emori tandem C. Observavit praeterea ce I. de HAEN, Pulsum in membro ParaIytico penitus fuisse suppressum g).4 constat experimentis, a celi. ZIΜΜΕΗ-NANN, VEBcΗVIR, Van den BOScΗ etc. institutis, arterias , modo Q CorPOre vivo e Xcisas, scalpello irritatas, acidis minoralibus con Spersas, aut Stimulo electrico arietatus,
contrahi, inque motum poni peris fallico similem h). Stringit arteria digitum immissum , donec vitalitas adest, multo magis
quam seriu8, et contrahuntur in minus vo-1Umen Vasa arteriosa post mortem i), ut adeo in cadaveribus suffocatorum totum aΟrtae Systema vacuum inveniatur L . Notum Praeterea est, arterias laesas aut resectas ineorpore Vivente hactenus saepe constringi,
ut ostium Penitus claudatur, quod quidem
477쪽
SEc T. II. DE ΜOTU SANGUINI s. 43ρ in arteria, vitali contractilitate jam spoliata,
nunquam accidit. 5) Frequentissima est observatio, omnibus Omnino medicis practicis nota, pulsus arteriarum haud semper aequales esse in Omnibus corporis Partibus ; robore et frequentiae a cordis pulsu saepe differre, id, quod irri- labilitati, topice exaltatae aut depressae , aut spasmo tarteriarum locali tribuendum est. 69 Deniquo evincunt irritabilem arteriarum vim inflammationes ipsius ejus syste
irritamenta Varia, sanguinis congestiones et uberiores se etiones Suscitantia. Istis si addamus, quod in vermibus arteriae adsint sine corde , manifesta systole et diastolo gaudentes, quodque in Piscibus arteriae universi corporis non e corde, Verum e branchiis nascantur 39O. , alterna contractione ac dila latione sanguinem promoventes: dubitare non ampliuS Possumus, Systo Ien arteriarum verum esse vitalis contractionis offectum , ipsamque contractionem, Per sanguinis stimulum suscitatam , tantam Saltem esse, ut humorem in vasis
minoribus propellat, et in Vasa capillaria Pro-
478쪽
vasorum cap IIIarium et venarum mu-
Duplici ergo motu sanguis in capillaria vasauropollitur; VentricUIorum cardia Corum Contractione, et subsequente arteriarum systole. Respondent sibi autom duas hae vires in normali statu ita, ut motus ProgrQssivus sangUinis Sem- Per sit aequalis, eadem quo sit humoris fluentis celeritas. Accedit vero, ut, si vires cordis vel nrferiarum exaltentiar aut deprimantur, id per Urhetur a squilibrium. Sic vi domus in animali-hus frigidi sanguinis micros copii adjutorio, Viribus cordis doscisntibus sanguinem tum solum moveri, ubi ventriculi contrahUntUr, et ferct subsistoro sub diastole ; undulatorium tardius rod di motum , ac tandem penitus subsistere. Accelerari autem potest is motus, corde vel arte. viis minoribus stimulo quodam irritatis, id , quod . qn morboso statu toties a causis Variis continoi potest orgas mus vel in Universo augeri corpore, Vel derivari humor in certas duntaxat parteS. Promotus in Vasa capillaria sanguis minoremiam experitur cordis impulsionem , siquidem Pere est tentiag varias, hucdum superatas , Projecti
479쪽
SEc T. II. DE Yo TU SANGUINIS.
lis vis olidi fere debuerit, Ut adeo humor in an tu Stissimis nunc canaliculis, qui simul majorem capacitatem habent quam Principales arteriarum trunci g. 1. a. , nisi Propria adessederi ergia , retardari admodum deberet. Vitali igitur eorum Vasorum energia et spontaneo humoris vitalis motu 394. J Praecipue Promovetur Sanguis. Respondet his nervorum in signis copia et summus irritabilitatis gradus cs i.54. 166. J , quibus capillare gaudet sy- stema, quibusque sanguis Pro Parte in Sua re- solvitur principia , ut novas inire possit Unio. . nes s*ψ. 348. 3 50 , Parte altera continuo tramito
Rocipitur sanguis , Phlogisticis principiis otivi expansiva au Ctus, a VenOSO systemate, quod majore sua res Pondet capacitate 3. 158. . Promovent autem Venae humorem Contentum Cooperantibus adminiculis Variis, quorum Praeci-
Contractilis vasorum capillariUm Vis sanguinem in Vena S urget, eque ramis in truncos
promovet. Quidquid igitur capillaris systematis auget incitationem, seu id accidat in corpore universo , seu in Parte tantum aliqua contingat, refluxum simul Promo Vet humoris. Ex eo igitur est, quod irritationes topicae Uni Versae sanguinis massae accelerent circuitum, licet et partii um consensus g. 242. Plurimum hic Conferat. Nocidubium est. causas dari certas, quae in santi gia insem ipsum directe agant, Vitalitatem ejus, et i simul motum spontaneum augeant aut depri- munt g. 11 l. n. 3).l u) Conferunt Venarum parietes αd Promoveni dum vorsus cor sanguinem elastic ἀ sua vi, siqui-
480쪽
a6a LIB. I CAP. VI. DE cIRcUITU SANGUINI s. dem surculi minores majorem habeant elaterem quam rami et trunci majores. Irritabilitas mi-MOrib US saltem Venis , capillari systemati finitiam is , denegari haud potest , et venae cavae fibras musculares a corde habent g. 16o. , Unde penitus absonum haud est, sanguinem vitali huius systematis contractilitate, aliqua minimum parte , Promo Veri ).3J Tribuunt scriptores fere plurim Um conicae venarum figurae 158.) , qua celeritatem motus sanguinis augeri, et refluxum ad cor promoveri contendunt ').4 Inter praecipua adminicula valvulae venarum numerari debent: Sustinent enim sanguinis columnam, et Praepediunt refluxum in ramos. Ex eo igitur est, quod in visceribus abdo minalibus, ubi valvulae eae deficiunt, tardissimus sit venosi sanguinis motus. Opitulantur autem Valvulae eaedem motui humoris tum vel maxime , ubi muscularis adcedit motus , quo
sJ Sinuum dilatatio, qua sanguini liberiam
conceditur Spatium, motum humoris multum quoque adjuVat. Qua autem ration pulmonum rospiratio humoris VitaliS Promoveat circuitum,
6J Ad mochanica circuitus adminicula aetris atmosphaerici actio, oscit Iationem vitalem suscitans g. 2I3. n. 2), quoqUe Pertinet, et pro
movetur sanguis in venis etiam Per pulsum arteriarum vicinarUm.