Physiologia medicinalis

51쪽

SEc T. II. DE ΜANDUcAT. ET DEGLUTIT. 33 rumpuntur dentes. Nulla in dentium hac incrustatione cerni possunt Vasa Sanguifera, minimo norvi, et ViX aliquam Vitae Prodit manifestationem, ut adeo ad CryPtobiotas sermo referrido boat substantias ; Peculiaris tamen ei in ostqualitas : ab acidis quippe Vegetabilibus ot minoralibus , et a fructibus immaturis , austoris tantam accipit sensibilitatem, Ut a corporibus otiam mollissimis ingrate adficiatur. Est autem poculiaris cel. a I UMBOLDT Observatio , quod dontium Encaustum acidis illinitum, conductorrod datur efficientiae GaIV'nicae d). Credibilo igitur est, en caustum dentium ab acidis sic mutari, ut conducere POSSit, quod antea separavit, . imponderabile Dioticum. Osse a dentium substantia radicem, alvo olo

impactam, collum , et internam Coronae Constituit massam. Vestitur illa Perios teo, ultra alveolum parum eleV ut O , et constituitur fibris, radicis directionem Plurimum sequentiti Us , nunquam in lamella S compactis. In media hac substantia cavea adest Parva, figuram dontis for

vasorum sanguiferorum et nervorum surculos,

por radicum canali Cul OS intrantes, Continet. So- cornit rete hoc VasCUIOSO-nerVOSum , et ipεum

etiam perio steum, quod caVeam dentium subit. pulpam gelatinosam, qua sub Stantia dentis nutritur. Est autem medulla haec dentium, ut caries, et immissUs ostendit Stylus, Valde sonsi-hilis o). Viget etiam peculiaris inter dentes oppositi lateris , et alias remotiores ParteS Consen-SUS , qui e ramorum Paris quinti disposition o aliqua ratione intelligitur. Senectute increscento dentium minuitur cavitas, iPSaque Vasa nu- . trientia obliterantur, quo dentes volumine mi

52쪽

34 LIB. 1. CAP. 1. DE ALIMENT. ADSUMTIONE. Reperiuntur in homino tres dontium Classes: Inciso res octo primores , risorii, acutio, quorum in singula m axilla quatUΟr Sunt , Coro Tasciat dente, et radice simplici instructi; caniniquatuor laniarii, cuspidati J, qUOr Um UnUS Singulum latus incisorum in utraque maxilla sit Dat, coronis pyramidalibus Vel acuminalis, at que radice simplici potissimum instructi; molares viginti potissimum adsunt, Ut adeo maxilla quaevis quinque e Xcipiat paria; coronae hic majoris sunt latitudinis, breviores, dentatae , crenatae ; anteriorum radices fere simplices, posteriorum duplices , triplices , quadruplices , raro quintUPli Ces cernuntur. Dantur quidem plures animalium ordines, in quibus omnes modo dictae dentium reperiuntur classes; in eo tamen differunt ab homino, quod seriem exhibeant interruptam, quod divorsam habeant Iongitudinem, nec superiores inferioribus respondeant. Alia sunt animalia, quae dentes PrimoreS certa aetate perdUnt ; aliadontos triplices in una tantum maxilla haboni; alia duas tantum , Vel unam Solum dentium classem possident denique dantur mammalia otiam odentula. Disserunt autem dentes in variis animaliuia ordinibus numero , Positu, fabrica, figura, magnitudine f).. 3CUVIER'S vergi. Anat. III. p. 25. Sq. ν) ibid. p. 97. Sq. - Ο) ibid. p. 99. not. MECHELII. h) Analysis oliemica, quam cel. BERZELIUS instituit,

sequontes parteS in dentium eneauSto adesse probat: caleis phosphoricae 85, 3; ealciS ilia Oricae 3, 2; calcis caria honicae 8, ο; magneSiae PhDSPbori eae 1, 5; substantiae membranaceae , natri, aquae et Bdhaerentis substantiae osseae et cartilagineae a, O. Getilens Journ. f. Phys.

53쪽

Prima dontium rudimenta foIIiculi sunt membranacei, qui POSt mensem quartum in humano embryone , ubi Sepimenta ossea in procossibus alveolaribUS formantur, sensim explicantur. Constant hi foIIiculi membrana duplici, sextima multum vasculo Sa, et interna teneriore, quae talem habet, ut SerOSue membranao dispo sitio nom g. 126. , ut adeo Saccum referat Undique clausum '). Iungitur folliculus quivis has isure vasorum et nerVorum ope Cum fundo cana-

Iis alveolaris, et cohaeret 'Pice cum gingiva. Continet cavum folliculi Pul Pam gelatinosam, Vasis copiosis perre Platam , horumqUe ope cum folliculi fundo cohaerentem, Verum futuri dontis rudim Entum. Ex ista autem pulpa dentes ea ratione, ut ossa reliqua 2Iο. , formantur. oriuntur quippe prius in corona, Ubi plurima Sunt Vasa Sanguifera, ossificationis Puncta, quae

54쪽

56 LIB. I. c AP. 1. DE ALIΜΕNΤ. ADS ΜΤIONE. strata demum efficiunt, separata initio, ac demum , ubi tota pulpa ossea est, invicem cohaerentia '' . Comparent in dentibus incisivis duo aut tria, duo in caninis, atque tria usque Sexossificatiotiis puncta in molaribus. Corona et co Ilum dentis multo citi Us ac radiceS efformantUr, et perficiuntur hae in herbivoris tum Primo , ubi corona dudum erUpit. Corona ossificata et volumine aucta folliculi Partem supremam et gingivam tendit, unde minor in has partes adducitur Sanguinis copia, quoVasa lymphatica plus resorbent, ipsaeque hae tunicae extenUantur , et eo ronae apicibus pedetentim perforantur. Est autem dentium eruptio saepe cum graVissimis conjuncta Symplomatibus , quod adfectae gingiVae , nullum Sens Um habenti, adscribi minime Potest, VerUm a maxillae sotius diductione, et orta hinc Paris quinti nervorum

csrobralium tensione, aque e Volutionis Procos suin formandos denteS nunc conVerso, reFetendum

videtur a . Ordo , quo dentes in homine prodeunt, sequons plurimum est: ct Septimo ad noniam mensem, saepe etiam citius aut tardius, duo inciso-

ros medii in maXilla inferiore erumpunt; aliquot hebdomadibus tardius medii incisivi superiores ;quatuor usque Se X Sestimanis serius incisivi Ια- torales inferioreS , ac demum superiores in conspectum veniunt; intra mensem duodecimum otdocimum quartum Primi molares inferiores, et mox superiores Prodeunt; intra mensem decimum sextum et Vigesimum canini inferiores, ac domum superiores Sese efferunt. Eodem doniquo ordino sequuntur molares Posteriores, ut adsotis quo finem anni Secundi omnes dentes prior os

lactei , quorum Viginti εunt, Prodeant. Mul-

55쪽

Spc T. II. DE MANDUcAT. ET DEGLUT 1 T. 37tao lamon in dentitione Occurrunt aberrationes: saepe senim infantes cum dentibus nascuntur , cum in aliis, licet Saepe Srenis , Post annum primum, se CUndum, Vel et tardius Prorumpunt. Succedunt lacteis dentibus Secundarii, permanentes, quod inde ab anno Se Xto HS que Du- hortatis tempus accidit. Folliculi enim secunda xii, infra alveolos priores, Paulo tamen interius collocati, in embryone humano jam dispiciuntur, eandem habentes cUm prioribus fabricam

Lacteorum nempe folliculi, ubi evoluti perfecto Sunt, ut BLAE E l. c. p. 38. docet, novos dentium Permanentium Protrudunt folliculos, qui cum

illis, tanquam Productiones eorum, arcte cohaerent, Perque foramen, quod in os seo alveolo P ne incisi vos et angulares manet, communi Cant;

in molarium dotitium folliculis immodiata est

inter primos et Secundos communicatio. Formantur in his folliculis, ut in prioribus , dentes secundarii , quibus ad aliquam perfectionem evolutis, sepimenta, quae illos a lactois sejungunt denti

bus, premuntur , Unde hi minuS niatri UntUr, concitatisque lymphaticis Vasculis, radices eorum absorbentur. Eodem tempore maxillae et alveoli crescunt, quo lactei dentes , absorptis Pro parte eorum alveolis et radicibus , 1irmum remittunt Positum, atque secundariis Per memorata foramina iam productis , Vel vero eodem Ioco mox Succedentibus, oKciliant. Prod sunt dontes permanentos soquonte ferme- ordine: circa finem anni sexti plurimiam , Vel et ci lius aut tardius tertius molaris, anno soptimo incisivi modii maxillae inserioris si superioris, demum incisivi laterales , primUm par molarium , Se cundum dein, ac tandem angulares erumpunt

dentes. Quartum Par molarium ut Plurimum in-

56쪽

38 LIB. I. cAP. I. DE ALIΜENT. ADSUΜΤIONE.tra decimum quartum si decimum octavum an

num In ConSpectum venit ; ultimum denique molarium par dentes sapientiae) intra annum VigeSimum secundum ot trigesimum, ubi maXillae penitus evolutae sunt , Prodit. Tertius , quartus et quintus molares ut permanentes jam nascuntur, nec igitur descriptae subsunt mutationi. Dentes secundarii lacto is sunt duriores,

majores , et dissorunt stiam figura atque rudi Cum nUmero . Rarius ost dentitio tertia, aut Plane quarta b) in hominibus observata. Simili ferme mutationi mam malium , reptilium et Piscium subjacent dentes. Cum dentes jam formati, tanquam partes

durissimae, aegerrime reproducantur ; USU diui Urno atteruntur, quo Varias subsunt mutationes, ut adeo , in herbivoris praecipue animal i-BUS , aetaS ex ipsis cognosci possit dentibus. Μinus Vero Constantes tiae sunt mutationes in homine, qui cibo utitur Vario, cujusque dentestia ore ditariam saepe habent durabilitatem aut corruptibilitatem. Insignes tamen sunt Cel. ΡΗΟ-CHASTA, quas circa mutationes periodicas humanorum dentium collegit, Observationes c). 3 BICHATS alig. Anat. II. I. P. 68.

Ubi dentes in acidum nitricum dilutum merguntur, in tot ferme separantur portiones, quot olim fuerunt os

a) Dist cilis morborum infantilium diagnosis eo quidem

multos inducit medicos, ut omnem pene aegritudinem a morbosa repetant dentitione; nullum tamen est dubium , evolutionis hanc periodum eum gravibus Saepe conjungi

symptomatibus, a palpabili dentis aut maxillae vitio utique haud repetendis. - J. Er. WICHMANN : Ideen gur Diagnostili. I-III. Hann. 130O-a. II. P. 1. Sq.

57쪽

g. 271. Partes molles cavi Oris.

Munitur ossea cavi oris pars Partibus solido- mollibus, quae partim ad musculare, sartim vero ad membranarUm mucosarum Pertinent systema. Labia nem se OriS , buccae et genae e X ternam saginam a cute faciei, internam a membrana mucosa habent, quibus mUSculi , nervis cerebralibus , a pari quinto et faciali provisi, adeoque arbitrio subjecti 89.), interpositi sunt. Levant, diducunt, deprimunt et contrahunt labia: levatores , triangulares, des reSSOTES, Orbicularis, transversus Santorini, quadratus, etc. : his accedunt Zygomatici, qui cum triangulari , quadrato , orbiculari et risorio confunduntur, ipsisque labiis diducendis inserviunt, atque buccinatores , huc cas Contrahentes. Qua ratione membrana mucosa ori S subeat caVum, gingi Vas formet, CUnctas ejus Partes Vestiat, ipsumque velum Ipendulum Cum UVula et

praecepimus. Copiosae in hac membranae mucosae portionu e X istunt arteriae et venae, Sanguinem largiore quantitate adducentes et revehentes , unde quaevis oris partes magis fere ru-hent quam aliae mucosae superficies. MucΟScte etiam glandulae copiosae hic adsunt, hactenus Compositae, ut conglomeratis g. 197.) fere sint similes. Se cornunt hae insignem muci qnantitatem , qui cum exhalato arteriarum Vapore, cum que saliVα oris cavum perpetue humectat.

58쪽

4o LIB. I. CAP. 1. DE ALIΜΕNT. ADSUΜTIONE. Cum eadem mucosa tunica palatum durum

Vestit, ipsum palatum.molle effingit, quod in

Septum membranace Ο-musculosum Producitur,

Velum palatinum dictum. Sejungit id ve-

Ium cavum oris a faucium cavo , is Sisque nari-hus posterioribus valvulae ad instar inservit. Constat duplici membranae muco Sae Pagina, CO- Piosum mucum fundente, et musculis interjectis, quibus pro arbitrio mobilis est. Levatorvalati mollis petros alpingo staphylinus) velum adtollit , nares posteriores claudit, et ampliat simul isthmum faucium. Musciali glosso pa-Ia tinus et pharyngo palatinus Velum

detrahunt a choanis narium, qUo nare S POSte Piores referiuntur, isthmus faucium coangustatur, atque tonsillae simul comprimuntur. C i r-CU mfle Xus palati f. tensor velum Pendulum in parte superiore ad utrumque tendit latus. In media et infima voli palatini parte conica est elongatio , cryptularum muco Sariam Congerie, celluloso textu et mucosa tunica conflata, quae ovula dicitur. Possidet uVula, musculum PrΟ-Prium, a Zygon UVulae, quo adduci, ejus quo apeX antrorsum curvari Potest. Ab uvula eadem margo veli stalatini ad latus singulum in arcumox currit, qui Sub Suo ad latera descensu in duo

palatinus, in linguae abit tunicam; CPUS posterius, seu arcu S Pharyngo Palatinus, in lateralibus pharyngis perietibus desinit. Inter hos palati arcus, ad singulum faucium latus, tonsillae haerent, quae oblongam exhibentos rotundatam cryptularum mussipararum congeriein , ductu Iis excernentibus instructam , mucoso Velamento munitam.

Ariariae palati duri ab arteriis palatina Iibus anterioribus, mollis Vero Palati a Pterygo-

59쪽

palatina et linguati Pro Veniunt. Nervi illius sunt nasos dilatinus et Pterygosalutin Us ; hujus piery gopalatinus, lingualis et glob SOPharyngeus.

g. 272. Μasticatio. MaXimam certo perfectionem homo et in manducando prodit, qui cibum et Potum manibus dexterrimis, vel instrumentis a se confectis,

ori admovet, diductisque Iabiis, vel potulentis

Peculiari modo ad commodatis, et detracta maxilla recipit. Retinentur citius et potus viribus muscularibus Iabioriam et huc carum , unde si Par αIysis adsit harum partium , protinus Hu-huntur. Clauso modo ore, labiorum ope, buccarum et lingua multum volubili ossa adsumta Tetrorsum Promovetur, ipsisque dentibus subjicitur. Agunt dentes in cibum, cum maxilla inferior superiori varia adducitur directions. Ad tollitur mhxilla inferior validissimis musculis: masse teribus, qui in margine inferiore, inque interna ossium Zygomaticorum facie Oriuntur , et insignibus fibris tendineis provisi. iuxta totum maxillae inferioris arcum in5eruntur . et Eidem motui inserviunt m. temporales, qui utrinque in regione tempor Um instar Semicirculi oriuntur; concurrunt radiatacthorum fibrae , si desinunt tendine rob Usto,

maxillae inferioris corono ideo Processui inberto.

60쪽

42 LIB. 1. CAΡ. I. DE ALI ΜΕΝΤ. ΑDSUΜΤΙΟ E. Possunt hi musculi maxillam etiam antror SUmet retrorsum movere. 3b M. p t e r y go i d e i interni, ad interiorem maxillae faciem locati Oriuntur in fossa plerygo ideae, et densinunt in arcu S maxillae interna facie. Adtollunt maxillam, et simul antrorsum et retrorsum trahunt. ab M. pterygo id ei externi, utrinque α

Pro CeSSU I terygo ideo externo orti, infra Pro CeS- Sum condyloideum in maxillae arcum in Seruntur. Adduciant maxillam, et una ad latera m Ο-Vent. Deducitur maXilla cooperanti bites biventre maX. infer. et latissimo colli.

Cum illi agunt musculi, qui maxillam adtollunt, cibi dentibus subiecti dividuntur. Uti

mur incisi vis tanquam forcipe scindente, angularibus pro dilacerandis partibus tenacior thias, atque molaribus pro comminuendis et Commo-Iondis cibis durioribus. Priorum actio rectoma X illae motu , adeoqUe mus Chalis masseteribus

PerficitUr; posteriores lateruli et rotatorio motu sibi adteruntur, agentibus quippe musculi Syterygo id eis et temporalibus. Gaudent autem hi musculi stupendis viribus : etenim putamina durissima, molaribus praecipue dentibus Suh-jecta , subigi possunt, Iicet musculi iidem, ut

Suo EXPonemus loco , cum maximo virium dis- Pendio operentur. Sub hac cibor iam subactione humores inquilini, mucus , arteriar Um Sero Saexhalatio ot saliva admiscentur. Debet itaque Operatio haec tanquam prima digest ionis considerari Pars, quae sine gravi ventriculi et omnis re Productivi processus damno negligi haud votest. Inde igitur est, quod cibus bene subactus facilius digeratur, et parciore etiam qUan- itate melius nutriat. EX eo etiam est, quod na

tura provida singulare nobis largita sit praemi-