Arithmetica, brevis ac dilucida Christierni Torchilli Morsiani, in quinque partes digesta

발행: 1528년

분량: 95페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

51쪽

dem te:

ultimum productutin erit nume diuidendus, σφωcabitur hic numerus superior Postea ducas pinnumnumeratorem in secundum denominatorem rehoc pro ductum in tertium denominatorem.Vltimu productuerit diuisior uocabiturque numerus inserior. Vt autem oculis rem rem sub clam, hocschema multipic tionis

occipito.

Numerus diuisor o superior

52쪽

superiori ordine , rite in inferiori, possunt realiquem numerum utrunq; metiente minores feri nocμσerioucilior operatio. Exemplum. Emit ulnaso unum quartum qs aureis quanti constants octauae unius ut Iucta resolutioe, stabunt hoc mo

minores

ris ordinis,m 6 minori pose, e 6s inferioris ordinis πssuperioris per . Operare denissecanduregulam,stinuenies qs pro numero diuidendo ex is pro diuisore. In quotiente autem habebis unumD. 22. Di m. io de cinctertiae unita denur .

Proballa reguis detri

co uta ordinem numerorum regula, ita ut imtit immerum primo loco,e primum, Immo, quotiente in medio manentestatuas, Et si per operationem buivi regula,numem prius in messio locatus, in quo tientem redieri bene operatus es.Tuis operationem

53쪽

io De regula societatis. Societatem ble appellamvi quando plures negoti

tores diuerta, mori suammas in unam, lucris' ςonferunt ut sint tres mercatores quoruminas 3 Oqβreossecundu qco,erterem smfigi atim in unas mani contulerunt, e ni missimul collatis,lco eos negotiando lucrati uni unc queritur, s αtsim lucrisingulis fecundum ratam impositae pecuma Dram , cedere debeat exemptuos lia iuxta regu de triformam hoc pacto expiares Primo ingularum pecunius in unu cossectas, Ioco luim limeri stat ses.secundo loco lucrin commune, tertio distem via g*lorum pecuniam stigissatim loωto, ut in dicto exemplo omni summu est letoo.Iucrum commune, 6o. Dic igitur per regulam de tri,iico sto uerantur com quantum lacri cedet flarenis Uκου sic de Hijs. Multiplicii6o.per 3oo prouenient. Om n numerum per ietoo e uiditoinerit quoties Osorem postea dic letoo Iucrantura aureos,quantu lucrotμr-οo. . proceias eodem modo. Seq itur operatio tot exempli. 3οοδο

54쪽

fe Regula falsi siue augmenti

decrementi.

Fusii regulam appellant aritbmetici, non quod LMRm proponit, tunducithsed quia ex duobus numeris fulsis joc est ad placitrum so ptis iumeria uerM quaestus inuestigatur. Haec omnia regularum exceptare gula Algebra optima est,e quicquid per primm Abgebrae aequutionem inuenituretiam hac poteris reguuinuestigare De reguti tem Alliebre seu cos extat libellus .ptimus,a Christophoro Rodolpho editin, qui meo iuditio inter omnes quide numeris germanice sciripserui priniate obtinet uim rei; opera in hoc libello cotexen do nonnihil, sum Est enim benignum,ut mqt Plini in creplenum ingenuipudoris fateri per quos pro seceris. Sed priusquam hunc regulam aggrediar: exempluidi conformae proponam.Quidam mercator certa quadam pecumarum summa negotiari coepitra mox tan tum lucrum est quitu erat pecunia privi babitu.ex eo aulcm lucro unum L.pro sumptibin expendit: se cunia retiquitantum rust lucratin est,quatum prius habuit. x ea tamen pecuuia duos for infumptinexpedit. Tertio negotiando totam summ/m iteruad duplum eius adduxιsim tres tirenos proiecturae reliqui soluendis expendit. Postremo, crum cumbummo

55쪽

negotiari coepi supputans decem tantuformos superesse comperit. Nuc qua Titur quanta erat numoari summa,qtubus primum mercari coepit. Pro baius .fimilium aenigmatu dis olutione,propone tibi duosn meros, quosicunq; uolueris quibus exemplo pro, posito applicatis, uide an numerorum acceptorum Παterque,numerum in qu one positu supere aut ab eo deficiet,dullinus,e malo alter mino fuerit .l taban diuisioncm duas pono regulas CPriorct ambo numeri abundauerint, uel defecerint,4ufer minorem excesum uel defectum a maiore, reliasius numerus pro diuisiore seruandus est. Deinde uter numera ad placitum iam sumptin, in ulterim mens dacium hoc est excessum uel defectum ducatur,horum productorum minus a maioresubtrabatur,dividaturs reliquum per diuiserem prius reseruatum,.quotιe, numerum quaesitum ostendit EAltera regula. Sinumerorum asumptorum unx a mero quaesto defecerit, alter uero ipsum superiurarit numeruid ciens,numero excedent adiectin pro diuitiore repondiui quosum, ters numerorum acceptorum in alterius meductum ut priuidictum in ducaturrim iunctis productis,iuidatur aggregatum perdi forem prius repositum,. quotiens numerum quaesiη um manifestabit. Exempli propositi,s prioris regus quo ad primam partem declaratio. Subjci Min

56쪽

,erunt 4 aqtubus ubtrahe 2: relinquuntur a quiribus duplatιserunt 2 ab his remoue M. restantisti csi tantum io superi se deberent indc ergo hunc numearum 4 invi mentiri.erat igitur hic nium em quatuor maior numeroquessito Queratur,sic alter numeruviutinosi s dupla eruntio: a quibu3subtrahe una, restant 'quibus duplatis erunt l8 ab his aufert. rest narrent,6.dupla 6,erunt 32Vab his remoue 3, re ut 29.mentitur ergo hic manerin in ' quia tanta mi oese deberet. Hic itas cernis ambos numeros acceptos, m oresfurse numero pecuniaraem,qua negotiator in principio habuit.Scribeigitur eos hoc pucto

Apim ii diuisor 8,quotiens,

Operaresecundum priorem regu .Subtrahendo ira ' rectanti diuisior postea multiplicati per s. erut etl duc rnt' erunt 6 Subtrahetanilcms a 6 relinquunturas . Diiulctitas 2 per 8, erit quotiens numerus quaestima crs octauae. Vbi ambo numero masumptorum minores uni exemplam .Parens liberorum suorum primo n te tumen

to certam cuniam, nobis tamen ignotam legatiιt. Da

57쪽

tertio, tripi fecundi cum tribus f numeri coa

ceruati. Ioren fecerunt. ques itur nunc quantu singulis legatum est fac patrem primo linum Ior. les 8 e.tunc fecundia tertius tystoren haberet qsmulcollecti et tanta con tituunt. deberent aute e 6 deficit ergo hic numerus in I. Prosecundo numearo pove patrem prima filio duos foren legafe, tunc sicundo,,er tertis,3 o cederent quibus in unum collestis,si constιtuunt,qui tamens se deberent.DUGtitus hic nu ei Monac. pone igitur c numeτos.lηlnia 32 erami Mess.

ratores aliquot in laborem diurnum conduxit, expe/ια denis pecuniam uam dixit Sisingulis matbosdedor supererunt mihi adhuc&o albi. Si uero ' singulistiumeravero eruntmihi Inunc de laboratorum nuniero e pecuniarumsumma queritur. Pona'

58쪽

gulissi aurem dederit,erit summa i4o bis addedo

quia tantumsuper edeberet, ex cresceret summa di o. usi ex bacsumma singulis, dederit, io tantum deficerent,quum tamen o deesse deberet,quare hic numerino 2 mentitur Pon is fecundo loco laboratores 'o fuisse: quibus singolis si falbos dederit, erit summa 28o quibM adde, o,ci unt 3lo Hunem erassi per partiri uolueris erunt o sed 3otantsi de

meredebeat. Mentitur ergo hic numerus etiam in Io do operationis. a minue zo

recte apphcueris. Finis Tertij partis.

59쪽

SEQUITUR QUARTA

PARS DE PROGRES SIONE ex radicum extractione. Rogi esto estplurium a nerorum secunium aequales excessus, agi proportioncs, ploram in unum ummam collectio. 7 hae dis nitione Uticem progrestos nemini ithmeticumscilicet et geometricum elicimus. arithmetica pro presio est pluriam ameroris, eodem ex susest exuperantium nunamsu micola tectio ut i et, maes mulco ecta, faciunt.blapsibet numeria praecedensumitate duntaxat fluentem superat. Geometrica progresto est plurium numerorum serundum e Iuue proportionessumptorum in unas mam coaceruatio, ut 2 8 , in his numeris iren est

Wqvibus excessivi sed proportionis.Gquelibetpra Vedens id sequentem habet proportiocm duplam. Item 6 6 9 bae estproportiosiquiastera C Regula de arithmetica progressione. Propositis η eris,arithmetica ratione constitutis,primam quas in crorumsiguraeperpende:deindepri amnu

60쪽

-----

muli editi,meius productimiaietatem annua a 2 merumsiguraru dat numerum productu,in medieta tem numerolatorum ducito. Semper e si num rusna rura parfuerit,manem productus excides. nove Pr efigurae ad Alimam, erit impur: Cresiuer so ter nummu provemens, ammam progregior sim dicabit exemplam. 23qs6 . tae hic, fguras inde primim postremo,erut 8, -κ medietatem scilicet ducitote: ut 28.μmma scilicet otium progressionis. Exemplum ubi numerus productus est impar si iti i8. a Me 3,issi erunt as,mmem figurara esst 6: multiplica igitur,2 pero, scilicet medietatem mmeroram progregionis,prouenien 63 summa quσsua. Regula de progregione geometris seu proportionali. Multiphcc maximum merum,per eum a quo

proposita promitiis dei minaturai peri,s proportio Opis,per 35 proportio tris I fueritier diati pro

quo proportis mcnsouita est, imitatem subtrahe: per reliqum,numerum post ablation mitis insmeri elictum l. ide, quoties ummam quotam sindit,ut 2 Iis, Hoc est proportio dupla, ubιnario denominata multiplicat 'itur 3 per 2,prouement 64 hinc subtrahe et restant si,numerus quaesitus,subtra Etamus unitate abinario relinquitur unitas,quae es multiplicat nes druidit .stem, 2.27.Si,H3o

SEARCH

MENU NAVIGATION