De alteratione, concoctione, digestione, praeparatione, ac purgatione, ex Hippocratis et Galeni sententia methodus ... / [Donato Antonio Altomare]

91쪽

niuersaliter dicta, quartum aliis siccis seu

excrementis, tum ichoribus ipsis tribuitur, pariter bifariarii de ea loqui positali US. Hi

praelibati as eriti ius flauant ipsam seu palalidam bilein, siue in aliquam partem decumbat, siue de una in aliam transflura seu tuta Aeat, nullo pacto concoqui debere, concohione quae elixationi similis est: cum ex alimenta conficiantur ac in alit stibi an iam conuertantur pariter nec villas alius succus seu excrementum tali concoctione in nostris corporibus concoquitur, praeter alimenta ipsa, tua a caliditate quae in sumido existit perficiuntur, exintctione Aristotelis quarto meteororum. Pr Cpalamia in super flauam seu pallidam bilem an corpo re redundantem, siue ex una parte in aliam ea transfluat, siue turgeat,sive in earum ali qua firmetur ac decumbat,nullo paeioisi coctionem admittere, sumpta concoctio ne pro maturatione metapla Crica proprie dicta cum ea, ut saepita rotulinitis, tantum competat his succis , qui mutati ac euictia calido innat, resi itiumque perte sitio nis assequuti de prorsus coctu i irpus nutati ire valent,ac in concoquenta substatiam vertisvi pituita ipsa dulcis,seu icida, ipsi uiatem bilis, tum flauitum atra cum una exsanguine plus calefacio, altera ex eo deui

s et

92쪽

assato atque adusto gignatur , sanguini

substantiam redire non valent, prout decretum reliquit Galenus secundo de ratio ne victus in morbis acutiv, qua de re talem maturationem fiatia ipsa seu pallida bilis nullo pacto admittit. Quod si dematura tione loquamur glareraliter ac ni rei sali

ter die a setanidum quam aliqua cocta seu

maturata vocare consumimum chim ab ipsa natiira fuerint uicta, eaq; natura fuerit causis fit tiora ipsa suo robore permutata xit,licet permutata ac vicia nulla pars ex eis alimoniam valeat accipere, tunc aut flava seu pallida ipsa bilis intra vasa aut in alium queinpiam locum d ecumbit sua acrimonia caliditate ac tenuitate natura haud ita pro nians ac impellens, ut ex una parte in aliam expeti latur ac trans quat Ze tunc asserimus Vam,non tantum concoqui posse, verum

etiam debere,praecipue si superari ac euinci ab ipsi natura poste existimabis, praecepto Hippocratis aphorismo praeallegato, Galani secundo de ratione victus in morbis:

acu VS, qu ae maturatio, eodem teste,eodem Ioco, nil aliud est , quam est Sa natura otii cito euincit autem, cum eam permuta iterit quae permutatio ex alia acri Vma

Ie olante, cum iuda prae is erct cocta postmodum, pallidior .mininium a

93쪽

intris, paratis ina ad expulsionem sit, quia tamen cruda de tenuis, quilibet tenuis succus crudus sit, hut concoquatur robustam naturam desiderat, ut Calenus asserit pri mo de morbis vulgaribus, propterea con coquenda prius est, ut concocta facilius discernatur ac demum excernatur, velut de pituita relatum es , quam sententiani conlii Dauit Alexander Tiallianus, libro primo,capite decimo sexto cuius haec sunt verba, loquens de atra bile: mr an queo licium facescens, licia rati ne dispo situs,coctus, tanquam subactus ac do mittas, minore negotio ab euacuante me dicamelo profligitur hexhauritur. Quo . si denuo aduersarius oppugnabit ali erens flauam bilem ex tali conco sitione crassio rem euadere,.sic aegrius expelli pose: ei responsum volo, naturam non eo fa uam bilem concoquere, ut crassiorem rediadat, imo propterea quod a natura evincitatur,ac quod inmaodo solidioribus corpo ribus assimilatur, crassior euadit nec pro pterea concoquitur, ut crassior fat, veri in cum exacte assimilari neque u post euictionem facilius ac tutius expellitur, cena perapetuo verum sit, ut diximus,naturam ipsam aegre expellere,si priusquam excernat, non

94쪽

antea

discreverit aegriusque discernere non concoxerit, quod itidem confit imauit Galenus, eo commentario cui titulus est, Quos purgare conuenit quibus naedicamentis 3 quando, concoquitur ergo tali concoistione flava bilis, si in aliquani paratem decumbat, quamquam ea concoctiO- ne crassior euadat, nam non propterea concoquitur, ut talis es diatur nec propter quod talis est citur non tutius ine corpori noxa purgabitur, cum a calido innato, non ab immodico calore, seu a frigore eam crassitudinem adepta sit,& ea de re ex cretioni non aduersatur. Si quidem oportet coctionem praeire,subsequi vero discretio nem, pos ea euacuatione,ut bona sit cri sis, autoritate Galeni in commento aphorismi vigesimisecundi primi libri:as ruit que humores qui sunt in aliqua corporis

parte firmati, neque oportere aliquo mo uere auxilio neque aedicari ante coctio Dem,tunc enim natura ipsam habemus euacuationi adminiculantem. Hinc Hippocrare non ab re, libro primo de morbis vulcfaribus, lecretum reliquit, coetiones cel ritatem iudicii portendere, securitatemque salubre easque coctiones fieri testaturma tenus eodem loco, natura ipsa causas no xiv superante Patet itaque flauam bilem

cert

95쪽

eertam sedem habentem, ac in illapiam parte firmatam inibi a putrescentem pia d, ctam concoctionem,seu maturationem generaliter dictam admittere. At si ea turgeat. N. agitetur,& de loco ad locum moueatur,ac te trans luat mia turgere nil aliud a Caleno i dicitur esse, nisi cum is umores vehemen ii motu agitantur,ac ab uno loco ad alium confluunt, soleres S titillationes assereniado aegrum quiescere non permittentes, ut scriptum reliquit eo commentario, cui titulus es quos purgare covenit c. Vin commento aphorismi vigesimis mundi primi libri leo casu asserimus flauam bilem taliter constitutam , nullam concoctionis spe

ciem admittere imo mox,circa initia,eam plirgare conuenit, nam cum in motu Chementio reit,aegrum infestans, stidieni, de quiescere non permittens , priusquam in aliqua sede praecipue principi, decumbat , naturae ipsi in expellendo auxilian tes purgante medicamento utendum est, quod quidem non tantum Hippocrates&Galenus in superius allegat aphorismo vigesimosecundo primi, primo quarti libri nobis praeceperunt: vertim hoc ipsemet Galenus iubet,libro quarto de ratione vicitus in morbis acutis, sub his verbis: nam

; et statini ab initio, priusquam in partem

96쪽

is M' T, o D v aliquam confii mentur buniores, medicaniadum: vel postea,ceim ad maturitatem per duisti fuerint:praecipue ii matiirari valent pariter commetario cui titulus est, quos purgaret iast ait in us autem qui aegro tant, si diuturnus futuit in orbus, eae si anda semper erit c5coebo: in breui toti uendus inter initia si modo a concitatis pendeat humoribus purgare licet,& paulo inferius,asseruit,hos ergo humores uacua re cduenit,in motu,agitatione,ac fluxu positos,qui vero aliqua parte corporis conse derunt ne alae ullo alio auxilio, nec medi camento prius mouendi sunt, quam concofuerint. Ex quibus omnibus lucide peta cipimus, Galenum salienumero fauam bi lem concoqui post ac debere asseruisse, priusquam purgetur, concoctione videli cet generaliter seu niuersaliter dicta prout videre licet apud eum libro secundo de ratatione vicitus in morbi acutis, ut diximus: ac de ea satia hile inrellexiise, quae mali qua parte decumbit ac sedem propriam sibi

satuit. Intri dum autem, compertum haberinus,apud Cum calidos acres tenuesve sucucOStur SentCS mox,circa initia, purgandos esse,cum nullam propriam ac determina

tam sedem obsederint,qua de re fatiam bi lam ante concoctionem in his verbis puria

97쪽

fratre iubet prout superius in nonnullis o ., uecitauimus,instituit,nana cum supra abundantes humores mouentur e per O tum corpus dei eruntur, non luna in aliqua palae firmati tunc ad eos expellcndo natu ra incitati ir,S aliquo indiget manuni por rigento, Si hunc humorum motum ad alia uum deducente prout pateti a commento aptiorum i primi libri quarti Tantae igitur contro Versiae, is sic dilucidatis, verit ictis admodum liquet,ac ad mentem Hippocratis maleni determinata est , ac quid ad praedicitas opiniones sit respondendum lia quido constat. Ati ursus aduersarius insta bit,si Galenus in commento aphorismi vi gesimi secundi quarti libri asserit, quo in

tempCre natura a causis morbum facientiabus grauatur,adest autem cruditas humo rum,tunc aliquid bene euacuari est impos sibile: hin fine eiusdem commenti,ait,cum

in morbi principio semper sint signa cruditatis malacrit talium humorum euacuatio: cursati bilis ipsa, licet urgeat, in princi pio euacuari ante concoctionem debeat, aut quo pacto bene euacuari possit Ne rum nulli non patet, Galenum in praealle satis locis de euacuatiori humorum qui in aliqua parte filamati sunt loqui, Sc non de eis qui tui se l. quibus cum natura incitetur,

98쪽

yo r THO Dus propter eorum motum, titillationem aeni ordacitatem ad eos expellendum cogi mur nos quoque eam iuuando, purgatione n accelerare,priusquam in aliqua princi pisede decumbant, si nulla concoctio, nec discretio praeeat,turgentes enim humores ante concoctionem eu reuare in aphorismo vigesimo secundo primi libri iussit Hippocrates,quare flauam bilem si turn eat circa initia prius quam in aliqua parte firmetur,nulla expectata 5coistione statim praecepto Hippocratis Galeni purgare quis piam non vereatur velut etiam interdum, etsi non turgeat sed in qualitam parte frametur,eam purgare cogimur, ut infra disertissime ostendemus, lemente eiusdem Hippocratis Galent.

De digestione.

nonnulli nostri temporis meditaci,ad pauca respicientes,nullam faciat inter concoctionem, digestionem disserentiam: luantum tamen hia veritate de utant,ac quo pacto hallucinati sunt,ex Ga leni aliorumque bonorum artis medicae autorum inente dilucidare decreui cum id non paruam rei medicae tirunculis uadiosis utilitatem asserat, saepe enim quos dam

99쪽

dam medidos di Qes ii ne pio concoctione ac concoctione pro digestione aequi

uocarationet utentes, ipsi cum audiant, in prauos labuntur errores. At nos velitatem inuestis antes scinitis quod digestio pro

rie,idem sonat, quod distributio distin ioseu compositio ordinata ainc digerere proprie, idem est quod ordinare, dispo nere distribuere, vel distinguere, unde id quod apud Graecos diatatio seu leuthe vel diaco sine vel lacrino signis cat,id latine sonat ut retuli ordino distin suo , digero, distribuo guberno dispoiano,ia in diacos nil sis, digestio, seu dispoitatio, de diacosmos digestio distinctio seu ordinata compositio dicitur:& lacrisi se paratio, liuisio seu discrimen, paritet quo que quod Graeci anadosin dicunt nos digehionem appellamus, diadosin distribu Ionem. At haec digestio seu distributio,pe

alimenta proprie attenditur, cum ana

ostia cibi distractionem a natiuo calore proprium corpus proprie appellamus, velut etiam, diadosin, quamquam chaec inter se quodammodo discrepant, ut patet apud Galenum libro secundo deicturalibus facultatibus,haec autem digestio, aliud non est quam ordinest alimentorum stributio.Veru quod haec a concoctione

100쪽

discrepet,patet apud Galenta in libro quartato de usu partium, ubi talia profert verba, quod autem animalium ventriculi sed tanime cohaeserint catis magno indicio est aliud esse oportere coquendi alimenti in strumentum,aliud distribuendi, ian minfra assterit fatis igitur constat aliam qui

dem concoetionis aliam autem anados eoqoportuisse esse particulam, libro qui in scribitur quod animi more corporis rem peraturam sequantur,loquens de vino ait, nam reuera si commode eo utaris, Vcon

coci ioni, S digestioni, cinguinis generationi 3 nutritioni confert abunde,3 libro tertio de causis symptomatum,hanc anadosin,seu alimenti ex ventriculo in iecuri ex lacinore in totum corpus diductionem, aliam ab alimentorum concoctione asser

tecdfirmauit, licet eam inter naturalia ope

ra dinumeret. Ex quibus cuilibet constat, apud Galenum alimentorum digestionem aliud a conco stione intestigi deberes si per pepsin digestionem improprie interduintelligere possumus, per anadosin tamen nunquam concoctionem significari coni pertum est , quinimo , hanc digestionem seu distributionem , ab aliis facultatibus perfici quam concoctrice, quia ab expulctrice ac attrae rice simul, ut patet Galenosce