장음표시 사용
41쪽
Pr tradix, gratiam aliquo animi motu apprehendi siue conciliari.
de sed chariis. aliud non eli, quam lege Uci ordinaria ita motum alm
quein ad iustificationem requiri & acceptari, ut ex his, apprehη i. qui ratione utuntur, illi omnes &soli gratia diuinace tissime propter Christi merita donentur, qui eiusmodi motum v nactim aliis requisitis habent. Hoc enim est motum aliquem hominibus instar manus esse,qua gratiam capiant, sibiq; merita Christi applicent; nimiru,& eos qui eiusmodi motu cocitantur, ita certo per Christi merita gratiam csi sequi, ut solet quis certo comprehendere rem quam manu capit, &eos qui eiusmodi motu carent,ita certo gratiam no consequi, ut certum est ho- minem orbatum manibus id non apprehendere, quod sine manibus 'capere non potest. Et si hoc novident aduersarijsubesse tantu suis vocibus, quando metaphorice dicunt, fidei motum manum esse quae gratiam accipi certissimum est eos proprias voces ignorare, tantumq; sine intelligetia rei significatae, sonare vcrba, ut in omnibus fere controuersiis ob ignorantiam, qua vehcmentissim Haborar, facere solent. Huiusmodi enim&similes loquendi formulae ideo in fidei motum conueniunt, quonia ex lege Dei ordinaria sic ille ad iustificationem requiritur & acceptatur , ut ex iis qui ratione utuntur illi omnes & soli propter Christu gratia donentur,qui fidei motum legitimum habent una cum aliis motibus; quos in mente etiam cius,qui iustificatur,excitari debere,ipsi quoq; sectarij fatentur: quamuis ob imperitiam, ut iam videbimus, negent,illis etiam gratiam apprehendi. 77. Nunc ita ad rationem concludendam procedor Ex Scripturis sanctis certissimu est, ordinaria Dei lege, eo modo quo paulo anteposuimus,nsi tantum fidei morum,sed motum etiam poenitentia:&charitatis ad iusti-
42쪽
scationem requiri & acceptarim his qui ratione utun- turi Nam ut illud legimus, Gratia saluati estis perfidem, Eph.t ia&, Sine fide impossibile est placere Deo; ita etiam legi- Hebr. ii.
mus Sisis diligit me diligetur a patre meo;&, Qui non Ioan. , diligit, manet in morte: tu etiam de poenitentiae, Si im- Ioari. a. pius egerit poenitentiam a pcccato suo,vita vivet & non Erech. 3 3. morieturi&, Si poenitentiam non habueritis, omnes si- Lux militer peribitis; ut ia alias huius generis sententias plurimas omittam. Necessaria igitur consequentia partim ex ipsa verborum norione, partim ex scripturis sanctis ducta concluditur,gratiam,vi affirmauimus, no tantum fidei motu, sed etiam motu charitatis&poenitentiae ap- .
prehendi;ac proinde gratiae promissionem ab obseruatione quoq, mandatorum secundum propositum,quod charitate & poenitentia contineatur, sic dependere, ut per ipsam etiam oporteat illius effectum apprehendi. g. Atq; hinc etiam nullo negotio euinci potest, his rid.; charitalli motibus, tanquam dispositionibus,uti dicebamus, gratiain acquiri. Etenim ab his qui rem intelligunt,hoc i- dispositionibus
pso mens nostra ad suscipienda gratiam sussicienter di. sponi dicitur, qudd excitata & adiuta diuinitus,ad ipsugratiae auctore Deu sese conuerti tali sibus motibus,qui. 'bus ex lege ordinaria necessariis indiget, quiq; ei sufficiunt,ut gratiae dono,ppter Christi meritu afficiatur. Itaque menti eiusmodi motibus in Deu conuersae,tanqua 'sufficienter paratq&dispostae gratia donari dicitur,ne. quaῆ quide ut merces qua bonitas siue dignitas eiusmodi motuu ex debito iustitiae compensetur, hoc. n. non
esset tantum eiusmodi motibus disponi & parari mente ad gratia, verum etiam gratia mereri, quod minime fit sed tang gratuitu plane munus ex diuina misericordia prosectum, cuius mens tunc demu proxime capax est,
43쪽
cum ita erga Deum mouetur, sicut ex lege ordinaria opus est ad hoc,ut misericordiam consequatur. Quemadmodum , si quis princeps pauperibus illis omnibus de solis eleemosynam se certam gratis ex miseratione erogaturum promitteret, qui ad ipsum venirent, cleemo- synamq; peterent,disponi quidem S parari pauperes ad eam eleemosynam accipiendam,conuenicndo princi- pela de petendo diceremus: mereri autem eleemosynam eo ipso non diceremus. 9. Quoniam igitur in his, qui ratione utuntur,mOVt supr)ςφης--fidei,charitatis S poenitentiae necessarij sunt & sussi- iapi obra ciunt ut quis grati οῦ munere ex miseratione diuina,adebque gratis assiciatur, pspicuu est,eos motus,quavis gra-
tiam non mercantur, mentem tamen ad suscipiendam
gratiam disponere,eatenusq; gratiam conciliare seu ap- . prehendere. Quod quidem idcirco ab istis hominibus , hactenus negatu est,quonia omnis verς Theologi ,imb mediocris etiam intelligentiae expertes, quid nomine, dispositisiis intelligeremus,&quomodo eius ratio aratioe meriti differret, nun si asse si potueriit. Sed spero ex paucis refore planiore ijs saltu si plussi isti intelligur. lo. Su PER EsT,ut similiter ostendamus, gloriae promissionem sic ab obseruatione mandatorii, etia secundum ' executione, pedere, ut ad eius consecutionem non sola fides, sed huiusmodi quoq; mandatorii obseruatio per se conducat, eamq; proinde apprehendat. Quod sane ita generatim pronuntiatu euidenter ex eo cosequitur, quod ex bis qui ratione ututur illi soli & omnes propter Christi meritum adipiscuntur gloriam, qui scruant ma- data: quemadmodum & ex ali)s locis passim,&ex illo Natth. 11. christi responso constat:Si vis ad vita ingredi,seruam data. Hoc enim, sicut supri quoq,de apprehcsione gra'
44쪽
vet. o novae legu. r iatiae ratiocinabamur, est, obseruationem mandatorum ' . instar manus nobis esse,qua gloriam consequi possimus. Atq; etiam idipsum multis testimoniis antea citatis con firmatur, quibus diserte docemur, oportere nos no tantum credere, sed etiam facere voluntatem Domini, ut regnum coelorum dc repromissionem, sicut aperte Pau- Hebr.ε.de i .lus inquit,accipiamus. Deniq; nullo prorsus modo assecutio vitae aeternae in Scripturis sanctis fidei tribuitur, quo non etiam obseruationi mandatorum tribuatur,dunon minus ipsa, quam fides exigitur.
81. Imbsi quae differentia est,obseruatio potius mandatorum, quod ad hunc effectum attinet, fidei videtur anteponi. Victim Christus Dominus, non secus quams Lutheranos solos notare voluisset, admonuit: Atten- Matth.
dite a falsis Prophctis &c. no omnis,qui dicit mihi Domine Domine, intrabit in regnum coelo ru, sed qui facit voluntate Patris mei,qui in coelis est, I PsE quonialiscvidelicet facit intrabit in regnu coelorum. Ite; omnis, ibidem. qui audit verba mea haec, &facit ea, assimilabitur viro , sapienti, qui aedificauit domum suam supra petram &c. id autem is, qui non faciti Omnis, inquit, qui audit verba mea haec,& non facit ea,similis erit viro stulto,qui aedificauit domum suam seper arenam. '81. Quae igitur praestigiae sunt istae Lutheran , ex are- .na nobis facere petram, & ex petra arena,id est virtutem apprehendendi vitam aeternam soli fidei, qua Christus Matth. .
arenae comparauit, tribuere: obseruationi autem mandato ru,quam cum fide coniuncta instar esse firmet petr dixit,negarct Et unde hoc dogma colligunt, vel potius
unde contrariam sententiam non colliguntZ Certe charitatem,quae Iesem implet, & fide maiorem, & viam ad i. r. ir. beatitudinis terminum,quo tendimus, excellentiorem
45쪽
Dedisserentia esse dixit Apostolus. Quod si charitas maiorquὸm fides
est, & excellentior ad beatitudinem via est, non modo
non sola fides beatitudinem apprehendet, sed aliquid aliud erit, quod cxccllentius quam fides ad beatitudinem nos perducet. 83. Sed probemus etiam breuiter obseruatione manis datorum sic vitam aeterna apprehendere seu conciliare, vi una cum fide eam etiam tanquam mercedem mercatur; ut ea quoque ratione promissionem vitae aeternae a bonis operibus tanquam a conditione dependere constet. Complectar autem breui rem totam, copiose alias
disputari solitam, hac ratione: Si quae operum bonitas iuxta formam commutatiuae vel distributivae iustitiae compensari aliquo munere ex obligatione debet, dubium non est, quin hoc ipso eiusmodi opera censenda sint mereri tanquam mercedem id munus, eoque pro-itaeoniorum inde digna esse. haec enim est usitata notio nominis, vemiae Apostolo exemplis quotidianis, quae unicuique sent in promptu, ad Rom vi doceri potest: Constar aute ex Scripturis sanctis, Deum mini.&alias. Christi meritis adductum promissione se obligau se ad
compensandum vitae aeternς munere bona iustoru ope-H16i. Rom. i. ra, secIIndum formam iustitiae distributivae, deforma vide nαTri enim commutatiuae, multa in Utramque partem proba- - ῆλε μ μ biliter inproprio loco disputada essent, sine quibus po- test iam a nobis, ex eo quod certum est, orthodoxa sen- tentia probari) ita scilicet ut quantum unius operabonitate adeoq; dignitate, quam ex gratia&charitate potissimum habent, alteriusopera excesserint, tanto unusquam alter perfectius de clarius essentiam diuinam sit viserus: Non est igitur dubitandum, quin bona opera iustorum vitam aeternalia vere mereantur.
46쪽
vis. Hrno algu. Is . Probatur verb id quod assumpsimus ex illis Iocis Qui reddet unicuiq; IvXTA OPERA SUA. Et; Beatus vir qui suffert tentationem quoniam cum probatus fuerit, accipiet corona vitς, quam repromist Dominus diligetibus se. Et; In reliquo reposita est m;hi corona iustitiae, quam reddet mihi Dominus in illa die iustus iudex; noselum autem mihi, sed& iis qui diligunt aduentum eius.
Vbi pulchre Augustinus: id tibi, inquit, reddet,nisi quod tibi debet3Vnde tibi debetὶ Quid ei dedisti 3 Quis prior dedit illi &retribuetur ei Debitore Dominus ipse fecit se, non accipiendo, sed promittendo; non ei dicitur, redde quod accepisti, sed redde quod promisisti.
Atq; huc etiam alia testimonia pertinent ex quibus apparet vitam aeternam,quasi bonorum operu mercedem retribui iustis, adeoque ex debito, non ex mer gratia: Eicnim qui operatur merces non imputatur secundum gratiam sed secundum debitum,ut ait Aposto-Ius. Quamuis non retribuatur quidem vita aeterna nisi pro meritis quae contulit gratia, Quo sensu interpretatur Augustinus illud quod ait alibi Apostolus, ' Gr tia Dei vita aeterna. Illius autem generis testimonia nota sunt Vt; ' Ego ero protector tuus& merces tua magnanimis. Et Iusti aute in perpetuum vivent, S apud Dominum est merces corv. Et; Gaudete A exultate,quoniam merces vestra copiosa est in coelis &c. 86. Quod autem aduersarios hoc loco errare facit,est. quoniam omnia opera iustoru hoc ipso quδd ex integra iustitia,quale in Adamo amisimus,no oriuntur,peccata esseadeoq; mercede indigna, non tantum haeretice sed admodum etiam imperite censent: siquidem ut antea ostendimus,nemo ex iustitia eiusmodi operari iubetur. Deinde etiam .non assequuntur , rationem meriti in operi-
vide etiam ii. de gratia de lib. 16. cap s.
47쪽
operibus bonis piorum rectissime posse consistere, t
metsi non praecise propter eorum bonitatem Deus ad remunerationem obligetur, sed potissimum, ut Augu-ΩΝ stinus docet, promissione sua. Cum tamen ratio meriti
hoc ipso in aliquo bono opere insit,quod secundum aliquem modum iustitiae,ex obligatione,undecunque potissimum illa oriatur,compensari debeat. Vt si princeps promisisset, se parita obsequia subditorum magnis prae- .miis secundum iustitiae distributivae proportione com- pciaturum,nemo dubitaret, quin subditus, obsequium aliquod ex illis praestans,prqmium iuxta proportionem sibi ex promissione principis debitum mereretur. 8' Dico autem, obligationem diuinam potissmil moriri ex promissione,non auic ex promissione sola oriri; quoniam facta promissione,qtia Deus etiam in genere
obligauit se ad remunerandum,iuxta aequalem propor- tionem, recta iustorum opera; non tantum ex promis.
sibne sua, sed ex bonitate quoq; maiori vel minori operum, ut a gratia procedunt, obligatur ad compeianda in specie haec aut illa opera,secundum hanc vel illam proportionem; quoniam ex maiori vel minori opcruni bonitate fit,ut non nisi ea sit iusta proportio,qualem in genere promisit se seruaturum. Ex qua re apparet,abunde suppetere nobis rationem, cur iustoru opera,secundum iustitiam distributivam meritoria vitae . etcrnς esse dic mus,siquidem ipsa etiam ut a gratia procedunt, tametsi non ea ratione praeciso, sed posita ctiam promissione, Deum obligant ad retribuendam vitam aeternam incogradu, quo illa uniuscuiusq; iusti operibus iusta propor-
88. Et nihil huic doctrinae obstat quὁd promissionem Deus non nisi liberaliter nobis fecit. hinc enim tantum
48쪽
consequitur, ipsum liberaliter ad retributionem iuxta formam distributiuς iustitiae se obligauisse. Postquam hoc autem, quocunq; tandem id modo,fecit,obligatus omnino nobis & debitor a seipso,Vt Augustinus inquit, In Palm.ta. factus manci; & quidem obligatione longe arctiori quam sit ea qua nos ipse ad aliquid faciendu astringit rNos enim facere secus quam obligati sumus, tametsi id non recte, possumus: Ille omnino secus, qtiam promisit, facere nequit. Quia natura fidelis est,& negare sci- a. Tunoui. Lpsum nullo modo potest. 89. Sed neq; ex hac doctrina recte colliges,in fidei charitatis 5 poenitentiς motibus,quibus ad gratiam sufficienter desponimur,inesses militer verum meritum eius dem gratiae; quod videlicet maiore vel minore gratia ex promissione d mina iuxta proportionem bonitatis
eiusmodi motuu compensari debeat. Aut cnim hi motus a gratia iustificante non procedunt; aut ab ea etiam procedunt: Si non procedunt; tunc neq; gratiam neque etiam vitam aeterna ex iustitia merentur. Certum enim ex diuinis literis cst, nullos bonos motus aut opera expromissione diuina secundum iustitie proportionem aliquo munere compensari, nisi ex gratia procedant, ab eaq; tanquam a radice bonitatem accipiant. Si autem,
quod grauioribus Theologis merito placet, ab ipsa etiagratia iustificante procedunt illi motus, merentur illi quidem eatenus ex promissione diuina vitam aeternam secundum iustitiae proportionem, minimc verbipsam gratia aqua meriti valorem habent. Nam ne intelligere quidem possumus id ipsum esse mercedem ac prςmium compensans valorem operis, quod principium sit atq; radix ex qua is ipse valor merituq; operis existat. Quo- icirca, sicut supcrius etiam docuimus, homini motibus
49쪽
.6 De disserentia fidei poenitenti & charitatis disposito minime promita
tit D Eus gratiam tanqua mercedem qua eiusmodi motuum bonitatem compenset, sed tanquam donum ex sola misericordia coferendum secundum eam proportionem qua homo ipse adiuuante Deo magis vel minus capacem eius se reddiderit per illos ipsos motus. Vt si princeps aliquis promitteret se ex misericordia sola pauperibus petentibus erogaturum eleemosynam, maiorem aut minorem prout ipsi magis aut minus institerint petendo. 9o. Verum haec aliasFortassis in proprio loco latius. Nam quod ad institutum praesens attinebat, satis hactenus demonstrauisse videmur, quod Sectarij subinde ta- quam fundamentum suorum commentorum repetui, legem veterem ab Euangelio hoc differre quod illa promissionem habeat conditionalem ab obseruatione prς-ceptorum pendentem,euangelium autem ab ea conditione absolutam, non posse ab ipsis. quocunq; tandem se vertant,defendi, sed phantasma merum esse, quod ipsi inci non intelligunt, sicut nec alia multa quae super hoc ruino fundamento extruunt. Lex enim vetus&lex noua, siue pro praeceptis siue pro tota summa viriusq; religionis accipiantur, non aliter differunt quam supra docui mus. Et si speciatim ad utriusq; religionis promissiones, quod ad earum efficaciam attinet, discrimen accommodare volumus,in hoc tantum est ponendum, quod promissiones veteris legis efficaces no erant per se ut ad illam legem pertinebant, sed per relationem ad auctorem alterius legis Christum: promissiones autem Euangelicae non respiciunt ad aliam legem, sed per Christum nouae legis auctorem adimplentur, iuxta doctrinam Paul inam supra expositam. Sod ad conditionem
50쪽
. nem autem obseruationis madatorum atri ne sicut ex ea pendebant promissiones veteris legis, ita etiam promissiones evanglicae, ut rectissime a patribus Concilij se cc .,αΤridentilasdesinitum, d a nobis hactenus, refutatis or. dinc omnibus modis quibus contrarium isti cogitare possunt,manifeste ostensum est. dii. Neq; quidquam ipsorum causam iuuat,quod Apostolus legem nouam aliquibus in locis legem fidei, eiusq; iustitiam,iustitiam fidei appellat, cum legem veterem nominet legem factorum. Non enim ideo negare vult, praeter praeceptum fidei alia esse nouae legis Praecepta a quorum obseruatione tanquam a conditione, ut explicatum est, promissio salutis dependeat; sed , tantum distinguit legem nouam a lege Veteri, quat,quia
plura facta praescribit,lex factoru antonomasticias,ut su- Con. 'α 33. Pra notauimus, dicebatur, cum contra lex noua, quia
maxime illustrem fidem requirit, antonomastictis lex fidei merito nominetur. Gam sanc 'triusq; legis distinctionem ideo Apostolus stabilire conatus est, ut Iudaeis persuadere posset, praeter legem Mosaycam, aliam ipsis expectandam fuisse diuinam legem perfectiorem, quam complecti deberent: quo itidem disputatio spectat eius loci epistolae ad Romanos, quem Caluinus &a- Rom. imali j Sestarij,non intelligentes quae legunt, neq; quae lo-
quuntur, inprimis corrumpere sunt conati. Dominus misereatur caecitatis illorum.