장음표시 사용
31쪽
, quum per tormenta conscios caediS nominare cogeretur, ' Omnes amicos tyranni nominavit. Quibus intersectis, quaerenti tyranno, an adhuc aliqui conscii eSSent: n
minem ait superesse, quem amplius mori gestiat, quaml ipsum tyrannum. Qua voce eiusdem Se tyranni victorem,l post vindictam pudicitiae sororis, ostendit ..Huius Vi tute quum admonita civitas libertatis esset, tandem Hippias regno pulsus, in exsilium agitur: qui prosectust in Persas, ducem se Dario, inserenti Atheniensibus bellium, sicuti supra significatum est, adverSus patriam, suam offert. Igitur Athenienses, audito Darii adventu, auxilium a Lacedaemoniis, socia tum civitate, petiverunt. Quos ubi viderunt quatridui teneri religione,
non exSpectato auxilio, instructis decem millibus civia um, et Plataeensibus auxiliaribus mille, adversus se centa millia hostium, in campos Marathonios in proelia um egrediuntur. Miltiades et dux belli erat, et auctor non exspectandi auxilii; quem tanta fiducia ceperat, ut plus praesidii in celeritate,. quam in Sociis, duceret. Magna igitur in pugnam euntibus alacritas animorum i it, adeo ut, quum mille passus inter duaS acieS MSent, cit to cursu ante iactum sagittarum ad hostem Venerint. Νeo audaciae eius eventus defuit: pugnatum est enim tanta Virtute, ut hinc viros, inde pecudes putares. Victi Persae in naves confugerunt; ex quibus multae SuppreSSae, multae captae sunt. In eo proelio tanta virtus singulorum suit, ut, cuius laus prima esset, dissicile iudicium Videretur. Inter ceteros tamen Τhemistoclis adolescentis gloria emipuit, in quo iam tunc indoles suturae imperatoriae dignitatis apparuit. Cynaegiri quoque, militis Atheniensis, gloria magnis scriptorum laudibus celebrata est; qui post proelii innumeras caedeS, quum sugientes hostes ad naves egisset, onuStam naVem de
32쪽
LIB. H. CAP. 10. 25tra manu tenuit, nec prius dimisit, quam manum amitteret: tum quoque, amputata dextra, navem sinistra comprehendit: quam et ipsam quum amisisSet, ad p stremum morsu navem detinuit. Tantam in eo vim tutem fuisse, ut non tot caedibus satigatus, non duabus
manibus amissis VictuS, truncus ad Postremum, et V .luti rabida sera, dentibus dimicaverit. Ducenta millia
Persae eo Proelio, SiVe naufragio, amisere. Cecidit et Hippias tyrannus Atheniensis, auctor et concitor eius belli, diis, patriae ultoribus, poenas repetentibus. CAP. X. Interea et Darius, quum bellum instaur ret, in ipso apparatu decedit, relictis multis filiis, et in regno et ante regnum susceptis. Ex his Artemenes maximus natu, aetatis Privilegio, regnum sibi vindicabat ; quod ius, et ordo nascendi et natura ipsa gentibus dedit. Porro Xerxes controveratam non de ordine, Sed de nascendi lacilitate,' reserebat. Namque Artemenem 'primum quidem Dario, Sed privato, proveniras: Se regi primum natum. Fratres itaque suos, qui ante geniti eS-sent, privatum patrimonium, quod eo tempore Darius habuisset, non regnum, Sibi vindicare po88s: Ss eme, quem primum in regno iam reae pater Sustulerit. Huc accedere, quod ArtememS non patre tantum, Sed et matre privatae adhuc fortunae, avo quoque materno privato, pr9creatu8 Sit: Se vero et matre regina natum, et patrem non nisi regem vidis86; avum quoque maternum Cyrum Ss regem habuisse, non heredem, sed conditorem tanti regni: et si in aequo iure utrumque fratrem pater reliquis8st, materno tamen Se iure et avito vincers. Hos certamen concordi animo ad patruum suum Λrtaphernem, Veluti ad domesticum iudicem, deserunt; qui d mi gnita causa, Xerxem praeposuit: adeoque frater Da contentio fuit, ut nec victor insultaverit, nec victus
33쪽
doluerit; ipsoque litis tempore inVicem munera miS rint; iucunda quoque inter se non solum, Sed credula convivia habuerint; iudicium quoque ipsum sine arbitris, Sine convicio fuerit. Τanto moderatius tum fratres inter se regna maxima dividebant, quam nunc exigua. patrimonia partiuntur. Igitur Xerxes bellum, a patre coeptum adverSUS Graeciam, quinquennium instruxit. Quod ubi primum didicit Demaratus, reX Lacedaem niorum, qui apud Xerxem eXSulabat, amicior Patriae P0st fugam, quam regi post beneficia, ne inopinato bello opprimerentur, omnia in tabellis ligneis magistratibus perscribit, eademque cera Superinducta delet, ne aut scriptura sine tegmine indicium daret, aut recenS c ra dolum proderet: fido deinde servo perserendas tradit, iuSSO, magistratibus Spartanorum tradere. Quibus perlatis, Lacedaemone quaestioni res diu fuit, quod neque
scriptum aliquid viderent, nec frustra missas AUSpica- rentur, tantoque rem maiorem, quanto Sit Occultior, PU-tabant. HaerentibuS in coniectura Viris, soror regiS Lec
nidae consilium scribentis invenit. Erasa igitur cera, belli consilia deteguntur. Iam Xerxes septingenta millia de regno armaVerat, et trecenta millia de auxiliis: ut non immerito proditum sit, flumina ab exercitu eius Siccata, Graeciamque omnem vix capere exercitum eius P0tuisse. MVes quoque mille ducentas numero habuisse dicitur. Huic tanto agmini dux defuit. Ceterum, si regem spectes, divitias, non ducem, laudes: qu rum tanta copia in regno eius fuit, ut, quum flumina
multitudine consumerentur, opes tamen regiae SupereS-
Sent. Ipse autem Primus in fuga, postremus in proelio, emper visus est; in periculis timidus; sicubi metus ubeSset, inflatus; denique ante experimentum belli, fiducia virium, veluti naturae ipsius dominus, et montes
34쪽
in planum deducebat, et convexa vallium aequabat, et quaedam maria Pontibus Sternebat, quaedam ad navigationis commodum per compendium ducebat. C Α p. XI. Cuius introitus in Graeciam quam terribilis, tam turpis ac laedus discessus suit. Nam quum Leonida, rex Spartanorum, cum quatuor millibus militum angustias Τhermopylarum OccupaSSet, XerXeS, contemtu paucitatis, eos pugnam cupeSSere iubet, quorum cognati Marathonia pugna interfecti fuerant; qui, dum ulcisci suos quaerunt, principium cladis fuere: succedente deinde inutili turba, maior caedes editur. Triduo ibi cum dolore et indignatione Persarum dimica
tum : quarta die, quum nuntiatum eSSet Leonidae, a XX millibus hostium summum cacumen teneri, tuno hortatur Socios, recedant, et se ad meliora patriae tempora reservent: sibi cum Spartanis sortunam experiendam ; plura se patriae, quam vitae, debere: ceteros ad praesidia Graeciae servandos. Audito regis implirio, disceSSere ceteri, soli Lacedaemonii remanserunt. Initio huius belli sciscitantibus Delphis oracula reSP Sum fuerat, aut regi Spartanorum, aut urbi cadendum. Et idcirco rex Leonida quum in bellum proficisceretur, ita
SHOS firmaverat, ut ire se parato ad moriendum aniIno scirent. Augustias propterea occupaverat, Ut cum paucis aut maiore gloria vinceret, aut minore damno reipublicae caderet. Dimissis igitur sociis, hortatur Spa
ianOS: Meminerint, qualitercunque proeliantibus cade dum eras: caverent, ne fortius mansisse, quam dimica Se, vaesantur; nec spectandum, ut ab hoste circumvonirentur, Sed, dum mae occasionem daret, securis et tae' tis mysrusniendum: nusquam victores honeSti-, qu miu c tris hostium perituros. Nihil erat difficile Persu dere PersuaSis mori: statim arma capiunt: et Sexcenti
35쪽
viri castra quingentorum millium irrumpunt; statimque regis praetorium Petunt, aut cum illo, aut si ipsi oppressi essent, in ipsius PotisSimum Sede morituri.
rumultus totis castris oritur. Spartani, poSteaquam regem non inveniunt, Per omnia caStra Victores Vaga tur : caedunt Sternuntque OmnIa: ut qui Sciant, Se Pugnare non spe Victoriae, Sed in mortis ultionem. Proelia um a principio noctis in maiorem partem diei tractum. Ad postremum non victi, sed vincendo satigati, inter ingentes Stratorum hOStium catervaS Occiderunt. Xerxes, duobus vulneribus terrestri proelio acceptis, experiri maris sortunam Statuit. CAp. XII. Sed Atheniensium dux Τhemistocles, quum animadvertisset, Iones, Propter quos bellum PeriSarum SuSceperant, in auxilium regis claSSe Venisse, sollicitare eos in partes suas Statuit, et quum coli quandi copiam non haberet, quo applicituri erant, SNn- bolos proponi, et saxis Pr0SUribi curat: Quae vos, I ues, dementia teneti quod facinus agitatis' bellum i ferre olim conditoribuS vestris, nuper etiam vindicibus, cogitatis 3 In ideo moenia vestra condidimuS, ut essent, qui nostra delerent 8 Quid, si non haec et Dario prius, et nunc Graei, belli caussa nobiscum foret, quod vos r bellantes non destituimus Z Quin vos in haec nostra castra eae ista obsidione traimittar aut εi hoo parum tutum eSt, at vos commisSO proeIis iis cenim, inhibeto remis, et
a bello discedite. Ante navalis Proelii congressionem miserat Xerxes quatuor millia armatorum Delphos, ad templum Apollinis diripiendum: prorsus, quasi non cum Graecis tantum, Sed et cum diis immortalibus, bellum gereret: quae manus tola imbribus et fulminibus deleta est, ut intelligeret, quam nullae essent hominum adversus deos Vires. Post haec Τhespias, et Plataeas.
36쪽
et Λthenas vacuas hominibus incendit; et quoniam se ro in homines non poterat, in aedificia igne graSSatur. Νamque Athenienses post pugnam Marathoniam, Pra monente Themistocle, victoriam illam de Persis non finem, Sed causam maioris belli fore, cc naves fabricaverant. Adventante igitur Xerxe, consulentibus Delphis
Oraculum, responSUm fuerat: Salutem muris ligneis tuerentur. Themistocles navium praesidium demonstr tum ratus, persuadet Omnibus, Patriam municipes e83s, non moenia; civitatemque non in aediticiis, Sed in s vibus positam . MeIius itaque SaIutem navibuS, quamurbi, commimuros. Huius Sententiae etiam deum auctOrem esse. Probato conSilio, coniuges liberosque, cum
pretiosissimis rebus, abditis insulis, relicta urbe, d mandant: ipsi naves armati conscendunt. Exemplum Atheniensium et aliae urbes imitatae. Itaque quum adunata omnis sociorum classis et intenta in bellum navale esset, angustiasque Salaminii laeti, ne circumveniri a multitudine posset, occupassent, dissensio inter civit
tum principes oritur. Qui quum deseris bello ad sua tuenda dilabi vellent, timens Τhemistocles, ne diSceSSuSociorum VimS minuerentur, per servum sidum Xerxi nuntiat, uno in loco eum contractam Graeciam capere facillime posse. Quodsi civitate8, quas iam abire vellent, dissipentur, maiore labore ei Singula3 consectanda8.
Hoc dolo impellit regem signum pugnae dare. Graeci
quoque, adventu hostium occupati, proelium collatis Viribus capessunt. Interea reX, Velut Spectator pugnae, cum parte navium in litore remanet. Artemisia autem regina Halicarnassi, quae in auxilium Xerxi Venerat, inter primos duces bellum acerrime ciebat. Quippe, ut in viro muliebrem timorem, ita in muliere Virilem audaciam cerneres. Quum anceps proelium eSSet, Iones
37쪽
iuxta praeceptum Themistoclis, pugnae Sepaulatim Sulmtrahere coeperunt, quorum desectio animOS Ceterorum fregit. Itaque circumspicientes fugam pelluntur PerSae, et mox proelio Victi, in fugam Vertunturi In qua trepidatione multae captae naVeS, muline merSae; Plur tamen non minus saevitiam regiS, quam hostem time tes, domum dilabuntur. CAp. XIII. Hac clade perculsum et dubium consilii Xerxem Mardonius aggreditur. Hortatur, in regnum abeat, ne quid seditionis moveat fama adversi belli, in maiuS, Sicuti mOS est, Omnia eaetollens: Sibi oco millia armatorum Issia eae omnibus copiis reIinquat: qua ma- nu aut cum gIoris eiu8 perdomiturum Ss Graeciam, aut, si aliter eventus serat, sine eiusdem imamia hostibus cessurum. Probata consilio, Mardonio exercitus traditur: reliquas copias rex ipse reducere in regnum parat. Sed
Graeci audita regis fuga, consilium ineunt pontis interrumpendi, quem ille Abydo Veluti victor maris lacerat;
ut intercluso reditu, aut cum exercitu deleretur, aut d Speratione rerum, pacem Victus Petere cogeretur. Sed Themistocles, timens, ne interclusi hoStes despera i nem in Virtutem verterent, et iter, quod aliter non pateret, serro patefacerent: Satis multos hostes in Graecia remanere, dictitanS, nos augeri numerum retinendo ποροtere , quum Vincere conSilio ceteros non POSSet, eundem
servum ad Xerxem mittit, certioremque consilii facit, et occupare transitum maturata laga iubet. Ille percu sus nuntio, tradit ducibus milites perducendos, ipse cum paucis Abydon contendit. Ubi quum Solutum pontem hibernis tempestatibus offendisset, piScatoria Scapha
trepidus traiecit. Erat res Spectaculo digna et aestimatione Sortis humanae, rerum Varietate mirandae, in exiguo latentem videre navigio, quem Paulo ante vix aequor
38쪽
omne capiebat; carentem etiam omni servorum ministerio, cuius eXercitus propter multitudinem terris gra-VeS erant. Nec pedestribus copiis, quas ducibus assignaverat, felicius iter suit: siquidem quotidiano labori neque enim ulla est metuentibus quies) etiam sames accesserat. Multorum deinde dierum inopia contrax rat et pestem; tantaque foeditas morientium fuit, ut viae cadaveribus implerentur, alitesque et bestiae, fescae illecebris sollicitatae, exercitum Sequerentur. CAP. XIV. Interim Mardonius in Graecia Olunthum expugnat AthenienSeS quoque in Spem PaciS amicitiumque regiS Sollicitat, Spondens incensae eorum urbis etiam in maiuS restitutionem. POSteaquam nullo Pretio libertatem videt his venalem, incensiS, quae aedificare C Perant, copias in Boeotiam tranSsert. Eo et Gra Corum exercitus, qui centum millium fuit, secutus est: ibique proelium commissum. Sed fortuna regis cum duce mutata non est. Nam victus Mardonius, veluti ex naufragio, cum paucis profugit. Castra reserta regalis opulentiae capta. Unde primum Graecos, diviso inter Se auro Persico, divitiarum luxuria cepit. Eodem se te die, quo Mardonii copiae deletae sunt, etiam naVali proelio in Asia, sub monte Mycale, adversus PerSas diamicatum est. Ibi ante congreSSionem, quum claSSeS ex adverSO Starent, sama ad utrumque exercitum venit, VNcisse Graecos, et Mardonii copias occidione occidisSe. Tantam famae velocitatem suiSSe, ut, quum matutino tempore Pr0elium in B0eotia commissum Sit, meridia nis horis in Asiam, per tot maria et tantum Spatii, tam brevi horarum momento de victoria nuntiatum sit. CO secto bello, quum de praemiis civitatum ageretur, omnium iudicio, Athoniensium virtus ceteriS Prae' lata. Inter . duces quoque Themistocles, PrincePS Ui-
39쪽
IUSΤΙNI III STOR. vitatum testimonio iudicatus, gloriam patriae Suae auxit. C p. XV. Igitur Athenienses, aucti et praemiis belli et gloria, urbem ex integro condere moliuntur. 0uum moenia maiora complexi fuissent, suspecti esse Lacedaemoniis coepere, recte reputantibuS, quibus ruina urbis tantum incrementi dedisset, quantum sit datura munita civitas. Mittunt ergo legatos, qui monerent ne munimenta hostibus et receptacula futuri belli erit ant. Τhemistocles, ut vidit spei urbis invideri, non existimans, abrupte agendum, respondit legatis, ituros sedaemonem, qui de ea re pariter sum illis consulant. Sic dimissis Spartanis, hortatur SUOS, OPUS muturent.
Dein ipse interiecto tempore in legationem proficiscitur :et, nunc in itinere infirmitate simulata, nunc tarditatem collegarum accusans, sine quibus agi iure nihil possit diem de die proserendo, Spalium conSummando operi quaerebat: quum interim nuntiatur Spartanis, opus Athenis maturari; propter quod denuo legatos mittunt ad inspiciendam rem. Τum Themistocles per servum magistratibus scribit AthenienSium . legatos vinciant,
piguusqus teneant, ns in Se gravius cormulatur. Adiit deinde concionem Lacedaemoniorum: indicat, permunitas Ithenas esse, et pone iam illatum bellum non ammis tantum, ged etiam muri3 8uytinere: si quid ob eam rem de 8s crudelius statuerent, legat98 eorum in hoc pignus Atheniδ retentos. Graviter deinde castigat eos, quod non virtute, sed imbecillitate sociorum, potentiam qua
rerent. Sic dimissus, Veluti triumphatis Spartanis, a civibus excipitur. Post haec Spartani, ne Vires otio corrumperent, et ut bis illatum a Persis Graeciae bellum ulciscerentur, ultro sines eorum depopulantur. Ducem Suo Sociorumque exercitui deligunt Pausaniam. Qui, Pro ducatu regnum Graeciae assectans, Proditionis Pra
40쪽
mium cum Xerxe nuptias filiae eius paciscitur, redditis captivis, ut fides regis aliquo beneficio obstringeretur. Scribit praeterea Xerxi, quoscunque ad se nuntiO3 miti εet, interliceret, ne rra loquacitato hominum proderetur. Sed dux Atheniensium Aristides, belli socius, collegae conatibus obviam eundo, simul et in rem sapienter eo Aulendo, proditionis consilia discussit. Mo multo post accusatus Pausanias damnatur. ' Igitur Xerxes, quum proditionis dolum publicatum videret, ex integro bellum instituit. Graeci quoque ducem constituunt Cimonem Atheniensem, filium Miltiadis, quo duce apud Marath nem Pugnatum eSt, iuVenem, cuius magnitudinem suturam pietatis documenta prodiderunt. Quippe patrem ob crimen peculatus in carcerem coniectum, ibique defunctum, translatis in se vinculis ad sepulturam red mit. Nec in bello iudicium deligentium sesellit: siquiadem non inferior virtutibus patris, Xerxem terrestri navalique bello Superatum, trepidum recipere Se in regnum coegit.
st HG. Cap. I. Xerxis interitus. Artaxerxes. 2. 3. De SpartRn oteorum leSIbus. 4. 5. 6. Bellum Messeniacum. Bellum Pulselsi acum. T. Pericles. Bellum Siculum.