장음표시 사용
41쪽
3 IUSTINI HISTOR. . esse coepit. Quippe Artabanus, praesectus eiuS, deficiente quotidie regis maiestate, in spem regni adductuS, cum Septem robustissimis liliis regiam vesperi ingreditur, nam amicitiae iure semper illi patebat trucidatoque rege, Volo suo obsistentes filios eius dolo aggreditur. Securior de ArtaxerXe, puero admodum, fingit regem a Dario, qui erat adolescens, quo maturius regno Potir tur, occisum; impellit Artaxerxem parricidium parriciadio vindicare. Quum ventum ad domum Darii esset, dormiens inventus, quasi somnum fingeret, interficitur. Dein quum unum ex regis filiis Sceleri SUO SUPereSSe Artabanus videret, metueretque de regno certamina principum; assumit in societatem consilii Megabagum; qui, PraeSenti statu contentus, rem prodit Artaxerxi, ut Pater eius Occisus sit, ut frater salsaparricidii suspicione oppreδSus; ut denique ipSi pararemur in8idiae. ΗiS cognitis Artaxerxes, Verens Artabani numerum filiorum,
in posterum diem Paratum esse armatum eXercitum iubet, recogniturUS et numerum militum. et in armis industriam Singulorum. Itaque quum inter ceterOS et ipso Artabanus armatus assisteret, rex simulat Se breviorem loricam habere: iubet Artabanum S Um Commut3re: eXUentem Se, ac nudatum, gladio traiecit:
tum et silios eius corripi iubet. Atque ita egregius adoleScens et caedem patris et se ab insidiis Artabani vindicavit. CAP. II. Dum haec in Persis geruntur, interea Gra cla omnis, ducibus Lacedaemoniis et Atheniensibus in duas divisa partes, ab externis bellis Velut in Viscera Sua arma convertit. Fiunt igitur de φο populo duom P0ra et eorundem castrorum homines in duos hostiles exercitus dividuntur. Hinc Lacedaemonii communia qu0ndam civitatum auxilia ad vires suas trahebant:
42쪽
inde Athenienses, et vetustate gentis et gestis rebus illuStres, propriis Viribus confidebant. Atque ita duo potentissimi Graeciae populi, institutis Solonis et Lycurgi legibus Pa S, ex aemulatione virium in bellum ruebant. Namque Lycurgus quum fratri suo Polydectae, Spartanorum regi, SUCCeSSiSSet, regnumque Sibi Vindicare P0-tuisset, Charilao, silio eius, qui natuS P0StumVS fuerat, quum ad aetatem adultum PerveniSSet, regnum Sum' ma fide restituit: ut intelligerent omnes, quanto Plus apud bonos pietatis iura, quam omneS OPeS, Valerent. Medio igitur tempore, dum insans convalescit, tutelam que eius administrat, non habentibus Spartanis leges instituit, non inventi0ne earum magiS, quam exem Plo,
clarior: siquidem nihil lege ulla in alios sanxit, cuius non ipse primus in se documenta daret. Populum in obsequia principum, principes ad iustitiam imperiorum,sormavit. Parcimoniam omnibus SuaSit, exiStiman S, laborem militiae assidua frugalitatis consuetudine faciliorem lare. Emi Singula non pecunia, Sed comPenS tione mercium, iussit. Auri argentique usum, Velut
Omnium Scelerum materiam, SuStulit.
CAP. III. Administrationem reipublicae per Ordines divisit: regibus postestatem bellorum, magistratibus iudicia per annuas SucceSSiones, Senatui cuStodiam legum, P0Pulo sublegendi Senatum, vel creandi qu0S vellet magistratus, potestatem permiSit. Fundos omni um aequaliter inter omnes divisit, uι aequata patrimOnia neminem P0lentiorem altero redderent. Convivari Omnes publice iussit, ne cuius divitiae vel luxuria in
Ozculto eSSent. Iuvenibus non amplius una veste uti t to anno Permisit, nec quenquam cultius, qUam alterum,
progredi, nes epulari opulentius, ne imitatio in luxuriam Verteretur. Pueros Puberes non in Brum, Sed in
43쪽
TUS ΤΙΝΙ Η ΙSTOR. agrum deduci praecepit, ut primos annos non in luxuria, Sed in opere et laboribus, agerent. Nihil eos somnizausa Substernere, et Vitam Sine Pulmento degere, ne- que prius in urbem redire, quam viri lacti essent, Statuit. Virgines sine dole nubere iussit, ut uxores eligerentur, non Pecuniae; SeveriuSque matrimonia sua Viri coercerent, quum nullis dotis frenis tenerentur. Maximum honorem non divitum et potentium, sed pro gradu aetatis senum, eSSe Voluit. Mo Sane uSquam terrarum locum honoratiorem Senectus habet. Haec quoniam primo, Solutis antea moribus, dura Videbat es-Se, auctorem eorum Apollinem Delphicum fingit, ot inde se ea ex praecepto numinis detulisse, ut ConSUeScendi taedium metus religionis Vincat. Dein ut aeternitatem legibus suis daret, iureiurando obligat civitatem, nihil eos de eius legibus mutaturOS, PriUSqu9m reVerteretur: et simulat, Se ad oraculum Delphicum proficisci, consulturum, quid addendum mutandumque legibus videretur. Proficiscitur autem Cretam, ibique Perpetuum exsilium egit, abiicique in mare OSSa Sua morions iussit, ne relatis Lacedaemonem, Solutos Se Spartani religione iurisiurandi in dissolvendis legibus arbitrarentur.
CAp. IV. His igitur moribus ita brevi civitas convaluit, ut, quum Messeniis propter stupratas Virgines suas in solemni Messeniorum sacrificio, bellum intulissent, gravissima Se eXSecratione obStrinXerint, non Prius quam MeSSeniam expugnaSSent, VerSurOS: tantum sibi vel de viribus Suis, Vel de fortuna Spondentes. Quae res initium dissensionis Graeciae, et inlestini belli causa et origo suit. Itaque quum contra praeSumtionem Suam annis decem in obsidione urbis tenerentur, et querelis uxorum post tam longam viduitatem reVocaren-
44쪽
tur: veriti, ne hac perseverantia belli gravius sibi, quam Messeniis, nocerent: quippe illis, quantum iuventutis bello intercidat, mulierum Aecunditate Suppleri, sibi ot belli dainna assidua, et Decunditatem UXOrum, absentibus viris, nullam esse: itaque legunt iuvenes ex eo genere militum, qui post iuSiurandum in Supplementum Venerant; quibuS Spartam remissis promiscuoSomnium seminarum concubitus permisere: maturiorem suturam conceptionem rati, Si eam singulae per Plures viros experirentur. Ex his nati, ob notam materni pudoris, Partheniae Vocati. Qui quum ad annoS XXX Per' venissent, metu inopiae, nulli enim pater exsistebat. cuius in patrimonium SucceSSio Speraretur,) ducem Phalantum assumunt, filium Arati, qui auctor Spartanis suerat, iuventutis ad generandam sobolem domum remittendae: ut, sicuti dudum patrem eius nascendi auctorem habuissent, sic ipsum spei ac dignitatis suae haberent. Itaque nec salutatis matribus, e quarum adulterio infamiam collegisse videbantur, ad sedes inquirendas proficiscuntur; diuque et per VariOS caSUS iactati, tandem in Italiam deseruntur; et occupata arce Τarentinorum, expugnatis veteribus incolis, sedes ibi constituunt. Sed post annos plurimos dux eorum Phalanius, per seditionem in eXSilium proturbatuS, Brundisium se contulit, quo expulsi sedibus suis veteres
Τarentini concesserant. Ilis morienS Persuadet, ut οδψεua postremaSqus reliquiaS conterant, et tacite spargi in foro Tarentinorum curent. Hoc enim modo resup rare illos patriam suum posso, Apollinem Delphis cecinisse. Illi arbitrantes eum in ultionem sui, civium fata Prodidisse, praeceptis paruere: sed oraculi divel a Sententia suerat. Perpetuitatem cnim urhis. non amiSsionem, hoc facto promiserat. Ita ducis exsuliS conSilio
45쪽
et hostium ministerio, possessio Τarentina Partheniis in aeternum fundata. Ob cuius beneficii memoriam Ρbulanto divinos honores decreUere. CAP. V. Interea Messenii, quum Virtute non POS-Sent, per insidiaS expugnantur. Dein quum per annOS Lxxx graVia SerVitutis Verbera, Plerumque et Vincula, ceteraque captivitatis mala perpessi essent, post longam enarum pallentiam, bellum restaurant. Lacedaem nil quoque eo conspiratius 3d arma concurrunt, qUO adversus servos dimicaturi videbantur. Itaque quum hinc iniuria, inde indignitas, animos acueret: LICeda monii, de belli eventu oraculo Delphis consulto, iubentur ducem belli ab Atheniensibus petere. Porro AthenienSeS, quum reSponSum cognoviSSent, in contemtum Spartanorum Tyrtaeum poetam, claudum pede, misere qui tribus proeliis susus, eo usque desperationis Spartanos adduxit, Ut, ad supplementum exercituS, SerVOS SUOS manumitterent, hisque intersectorum matrimonia pollicerentur; ut non numero tantum amiSSorUm civium, sed et dignitati, Succederent. Sed reges Laceda moniorum, ne, contra fortunam pugnando, maiora detrimenta civitati instigerent, reducere exercitum Voluerunt, ni intervenisset Tyrtaeus, qui compoSita cammina exercitui pro concione recitavit; in quibus hori menta virtutis, damnorum Solatia, belli conSilia, conscripserat. Itaque tantum ardorem militibus iniecit, ut non de salute, sed de sepultura solliciti, tesseraS, insculptis suis et patrum nominibus, dextro brachio deligarent: ut, Si omnes adversum proelium conSumSiSSet et temporis spatio confusa corporum lineamenta eSSent ex indicio titulorum tradi sepulturae possent. Quum Sic 'nimatum reges exercitum viderent, curant rem hostibuS nuntiari. Messeniis autem non timorem reS, Sed
46쪽
aemulationem mutuam dedit. Itaque tantis animis
erit. Ad postremum tamen victoria Lacedaemoniorum suit. CAP. VI. Interiecto tempore tertium quoque bellum Messenii reparavere: in cuius auxilium Laceda monii inter reliquos socios etiam Athenienses adhibuere quorum fidem quum Suspectam haberent: Supervacanem Simulantes, a bello eosdem dimiserunt. Hanc rem Athenienses graviter serentes, pecuniam, quae erat in stipendium Persici belli ab universa Graecia collata, Delo Athenas transferunt, ne, deficientibus a side Soci tatis Lacedaemoniis, Praedae ac rapinae eSSent. Sed neULacedaemonii quievere: qui, quum Messeniorum bello osseupati eSSent, Peloponnenses immisere, qui bellum Atheniensibus sacerent. Parvae tunc temporiS, ClaSSein Aegyptum missa, vires Atheniensibus erant. Itaque navali proelio dimicantes, facile superantur. Interiegio deinde tempore, post reditum suorum aucti et classis et militum robore, proelium reparavere. Iam et Laceda monii, omissis Messeniis, adversus AthenienSes arma verterant. Diu varia victoria fuit: ad p0Stremum aequo Marte utrinque discessum. Inde revocati Lacedaem0nii ad Messeniorum bellum, ne medium tempus Oti0Sum Atheniensibus relinquerent, cum ThebaniSpaciScuntur, ut Boeotiorum imperium his restituerent, quod temporibus Persici belli amiserant, ut illi Atheniensium bella
SuSciperent. Τantus suror Spartanorum erat, ut, duo bus bellis impliciti, suscipere tertium non recuSBrent, dummodo inimicis suis hostes acquirerent. Igitur AthenienSm, adversus tantam tempestatem belli duos duces deligunt, Periclem, Spectatae virtutis virum, et SOPhOHem, Scriptorem tragoediarum: qui, diviSO exercitu,
47쪽
et Spartanorum agros vastaverunt, et multas Asia
civitates Atheniensium imperio adiecerunt. CAP. VII, His malis fracti Lacedaemonii, in annos XXX Pepigerunt pacem: Sed tam longum otium inimic tiae non tulerunt. Itaque quinto decimo anno, rupis laedere, cum contemtu deorum hominumque, fines Attiacos populantur: et ne Praedam Potius, quam Pugnam, expetisse Viderentur, h0Stes ad Proelium PrOVOcant. Sed Athenienses consilio Periclis populationis iniuriam disserunt in tempus ultionis; Supervacuam Pugnam existimantes, quum ulcisci h0Stem Sine Perisulo P0SSent. Deinde interiectis diebus, naves conscendunt, et nihil sentientibus Lacedaemoniis, totam Spartam depraedan tur, mult0que Plura auferunt, quam amiSerant: Pro SuS ut, in comparatione damnorum, longe pluris fuerit ultio, quam iniuria. Clara quidem haec Periclis expeditio habita: sed multo clarior privati Patrimonii contemtus suit. Huius agros, in P0PulationΘ ceterorum, intactos hostes reliquerant, sperantes, acquirere se illi posse aut periculum ex inVidia, aut ex SUSPicione Pr
ditionis infamiam. Quod ante prospiciens Pericles et suturum populo praedixerat, et ad invidiae impetum declinandum, agros ipsos dono reipublicae dederat: a que ita, unde periculum quaesitum fuerat, ibi maximam gloriam invenit. Post haec interiectis diebus, navali
proelio dimicatum est: victi Lacedaemonii fugerunt. Νec cessatum deinceps est, quin aut terra aut mari varia proeliorum fortuna invicem se trucidarent. Denique sessi tot malis, pacem in annos quinquaginta lacere,
quam non nisi sex annis Servaverunt. Nam inducias. quas Proprio nomine condixerant, eX Sociorum Persona
rumpebant: quippe quasi minus periurii contraherent Si serentes sociis auxilia potius, quam si aperto proelio
48쪽
limicassent. Hinc bellum in Siciliam translatum: quod priusquam expono, de Siciliae situ pauca dicenda
A H G. Cap. I. 2. 3. De Sicilia. 4. 5. In solix Atheniensium in eam insulam expuditio.
CAp. I. Siciliam serunt angustis quondam faucibus Italiae adhaesisse: diremtamquB, Velut a corpore, maiore impetu Superi maris, quod toto undarum onere illuc vehitur. Est autem ipsa terra tenuis ac fragilis, et cavernis quibusdam fistulisque ita penetrabilis, ut Vent rum tota sermo flatibus pateat, nec non et ignibus gen randis nutriendisque soli ipsius naturalis materia, quippe intrinsecus Stratum sulphure et bitumine traditur: quae res facit, ut Spiritu cum igne inter interiora luctante, frequenter et compluribus locis nunc flammas, nunC Vaporem, nunc sumum eructet. Inde denique Ae nae montis per tot secula durat incendium: et ubi acrior per Spiramenta cavernarum ventuS incubuit, ar narum moles egeruntur. Proximum Italia promontorseum Rhegium dicitur, ideo quia Graece abrupta hoc D miue Pronuntiantur. Νec mirum, si fabulosa est loci huius antiquitas, in quem res tot coiere mirae: Primum quod nusquam alias tam torrens fretum, nec Solum et'tβto impetu, Verum etiam saevo: neque eXPerientibuS
49쪽
ΙUS ΤΙΝΙ HISTOR. modo terribile, Verum etiam procul videntibus. Undarum porro in Se concurrentium tanta pugna est, ut alias
veluti terga dantes in imum desidere, alias quasi victrices in sublime ferri videas; nunc hic fremitum serventiS aeStus, nunc illic gemitum in voraginem desidentis exaudias. Accedunt vicini et perpetui Aetnae montis ignes, et inSularum Aeolidum, veluti ipsis undis alatur incendium. Νeque enim in tam angustis terminis aliter durare tot seculis tantus ignis potuisset, nisi humoris nutrimentis aleretur. Hinc igitur sabulae Scyllam ct Charybdin peperere; bino latratus auditus; hinc monstri credita Simulacra, dum naviganteS, magnis Vorticibus pelagi desidentis exterriti, latrare putant undas, qu3SSorbentis aestus vorago conlidit. Eadem causa etiam Aetnae montis perpetuos ignes facit. Nam aquarum ille concurSUS, raptum Secum Spiritum in imum landum
trahit, atque ibi suffocatum tamdiu tenet, donec per Spiramenta terrae dissusus, nutrimenta ignis incondat. lam ipsa Italiae Siciliaeque vicinitas. iam promontoriorum altitudo ipsa ita Similis est, ut, quantum nunc admirationis, tantum antiquiS terroris dederit, credentibu S, coeuntibus in se promontoriis, ac rurSum diScedentibus, solida intercipi absumique navigia. Νeque hoe ab antiquis in dulcedinem sabulae compositum, Sed metu et admiratione transeuntium. Ea est enim procul inSpicientibus natura loci, ut Sinum mariS, non tranSitum P tre; quo quum accesseris, discedere et seiungi promontoria, quae antea iuncta suerant, arbitrere. CAp. II. Siciliae primo Τrinacriae nomen fuit: pos ea Sicania cognominata est. Haec a principio patrias Vclopum fuit: quibus exstinctis, Cocalus regnUm in- Sulae occupavit; post quem singulae civitates in tyrannorum imperium concesserunt, quorum nulla terra se-
50쪽
racior suit. Horum ex numero Anaxilaus iustitia cum ceterorum crudelitate certabat; cuius moderationis haud mediocrem fructum tulit. Quippe decedeps quum filios parvulos reliquisset, tutelamque eorum Micytho, Spectatae fidei servo, commisisset: tantus amor memoriae eiUS apud omnes suit, ut parere Servo, quam deSerere regiS
filios mallent; principesque civitatis, obliti dignitatis
Suae, regni maiestatem administrari per SerVum paterentur. Imperium Siciliae etiam Carthaginienses tenta-Vere; diuque varia victoria cum tyrannis dimicatum. Ad postremum, amisso Hamilcare imperatore cum eXercitu, aliquantisper quievere Victi. CAp. III. Medio tempore quum Rhegini discordia laborarent, civitasque per dissensionem divisa in duas parteS eSSet; Veterani ex altera parte ab Himera in auxilium Vocali, pulsis civitate, contra quos implorati su rant, et mox caeSis, quibuS tulerant auxilium, urbem cum coniugibus et liberis Sociorum oecupaVere, BUSi facinus nulli tyranno comparandum: quippe ut Rheginis melius fuerit vinci, quam vicisSe. Nam Sive victoribus captivitatis iure servisSent, Sive amisSa patria eXSulare necesse habuissent. non tamen inter araS et Patrios lares trucidati, crudelissimis tyrannis patriam cum coniugibus ac liberis praedam reliquissent. Catinienses quoque, quum SyracuSanos graves paterentur, diffisi viribus suis, auxilium ab Atheniensibus petivere: qui, seu studio maioris imperii, quo Asiam Graeciamqup PenituS Occuparent, Seu metu factae pridem I Syracusanis claSsis, ne Lacedaemoniis illae vires accederent; L3mponium ducem cum classe in Siciliam misere, ut Sub Specio serendi Catiniensibus auxilii tentarent Sicilia oimperium. Et quoniam prima initia, frequenter caeSisb0Stibus, prosi era fuerant: maiore denuo ClBSSe. et ro-