De perfecti coniunctivi usu potentiali apud priscos scriptores latinos

11쪽

Atque quae ipse supra statui, quam recte sint dicta, quae

que sint internae rei rationes ex n08tra disputatione fore ut eluceat Spero.

12쪽

aput primum.

se formis per s litteram stetis.

Quamquam formae per s litteram fictae suapte natura maxime idoneae erant ad potentialem modum significandum, et quamquam magna est earum frequentia in optando, vetando, similibus structuris, tamen mirum est quam angustis torminis potentialis earum usu sit circumscriptus. Nam praeter faxim et alisim, quae formae tanto per inveteraverant in communis vitae conSuetudine, ut etiam postea ne in soluta quidem oratione plane evanescerent, in enuntiatis absolutis brevi0 forma odi eum testimonio non plus uno loco lautino confirmatur hunc vero locum a Plaut non

esse profectum verisimile est Asin. 503 v. infra). Paucissima autem alia exempla e coniectura a viris d0utis varia fide in textum qui v0catur inlata sunt. Ac ne in condicionalibus quidem enuntiatis, ubi praecipuum locum habere genus potentiale scimus, frequens est breviorum formarum usus. Cuius rei quae sit causa infra videbimus.

I. Formarum quae sunt uinim et ausim, is, it exempla in oratione abs0luta sunt haec obvia: 1 faxim a in hau 0quendi formula p0situm: e sive

male lubens j im Plaut Poen V, 2, 131 male a X in lubens. Tor. d. 886 tibi Lubens bene faxim . De Adelph. v. 895 vide infra i).i Eadem formula invertitur in enuntiato stativo Aul. 420 homo nulluS . . . quoi ego . . . male plus lubens faxim. Sed ibi coniunctivus positus est propter negativam sententiam iam enim Plautus semper iueiusmodi etiuntiatis coniunctivum adhibuit v. Paet Zol l ei tr. Zur hist.

13쪽

b. Verbo finito parat aulico os adiunctum uaeim Plaut. Aul. 494 ego uinim muli preti qui si eruti equos si it viliores Gallicis cantheriis. Trin. 22 sauci sint uae in qui sciunt quod nesciunt. l)o Amph. bli, Merc. 8l4 Pers. 73 v. infra.

2. a. ausim i) Plaut. Aul. 474 Iam hunc non ausim praeterire, quin consistam et conis gitur.

Bacch. 0b ne eum illo signus haut u8im dare. Poeta. V 6, 2 haud aliter ausim. Ter Eun. 884 neque ausim te et Γαὶ e. Eun. 904 neque edepol serfundum tibi Quicquam dure ausim. Lucr. II, 178 hoc tamen emissis caeli rationibus ausim Con-frmare. b. ausis nondum occurrit apud Plautum et Terentium. Omnino duo tantum inveni Xempia.

In rhetorica quae appellatur interrogatione: Lucr. VI, 4l an hoc ausis humquam contemtere fuctum δ)'In enuntiato relati v ad incertum subiectum significandum'

i Forma a uis ura pro praeterito semel apud prisco scriptores invenitur Ter Eun. 045 Ouid lauderi maaeume . . . me qui id ausus sim incipere Ausus sciis se a ura iis . . apud CouSelit Gram m. lat. V 368 l3. 8 Ilitellegenda est persona me, uiri, ad quem misit carmen suum LucretinS.. Alia est rati earum interrogationum, quae alterius dictavi l postulata reiciunt et sunt mirantis atque indignantis, obviae eae quidem in scaenicorum diverbiis Most. 23. 24 egone te oculo modo ausim fauere egon abs te ausim non cavere Mere Ib ego tibi ausimu3quam quicquam facinus falaum proloqui Poeti. I, ,2 ego istuc ausim facere γ). Dubitativum qui dicitur coniunctivum habemus Merc. 30 sed ausimne ego tibi eloqui Quae getiora alio loco Seorsum perSeruturus Um. 33 Cori f. advig, Lat. praehi. h. 370 ed. min. g. 2bi sortaSSe tamen nuntiati relativi natura coni effectus est si qui se in Person derArt ass).

14쪽

Syri soni. 5l Ribb. heu quum miserum est ab eo laudi, de

quo non au Si queri. e. ausit

Plaut Mil. 1 Tum bellatorem Mars se haut ausit dicere. Animadvertendum est primum, Semper fere in negativa sententia p0situm esse ausim', deinde, plerumque verbi auxiliaris vice fungi ausim, is, it adiuncto infinitivo ii. II. Aliarum serinarum Xempla: l. Librorum memoria est traditum: Plaut. Asin. 503 haud negas Sim. Hune tamen locum p0steriore tempore ab histrionibus vo ab aliquo diascevasta in contextum esse insertum verisimile videtur: v. infra cap. I. B g. b. 2. His locis satis corruptis coniecturas periclitati sunt

Plaut. Cas. II b, 3 non ego istuc verbum empsim titis illitio. Mil. 3l quid nusquilin i Non ego tuam empsim vitam vitiosa nuce Men. 85 ego isti mihi hodie adsurari iussim sui te prandium Truc. 892 ne isti eustor hodie hostissim conjectum

fallaciis ).

Pacuv. 209 sic ut coepisti: tunc operam mihi des perretem

i Cornis praebet non ausim dicere V 2, et V 30, 41. Cic. t Llv. exempla p. fraeger I p. 30 sq. 8 Sic primus scripsit Fruterius emissum tibi talitio B an . Sex , empsi cum titivillitio Paul. 336, enisitem Fulg. 62, 27, emissim Grono vitis. 3 Sic Lindem probante lis chell0 mutuam ea ipsi tui tam B, mutuae ipsi uita C D. Sic Acidalius prob. Ritsch. iussi codd. quae lectio Drtasse est genuina nam scaena illa Menaechmorum varia pasSa est retractationes. Cons. Sonnenburg Demen. Plaut retractata libellus' Honn. 88 l).β Sic ch0eli., hastis confectu B, eon aei vulg. lectio ab Acidalio orta, conficiam Gepperi. 6 Sic Ribb. praeeunte O. Mu0llero, oeulis traaeerim c0d. FeSt. li),

15쪽

Lucr. III, 444 aere qui credas posse hane coIιiberier ullo' Corpore qui nostro rarus magis is coli ibessit i)yApparet omnes io locos tanta laborare corruptione, ut cortum iudicium ferri nequeat.

Non multo maior est exemplorum numerus in enuntiatis c0ndicionalibus.

I. Atque in ap0dos praeter uaeim et ausit omnino

numquam posita videtur brevior forma. Namque unum,

quod bstat, exemplum Mil. 669 Ribbee ob

alias causas spurium indicavit. Atque adeo istaeim duobus tantum locis obviam fit finiti verbi 0co: ceterum alter locus satis est dubius Pacuv. 424 Ribb.), alter autem Ter Ad 895 et primarium et secundarium enuntiatum magis sunt sollemnes c0tidiani sermonis formulae ), quam verae sententia hypotheticae. Ceteris autem locis verbum quod est uaeim ad sertiorem affirmationem officiendam dasti stelio ich)parataetico more in apodosin insertum est β). a. azim I. Pacuv. 424 Ribb. opper tecum sis potestas suae sit sin mecum velit ).Τer. Adelph. 895 si quid usus venerit, Lubens bene γα ini m. 2. Plaut. Amph. l edepol ne illa si istis rebus te sciat πρrum dure, Ego suae in ted Amphitruonem malis

quod defendit 0rg Ephem. Hal. 842 p. 237, oculis te aeim ueniger Diar alit stud. 838 p. 7 sqq. i Sic Lachm. magis incohibesei eodd. Sane similis error Saepius Uccurrit, . . OSbern p. 328 b, ubi ieescit pro licessit Asin. 60 3 scriptum est usque liquescit Bernays. incohibensque est ergk., inque bibens est Polle, nil cohibessit Bochem ueller. η C0nf. P. angen eitr. v Krltl u. Erkl. d. Plaut. 9 162. a Brix ad Trin. V. 22 l. Cod. sit, Daeitsi Equidem legerim topper tecum sit pote3tas azim, si tecum velit Vos coni. topper tecum sit postidea fuaeim, i).

16쪽

Merc. l ecastor faxim si itidem plectantur viri, Ut illae eae/gi tur ita in se jam commerent Plures tris in victui qua)n nunc mulieres i). Pors. 73 si id sui, ne isti tuae ini usquam appareati in). b. ausit Bacch. 697 quem si ego rem, ut nil mihi credat, id nouausit credere δ). II. Ne ita multa exempla ad protasi spectant: a. atque in recta oratione hae leguntur:

a. Enn. fab. 371 Mueli plus miser sim, si scelestum faxim liQuid dieam fore' Luer. IV, 05 vita quoque issa Concidat extemplo, niSi credere sensibus au Si S.

Leg. XII tab fragm. VIII, 1 Suhoeli si nox furtum faetum sit, si M occisi iure, caesus esto Plaut. Asin. 603 ne ista tercle ab illa non sedem discedat, si lices sit. Asin. 70 si quem alium asse Lit '), caesa siet Asin. 94 fors si tussire occessit, ne i tu88iat. P00n. I, 3, 18 egoti si istuc lepide effeXi . . . ut non esso te hodie . . . mittam manu 'Psoud. 942 Sed quid tibi bene facium, ι hanc rem sobrie adcurassis')'Poen prol. 26 et hic Curientur virgis et toris domi, Si minus

ad cura S Sint.

Accedit l0cus c0rruptus Plautinus, quem Luebberi I. p. 3 pr0babiliter si restituit:

i D re critica v. oetZ app. critissum. β Matia Amph. Il), sint Merc. 8l4ὶ appareant PerS. 3 usu pell- de iit a verbo quod est aaeim, sed per H constant et habent vim potentialem. 3 Do Mil. v. 669 Ouid ad illas artis optassis, si optio eveniat tibi γ vid Ribbeck in editione. 3 Pr0pter factum sit etiam occisi ad coui pers. uo ad ut ex iu so referes plerumque in Learia iam futurum II usurpatur Luebberta p. 80 sq.).Ν0 est indieati v US. 6 Pers. ., 3. Si hoc adcurassis lepide . . . dabuntur ad sutur. II. pertiu0t Luebber I p. 87.

17쪽

Stioli. 19 ei hercle verbo l/ιmbos defractos velim. nam ego tim quovis nunc signit in cenam uim ni perierit inoiste cenas sit domi. Di vere perlerit ira versum uncis inclusum supplevit Luebbert. nis iste cenassit h. l. est pro nive iste cenaturus si i). Hanc significationem cum pleni0res tum imprimis breviores formae saepe exhibent in variis enuntiatis secundariis. Atque adeo rarus est in prisca latinitate futuri c0niunctivus per participium in turu et verbum substantivum sormatus, ut ius c0niunctivi officium initi plane coniunctivo persecti praestitum esse c0lligere possis ). b. nuntiati primarii verbum aliunde est suspensum ita, ut aut coniunctivo modo aut per infinitivum

efferatur: a coniunctivus legitur: 1 protas praecedente:

P00n V, 4 52 id ego nisi quid di aut parentes arant, quid sperem haud scio.

Rud. 134 si defraudas sis, die ut . . . Venus eradice euput atque etatem tuam. 2 pr0tas ultim loco posita:

Pseud. 02l Nimisque ego illune hominem equo et formido

male, ne in re secunda nunc si obvortat on si, Si o casionem cap Sit. apodoseos verbum est infinitivus:

l. rotas primo loco posita: Amph. 69 num si qui palmam ambissint histrionibus, seu qui ipse ambis sit . . . sirempse levem iussit esse Iuppiter. Aul. 22 nune si Aliam to assim meam, tibi in mentem ρ-

ni Te Oxem esse et me esse asellum.

i Eadem notio manet, si eum Goelgi hoc rapserasci si hercle erbo lumbos dissi actos elim, Ne perieraverit, si cenassit domi. 8 Luebb. p. 52 cons. Madv. l. s. S. P. 03 Sq. Ambigitur QTrin. v. 22. Hormann. in fastinam si erus e con ieaei meus, credo . . ore Ritseli in prior ed. quom in altera: si V.

18쪽

2 protas inter enuntiatum absolutum et apodosin interiecta: Bacch. 1193 non tibi in mentemst . . . Deqque si hoc hodie amissis, id post mortem eventurum esse umquam' 3 protas postremum locum tenente:

Asin. 12 iam quid me facturum putas, si istu quod dicis fumis'

Quibus locis vix pro certo discerni potest, utrum sola orationis implicatione offectus sit coniunctivus, an etiam potentialis vis sit admixta: D. infra cap. II. B. g. 4 ). III. Numquam vero in utroque membro persecti coniunctivus in sim exiens legitur Namque unus, qui b-l0qui videbatur locus, alias ob causas in suspicionem Oeatu et correctu est:

Τruc. v. l-63 I, 1, 40 42 43. legimus in Schoel- Di odition ingonios sic emendato :Quos quom celamus si suae imus con8cisS, Una ante sarta demus postpartoribus Et minus damnosorum hominum quam nunc Stoit, ient. Quae verba post v 62 in libris leguntur: i axim leno Num et Scortorum plus est, ea ex duobus interpretamentis orta esse rectissimo intolloxit Scho ut Anal Plaut. p. 5.6 2 cse. ruo edit prases p. XVI.) Videmus igitur criticam rationem . . fulciri grammatica observatione.

Η0 unum constat, a priscis Latinis etiam in condicionalibus nuntiatis obliquas orationis secundarium nuntiatum minus primario Subiunctum esse, quam posterior aetate fri solebat; conf. ioblgi Dis hypoth. Salge ei erunc Goerili 1863 p. 27-29. Schroster, Dis Condit. SaetZ des Dichter Lucre Wsse 1874 p. 24. - Partim obliquo orationis c0nnexU, partim aliis causis velut attracti0n modorum vel ob incertam rationem actionis verbo expressae ortus est nonnumquam c0Πiunctivus perfecti in rotativis enuntiatis: Pl. Capt. 343, iv. 3, 64 sX l. aer.), Liv. 6, 4 l ex rat. App. Claudo, i v. 34,3 0r Cat. r. l. Opp.), et apud particulam quom velut Ilud. 124 quom lusim v. Luebb. p. 4.). Plaut. Mil. ,24 quod faxis nim coniunctivus cum Brixio, sed futuri exacti indicativus' si agnosc0ndus: Debb. p. 8.

19쪽

Exomplis omnibus excussis cognoscere licet, quam artis finibus sibilantium formarum usus potentiali contineatur, quamvis idoneae sua natura sint ad id munus explendum. Iam videamus, quae de pleni0ribus Drmis sint statuenda.

aput alterum.

se aflixi generis persecti ossiunei iv liiiera sici et de passivi perseeli 0 nillileii 0.

Perfecti logici m0dus potentialis cum posteriore aetate otiam in absolutis enuntiatis, quamvis raro, Occurrat ), apud priscos numquam fere nisi in condicionali strue tura reperitur. Ac ne ibi quidem est satis usitatus. Nam primari quidem enuntiati exempla omnino non repperi, nisi qu0 semel legitur perfectum praesentiae noveriSet aliquotiens coniunctivus loquendi formularum quae Sunt perii et aesim est. Quae perfecta aeque atque interii apud c0mico plane praesentis naturam induisse constat. Surpantur enim exclamationis vel interiecti0nis instar ad significandum nihil iam salutis osse reliquum s es is aus it mir, in verioreλι, miliis sum actumst, ilicet, seristi Ter Eun. 54.). Forma pereo hoc sensu non est in usu excepto uno l0c Terentiano Andr. 244 ). Contra in secundario enuntiat paulo frequentiora sunt exempla imprimis perfecti

praesentiae.

Cons. tamen Iul. Latimatin Die deuisehen Modalituis verba in threm rhulinis rum Lateinischen Clausthai 879 p. 24 sq. Semel particulae quom temporali adiunctus esse videtur quamquam etiam hic alia explieatio praestat: v. infra p. 18. De interrogationibUS patheticis velut ubi ego audiverim D v. infra . T. t Cons, si pus est, Draeger, I p 259 g. 29, Benileium ad Ter. Andr. I 3, 7, Phorm. V 9, 20, d. V 3, 5, and Tursellin. III p. 200 Sq., Forbiger ad en. II, 42 i. Vide R0thheim ρr De nuntiatis conditionalibus Plautinis Gotting. 1876 p. 6 sqq.

20쪽

Exstant quaedam enuntiata absolute i. e. non hypothetico posita, ubi perfecti 0gici potentialis vidotur adhibitus

esse sed ne species nos fallat cavendum est. I. Primaria enuntiata. 1. Plaut. Truc. 163 Dum vivis, hominem noveris ubi mortuost quieScat. Moveris non cum Ziatκk0ne ad Ter Phorm. v. 265

p. 104 et Holleti Synt prisc. scr. Lat. I. p. 42 ad 0- dum p0tentialem, sed ad iussivum, vel ut verius dicam ad futuri xacti indicativum referendum est Luebb. I p. 9 sq. cfr. V. 0ch, Imperativa. Plaut. Memel 1871). Eodo portinet nil fab. 23 Mueli ego suere opino esse optumum pro viribus tacere et fabulari tiιte noveris.

Ceterum scriptura nequaquam certa est.2. X 0tentiali genere non sunt talia enuntiata inter-r0gativa, qualia sunt:

Plaut. Amph. 728 sudivistin tu me narrare hodie haee' lUbi ego audio erim Amph. li Quid ego tibi deliqui, si quoi nust sum tecum fui l Tun mecum fueris Ter. Ad 573 Nostin sortioum sui mucellum hae deorsum ilQuid ni non erim' eo. 36 Noote illa prima virginem

non attigit . . . . t Quid ais cum virgine una adulescens cubuerit Plus solus, sese ille abstinere ut sotuerit 'His interrogationibus alterius dicta cum miratione, indignatione, dubitatione reiciuntur et refelluntur. Coniunctivo subest noti vo Luntatis: oh sol gelibri haben' scit. nae deiner Meinung in). Haec autem n0ti nasci videtur exi De hoc interrogationum genere imprimis exposuit Gust. Veller, Die ogenannien tinuitlige und missbilligenden Fragen im Lat. Gortita I 8752. Qui tamen non attondit ad psrfecti et impersecti coni. discrimen. Equidem haec observavi Persecti coniunctivus ponitur, cum asstimati vel intor rogatio alterius reicitur Wo, me ins dubsou e yeh5r haben γ). Qui pro altorius Dora diu Pari iis ni ui vel iussum