장음표시 사용
121쪽
gulis lapidibus, quibus suam opinionem defendit, certare non Vacat eos proposuisse Sussi ei et, qui maxime nobis videntur officere. In lapide Pisaurensi sing. HS, XXXX adiecto pano et vino cum epul dedit, epul non significat epulo, sed epularentur. In alia inscriptione cenam dedit, decurionibus sing. HS VIII numum et populi sing. HS II numum divisit, utrumque beneficium separandum est neque necessario ad idem tempus trahendum. Formulam hepulum binos denarios dare interpretor id est binos den. , ut intra denarii, unde epulentur. Denique quod scriptum est in actis fratrum Arvalium ab XL b. V. 9: mensa secunda bellariorum divisa est, et coronas unguenta et sportulas acceperunt singuli X C. Hoc anno cenatum esta singulis dies singulos X C. eo ipso quod sportularum et impensarum Summa concurrit, non obscure indicatur remansisse illas apud magistrum fratrum Arvalium, in cuius
Ita re cognita si ad legem collegii salutaris redimus,
idem in ea cautum esse invenimus. Quae ad cenam requiruntur praeter epulas, a magi Sir cena de Suo prae- Siantur epularum impensae unde Venerint diserte quidem non proditur, etsi divisiones memorantur, sed elucet ex
his locis inter se compositis: col. I. v. I sq. L. Cetonio Commodo Sex. Vetu leno Civica Pompeiano cos. a. d. V Idus Iun. Lanuvii in municipio in templo Antinoi, in quo L. Caesennius usus dict. III et patronus municipii conventum haberi ius serat per L. Pompeium . . . . um ' Q. cultorum Dianae et Antinoi pollicitus est se in annum daturum eis ex liberalitate sua HS XV Sum . . . . ληλ Cave cum attio suppleas iuumvirum; cognomen intercidit. Duumviri collegiorum non inveniuntur in inscriptionibus genuinis. Utrum lacuna sit an spatium vacuum, ex tabula non apparet; sententia tamen videtur persecta.
122쪽
die natalis Dianae Idib. Aug. s. CCCC n. et die natalis Antino V. K. Decemb. II S. CCCC n.
Dedit igitur non ipsam sortem, sed usum pecuniae, ut quotannis DCCC n. usurarum nomine collegio penderet. Quod saepe factum videtur l. 0 . de pollicit L 12 Septicia certamen patrias suas pollicendo sub hac conditione pollicita est, ut Sors apud eam remaneat et ipsa usuraS semissa les ad praemia certantitim resolvat, in haec verba et c. Cum illo capite iungendum est alterum: col. l. v. li Ordo cenarum Vili. Id. Mar natali Cae-SEnni . . . patris. - . . Dec. at Antinoi Idib. Aug. natali Dianae et collegi. - ill . Sept. ira tali Caesen in Silvani fratris. - Pr di . . . natali Corneliae Proculae matris. - XI K. Ian. natali Caesenni Rufi patr. Unic. Deinde versus vacuus relictus est ut aliis cliberalitatibus locus esset. - Iam dubium non est, quin natalibus Dianae et Antinoi sportulae ex CCCC nummis hic diebus a Maesenni solvendis datae sint; natalibus vero Maesennii it propinquorum eius is portulae mullae . datam videntur sed cenae ipsae, sodalibus Caesenni, domum invitatis, ut dies estos secum hilares celebrarent. Cenae illae solemnes, ut seri solebat apud Romanos, ad rem divinam non minus quam ad epulandum spectabant: col. l. v. 30. Item placuit ut quinquennalis sui cuius que temporis diebus sonemnibus ture et vino supplicet et ceteris officiis albatus λδ sungatur, et diemis natalium Dianae et Antinoi leum collegio in balinio scr. balineo publico Donat, antequam epulentur λβ.
. De usu togae albae diebus festis . Marini alii p. 33. λ' s. Grul. 322, 4. Marini inscr. Alb. p. 60 haec sola omnium feminarum diebus idorum et epuli viri sui balneum cum ole gratuito dedit, ubi videas Marin Boeckh. C. I. 2906 επηνγείλατο
123쪽
Νotabiles sunt natales Dianae, Antinoi collegii in hac tabula hic et in ordine cenarum nominati Natalis collegii memoratur quoque iii lege AE0ll. aesculapii l. xlli. M. Oct die felicissimo ii a tali Antonini liis ostri) pr. non. Nov. n a tali collegi. Primum cogitabis de die quo
collegium constitutum est, sed salso col. I. V. 8 M. Antonio Hibero P. Mummio Sisenna cos. . Ian. collegium Salu tare Dianae et Antino constitutum, L. Caesenni L. f. Quir
in a Ruso dici atore lil idemque pati sono)q. In quo explicundo haerenti mihi lucem attulit lapis nuper inventus Oppidi λβ unde quae huius loci sunt appono. Sit Vano
sacrum Volo suscepto pro Salute Domitiani u g. u. - .
Domitius Phaon ad cultum tutelamque et sacrificia in omne tempus posterii in iis qui in conlegio Silvani hodie essent quique postea subissent fundo IV suos attribuit sanxitque ut ex reditu eorum fundorum Kal. Ianua r), ill Idus Febr. Domitiae Aug. n ostrae natale I et V Kal. Iulias dedicatione Silvani, et ii K. Iulias Rosalibus η, et IX. K.
Novembr. nata te Domitiani Aug. n. Sacrum in re prae senti fieret convenirentque ii qui in conlegio essent ad epulandum curantibu Suis cuiusque annis magistris. Magistris curantibus qui ad epulandum reseri, accipiet de magistris cenae, qui refert ad convenirent, de magistris collegii, qui et annale et quinquennales saepe inveniuntur; mihi illud verius videtur, quoniam sodales non cogebantur Coire, Sed praesentes tantum cenabant. - hoc lapide dedicationem eius dei, a quo nomen duxisset collegium, Solemni epulo lique celebratam esse intelligitur Neque
δ' Lanuvii dictatorem suisse ex oratione tro Milone motum est, c. 10, 27 17 45. ' Est apud Guarinium varii monum. Nap. 1835 8, p. 2 si
δ' Est casus sextus ut v. c. reli 4132. δ' iterum exemplum os epulorum duorum pluriumve in eundem mensem incidentium.
124쪽
aliud indicare videntur natales illi Dianae et Antinoi cum
natalis collegii idem sit, quo Diana nata esse fertur sive simulacrum eius, quae primo honores habebat a collegio, in aedem illatum est; quo facto natus Deus dicebatur. quot enim templa tot eos fuisse ex Romana religione supra tarn diximus '. Natalis autem collegii non idem est ac dies quo constituebatur collegium collegium enim
etsi antea constitutum erat, tamen tum primum Vere natum
se credidit, cum eam suam templumque dedicasset. Angenii deorum, quos cum fabulis Graecis de deorum nata libus composuit acutissimus Marinius ' natalibus istis praecipue culti sint, nostris legibus non edocemur; neque magis apparet dies natalis Antino utrum de vero aliunde nobis non comperto an de die dedicationis accipiendus sit. Restant capita de mulctis, si quis inter cenam tu multuatus sit: col. l. v. 26. item placuit, ut quisquis seditionis causa de loco in alium locum transierit, ei muli esto S. illi. n. i. - Si quis autem in obprobrium alterat terius dixerit aut tumultuatus suerit, ei multa est HS.
λ' p. 7. Non pus igitur est ut ad Graecas tabulas de Apollinis et Dianae natalibus confugiamus.' atti p. 368, quem si rellius attendisset, nunquam dubitavisset de deorum geniis ad . 1730). Notabile inprimis a fratribus Arvalibus Deae Diae duas boves, Iunoni Deae Diae oves duas simul immolari tab. XXXII). Iuno seminae est qui genius viro. - dgenium igitur collegii, de quo conserendus est relli 178. 710 sq. 266l. 4916 al. natalis eius non videtur spectare, nisi Oreli. I 22 sancto Deo Silvano genio collegi eunitorum adhibito ipsum Deum collegii genium eius facies. Commemoratur etiam simulacrum genii Card di pl. p. 58 n. 80, coli. p. 230 n. 442. - s. etiam Schoem annum de diis an Gryph. 1840 p. 22 alia minus probabilia de
θορυβον κεινῶν φαινοιτο, ἐκβαλλόσθω του ρύνον, μιουμενος . . Reliqua corrupta Sunt.
125쪽
Xll. n. - Si quis quinquennali inter epulas obprobrium aut quid contumeliose dixerit, ei multa esto II S. XX. n. 2.Πaec fuerunt quae ad hanc legem illustrandam sacere posse videbantur. Commentarius meus ne iusto uberior videatur non vereor sunt enim Si quid video in hac lege non solum nova quaedam neque inutilia neque iniucunda, sed etiam cum sit desumpta ex media vita communi, quod raro admodum usu venit in rebus antiquis tractandis, vividam imaginem rationis indolisque collegiorum apud Romanos nobis proponit. Quod cum viderem, primum in calce huiusce libelli eum adiicere constitui, ut copia eius, quae mihi sacta erat Ialinii nostri singulari humanitate, lectoribus etiam esset supplementis tantummodo additis, quae a Battio aut nulla δ aut perversu proponuntur. Quae etsi maximam partem ita ponte se osse rebant, ut suisse qui in ea re erraret mirareris, tamen quaedam postulare idebantur, ut rationem redderem cur ita scripsis senari quibus positis alia requirebantur et insinuabant se inter scribendum, quae omittere volueram. Ita notulae in commentarii vicem ex
Exposuimus ita de collegiis licitis vel illicitis
sub imperatoribus, praesertim sunerariis neque quicquam de hac re addendum videtur, nisi apud Graeco quoque reperiri collationem stipis menstruae in collegiis. Iarpo
eration S. V. ερανιστης κυρίως cresse ὁ του Ἀράνου μ ετ εχην και πην ψορχν οὶν in καστου φυγηνος χθει καταβαλλειν EB φερίων. quem Casau bonus ' sine iusta causa erroris accusat, ineranis contendens non singulis mensibus, sed quotiescunque res ad Versa amicorum postularet, collationem institutam
esse. Recte, quantum video. in libro Meyeri et Schoe-
η Rati XX. M. Videtur phalma typographicum. Ita . . scripsit in tetra Antino parte interiori quasi nihil
deesset. η ad Theophr char. P. 283.
126쪽
manni β ἐραν duo genera distinguuntur, quorum alterum comprehendat consociationes ideo institutas, ut rebus incendio aliove quo casu afflictis socius a sociis stipem e tendo amissa quodammodo recipiat alterum collegia quae coeant ad epula communibus sumtibus simul celebranda semel in mense Ex his collegiis δει πνα ἀπο συμιβολων fuisse putant. Consociationes illae Romanis non ignotae videntur fuisse imo quae de amicis incendium passis Iuvenalis et Martialis ludunt, ad eas pertinent si A nostro autem proposito alienae sunt; non enim collegiorum formam sunt adeptae. Alterius generis collegia propius ad Romana accesSerunt fortasse quae Harpocration tradit decollatione menstrua, ex Cto supra illustrato explicanda sunt, quod ad provincias translatum esse vidimus. Omnino Graecorum collegia, qualia cogno Scuntur in lapidibus, plane diversam naturam habent ac Romana pauca collegi opificum inveniuntur, nulla quantum vidi funeraticia quae nominantur, plerumque Sacra sunt, inprimis in rebus Dionysiacis occupata. Non pauca eorum e gentibus orta sunt. Instituta saepe diversa sunt, nonnunquam eadem. Utique res collegiaria Graecorum minoris momenii fuisse videtur,
quam fuit Romana.' ait Process. p. 40 N. olsti commentari de eranis veti. Graec Lugd. Bat. 832. S. carui invitus Rasmussen περὶ υν 9α-νων Hala. 1833. . de solis eranis apud Homerum disputat.
127쪽
Saepius diximus de collegiorum ratione, sed ut resserebat, modo hanc modo illam partem illustravimus neque Summam rem uno tractatu proposuimus. 0 quamquam aegre immoramur periculis definiendi, collegitque definitionem difficillimam esse cognovimus experti, tamen omittere noluimus, quae re non semel perpensa perspexisse nobis videbamur eaque commode huic capiti, quod perfecta col legiorum enarratione ius privatum eorum complectetur, praemitti censebamuS.Collegium instituitur ad exemplum municipii, qua in re tota eorum natura conclusa est. Cernitur ea imitatio iuminimis etiam ita quod nemo nescit, tres sacere collegium, cum duo societatem faciant, inde repetendum est. Nam respublica requirit multitudinem , id est tres pluresve. idem suadet usus loquendi, qui collegiis attribuit rem publicam, non societatibus ne publicis quidem . Deinde, qu0d Supra proprium esse collegiorum diximus, ut habeant Causam perpetuam , ex eodem fonte ductum est; respublica enim nulla ad diem constituitur. Est contra naturam, ei quod rei publicae vicem habet, in ipso initio ter-
128쪽
minum ponere, quo dissolvatur. Quod denique unum
restat, acile gravissimum est; nam etsi consociatio, quae causa perpetua careat, nunquam Sit collegium, tamen societatem quoque ex causa perpetua coire OS se qui negaret, quotidiana experientia refelleretur. - quae sunt reipublicae, non Sunt pro parte Civium, Sed ipsius communis
consilii, quod Sine persona ne cogitari quidem potest. Collegium id quoque imitatur, Sed cum extraneis legem serre non possit, obtinet quasi medium locum inter socie iatem et civitatem. Ut enim civitas a civibus pro persona haberi iure desiderat, ita collegium a collegiatis; qui in collegio non sunt, id pro Societate habent. Ita sit, ut iure non distent collegium et Societas, ius enim ab illo non constituitur; sed disserunt cogitatione, qua socii quaque collegae
commune con Silium Contemplantur. Arcam communem
habet et societas et collegium, neque aliud agunt utrique nisi ut commoda quam maxima ibi comparent; sed socii id ipsum sperant, ut aliquando auserant partem lucri communi opera quaesiti collegi ait Ver quod sequuntur cum
uisi dum non Si par arcae Communis, Sed emolumentum
aliquod inde ad eos redundans. Itaque area sociorum non est nisi coniunctio arcarum aliquot privatarum, arca colle
git una est neque intelligitur divisa, etsi iure sit unde qui
recedit a collegio, non accipit partem eorum, quae Collegium quaesivit ne tum quidem, cum collegium persona careat, nam cum intraret, collegium, quantum in se esset pro persona habiturum se indicavit iurique suo tacite renunciavit. Iam accuratius, opinor, intelligitur, quo pacto collegium cum iure personae coniunctum Sit nam adversus collegiatos semper personam habeat necesse est, adversus alios eam habere potest, sed potest etiam non habere, ut societas, licet adversus socios nunquam personae loco sit, tamen adverSus extraneos iam lotest indipisci Neque die Savigian quidem nostrae artis dumeti diversum esse ius
129쪽
ignoramus diu collegia sine persona fuisse; sed quanta facilitate et quasi quadam necessitate eam receperint, EX indole eoruni coniici 'test, ex historia supra proposita intelligi quanquam initia ut fit obscura sunt. Cum pleraque collegia, quae publicam utilitatem haberent, ad res
publicas applicata essent earumque perSona uterentur, primum videntur perSonam accepisse Societates publicae, quae sine persona negotia Sua vix recte perficere possent. Societates cum persona commemorantur inde a Varrone
Ciceronis amico de l. Lat. Vill, 83 nomina habent ab oppidis plerique libertini a municipio manumissi in quo
ut societatum et fanorum Servi, non Servarunt proportion E
scr. proportionis rationem. Adde, si placet, priscam scripturam in titulo P. Mone iii societatis monetalis liberti, quem supra p. 85 retulimus. Ut ut vero incepit personae
attributio, o eo perventum est, ut ubicunque collegii societatisve utilitas evidens erat, ius personae accedere debere censerent. Quod quo tempore receptum sit, igno ramus; sed ea re factum St, ut ius personae coniungeretur cum collegiis licitis omnibus. Ut enim ante ea collegia societatesque, quae publicam auctoritatem haberent, publicam utilitatern habere videbantur iureque personae poliebantur, si qui dein id collegiis attribui iam tum inceperat:
ita postea, cum nullum collegium constitueretur nisi publica auctoritate, omnibus personam concedi iuris ratio postulabat. Utinam aliquando ea quae apud Romanos fuisse docuimus, a nobis recipiantur Hodie quoque societates publicae iura personae quam maxime requirunt et clara voce agitant; sed timida nostra prudentia privilegia a rege impetrata nescit ita interpretari, ut Sus communis exposcit. Genuino iure Romano libentissime uterentur mercaturae operam dantes, qui nunc cum eo naturales quasdam inimicitias sibi esse Opinantur.
coeundi et ius personae eorumque coniunctionem non ex natura eorum
fluxisse intellexit. Vide eius Syst. II, 258.
130쪽
Vidimus, qua ratione collegia adepta sint ius personae nunc ad ius conversi id firmabimus Personam disertis
verbis agnoscit . 22 des fideiuss XLVI. I. Heroditos
personae vice fungitur sicuti municipium edi decurim et societas Quamquam minora quaedam erant, ' quae tollegiis adhuc non erant concessa quod si , quaerimus, qua ratione collegia eo pervenerint, ita Digesta respondent. l. I I m. quod cuius c. Mil. 4. quibus permissum
est corpus Hiabere collegii, Societatis sive ' cuiusque alterius morum m0mine, proprium is ad itemplum reipublicae habere aes communes, ruream Communem et actorem ii e Syndicum, per quem tanquam in s- publica quod communiter agi serique oporteat, agatur
fiat.' s. l. 31 D. de furt. XLVll, 2. Si riuii tabulas
instrumentorum rei p. municipii alicuius surripuerit Labeo ait furit eum teneri idemque scribit et de ceteris rebus publicis deque societatibus.'Ut igitur universa collegiorum forma exacta is ad exemplum municipiorum, iura privata quoque acceperunt eorum exemplo. quod a quo tempore inceperit, ne Cti quidem produnt, etsi vestigia sunt, quae id ad veteres qui proprie dicuntur in Digestis revocandum esse suadeant ' certe rerum acquirendarum obligationumque iura aliquando c0llegiis
manumiss. quae Serv. ad univ. XL 3.
Cum rempublicam haberent collegia, populus etiam et plebs collegii infra p. 23. l. inveniuntur; quin ordinem collegiorum habemus, ut municipiorum Grut. 126 1077. Visconti opere var. II, 56Oreli. 21 17. 2625 41I5). Sed differt, quod in municipiis plebs extra ordinem est neque in albo scribitur, in collegiis vero ordinis albique pars est ordo enim ubique sunt ii, qui universitatem regunt. Ius decernendi vero cum in municipiis auferretur civibus, in collegiis universis collegiatis remansit cita reli. 3097: cui populus eius corporis immunitatem decrevit me coli. Dian. II. 2. Nam Labeo de ceteris rebus publicis scripsit.