장음표시 사용
351쪽
sam habeat: item limina ostiorum. Alij Versos&Transuersos dicunt limites a liminibus, quod per ea in agros & foras eatur. Hi ab incolis varijs ac dissimilibus vocabulis a caeli regione, aut a locinatura sunt cogniti & nominati: in alio loco sic, in alio aliter: sicut in Tuscia, &Umbria, & circa Fanum Fortunae: qui ad mare spectant, Maritimos appellant ;& qui ad montes, Montanos. Primum agri modulum fecerunt quatuor limitibusclausum, figurae quadratae similem,plerumq; centum pedum in utraque parte, quod Graeci Plethron appellant: Tusci &Umbri Vorsum.Nostri centenos & vicenos
pedes in utraq; parte, cuius ex quatuor Vnum latus, sicut diei duodecim horas,& duodecim messes anni, duodecim decepedas esse voluerunt. exactum con-
ciuium locum primum appellatum, deinde dietiim fundum. Hi duo fundi iuncti iugerum definiunt, deinde haec duo iugera iunctii in unum quadratum agrum efiiciunt, quod sint in omnes adfus bini in
hunc modum. Quidam appellatum dicunt sortem,.& centies ductum centuriam. Sunt qui centuriam, maiorem modum appellant, Vt apud Cremonam,. ubi in centuria decem&ducenta iugera. Sunt qui minorem, ut in Italia Triumuirales agri iugerum quinquagenu.Nam& omnes in subsicivis extremae centuriae,quae non sunt quadratae, in eadem permanent appellatione. Optima ergo rationabilis agrorum constitutio est, cuius Decimani ab Oriente in
Occidentem diriguntur, Cardines a Meridiano ad Septentrionem. Multi mobilem Solis ortum
352쪽
occasum secuti, Variaucrunt hanc rationem: sicuti cffectum cst,ut Decumani spectarent eam partemcx qua Sol oriebatur eo tempore quo mensura acta est. Et multi, ne proximarum coloniarum limitibus ordinatos limites mitterent, ex acta conuersatione descripserunt. Et sic per totum orbem terrarum est unaquaeque limitum constitutio ordinata, ubi pro xima sibi plagarum caeli conuersio fuit. Principium artis mensuriae in agendis positum est experimetis. Exprimi enim locorum modus aut Veritas sine rationabilibus lineis non potest, quoniam omnium agrorum extremitas flexuosa & inaequali clauditur
finitione , quae propter angulorum dissimilium multitudinem, numeris suis manentibus, & cohiberi potest & extendi: nam sola mobile habent spatium,& incertam iugera rerum enunciationem. Sed Vt omnibus extremitatibus specie su a intractu sis constet modus enunciaturae, agrum,quousque pΟ sitio loci permittet, rectis lineis dimetiemur. ex qui bus proximam quamque extremitatem per omnes angulos facta normatione Complectimur, S cohaerentem mensuralibus statuis, certo aestimato spatio, similem futurae tradimus formae. Modum autem intra lineas clusum rectorum angulorum ratione subducimus : subiectas deinde in extremitatium parte areas, tau gentibus nostrarum postulationum podi inus, suis lateribus adhaerere facimus, & adscri
ptis spatijs, suis finibus ipsam loci reddimus ratio
nem. Haec ubique una ratione ficri multipl cx locoram positio non patitur, oppositis ex alia parte
353쪽
montibus,ex alia fluminibus,aut ripis,aut quandam cingentibus loci voraginem cum pluribus confragosorum locorum iniquitatibus, saepe etiam culturis. propter quae maxime ad artis copiam est recurrendum. Et debet nominatim quae pars agri in potestatcm mensoris est abitura reo horum angulorum ratione constringi. Itaque maxime prouidere debemus, quo sub ferramentis quidquid occurrerit
transeamus: adhibere deinde metiendi diligentiam:. quae potius actus in censitae imitationis effectum lateris longitudine aequet, & ferramento primo mutato, omnia indomita perpenso dirigere,& cuius ex omnibus corniculis expensa ponderibus,& inter se comparata fila tenuere Vias, ita perspicere, dum
haec proxima consumptio alterius sola metiatur, tunc dictare metas, di easdem transposito inter extrema metae ferramento reprehendere , & eodem momento, quo tenebatur, a coepto rigore ad interuersuram aut finem perducere. Omnibus autem)interuersuris, tetrantis locum perpendiculus ostendat. Et cuiuscumque loci mensura agenda fuerit,
eum circuire ante omnia oportet,&ad Omnes angv. los signa ponere, quae normaliter ex rigore agantur:
posito deinde perpenso ferramento, rigorem obsequendum maximo lateri dictare, & collocatis, metis in alteram partem rigorem mittere , qui cum ad extremum peruenerit paralellon primi rigoris exeat. Et si in rigore quaedam dubitanda incurrunt, hoc est, valles, loca confra osse, arboreS,quq propteri moram aut fructus succidi non possunt: nec non .
354쪽
aedificia, maceriae, petrae aut montes, & his similia. Et haec quacumque ratione optime fieri poterit, mensuram accipere debebunt. Si fuerit ergo vallis
quae conspectum agentis exsuperet, per ipsam metis ad ferramentum appositis erit descendendum, cuius rigoris incessum ut a se in contraria aequemus,' assiicta ante linea capitulum perticae aequaliter &perpendiculum cultellare debemus.Nam & perpen-1um rigorem extendere lineam certum est, in qua cultus locorum perpendiculo assignatur.Nam quoties cultellamus sine linea conspectum iterum 1,pe excedimus: & cum festinantes ex eo loco iterum rigorem conspicimus , tunc in illam perticarum quamuis exiguam conuersionem non minus fit
distensio.Quodsi iacentia fuerint quouis compressore loco ante vallem & vltra quam perspici potue
rit, euadendae dissicultatis causa sic transire in vite riorem partem, & dictare non minus metas tres, quibus reprehensis transposito ferramento recipere priores oporteat, &perpensum Cani rigorem quatenus res exegerit perducere debemus.
355쪽
EX agris limitandis metiundis partis Tu -'s-sciae prius,&Campaniae, Apuliae,& Variae,
regionis vellecta territoria. Uariae autem regiones non habent aequales centurias vel mensuras. In agro Florentino in centurias singulas iugera cc. Cum duxeris Decumanum latum p. xl. Cardinem latum p .xx. Facito & ceteros limites & subrunciuos, latos pedes viii. in quos limites F ponito terminos ex saxo siliceo aut molari aut ni deteriore. si pra terram sesquipede facito crassum pedem. Item politum rotundum in terram dimittito ne minus pedes iis ceteros terminos, qui in opus erunt, robustos statuito supra terram p. ii. in terram dimittito , ne minus p. III. eosque circumcalcatos scribito
ita ut iussero. quod subsecivum amplius iugera c. erit, & pro centuria procedit. quod subsecivum minus iugera L. id pro dimidia centuria procedit. Hoc
pus omne arbitratu CLAUDII CAESAR Is ET M. ANTONI, ET M. LEPIDI.
. COLON IA Florentina deducta a ii iuviris, ass- gnata lege Iulia centuriae Cesarianae in iugera cc. per Cardines & Decumanos termini rotundi peda tis. & i L.distant a se p. ii cc. Sunt & medij termini,
356쪽
distant a se p. m cc. Ceteri proportionales sunt,&intercisiuos limites seruant quos veterani pro Obseruatione partium statutos custodiunt, qui non adrnionem vel recturas limitum pertinent, sed admodum iugerationis custodiend4m, & distant a se in pedes sexcentenos. Quorum limitum cursus nulla interiecta distantia in utroque latere territori,
Colonia FidaTuder ea lege qua ager Florentinus in centurhs singulis iugera cc. termini lapidei alii saxei., alij molares, crassi semipedem longum doetdrantem, distant a se in ped. DC.&Dccxx. Quod si
fuerit grassiis dodran quod est uncias Vian .aut 3cta de uncia xi. distant ab alio in pedes Dccccin. Colonia Volaterana lege ui.virali in centurias singulas iugera cc. per Decimanos & Cardines est assignata, quam omnem veterani in portionibus de Centurhs unusquisque miles modum accepit, id est iugera xxv. & α &ixxxv. x lx. termini ea lege qua
Colonia Varietium lege Augustea censea limi libus Gracchanis, qui recturas maritim & montaonas spectabant: Postea per Κ. & D. assignara eae αnumer centuriarum manet. quia quadratae, sunvin pedibus Hcccc. quae pro parte terminos lapideos recepit semissate distant a se in pedes ecc. Udistanta se p. ccxl. si F. L. dodran. p. cccclxxx. s dodrantres distant x. decus p. DcccxL. si ped. i. in pedes D I CXX. Haec ratio in eadem regione numeri ost pro pariς enim proinmodo luguratiodis pedain .--
357쪽
merus est designatus. Colonia Ferentinensis lege Sempronia est assignata : sed quod ante limitibus centuriatis fuit, postea, deficientibus veteranis, iuxta fidem posses sionis est recensita. sed numeri unciales termini sunt constituti: id est, alij silicet grassi. us m. longi. di stant a se p. ixiccccxl. alibi, iis ath ped. cccclxxx. alij. Da ceteri prout natura locorum inuenit,positi sunt. Colonia Capis, pro aestimicῖ ubertatis & natura locorum agri ais gnati sunt. termini varijssunt adpositi, id est, in planitia bi miles habuit portionem
qui termini distant a se in p. lx lxxx. cxx. cal. cl. clx. clxXX.ccxx. ccxl. ccc. &, si longius natura loci tenda
ceteris autem locis viae cauae finem praestant, ne id sequaris,quod aliqua pars posteriori tempore, pacti dicisionisve caussa inter se sum censiti. Colonia Iunonia , quae appellatur Faliscos , a m. viris assignata,& modus iugerationis est datus,in qua limites intercisiui sunt directi & lege Agraria mensurae sunt collectie. termini autem non sunt omnibus locis censiti, sed numero pedaturae sunt limites, in locis quibusdam riui finales,& cauae, quae ex pactione sunt designatae,hae tamen quae recturas limit u m recipiunt nam termini sunt silicet pro parte , & distant a se in p. ccxl. ccc. ccclx. & ccccxx. &cccclxxx. & DC. ceteri normalis longitudo per riuorum cursus seruatur. i
Colonia Nepis cadem lege seruatur, qua&ager
358쪽
3 4 D E COLONII S.Colonia Sutrium ab oppidanis est deducta. ante limites cotra orientalem rectura dirigebant. Postea ex omni latere sunt extenuati. &,licet omnes agri admodum iugerationis sint assignati: tamen pro parte naturam loci secuti artifices agros censuerunt,id est, . fecerit ni gammatos & scamn atos , riparum & coro . narum naturam,&iuga collium sunt emensi. terminos autem pro parte lapideos posuerunt, alios
vero ligneos, qui sacrificales pali appellantur. qui
distant a se p cccc. p. D. p; DC. p. Dcc. p. E c. p.Dccc p. - .p. oo cc. ceterum pro natura loci dc signatu est.
Campi Tiberiani in iugeribus vicenis sunt assi gnati a Tiberio Caesare, & termini Taberiani nuncupantur: qui distant a se in pedibus sescentenis per
XXI cc. p Dcccc. p Dccc. alibi P DC. D. p Dccxx. qui termini recipiunt mensuram per ceterum limitibus . normalibus remira concurrunta
Colonia Tarquinius lege Semproniaest assignata, cuius agri mensura in tetragonon varios locis est collecta, & termini silicet sunt appositi, & distant a se in p. Dccxxi alij longum trien tu - III. distant a se in pedes Dccclx. hoc in locis montanis,in quibus ali iiuxta loci naturam spissiores sunt siti, id est sine mensura, sine numero podisinati in p. cxx. p. clx.
clxxx. &ccxl nam circa regionem maritimam limites rectos con fuerunt, limites rectos lapidibus compactis cursum demonstrant,alijs Vero agriS rQS cono,
uallium ordinari disposuerunt. Colonia Graviscos ab Augusto deduci iussa est
nam ager eius in absoluto teneoatur: Postea Impe,
359쪽
DE COLONII S. 34 rrator Tiberius Cae sar iugerationis modum seruandi causa lapidibus emensis R P. loca assignauit. nam inter priuatos egregios terminos posuit. qui ita a se distant, ut breui interuallo facile reperiantur. nam sunt &per recturas fossae interjectae, quae communi ratione singulorum jura seruant. Colonia Veius, priusquam oppugnaretur, agercius militibus est assignatus ex lege Iulia: Postea de ficientibus his ad urbanam ciuitatem associandos censuerar D. Augustus. Nam varijs temporibus & a Diuis Imperatoribus agri sunt assignati. Cuius ratio ostenditur. Pars vero camporum & siluae regionis Campa, niae, vel totius Aureliae, ante D. Augusto veteranis
pro parte data fuit. in qua regione limites maritimi appellantur, ubi non termini lapidei, sed lignei sa.
Crisa cales exordio sunt constituti: Nam postea iussu Imperatoris Hadriani vice numero militum termini positi sunt lapidei, qui ab uno incipiunt scripti
numerum continere: Us puta terminUS fac. I. ter. H. T. I M. T. mi. T. V. Vsque ad numerum suum, vel
conclusionem angulorum agri assignati: quorum in cnsura licet diuersa sit, tamen diltant a se in pedibus a CCL.&supra usque ad D C. & infra. nam pars agri, quae circa portum est Tiberis,in iugeribus assi gnata, atque oppidanis est tradita, & pro aestimio ubertatis profestionem acceperunt. media autem pars inter Romam & portum actis quidem mensu .ris est assignata,& stip itibus oleagineis adfines numeri ad singulos angulos sunt designati. ad quorum
360쪽
palorum locum postea lapides grecales ob numero podisini sui custodiendo lunt appositi: qui termini
recipiunt mensuram parallelogrammam, & distanta se in pedibus a DC.&supra, Vsque adixi Dccc. His autem colonis praeceptum ante fuerat ut pali annui sacrificales renouarentur. postea varijs locis deficientibus veteranis justii Imp. Caesaris Hadriani agri terminis lapideis sunt assignati. . AGER Lunensis ea lege, qua de ager Florentinus. limites in horam sextam conuersi. sunt,& ad occidentem plurimum dirigunt cursus. termini aliqui ad distinctionem numeri positi sunt: ath ad recturas linearum monstrandaS.
Ager Tiferinus in centurhs fuit assignatus: Postea, iussu Imperatoris Tiberij Caesaris, quis prout occupauit miles, deficientibus, alijs paucioribus est assignatus,termini pleurici positi sun t,qui rationem obseruationis tantum ostendunt quam recturam militum. Ager Spellatinus lege Aelia est assignatus termini lapidei distant a se in ped. ixi cc.Vsque ad IIcccc. ea lege &mensura seruaria nostris visum est. Ager Amerinus lege Imperatoris Augusti est assignatus veteranis, est quidam adiudicatus,&pro Utimio ubertatis legem sunt secuti, ubi termini ambiguum nunquam receperant circa ipsum oppidum, sed extra tertium milliarium lex Caesariana operata est. in absoluto termini siti,& distant a se in