Auctores finium regundorum. Nicolai Rigaltii observationes et notae, item glossae agrimensoriae

511쪽

o B s E R V AT IO N ES ET NO T A E. Vaannos v.& per si gula lustra. ut sic nullus esset locus conductioni in annos centenos. Sed obstat vetus Inscriptio Brundusina,quae sic habet: NEQUE. VLL s.

Item illud Vlpiani, l. I. Si ager vectig. Vectigales, inquir, vocantur, qui in perpetuum locantur: id est hac lege,ut tamdiu pro his vectigal pendatur,quandiu neque ipsis qui conduxerint: neque his qui in

locum eorum successerunt, auferri eos liceat. VENDUNTUR LOCANTUR J Huc pertinent illa Sex. Pompeij Festi: Venditiones olim di cebantur Censorum locationes, quod velut fructus publicorum locorum venibant. TALIs ADsCRIPTIO. i. in mod. comp. aliq.J Nullus est sensus, nisi legamus: Talis adscriptio ali- 'quando facta est: ET TANΤUM COMPASCUAE. COMMUTATI PRO s Vis. J Ad hujusmodi ιI commutationes pertinere videtur haec inscriptio:

SVBsECIVA ALIQUA NDΟ.J Arceriana frag Subseciva sunt & aliq. V O S AGRO s,quae loca JCaput legis Seruiliae iis apud Ciceronem II. Agrar. sic nabet: Qui agri, quae loca aedificia, aliudve quid extra Italiam quod

. . .

512쪽

publicum po. Romani factum sit, &c.

Id est, in ipso jure.

NAM QI E Civ E s colaniae accedere iussit.JArceriana. Nam neque ci. col. Perperam. Siculus Flac. Sed & auctor diuisionis assignationisque quOL dam ciues colonis dare, velit agros eis assignare,&c. λ 7 AQV AE PUBLiCAE, AQV AE VICiNALES IArceriana,Viae publicae vicinalesque. QUAMVIS AGRi. J Legendum puto, Qui Vzagri diuiderentur, in Om. A DI ECΤ v Min jus ut &lim. eidem D. Scribe Π-dum,ut est in Arcerianis, Adjectiumque ut limite id est, decumani & cardineS.,i8 QViDAM EVOCATVs AVGVsΤΙ. J Veteres glossae, Euocatus,υξια eo .Et in antiquis inscriptio-nIbus: EVOh. Au C. Martialis: Lassi bardiacus quod euocati. ITEM VERSVs HABET,&c. J Reperi in ex cerptis Arcerianis unde totus iste loc*s emendari, pollit,in hunc modum: Idem versus habet ped. Vm DCXL. ita jugero versus insunt m. IV . ego aurem quotiens egeram mensuras, ita renuntiabam, juge ra, &c. Illud autem in primis notandum, quod animaduertit mathematicorum peritissimusBachezus,notam illam,dbtertiam parte significare dem q-

513쪽

esse,quod apud nos Nempe cum jugerum contineat ped. 188oo, si hoc diuidas per 864o,Vtique fieri Ceterum ab Hygeno dissentire Varronem

lib. I. de re rust. c. Io. cum ait,Versum ducere centum pedes quoquo versum quadratu. Qua ratione versus continebat pedes costratos Iocioo. non autem 86 .PER. VOCABvLIs posita, quae jugerum no JLegendum puto, Licet peregrinis Vocabulis, juge-Tum ratio,quae a nobis posita fuit, fidem seruabit. LAPiDEs inscripti no. D. Vesp. sub clausula tali.Occup. a priu.J Vt iste, qui etiam hodie Romae visitur:

POTEST. VI. IMP. X, M. P. P. COS. VI. DESIG.: UIL CENSOR. LOCUM. VIN lΑE- PUBLICAE OCCUPATVM. A. PRIVATIS

RESTITUIT.

Inplarisque alijs Iegitur: CVRATORES. LOCUM

AGRE RE uir. J Sic in Agrariis Tullianis, Agriin Macedonia regij. APi Bithyniae regij. A gri regi,

514쪽

- ' N I c o L A i R I G A Lτ et 1 Mithridatis. Regnum testamento regis Alexandri populi Romanu actum. &c. S v NT PL iNTRI, id est, L Av&c. J Emenda tiora sunt Arcetiana: Sunt , id est, laterculi quadrati uti centuriae per sena millia pedum limitibus inclusi, habentes singuli laterculi augera nu

ITA IUGERIB vs NUMER O ICCL.&c. Heicetiam Arceriana valde juvant. ex ijsque legendum censet cruditissamus Bachetus. Ita jugerib. numero

oo CCL. quae eorum mensura inueniuntur, acce

dere debet pars x x iiii. & ad effectum iterum pars XXI ita. &pro uniuerso effecto monetali pede aug. cccLVI. IJ- Hunc igitur modum quatuor limitib. mensura ss. inclusum vocamus Medimnia. ex quo apparet Medimnia eorum mensura, jugera habere, eo CCL. monetali autem mensura oo cccLVs. I.IMONETALEM PEDEM. J Pedis modulus in aede Monetae adseruatus, ad quem mensu rarum publicarum fides exigebatur. Sic apud Iulium Capitolinum mensura Capitolina, quam ne violare liceret, Sacrauere Ioui Tarpeio in monte Quirites. ait Priscianus. Et apud Cassiod. v. Var. Libra Cubiculi. 1 3PEs .PRV a I A N V sJ Obseruandus triplex pedis modulus: Monetalis siue Romanus, per totam Ita liam: Ptolemaicus, per Aegyptum: Drusianus per

Germaniam.

sequitur: Nunc de generibus controuersiarum per.

515쪽

scribam, quae solent in quae litonem deduci. Sunt aute inhae: De Alluuione atque alluvionum juret :De fine: de loco de modo: de jure subsecivorum:

de jure territori: IΤEM GENERA CONTROvER- si A Ru M. De alluvione obseruatio haec sit, non quod de occupatorijs ageretur agris, sed quicqui rvis aquae abstulerit, repetitionem nemo habebit: quae res necessitatem ripae municiadae, Et cetera quae habentur apud Aggenum Vrb. pag. 68. Vnde hi, Ut ex istimem omnia ista non cile aliud, nisi fragmenta turbide excerpta, quae saepenumero male anter sese cohaereant, nec ad.certum auctorem re

us egregius qui & robustus quinq. J

Haec terminorum rmae in libro Memmij deli neatae inscriptaeq. sunt manu Aemari Ranconeti. Quod autem ad inscriptiones attinet , pleraeque omnes reperiuntur in excerptis illis Boetianis, ted mendosissimae, & absque ullis figuris ; quae tamen exstant in quibusdam codicibu9 mss. Verum era, quia sunt aut inconditae aut absurdae Dreui. 'S C o R o F iONE s. J Qui scorosiones quasi sero fiones dici putauere, depinxere sibi hanc figuram, fartavi scrofaero strum . quin vita fragmentis Boetianis explicatio haec reperiture Scurpiones,.vbiduo fines, cuneati se jungunt. quod manisesto indicat scriptuprimo fuisse Scrofioncs. Atque ut in finium determinatione junctos in cuneum fines nuncupauere Scrofiones,itain acie militari cuneum dixe Caput

porci, desinente scilicet in angustiun fronte, quem ferri possint.

b TERMIN

516쪽

habitum, inquit Ana. Marcel. lib. xvia. cap. ut porci si plicitas militaris appellat. Vegetius li. Iri. Cuneus dicitur multitudo peditum,quae juncta acie primo angultior, deinde latior procedit ; quam rem milites nominantCaput porcinum. EX L I B. X I L l N N O C E N T.4 Peccauerunt operae

''' typograpiticae. Nam in exemplari Palatino legitur:

AvCΤ o R. Sic in icquentibus occurret: Latinus de Myrsontius auctor, Vitalis & Arcadius auctor, Caius&Theodosius auctor. quos omneS agrimens ores fuist e opin or. Ac de Innocentio quidem ex stat Ammiani Marcellini lcstimonium lib. xi X. NaUCS, inquit, vehentes quosdam legionarios cxpeditos alueum fluminis proximum ripis obseruare sunt Jussae,cum Innocentio quodam agriinensore hujus auctore consilij, &c. DELIΤTERis notis juris expon. J Hoc est, de litteris,quibus termini inscribuntur, per juris notas exponendis: Iuris scilicet agrimensorij. Nam quod in his excerptis semel & iterum legitur , In notis juris requirendum cst, alio loco sic explicatur: Oportet quaeri secundum artificium agri mensu rae. Ergo notac illae iuris in hoc opere 1 t notae artis agrimensoriae: quas isti mensores appellaucre notas iuris , ad exemplum earum . quae a Valerio Probo &Magnone lunt collectae. DE LAΤvsse in montem. J Saepissime post, haec occiirret. Dicitur autem, Delatus, & a latus, &a tergus. Glossae: A tergus, i Vetus

517쪽

OBSERVATIONES ET NOTAE.

inscriptio: FACIT. TERRA. PEDATURAE. A. LATUS.

AD PEDEM MONTis. J Dicunt isti men sores montis pedem, S crepidine,& corrigiam,&iuram, de jugum,& supercilium,& Verticem .Vide pag.3Ol. ITA CAPi TVLVM ad notas iuris reuertatur.J Cogitandum, an capitulum dicat, ut paullo post, paginas fundorum, & compaginam litterarum, &Lex Tib. Caec compaginantes agros. Paginae fundorum,quasi capitularia quaedam & α Πλαγαλι συι τοῦ ista. De notis Juris,dixi su p. AD ARCAM EXAMINis. J Dixi supra arcas &1 18 arcaturas lapideas constructas fuisse finium regundorum caussa. unde saepe occurrit in illis auctoribus, Finitur testimonio arcarum. Arcam autem examinis ipse Innocentius explicat, arcam legibus constitutam: Legibus scilicet agrimensorijs. Ad huiusmodi examen, siue arcam examiniS, ceterorum terminorum fides &auctoritas exigebatur. PER. PLIGORIAS LINEAS.J Supra dixit, Pro . lixiorem lineam. Sed heic magis conuenire videtur, Per epilogonias lineas: ab eadem forma, qua, Ter minus epilogonius pag- mC AN Ni Ci As &rcs palustres. J Harundines &aquaticos frutices. Est apud Palladium lib. ix.titulus, de cameris cannichs,quas ex palustribus cannis con

tu sis & strictim junctis in modum cratis subnecti ac suspendi docet. AQV iv ERGIA. J Aquarum divergia.

518쪽

1β NICO LAI RIGALTI ICAs ALi A. J Raemundus Agilcs Hist. Hierosolim. Habcbat autem & ciuitas pontem quasi infe riori angulo occidentali, & monticulum quendam aduersum nos, ubi duae erant bala mariae& quae, dam Tepulcrorum casalia. FLAMisi A M. J Saepissime deinceps occurret. ubique legendum: Fluminia,vel Fluminea. SACRA P A G A N O RV M.J De sacris paganorum nonnihil supra obseruauimus. Sed in his quae deinceps sequuntur,& in exemplari Palatino,&in Arce rianis, aliquotiens legitur: Serra paganorum. Et me mini virum doctistimum P. Pithoeum notasse clu suras dicis erras, ut in lib. Iudith. cap. 4. m. 'sitae, τοῦ Eaque fortean significatione rectam serram dixere Vitalis & Arcadius pag. i7O. certe non alio sensu dixit Polybius lib. viti

13a A Duo DECIMA PARTE. J Vt supra, a sexta hora, a sextanea parte, a sextaneo. IN S v i s CETERI s. Insequentibus variat scriptura, In suis sociteris,& In suis suci tarijs. Scio Hygenum dixisse, Sciotheron, de quo Plin. lib. II. 6. &DIog. Laert. in Anaxim. Sed quomodo huic loco aptari possit, non Video. IN IVGALEM CORRIGIAM. J Qua parte scilicet mons vel collis in jugum sese erigit. M i C i D I Ο R E s, hoc est minores. J Graecas voces isti saepenumero barbare inflectunt. etenim

519쪽

oBSERVATIONES ET NOTAE. I,'

dicunt terminos epidicticalcs, epilogonios, epipe 'donicos,& alia huiusmodi. A tque heic etiam facile mihi persuaderem, quod animaducrtit eruditisti

mus Salmasivsunnocentium nostrum e Gracco Vocabulo O, formasse Micidiores, id est, ut ipso

interpretatur, minores. NOS sane dicimus Minoe, quum aliquid tenue significamus. Et de puellula quadam Leonidas epigrammatarius dixit, E Verum lia fragmento quodam, quod tribuitur Vitali & Arcadio, Tu rnebus quidem edidit . Terminos hemicycliares Vocauimus hos quos in capitibus centuriarum sub terra posuimus. In exemplari autem Palatino legitur: Terminos emi cidiores.quod videtur confictum ex eo quod Graeci dicunt , ς,υα : vi hemisydiores dicantur medij termini,quos &epipedonicos isti vocant,quod sint

aquiuergia. Iuncina, iunt reSpalustres, Ut pag. 229. cannicia&res palustres. PliniuS lib. XV. c. I. e Junco juncinum oleum fieri ait.

ΕΤ IPsE DECVs. J Decussatus. ΕXsoLUIT FINEM FACIT. J Legendum exsolute finem facit.

LAPiDEs NATIVOs quod est exsolutis hpso solo nascitur, Mo

520쪽

i o NICO LAI RIC ALTI Iccctoriales,&c. J Emendandum : Lapides natiuos, quod cit, cx solo ipso, centuriales iii epidi stic m. adsignauimus. aes. TAXATAE A PERRO.JSic pag. i 61. TerminOS, a ferro taxatos,& pag. 168. saxum a ferro assignatum. Id eli, marculo ferreo tactum, perstrictum, notatum . ita loqui placuit agrimentor IbUS. ALil AUTEM intra ametra, in qu Ib. constat. JScribendum : Alij autcm retrametra, id est, quΙbu S conitant mensulae, quae trapeZia Vocantur. TER ME Tis Di CI DEBET. J Vt constet sen

sus, legendum,Termagis. T E R M i N v s pro hoc dicitur. J Omnibus nota sunt illa M. Terent ij Varronis, Semel, minusne, an bis minus, non sat scio,

An Vtrumque Verum.

EPE TECTICA Lis. J Passim deinceps occv rret: sed varie o modo, epclecticalis, modo Vero e pecteti calis, epilecticum, & epicteticum. Scribendum ubique: epidicticalis&epidicticum. visit, inplica ,

HEMi CYCLi AR Es. J Cod. Pal. emicidiorc S. Vide quae ad pag. 236. TVBvLVM in modum cursorij. J Hinc emendanda sunt quae habes pag. a17. & apud BOct. Sunt& termini cursorij in effigiem tituli constituti &c. Legendum, Tubuli.

TERMINvs I N MEDI o. J Haec sunt repetita, . pag. 167. atque etiam emendari mutuo possunt. RECTAM sERRAM. J Seram, clusuram. . VAL