장음표시 사용
101쪽
omnibus solutionibus Per se e letis, ma dari per Iosphum recim scutri 562T. 6Tin solidatiomem cujuscumque crediti. Hae accepta iustautia , postridie et ipse quoque Ioseph venit ad acta judicii , postulatus ut per illoes scuta 7695 sibi solverentur. Sed quia hae duo sibi invicem oppositae actiones propositae fueraut coram diversis iudieibus illa negotiatorum coram A. C., haec Iosephieoram tribunali commercii Urbis, ideo, suspensa iutrinseca quaestione, Controversia exintrinseca exarsit super competentia iurisdicti
nix Sed Signatura justitiae primum, deinde
eiusdem Signaturae cardinalis Praefectus, d mum Auditor pontificius, unanimiter decreveru ut , rem remittendam esse ad tribunal commercii quoad omnia. Itaque omnes et singulae quaestiones prinpositae et definitae hoc modo suerunt a iudicibus commercii, per sententiam diei Praeteriti februarii. Primum, se Commi sermunal ad judiciandum osse declamoit. Tum remisit mrtes ad tribunal ordinarium quoad alteram istantiam per Dominicum et Andream Promotam S ernialitate con tractus. Tertio firmam δε-
- Die corum se remGnere' causam sver Practensa usurarum in funum scutorum
28T2. 23 ibulatione in Partialem extin-Ctrem Em Ca italis scutorum 7500. Quarto mandarit Per Dominicum et Andream Persoloendam Pro nunc esss tantummodo summam scutorum 462I. 6T. Hujus sententiae, a qua cito appellarunt , Dominicus et Andreas petebant circumscriptionem, sin minus revocationem ab Ordine nostro, cui in Prima hujus causae propositione visum suis
utramque eontroversiam extrinseram et in uiniscam simul attingere, et utriusque reso-
Iutionem , die 44 mariti ruox elapsi. Pandidit favore Iosephi per rescriptum r N MI de circumscriptone , et ram locum so Irationi sciat. 8637. 63, et extendatur deciario. Hujus decisionis, quae publici juris s
Cta est, num argumenta consisterent nee ne,
ad id proponendum potestas, hac mane, s Cis est Partibus contendentibus. Atque in hac altera causae propositione Auditorium n fit rum , post sedulo audita ac lecta juris et laeti momenta hinc inde adducta , in hanc
alteram sententiam concessit ut sese absit -
neret a decisione intrinserae quaestionis , quam remisit in posterum a quo de jure e
gnoscendamr solummodo vero resolveret quaeis
stionem extrinsecam super circumscriptione seanique diremit favore Domini ei et Andreae. Rescriptum enim: Recedendum a decisis, et circumscri tis, Por uiam nullitatis, omnibus gestis coram tribunali commercii , partes utantiar juribus suis, et extendatur decisis. Neque ratione rei, neque ratione personae tribunal commercii competens erat ad judi-Candum. Non primum ratione rei. Quod ut bene intelligatur, recolendum est memoria
quidquid actum luerat die 30 aprilis 1822
Iosephum tuter et duos negotiatores, totum id, in prima propositisue causae, dictum sui se quod actum esset sub commvui seu n mine seu titulo societatis. Haec mens fuit ordinis nostri, qui , cum commercialem in uuiversum respiceret societatem, commerci lis competentiae rem esse declaravit. At iubae altera propositione consideratum est unius ejusdenique contractus duas sedulo distinguendas esse partes a se invicem longe diversas, et aliud suime emptionem abaci argentei , quam socii sibi quaesiverunt a Paullina, aliud investimentum ex negotiatione capitis scutorum 15000 quod retraclum fuit ex valore abaci , quem die 29 aprilis 38 22 vendiderant Principi Plumbini Atque in prima quidem acquisitionis Parte socios illos secum invicem fuisse, id confirmatum est hae mane ; quia societas hujus primae
Partis constat sive ex mente Contrahentium,
sive ex verbis quibus usi sunt tu conis C tu , Sive ex re ipsa i nani re ipsa abacus suit inter eos, uti inter socios , divisus exuequo r et ipsi aperte professi sunt essere stato traitato e concluso dati' a ocato
Vanniatelli it contrat o ouallato satio sot- ω questo mederimo Homo sta la μι λ- esseessa molina , ed Arcteri e Baldini , netr tutelligeneta che quota i rem relati mente at inadagno ed alio perdiate Moesse andare in societis fra Arci ri e Baldiui da tina Parte e ι' a ocato Vannutolli doli' aleris. Sed nihil interest ulterius inquirere et disputare de illa prima
Contractus parte , quae modo non venit in quaestionem. Nam abacus argenteus . super
102쪽
quo illa societas versabatur, pridie venditus
suerat quam clanderetur census vitulitius , quam de capite scutor. 35000 ageretur. Quoad alteram vero contractus liartem, de investiendo capite scutor. 35000 retracto ex venditione abaci , visum est liac mane O
dini nostro nullam hac de re initam suisse
societatem. Nam , num investiendum nec ne
esset caput illud , cujusnam generis deberet
disse negotiatio in quam idem caput esset collocandum, haec omnia neque dicta in contractu suerunt . ubi Iosepho lioc salis suit dicere ut Dominicus et Andreas retinerent
io ritalietior sola nutem usurpatio unius hujus vocis , , nitreris sine communi alione luis 4 crorum et damnorum , neque societatem , neque societatis onera secum importabat. Neisque Iosepho latis necessitas erat Contrahendae societatis, qualis ad caput communi nomine investiendum visa fuit in praeterita decisione. Nam urgebat qui dein obligatio sol vendi scula hismillia in singulos annosi v rendum quidem erat ne caput . si nullum illius fieret iuvestimentum , hrevi confiumeretur per illas vitalitias pensiones. Sed non
inde necessitas societatis Contrahendae erat iquia satis obligationi illi de solvendis vitalitiis pensionibus sacere poterant IOMPli, Di minicus et Andreas , sive propriis singuli redditibus bonorum, sive iuvestiendo quisque , Proprio lubilia , pecuniam capitis sibi obtingentis: sive etiam cum parte ejusdem capitis in scriniis absconditi. idque facilius, si praevidere illis sorte dotum esset quod postea evenit, nempe quod infirma' valetudo Paullinae brevi pareret ejus interitum.
Accedit quod contrahendae societatis mulisto minor Iosepho ne iussitas erat, quam D
minico et Andreae , quia hos sibi obligatos ille devinxerat de solvendis capitiis fructibus
ad rationem scutorum novem in singula ce
tum et annos: si h conoenulo fra socj , eho P interesse o Prodotio di questo Capitale resti sissato alia ragione des uois
De Per cento ed anno. Tutum Iosepti omnino se sererat per hoc pactum ς et Cum nuntii fructus dodrantes procul ab ulla cura obveuirent ei ex sua pecunia , nulla ibi necessitas erat , sive committendi sese aleae S ictatis mercatoriae , sive exponendi sese periculis commercii , quae, quoi, et quanta sint quotidianae rerum vicissitudines cuique suciunt compertum. Quare nulla mens Iosepho fuisse videtur contrahendae societatis rneque aliud in contractu dixit . quam Areteri e Baldini ritoreis it ca itale. Nuda a
tem haec vox is niterra is secum societatem
non serebat; sive qnia nihil additum fuit quo
intelligeretur retentionem illam suisse s cialem , sive quia, per pactum de certis annuis ac invariabilibus fructibus ad rationem dodrantem , certum sibi ac iuvariabile in crum quaesivit , sive demum quia conventum fuit ne dodrans illa ratio quovis sub
Praetextu unquam mutari posset. Essendo strato Asinio P in f r se annuo dei cn italo sociale alia ragione iaci no E Per Cen
arti contraenti domandans ne aramento Odiminiatione di sorte alatina. Ita Josepti hinc tutum sibi quaerebat et iuvariabile i Crum de consequendo pecuniarii sui capitis dodrauli fructu in singulos annos r illinc a Se quodvis Periculum arcebat ne vel minui quoque aliquando Posset illa dodrans ratio. uae eis idcirco ab hoc contractu societas exulabat ; quae ihi vilesse non Potest tibi.
2 procul a mutua communicatione , unus imium lucrum , alter totum Perserat damnum,
Di ondum itaque est , ubi res acta fuit de investiendo abaci valore, hoc unum I sepho consilium fuisse ut creditum Diagi serum ex eo sibi componeret, ejusque debitores sibi obstringeret Dominicum et Andream. Pulam id lit ex illo verbo,, riteria, rpalam ex Conventione fructus dodrantis; Pa. lam ex Paeto ne dodrans ratio quovis sub praetextu variaretur; palam denique ex eo quod per illam fructuum Conventionem, Cum certum sibi lucrum quaesivit, tum ab omni periculo sese fecit immunem , quod in Dominicum et Andream retulit in universum. Et quod haec mens contrahentium suisset , quod actum esset non de societate , sed de
fructifero credito, id vel ipse quoque Ioseptiugnovit luculenti mimis suila et dictis et tactis; sive cnm , Paullitia mox defuncta , ia-
103쪽
taret Plo restitutione capitis gni crediti ;siue eum Dominico et Andreae inducias ab eis petitas concederet restituendi infra a num illius capitis ratione fructuum , quae illuc usque fuerat in dodrante , tune di in nuta per annum ad semissem ; sive demum eum , hac lite instituta, in allegationibus a se datis ad judices commercii acriter profiteretur nihil aliud suis se contractum, quam purum creditum fructiferum. Haec autem crediti frugiferi natura satiet ad id non erata ut judicium ex ej inga institutum haberetur commerciale. Passim enim et in dies irestituuntur actiones super creditis frugi seriis coram judicibus ordinariis. Neque imjusm
4 di credita enumerantur inter res et oferationeς commerciales.
Uti materia hujus judicii neque in prima
neque in hac altera propositione habitus sui tabacus argenteus. Alias enim, si materia judicii desumpta suisset ab illo abaco , expedita procul ab ullo dubio et definitii sitelliis
res suisset , materiam non esse commerci lem, quia, etsi juxta articulum 602 ordinationum commercialium commercialis habeaturres, seu merx , quae hoc consilio emitur ut iterum deinde vendatur , tamen abacus argenteus pridie venditus fuerat Principi plumbini , quam vitalitius in us Contraheretur, quam conventiones Iosephum inter et Dominicum et Andream scriptiis traderentur. Sed in prima propositione materia ex eo ha bita luerat commercialis, quia opinio oceu rerat societatem mercatoriam in universumi nil am supqqe, et quoad omnia. Nunc vero cum visum fuerit quod societas respexerittantum acquisitionem et obligationem captatis vitalitii, de qua re nihil interest hoc loco P scere, procul vero fuerit a conventione de investiendo eodem acquisito capite , quam demonstratum est verum fuisse creditum Ductiferum, exinde sequitur materiam
Quod autem commerciale non erat rati ne rei, idem iudicium fieri non poterat ratione personarum , seu ex eo quod rei eonventi essent Dominicuq et Andreas , quos Constat non modo mercatoriam prosteri gemmarum artem , sed et nummulariam quoque
metiram hic in Urbe habere apertam. Quo enim judicium babeatur commerciale ad id
satis non est persona negotiatorum. Alias quotquot contra vel negotiatores vel argentarios iustituerentur actiones, sive de statub personarum, sive de haeredi tatibus et irata. mentis , sive de servitutibus et obligationibus, sive de qualibet alia re civili, totidem ex eis coalescerent iudicia commercialia. Quod quam sit absurdum nemo non videt. Itaeuim novum aperiretur negotiatorum forum, a quo nelas cuique civium esset illos extrahere , eosdemque deserre in tribunalia ordinaria. At non haec mens fuit legibus nostriis quae Satis nou esse personam , sed ad iudicium commerciale commercialem quoque rem
necessariam esse voluerunt. et quidem ex carum rerum numero, qua& npposite descripserunt in articulis 603 et sequentibus. Et quasi haec omnia satis non essent , ab iisdem ordinationibus in sequenti artieulo 608. ne ulla omnino hae de re dubitatio remaueret , expresse declaratum est nefas esse si pro commercialibus habere actiones ex hoc solo quod instituerentur contra negotiat res. Neque Signatura j restitiae aut potuit . aut voluit in commerciale convertere hoc judicium , quod ad commercium non pertinet. Non potuit ; quia, quod lex vetat esse commerciale , id per judices in trudi non potest T in commercium i debent enim judices par re legi , non obsistere. Non voluit , quia nihil Ae competentia dixit ; sed , in maxima
contentione Partium , quarum altera coram
A C , altera judicium jam inchoatum prosequi esstagitabat eoram tribunali commercii, hoc unum eis, respondit judieiuna remittendum eqso ad tribunal commercii quoad omnia. Cui sto idem tribunali cum ea uins remitteret , hoc ipsum quoque remisit ut potestas ei esset decernendi , utrum se ad judicandum competens nec ne esse senti. ret. Id sane congruebat legi in art. 5 --dinationum commercialium,, ncise cause non commerciali i tribunali di commercio δε- ranno dichora si incompotenti ancho diosneto. Quod quidem dicendum est , judiciis
cilius commercii apprime fuisse Perspectum. 8 Quasi enim dubium adhuc esset, Prout sane erat, niim jurisdictio sibi nec ne esset, non antea processerunt ad dirimendas tres, quae hine inde sibi proponebantur actiones, quam tu antecessum definirent , jurisdicti
104쪽
ctionem sibi competere ad judicandum. Sed quain male bane Ribi attribuerint jurisdictionem qua ex lege carebant, id satis demon. stratum huc usque est. Quare quae gestatuerunt coram eiis, cuncta per viam nulli talis circumscripta sunt ab Auditorio nostro. Constitit autem hoe loco definitio Ordinis nostri. Neque post resolutam extrinsecam de juri dictione quaestionem ultra vitium est ei procedere ad dirimendam quaestionem instrinqecam , uum in irritum dicendum sit, ex vi tio seu illicitae usurae , seu te ionis, Cessi,sse contractum diei 30 aprilis 1822 et idcirco quidquid nomine fructuum Dominicus et Andreas solverunt , imputandum sit in Partialem restitutionem capitis scutor 15000 prout ipsi ajunt; seu potius, validitate illius eo tractus constrinata , damnandi ipsi sint ad solvendum integrum illud caput, tum reliquos decursos fructus, prout erat in v tis Iosephi. clara namque est facultas haede re per Ieges Nobis tributa in ari 25 o dinationum commercialium: . annullando ia
s giudicato , pus il tribunale in v ello
cho r ochi la dichiaraaione di commic meta, o d' incommteneta fulta dat primi glu- diei. Hac itaque utens saeuitate ordo noster, Partes, quoad intrinsecam quaestionem , ita remisit ut utantur juribus suis prout et quatenus de jure.
Veneris 16 Maii 1828 Argumentum habes in decisione praecedenti quae
. Sola persona negociatorum non haestiudisium eo-
2. Ad Me vi sivi iudieium eo erritae opus est Μι
rea adsu ra materia eommercistis. 3. Meltias dum est eontractus mera civilis eoinmerin
eiari jurisdietioni haud stubul.
4. Ut eommercialis habeatur socieωε, Observari do ιμι illae formulae et solemnitasta , quas ad hoc requirunι leges eommercii. g. Fides reguitur mereatoriis libris, quo/ publici n goria ores racio ordine adservant. 6. Aliud est unam eamdemque caviam , quae a m litiganιibus per diversas actiones Gram diversis iudinibus proposita fuerit, unire coram uno eodemque tribunali.
7 Aliud deelarare euinam ex diversis silia iudicibus competat iurisdictio. 8. Ea commeretrii lege in musis non eo orialibus ιribunal eo ereii incompetens sese declarare δε- het eluam ex o Dis. s. Pon diremplam iurisdietionis quaestionem eaetri secam, traunal appellationis liberam Lahel laeulto ιem vel judicandi de intrinsem rei merito . res in Me remuιendi parses, quae inamur juribus suis oram quo de iure.
DEcasio XXIV. Contractus duo uno eodemque actu Perapocham diei 30 aprilis 4822 initi fuerant a Domini eo Areteri et Andrea Baldini , nui simis hie in Urbe negotiatoribus gemmarum, quorum in primo ex empto hi acceperant a principe lamina Paullina Borghese abacum
ad parandam locupletissimam mensam lato argento inaurato exquisite fabrefactum, ,
gran semitis di oemeiar in altero penesse retinuerant abaci pretium de communi co trahentium placito constitutum in scutis quindecimmillibus ; et super eo . a fonds , uti Bjunt, Pendum , condiderant censum vitalitium; seu professi suerant . eo Paullinae se Soluturos esse scuta duom illia in singulos annos, quousque versaretur tu humauis. N que de duobus hisce contractibres fuit umquam, aut modo est ulla controversia. Sed post duas illas conventiones simultanee conciliatan, uegotiatores eadem die privatam Scripserunt synis grapham cum Ioseptio Vannutelli romanae curiae advocato e qua primo sibi hunc adsciaverunt in socium, sive capitis scutorum quindecimmillium quae fuerant retracta ex Venis
ditione abaei, quae Aloysio Boncompagni Ludovisi, principi plumbini facta suerat die 29 aprilis . pridie nimirum quam vitalitiuscens eontraheretur, quaeque a Paullina quaesiverant ex censa vitalitio ; sive obligationis susceptae de solvendis vitalitiis pensionibus. Deinde professi sunt, quo obligatio
105쪽
virali iii rensus duraret, eo usque se sub hoc onere retenturos PMe Penes se caput illius
pretii , seu medietatem capitis de illo pretio
spectantem ad Iosepia uin , ut huic solverent ejus fructus ad rationem scutorum novem in singula centum et annos in il contracio νμeritiam frito colla minciseram Bom se solio questo gismo , che contione la Mendita scessione des gran semietis in permeia fria somnia cuisule in scudi quindicimila, aut quale e strata costi uita una rendita ἀ-
0uousque duravit census vitalitii obligatio, nulla unquam quaestio fuit Dominicum et Andream inter, et I eptiuin; quippe obligatiovi ex aequo satisfactum utrinque sui te nec
suit etiam cum die nona iunii 1826 Paullina
mortem obiret. Nam etai dies tunc venisset restituendi capi iis pecuniarii; tamen, efflagi tantibus negotiatoribus ad id inducias , eas Iosepti eis ad annum concessit, diminuta ratione fructuum ad sex tu singula centum. Essendo stato risoliare it contratro citaliam.
ita I epli datis ad ilitas litteris , die 25julit 3825, respondebat ) , si e conuenutosta Loci , cho M somma in scudi T 500 ,m sultanto dial caPilato sociale Per mia Pomesone , resti dinositata Por ura anno Pres εο Arctori e Baldiui coli interesso dei rei Per Cento M anno. Sed ubi fuerat annus et ultra elapsus quin quidquam reΝtituere tur . lunc lis vehementer erupit; nam Dominicus et Andreas contendebant. CaPut seu torum 7500 spectans ad Ioseptiuin ex jure suisse sterile et infrugiferum δε quare quidquid a se solutum fuerat in causam fructuum ad ratiouem primo novem, deinde Sex Sc torum iu singula centum et anum . id omne suisse indebitum, et idcirco esse imputandum tu sortem ψ atque , hac imputatione facta de
hanc instituerunt a tionem e saluis quib/ι-εcumque furibus et actionibus sibi commistentibus , mandari sieri dispunctionem rationum contractus socialis sver intuli ioconflato se Pretio in Q un semietio in Memmeil , - abrogata quacumquct conoentione
lidationem cujuscumque crediti. Sed ex aetoribus postridie conversi sunt in reos conventos Per actionem Joseptii, qui in causam sive integri copitis , sive ejus sv ctuum inox decursorum, in uuiversi itu efflagitabat scuta 7695 . Cum vero coram diversis judicibus penderent instantiae, illa negotiatorum coram altero ex LOCum tene utibus A. C., haec Iosephi coram tribunali comme riscii Urbis, hinc, suspe usa principuli . quaestio incidentalis cxarsit super competentia. Signatura justitiae , cui primum delata fuit harecontroversia , deinde ejusdem Signaturae Cardinalis praesectus , demum Ponti- si eius Auditor nihil quidquam declararunt, quisnam ex judicibus illis competens esset rsimpliciter negotium Omne remiserunt ad tribunal commercii, quoad omnia a simul l beram prout ex Signaturae resolutione typis edita palam est eidem tribunali reli quentes de iure facultatem judicandi. num
desuper hac causa jurisdictiouem nec ne sibi esse arbitraretur . Atque , hac uteus sa- cultate , tribunal illud in ptimo capite sententiae a se latae die li praeteriti februarii . ad iudicandum so cor etens esse declaravit. Tum in altero capite mandavit I septio solvenda disse scula illa 4627. 67, ad
quorum solutionem negotiatores Se semper professi fuerant promptus eme et Paratos. Tertio , num qui Q uliud ultra lianc summam solvendum Ioseptio nec ne esset, seu AOlvenda eidem nec ue essent sciit. 2872.23 quae supererant ad Complendum integrum Caput sciit. 7500, id a se Per alteram Rententiam decernendum reservavit in Posterum. Deruum remisit paridis ad tribunal ordinarium quoad alteram instantiam per Dominicum et Andream Promotam super nullitate Coutraetus. IIauc sententiam approbare Primum vi-
106쪽
xtis snit ordo noster, ad quem negotiatores appellaverant, petentes illius Circumscripti nem , sin minus revocationem. Nam , in Prima musae propositione diei 34 sequentis inamtii, cunctis 'inaestionibus cumulatis in unum, etiam super reservatis, rescripsitt.. Nihil docircumscri sione, et esse locum Golutioni
scutor. 8637. 63, et extendatur decisio. At ubi decisio trpis edita suit ei oblata , sententiam illam reprobavit, et die 2s sequentis aprilis rescripsi tris Recedendum a decisis, et circumscrimis , Per uiam nullitiatis , Omnibus gestis coram tribunali commercii , Pamtes utantur juribus suis, et extendatur δε- cisio. Hujus autem alterius resolutionis momenta adeo inconcussa visa sunt. adeo solida ut , cum Proposita iterum fuerit, novum hac mane confirmationis robur acceperit,
per rescriptum: . In ultimo loco decisis, et extendatiar decisio. Quod Dominicus et Andreas sint negotiatores . quod sint etiam in Urbe argentarii,
id satis non erat ad hoc ut judicium , in quo
ipsi modo sunt partim ac tures, Partim rei con- Venti, existimetur esse commerciale. Nam, sis judicia fierent commercialia ex sola Persona negotiatorum , tunc , quotquot actiones iustituerentur seu In negotiatores , seu in argentarios , totidem ex eis coalescerent iudicia Commercialia r atque ita forum illi sibi eouderent privativum, a quo nemini civium inquavis causa civili sus esset eos extrahere. At haec non est mens ordinationum nostra
rum commercialium, quae, in articulis 60 et sequentibus . non tam respiciunt personas , 2 quam judicium: tunc demum per modum ex coptionis fieri permittunt commerciale, Cum
res adsit et materia commercialis. Porro ad hoc unum reducebatur quaestio num Iosephoires esset , ultra caput , condicendi sibi illius fructus, seu potius, qui soluti iam fueranta negotiatoribus, eorum fructuum summa imputanda osset in partialem capitis extincti nem. et i insuper num conventio de solvendis tructibus secum ferret universam totius cou- tractus nulli talein. naee autem omnia nemo non videt ubesse a qualitate commerciali. Etiamsi vero , una cum Praetenso jure Con- dicendi fructus, universus contractus in qua stionem veniret; tamen ex hac societate non
resultaret materia judicii commercialis. Societas namque illa suerat contractus mere civilis. 3 per quem civilia de vitalitio contractu seu
jura seu obligationes communicabantur Et nemo sanufi esset qui eam in illarum societ
tum numero re ensendam esse arbitraretur,
quae describuntur in titulo III libri Ι ordinationum commercialium di sive quia nihil illa 4 commune cum ipsis habet et id est in pr Paluto ex earumdem definitionibus ), sive quia nihil quidpiam ex illis formulis et nolemnit
tilius observatum est, quae , juxta allegatas ordinationes, requiruntur ad hoc ut commerciuiis habeatur societas , seu in nomE COLDttioo , seu in ac mandita , seu anonima, seu etiam sub titulo di associarioni commerciali in participatione. Neque aptari huic rei potest articulus 60 2 in lit lene re uta alti di commercio quamn e con m di dom
. ct E mrecantio Por rio do D . . Nam materia societatis suit non abacus argenteus,
sed pretium abaci. Nam abacus per Dominicum et Andream , ex vendito pridie alienatus fuerat in Principem plumbivi, quam su-Per ejus pretio census vitalitius cum Paulli
na contraheretur. Multis et univocis proba tionibus innititur praecox haec et Praemati ra venditio. Extant enim ordines , quos Princeps Plumbini . die 2s aprilis, scriptos edidit , eosque dedit ad suum arcarium , tum
ad suum argentificem i horum extant testimonia , quorum ille a se , illa ipsa die , nu. merata fuisse dicit scuta quindecim millia Domi uim et Andreae tu solutionem pretii rhic ex eorum aedibus , eadem die , Post persectam emptionem venditionem transvectas
de mandato principis suisse ait in suam officinam undeclin arcas , in quibus continebatur ultacus, quo cum libripenderet. Accedunt quoque alii tres testes , qui de facto proprio emptionem venditionem factam sui se dieunt
praedicta die 29 aprilis. Et quod hi servitio sint addicti Dominici et Andreae, id nullius
impedimenti in hoc casu est , quominus eis credatur i quia quod ipsi dicunt, id c haerere adjungunt cum rationalibus ' codicibus distrio Arctori e Baldini. Notum ath. 5 tem satis est, multum fidei tribuendum es mercatoriis libris , quos publici negotiatores
recto ordine adservant juxta ordinationes eo merciales.
Ioseph autem in primis hujus causae ello
107쪽
diis , mordicus contendebat abacum neu quam venditum suiMe pridie , quam super eo census vitalitius matraheretur. Cum autem in cursu judicii rem et demonstrationem eo adductam esse viderit ut quod ipse conis tendebat , id salsum esse deprehenderetur, tunc hoc alterum a se propugnandum nuperrume arripuit, ut praecocis venditionis se ignarum sui me diceret; ejusdemque Se non antea factum fuisse certiorem, quam dies veniret Prima sequentiis maiL Hac namque die scriptam a Dominico et Andrea suisse constat litteram
illam bonae fidei, quam ipse detulit ad acta j dicit. Littera illa ita se habet . noi Arcieri e Baldini dichiariamo che Ia ric utri in sc di quindicimila moneta Mer ii Memeia satiaci datra . Vannulelli agente delia Princ PeSm BOrghese e amarente; me ire δ quella me sima som- , Sulla quale δ costitia to it ouatirio a forma deli' voca di detro OOrno . . Sed haec ipsa littera, quin prosit,
Potius obest Iosepho, et demonstrat eum suis-M BPPrime con scium praematurae venditionis.
Nam, si declaratio bonae fidei diem habuit primam mali. necesse id fuit ut a Iosepho scri- Ptis antea traderetur acceptilatio scutorum
uindecim millium, quam haec littera bonae si- ei scriberetur a negotiatoribus. Alias vana et inutilia sub set haec bonae fidei declaratio. Id palam sit primum ex tempore , quo litterae testimoniales de generali mandato per Paullinam collato in Iosephum exhibitae fuerunt apud acta Sacchi alterius ex notarii, capit linis. Productae autem suerunt die 29 aprilis , qua productione illa opus suit ad hoc ut fides haberetur accepti lationi, qua Ioseph uti Paullinae procurator profitebatur . se accepi me scuta quindecim millia in pretium abaci. Tum palam sit ex sine, eoque unico , quem ne gotiatores habuerunt obtinendae illius praecocis accepti lationis ; nempe ut xuasum sacer tit Principi plumbini. abacum ex empto a Se jam suisse quaesitum. Alias illum Princeps non emiisset. Porro necessitas Persuasum
id iaciendi Principi non alio tempore esse Poterat quam ante diem primam mali , quia ante illam diem abacus ex vendito translatus fuerat in Principem. Sed accepti latio erat simulata r quia Ioseph profitebatur se habuisse scuta quindecimmillia , quae non habuerat et atque , hae de causa , opus deinde suit
declaratione bonae fidei. Ergo particeps ipse suit simulationis. Eo vel magis quia ejus aenegotiatorum intererat simul conspirare in Simulationem e quia de communi agebatur re et interesse sociali. Cum autem simulatione opus fuerit ante diem primam mali; hinc ceristo concludi presse videtur quod ante illam diem Convenerit Ioseph in simulationem, et litteram scripserit acceptilationis. Neque in ta ta socialis rei communicatione credibile est ut hinc undecim capsae , in quibus Continebatur abacus in ignis valoris et magnitudinis , die 29 aprilis ex aedibus Domini ei et
Andreae transveherentur in ossicinam argentificis illinc vero haee omnia ignorarenturn JOMPho, et ignorarentur sive illa , sive altera sequenti die, quando vendebatur abacus, et quando nemini magis quam Iosepho perspectum esse debebat quonam loco staret res vendenda , cum ipse , uti gestor ueg tiorum Paullitiae . venditor esset. duare uia
hil adjumenti post haec omnia Ioseph desumere potest ali epistola quam ab Andrea, die a februarii 382T, at se scriptam sui se dieit. Epistola ita se habet injeri , non Ο tante ii calliso temo , Mi ho servito , 'H-do con ' cieri . Ossemando quivdi chepol non ignorate che , satio ii contratio D talietis , e con νDi ta nota convenetione, si Procuro dalla Casa di realirtare quel cam, a termini della conoenetione, δερο qua&hem se. Si es inito questo Per fur fronto alWa-Moso stulto det nocte Per Cento ad Ssatoci .. Nam verba illa , scilicet caput venditum
suisse realizzato, post nonnullos menses , reserenda sunt ad opales et cliallaidos , quarum venditionem Domininus et Andreas, a Paullina quoque in se collatam , sus Perante et haec venditionis susceptio constat ex indubiis documentis apud aeta iudicii exhibitis. Nequaquam vero reserenda sunt ad abacum , quem ex productione mandati Procurae, ex acceptilatione et recognitione bonae fidei, ex testimoniis , ex numeratione Pretii constat pridie sub se venditum . quam suPer eo Ceu sus vitalitius contraheretur. Haec autem omnia dicta esse intelligantur iu hypothesi quod totus et integer. Contractus veniret in quaestionem. Sed , ut ab initio monitum est , illa conventio venit in disceptationem , per quam statutum fuit M.
108쪽
ut, quo census vitalitius duraret, eo Dominicus et Andreas penes se retinerent pretium Bbaci, ejusque solverent fructus dodrantes. Porro in hac id unum actum suerat, ut I seph fructiferam sibi redderet inediam Pa tem . quae sterilis ex sua natura erat , Pe- cuuiarii capitis ad se spectantem e quod
Sane societas non erat. Nam neque societas
exprema , neque negotiatio, neque signis a-
tum fuerat negotiationis genus , in quo ρο- uiarium illud caput esset collocandum . Et dum hine certa et indeclinabilis obligatio urgebat solvendae vitalitiae pensionis in
singulos menses, ve simile non esse videtur
quod illine Ioseph , qui negotiator non erat,
mercatoriam societatem iniret, et in ejust sal Iacem ambiguam periculosam aleam conserret pecuniarium suum caput , ex quo vitalitiae pensiones erat retrahendae. itaque hoc unum Ioseph vere et proprie proposuerat sibi, ut sub titulo seu mutui seu crediti
Dominicus et Andreas retinerent I enes Se Cain
Put pecuniarium sub obligatione solve di ejus fructus. Hac de causa adhibita su- erant verba, Arcieri , e Baldini riterra iacvitale. Tum adjectum hoc alterum pactum rsi 8 conoenuto sta soci , che I''teresse oρrodotio di questo cultate resti lissalo allaragione deI noue per cento I anno. Et quasi id natis non es et, quo dodrantes fructus ponerentur in tuto, adjectum insuper miti essendo stato fissato l' interesse annuo delcvitati socialis alla raoons dei nove Percento rauno , non si notra, Sstis quamnque
Pretesto , e in quamnque tenim , Ealle Particontraenti domandarsono vitinerato , O im nurione di foris alanna. Neque solum , cum
duraret census vitalitius , sed etiam ubi , in morte Paullinae , illius obligatio cessaret, Ioseph perinde fructus dodrantes semper exegitve si de credito pure fructifero ageretur. Nam Domi uico et Andreae , post vitalitii cessationem , emagilantibus annales inducias ad resti- tueudnm Caput pecuniarium, Ioseph eas concessit. Et illis rursus petentibus ne , per illas
inducias , ulteriug graverentur ratione Ductuum dodranti , Ioseph , non uti socius , sed uti creditor pecuniae fructiferae de qua ipse solina disponere valeret, id quoque concessit. et diminuit fructus ad rationem semissalem. Quotquot autem coram tribunali commercii iudi ceptatione causae sese obtulerunt occasiones investigandi, Cujusnam naturae fuisset contrainctus hic de solvendis Meuniarii capitis se ctibus , totidem vicibus Ioseph , seu ejus Pr
curatores , in allegationibus a se scripto editis. iterum iterumque obtestabantur nihil aliud actum suis se , qnam ex sterili pecunia consseriereditum fructiferum. Procul ergo abest qualitas commercialis ab
hoc judicio , in quo cuncta sunt civilia. Quod
nutem , ex sua natura, erat civile, hoc imdicium neque conversum fuit, neque converti potuit, in commerciale per Signaturae tris bunal. Aliud enim est, qliae una eademque causa , per diversas actiones , proposita esta partibus collitigantibu coram diversis judicibus , eam unire coram uno eodemque tribunuli ; aliud vero declarare , quisnam ex il- T lik diversis judicibus ingis competens Praealto sit ad judicandum. Porro primum factum fuit per Signaturam . a qua ad tribunal commercii remissa fuit illa quoque altera instantia quae per Dominicum et Andream ab initio judicii proposita suerat coram A. C. Quoad
Competentiam vero ne verbum quidem fecit. Numque simpliciter rescripsit, ad tribunal commercii quoad omnia. Et ne sorte haec, utcumque clara , rescripti verba in transve nam interpretationem adducerentur. Signatu. ra in resolutione sua typis edita, ut inrioris cautholae causa, liberam tribunali commercii superesse dixit facultatem decernendi utrum ad judicandum competens se nec ne esse a bitraretur. Idque conforme erat ordinationibus no*tris commerciali hiis , quae in nrt. 68 ita mandanti nella cause non commercialii tribunali di commercio Morauno dichia. rarsi inco Monti, anche di os cio. Et tribunal commercii id ipsum apprime cognovit reui, cum nihil illucusque pronunciatum e set de sua competentia , visum fuit in Pri. mo sententiae capite antea declarandum esse se esse Competens ad judicandum , quam ad
judicium reipsa progrederetur. At quantum hac in re perperam judicaret , cum attribueret sibi competentiam quam ei omni ex
parte deesse constabat, id satis demonstratum esse videtur ex rationum momentis in
hac et in autecedenti decisione expositis. qu
109쪽
xe hae quoque mane confirmata est elem scriptio illa , per quam in antecedenti propositione sententia tribunalis commercii perinde habita fuit ac si nunquam extitisset. Post hoc extrinsecum de circumscriptione d 9 cretum , libera Auditorio nostro, ex lege . supererat facultas vel gradum sacere ad judicium Proserendum super intrinseca rei quae .stione , Vel sistere sese , et hoc alterum judicium remittere ad judices ordinarios: art. 25. . Anmulando it g iudiciato, ob il tribunale di omello pronuntiare sui merito Ove Iotroui in stato di decisione . e ρub ancherimetierio alio stesso che prontincid, o ad altro tribunale. Lo stesso Hi lfmgo uel crasocho reoochi la dichiararione di comes etao duncompeteneta fritia aut Primi g iudici . At, priori postliabita , quemadmodum in
praecedenti , ita et in huc altera propositione, Auditorium nostrum liqum est sucultate Posteriori. Et num Iosepho jus sit condicendi sibi cum integrum caput sui crediti pecuniarii , tum decursos et non adhuc solutos fructus , prout ipse contendit , seu Potius quotquot fructuum summas huctisque Porceperit , earum imputatio facienda sit in partialem capitis solutionem , et num Conventio de fructibus solvendiq secum serat Contractu
nullitatem, quod Dominicus et Andreas sibi praestolantur , liac de re partes ita remisit ut utantur juribus suis, prout et quatenus
de iure. Ex hoc autem palam fit , in hac serenda
deci sione , nullam habitam fuisse rationem de illis intrinsecta argumentiis , quae si Ve a Iosepho ad jus in se confirmandum condicendi fructus , sive producta sunt a Domitii- eo et Andrea, quo idem jus condicendorum fructuum , uti usuraria labe insectum , reprobaretur. Haec enim omnia attingebant intria- Secam rei naturam. cujus definitio remissa est ad judices ordinarios. Multo vero minus ratio habita est eujusdam voti, quod , indea tempore antecedentiis propositiouis , exhibitum fuit a Dominico et Andrea ad insum-riam comprobandam fructuum pravitatem. Cum a nemine ex iis subscriptum esset , quibus lacultas est orandi causas coram nostro Tribunali ; eum ignotum quoddam praeseserret auctoris nomen; cum clanculum, et, uti ajunt, sub manica distributum esset, haec omnia
e ira ordinem nostrorum iudiciorum Patrata dederunt causam ut . in antecedenti deincisione , ne mentio quidem indigesti illii voti haberetur. Atque hoe silentium idem
putabatur fore, ac manifesta voti reprobatio; sed , cum nonnihil turbarum contra illud nuperrime excitatum fuerit, et, animadversioue lacta , nonnullae in eo delitescentes occurrerint propositiones temerariae et repreliensi ne dignissimae hisce de causis Auditorium D trum non se tantum , uti antea , cohibuit intra silentii terminos ; sed in hac altera d disione claram patefaciendam esse jussit illi liqvoti reprobationem. Atque ita . habita in re. liquis relatione ad praecedentem decisionem quae eonsrmatur , jus , utraque parte aeriter contradicente , redditum est.
Lunae deee ria 4828 ARGUMENTUM Habos in superiori decisio XXIII, quae tonsi matur quoad eompetentiam tribunalis cominercialis.
SUvMAI Uu1. Metelas de re emenda . quae postea Pendatur , habetur uti mercatorius artus. 2. Eae eo desumitur quemd- non uti mere cirem ,red uti negorialarem contraxisse , quod in contra eiu ipso vel tractando vel persicendo vel exequuti ni eo tuendo utitur ipse non ea communi, quaeives olent, stes mereatoria fulsergendi Drmula.
3. Ee Dyε i hi glietii ab negociatore subscripti, ni
si alia subsu evressa eausa, ad erus eommercium pertinera existimantur.
δει solutionis sponsione: a negorialore seripis. S. Esuspruetus atque ustu ex navi dissoluta et eae iisdem deinde labulis resinurvia, nec non ea massa eae qua vasa sint facia vel contra, extinguuntur, eum amplius non sinι antiqua naris vel vasa.
D isto XXVII. Princeps Memina Paullina Burghesla splendidissimo cultu utebatur, quamobrem in it pensas essum quamquam divitilis affluebat, ut, reditus tamen suos in diem augeret Plur mum curabat. Erat ei praeclarissima ex a
110쪽
gento inaurato supellex ad mesnsam lmstruendam comparata, summa arte fabrefacta , ut opus superaret materiam. De venditione e
gitavit, quam cum diu frustra quaesivisset, consilium cepit suppellectilem , quo facilius
emptores invenirentur . in taberna venui
subiiciendi , quam gemmarum et id generis
rerum Pretiosarum Dominicus Arcteri et Andreas Baldini divites in urbe mercatores exe Cent. Ut argentea vasa in pluribus abacis exposita sunt, magnus in Olarum atque ad Venarum Concursus sit , qui rei magnificentiam operisque singulare artificium mirabantur; sed pretium ingens ab emptione d terrebat. Aliquot tamen mensibus post Al cius Boncompagni Ludovisi Plumbini princeps suppellectilem sua nobilitate suaque opulentia dignam acquirere concupivit: Conciliatur emptio venditio immani pretio in talarum nummorum quindecim millium, quae, ex mandato ab ipso tertio valendas majas anno 38 22 dato, quaestor ejus amarius e
dem die Arcerio et Baldinio solvit, acceptu Iatione ab his pariter scripta , ut ii rem suam vendidime plane viderentur , quibu cum unis Principem contraxisse patebat. Postridie perinde quasi facta insecta res esset , exaratur apocta , qua semina pri ceps Burghesia suppellectilem illam eodem Pretio scutatorum quindecim millium Domia uico Arcerio et Andreae Baldinio divendit . iisque pretium relinquit . tu quo annuum duorum millium scutatorum reditum sibi co stituit ita duraturum , ut illum emptores
solverent donec ipsa viveret, se vero mo tua. post alterum inito contractu annum, nihil ultra praestare tenerentur, quin immo caput ipsum sortiis lucrarentur. Eodem
die, pridie nimirum valendas malas . quo Burghesia cum Aroerio et Baldinio hareegerat , Privata syngrapha later ipsos med. Catores et Iosephum Vannutellium jurismi
sultum scribitur , qua habita pariter uti non lacta plumbini Prineipi venditione ) fiagnificant rem totam a Iosepho. cujus opera et consilio in re sua familiari gerendas mina princeps Plurimum utebatur . si e communi placito actam , ut negotium cum muliere contractum, quod ad suturum qua stum vel jacturam spectaret, inter sese Commune ex societate esset; adeoque Vannula lius alterutrum aeque ac mercatores Ipsi laceret. cautum deinde ut Arcerius et Baldunius Pecuniam tenerent , quae ex Suppellectilis venditione perciperetur: - i signori
Arcieri e Baldini riterra it cvitales chasaris ritratio dalia oendita des oemeia sic genus argenti inaurati gallico verbo hodie nuncupatur sino a che dura ilcontratio uitalirio - . Hujus CBPilis usuram sive fructum dodrantem constituerunt quem nec minui, nec augeri unquam voluerunt , decernentes reliquum, quod annuam duorum millium scutalorum pensionem surgitesiae praestandam conficeret , aequis portionibus
hinc a Vannutellio , illinc ab Arcterio et Baldinio solvendum fore. Pacto denique Coi venerunt quod , Paulina demortua , tum caput sortis bipartiretur . cujus dimidiam partem Vannulei liuet , alteram Arcterius et itald inius haberent. Quoad Burgitesia vixit , satis a se initae obligationi quisque secit. Moritur haec anno 3825 quinto idus junii. Tum Arcterius et Baldinius insequenti mense litteras ad Vannutellium mittunt , quibus
nunciant contractum propter Burgitesiae momtem resolutum, seque, rationibus subductis, di inidiae partis ex capite scutatorum qui decim millium debitores fatentur. HOC in ne gotiationibus collocatum v junt , quamobrem annum ad partem illam dimidiam repende dam poestulant, semissem interea usuram Praestituri. Vanniitellius utitur conditione.
Abierat sere biennium, cum Arcterius et Bald inius qui nihil solverant, Vanniitellium in jus apud alterum ex praesulibus Curiae
Innocentianae vocarunt, ut qualibet fructuum ex conventionibus anni 1822 et 3825 di- manante perceptione abrogata , quam laen re insectam aiebant, summam reciperet se latorum 4627 et obul. 67. quae, usuris omniabus persolutis in sortem collatis , integrum ejus creditum constituebant secundum ratio.
nes quas ad acta deserebant. Postridie vati nutellius executivum judicium instituens diem dixit Areterio et Baldinio apud mercatorios primarum actionum in Urbe judices vim se latorum postulans 7695 tam capitis quam insolutorum fructum nomine. Tum Arcialius et Bald inius apud Signaturae ordinem egerunt, ut Propter praeoccupatam juris iactionem et conjuuctissimam utriusque peti