장음표시 사용
91쪽
Iudicium est eommeret alo quando instituitur eo tua negotiatores super re quae commercii actum praeseserat; neque exceptio de usurisIad eas caussas per inens quae vocatur mixti fori, potis est commercialem actionem in civilem convertere. Nu la concipitur usurarum pravitas in societate.
. D Urbe, promi a statutis, ab universitate. et Merarmaeca forma , quotquot mereantur trajectili tueras eambit, pro argentariis habentur. a. Iudicium est eommeretiae ubi rea et rei sum com
3. EMeptis de usuris pertineι ad em mussas , quae vocantur mixti fori. 4. Ex aetione agnoscitur an iudierum xu civile uel
5. Per eneptionem de usuris actio eo ereialis in civilem eonverit nequit. O. Alias enim nullum esset eommerciale judicium sua- me natura expeditissimum , a quo diluores deel nGre non possent per exceptionem usurarum, qui bus inquinatum quodvis eommerciale negotium facile praedicatur. I. Usura nihil aliud eu quam lucrum ex mutuo.
B. Adeoque non habet laeum nisi in inviuo vel aperto, νει pallivio. 9. Eι miavi prorsus a societate , in qua nihil eaenim fit tuum.10 Soeitias eu duorum veI plurium iis idem piae tum consensus lueri satiendi gratia. l. Ralis fruetuum non modo pro dodrante red etiam Pro sertante eι forte smplius ιolerata eri in hominaus a mereatura alienis.1 2. Fortius ιoleranda, utpote non excisana, in nego μιoribus. 13. Socius socio reddere debes rationem administrationis uiae.14. Finiis societate, liberum est foeci remittere redden dae rationis onus.
5. At istis remissio fieri nequa lampore quo me e tas initur. 16. Nulla conventione dolus in fusurum remuli po
7. Liberum est soriis Iuerorum damnorum onerum que divisionem quibuslibet rationibus instituere dummodo Gria leoninum paetum, uι alter Iuerum in tum , allar damnum sentivi. 18. Inaequalitas non abhorret a societatis natura.
tionum aequialista inaequale consurui possum lu-
rei ει damnέ inter εomos partes , ita vicissim par De Iurei et damni possunι esse aequales eui tolla tio eaeraraeque conditiones sint inaequalea. 20. In aestimanda hine inde metalium partium eo lationa favor eι gratia plurimi facienda ecl. 21. Praeseriis si ab iis, tamquam a eausa, Metti initium sumpserit.
Emptio venditio. die 30 aprilis 38 22
contracta suerat prineipem laminam Paullinam Burghesiam inter . et Dominicum Areteri
et Andream Baldini , insignes hic in Urbe
negotiatores gemmarum. Contrahentes utrinque sibi quaesiverant, hi, ex empto, abacum,gran servitio in Memctii, ex Caelato argento 1 urato ad instruendam locupletissimam menissam assabre elaboratum et illa , ex vendito , abaci pretium , comuni placito , conventum in scutis quindecim millibus. Paullina vero, cui ex aliis quoque contractibus patet hane suisse consuetudinem , maluit, ea occasione, vitalitiam laensionem sibi Comparare, quam pecuniam sterilem in se retrahere. Itaque, post contractam venditionem , in eadem apo cha privata, censum sibi condidit reservativum, seu, uti ajunt, vitalitiam. Scilicet transti
lit , a fondo perdum , in negotiatores illos
dominium proprietatemque capitis Scutorum 3 5000 , sub hac tamen reservatione ut e TDuctibus ex illius investimento percipiendis, scuta bismillia eo sibi ab eis solverentur in
Singulos annos, quousque versaretur in humaniis. Fortunae et aleae Plenus erat hic Co tractum , sive ex natura sua , quemadmodum solent esse omnes illi census reservativi, qu rum exitus ab incerto pendet eventu vitae hominum s sive multo magiis ex pacto speciali.
quod illi suit adjectum, ut proprietas illius
capitiis , pro medietate si intra unum aurium, pro tribus ex quatuor partibus si in ira duos annos, ex integro negotiatoribus tunc demum quaereretur , si Paullina excedoret e vivis post duos revolutos solidos annins a contractu. vitalitio. Neque ulla quaestio modo exardescit super hoc vitalitio censu . cujus integritas manet in tuis. Sed alter contractius modo venit in qua
stimem , qui, etsi, eadem die 30 aprilis, et
versaretur super eadem materia. seu Super
. eodem capite seulor. 3 5000 , tamen ab illo
92쪽
primo erat omnino distinetus sive personarum, sive tituli , sive ratione obligationum, quae in hoc altero contractu s cipiebantur. Scilicet Dominicus et Andreas , ubi in vitalitium censum Convenerant, partim aleatoria jura, partim aleatorias sibi quaesiverant obligationes: jura quidem proprietatis super capite se. 15000 vel ex integro , vel pro parte, prout brevior vel longior futura esset vita Paullinae r obligationes vero et quidem gravissimas , tanta diligentia rependendi sciit. 2000 ratatim in singulos menses cujusque anni, per integram vitam Paullinae , quae quadragesimum lunCagebat aetatis annum , ut si , vel semel , uuius ratae solutio aliquando retardaretur , onus , non ad instar poeitae , sed ad instar modi , eis esset perinde restituendi integri capitis M. 35000, ac numquam contraxissent de vitalitio ceusu. Placuit autem eis aleatoria haec sive jura , sive obligationes , pro nequis partibus , communicare, et in aequalem societatem sibi adsciscere Ioqephum Vaα- nutelli romanae Curiae advocatum. Hujus societatis , quae per privatara BP Cham contracta suerat, illa ipsa die 30 aprilis 38 22 , hic primus et potissimus cito fuit essectus ut socio Ioseptio, quemadmodum media pars capitis seu Proprietas se. 500 illo momento quaerebatur ; ita obligatio iucumberet quotanniis rependendi scuta mille, quae medietatem importabant vitalitiae pensionis et laeuori ergo collocandum erat caput illud , quo pensio exinde retraheretur . Qua de re, constitutum fuit inter socitas , ut investimento illi soli potius Dominicus et Andreas darent operam , quam ad illud opus Ioseph quoque concurreret una cum eis: sive quia illis , cum continuam profiteantur in Urbe et extra Urbem negotiationem, Prompta et expedita magis esset investiendae Pemniae De Sio, quam Iosepho qui forensibus curis distrahebaturi sive ne hoc in illo negotio
accideret quod accidere in rebus communibus saepe solet, scilicet, quae communiter adminiistrantur , communiter negliguntur . Hanc itaque investiendae pecuniae spartam negotiatores illi ultro libenterque in se si MePerunt et . quo in antecessum adimerentur curae et ambages de reddendis investimenti rationibus , ab eo primum tempore determinarunt certam rationem fructuum scutor. --vem in singula centum et annoes r simul pr mittentes , eo se eam ex capite sociali soluturos esse , quousque , vitalitia pensione in Paullinae obitu cessaute , ipsa quoque societas
Quamliu vitalitius census , duravit tamdiu per Domi uicum et Andream constat huic obligationi fuisse satisfactum. Itaque Ioseph quotanniis retrahebat scuta 67 5 , quae erant tructus dodrantes ex capite scutor. 7500 rssis addebat alia scuta 325 ex nere proprior conficiebatur inde summa scutor. 3000 ; quae erat media pars a se debita vitalitiae pensi nila. Alia scuta 1000 , pari modo , addebantura Dominico et Andrea , qui totam deinde et
integram summam scutor. 2000 Paullinae r praesentabant in singulos annos. Ubi vero princeps foemina , Post tres plusquam integre eXpletos annos , e vivis excessit, cito negotiatores ultroque ad Iosephum venere,
litteris die 25 julii l825 ad eum datis , prostentes a is essendosi risoluto it contratio
niam caput illud in quaestu tunc temporis erat implicatum, hoc unum efflagitarunt, et a Iosepho obtinuerunt , ut annales ad restitutionem induciae sibi darentur , pmmi sis interim fluctibus scutor. sex in Centum et annos. Questo caPitale at Prasentct tmoasi in oro di commercio Per cui chie-diamo un largo di ian anno al Pagamento, Cora risor a che , sacen ci comodo Prima di desta epoca , ella sa orisca rice emancte in conto , ed ire rares non minori discussi 500 e ne Pagheremo i stultiat Mi ρer Cento ed anno. At contra hanc a se datam fidem , contra hanc apertam consessionem nova et tueXpectata deinde prodierunt consilia , a quibus praesens haec causa suum duxit exordium. Non modo enim ad duos circiter annos Dominicus et Andreas produxerunt inducias , quae ad unum dumtaxat annum cohibendae suissent; non modo , per illud temporis spatium , P myssos a se quaeStuosae Pecuniae fructus solvere detreetarunt; sed etiam ex
improviso judicem adiere efflagitantes ut , nihili habitis , tamquam usurariis , conveu-
93쪽
lionibus dierum 30 aprilis 1822, 25 julii
3825, de solvendis pecuniae fructibres ad
rationem scutor. vel novem, vel sex in annos ; et imputatis idcirco solutionibus , quas secerant pro rata vitalitiae pensionis Iosepho spectantis ; quidquid reliquum exinde esset in capite scutor. 7500 , nempe scuta 4625.67 , id unum, per judicem , declararetur,
a se esse solvendum in solidationem sui cujuscumque debiti. Huic improvisae actioni , a qua suerat Perculsus , Ioseph , sequenti die 40 maii 382T , alteram et ipse opposuit
actionem , Postulans ut . computatis quoque decursis fructibus , solverentur sibi scuta
7695 . Sed quia eoram diversis judicibus
hae duae proponebantur actiones , illa a D minico et Andrea coram altero ex locumte- neutibus Α. C. , haec a Iosepho coram tribunali commercii Urbis ; idcirco, Suspensa controversia principali, quaestio si Per competentia jurisdictioniis exarsit. At omnes hoc de negotio quaestiones agendas esse, non apud A. C. , uti negotiatores contendebant, sed
apud commerciale tribunal , quod erat in votis Josephi; id in acri partium certamine deis snitum fuit per quinque rescripta , primum Siguaturae Iustitiae quae , diebus 32 julii et si septembris 182I . rescripsit ad tribu nal commercii quoad omnia ; deinde cardinalis Praefreti ejusdem Signaturae qui, di bus 29 septembris et 8 sequentis decembris,
rejecit instantiam negotiatorum veniam Peleutium de redeundo , uti ajunt , ad Signaturam; postea pontificii Auditoris qui eisdem iterum instantibus, die 15 elapsi januarii,
Per rescriptum utantiar juribus suis sile tium tamdem imposuit. Itaque contradiciores reditum secere ad
tribunal commercii quod, pro quadruplici
numero quaestionum quae Proponebantur , qt ait Or , in una eademque sententia diei februarii praeteriti, edidit decreta. Primum se ad judicandum competens esse declaravit, atque, hac in re , rejecit instantiam Dominici et Andreae qui incompetentiam iterum refricabant. Tum remisit Partes ad tribunal Ordinarium quoad alteram instNntiam ,
re eosdem actores ρromotam, Sumr nu
litate contractus. Tertio firmam, decrevit ,
Conam Se remanere causam Sumr Praeten-
conventionum diei 30 aprilis 1822 et 25julit 38 25 in summa scutorum 2872. 23i utatione in ρartialem extinctioncm -- ρitalis scutor. 7500. Quarto mandavit Per Dominicum et Andream persoluendam Pro
nunc essct tantummodo summram Scum
462T. 67. Appellatum est per Dominicum et
Andream , qui illius sententiae circumscriptionem , sin minus postulistiant revocationem. Ordo vero noster qiratuor illis inqtantiis cumulatis in unum , plus Iosepho , in gradu appellationis , ad judicavit , quam datum ei
fuerat in prima instantia. Nam , hac mane, rescripsit is ilQUI da circumscr*tione, et se Elocum solutioni scut. 8637. 63, et extendatur decisio.
Societas versabatur non suPer abam argenteo , quia lite per Dominicum et Andream pridie, nempe die 29 aprilis 1822, ex venis diis traditus fuerat Aloysio Boncompagni Plumbini principi , quam vitalitius census
contraeretur. Sed versabatur super pretio seritorum 5q00, quod ex venditione illa suerat retractum , quodque societatis materiam suppeditabat. Non sterile autem , non otiosum, non in arca reconditum, sed illi iis pretii ea . ex mutua contrahentium mente, ex ipsa
census vitali lii neceςqitate , sutura erat destinatio ut investimento cito Collocaretur , quo fructus continuo suppeterent ad vital tram pensionem , statis temporibus , Paulinae solvendam. In hae solutione situm erat indeclinabile onus societatis , quod adimpleri noti poterat nisi annuatim detrahendo scuta bis- millia vel ex capite sociali. vel ex capitis fructibus. Detractio ex capite id , brevi tempore , secum tuitisset ut , per absumptionem capitis, pareret ipsam societatis destructionemr quod erat contra sociorum mentem, qui S cietatem eo duraturam fore spoponderant , quousque vitalitiae pensionis obligatio duraret. Una ergo supererat detractio ex fructibus . Quo vero fructus haberentur , ad id uecesse erat investire pecuniam. In vestimeu tum autem cito post initam societatem executioni suisse commissum , id , cum ex fructibus vitalitiis Paulinae , pendente ejuη Vita, diligenter solutis, tum niaxime con tat ex ipsa consessione negotiatorum. qui , quo , iuexitu societatis, obtinerent a Iosepho annales inducias ad restituendam ei medietatem Capi-
94쪽
lis socialis , hanc causam interseruere , Caput illud in negotiationibus tunc temporis emeimplicatum. Negotiationes autem illae esse non poterant super bonis immobilibus , quia haec immo hilis natura impedimento fuisset, quominus
pretium ex eis , in incerto societatis exitu . retraheretur ad aequalem ejus inter socios diis tributionem. Sed taloes erant quales comveniebant Dominico et Andreae, qui negotiatores sunt, et quidem magui nominis , gemmarum margharitarum; et hoc est in pro- Patulo r insuper nummulariam mensam hic in Urbe . ipsi dicunt, se hahere apertam sub Ditia toeri e Baldini. Et quamquam neque litterae palen lales sint eis, neque ComPertum sit quemnam gradum obtineant inter argentarios, haec tamen omnia non impediunt quominus argentarii munus profiteantur ins Urbe . in qua , procul a statutis , ab universitate , ab extri eca lorina , quotquot mercantur trajectitias litteras cambii, ex testimonio eorumdem argentariorum , Pro argentariis habenturi nune autem trajectitiam Cambialium mercaturiam . multiis ab hinc annis , per Dominicum et Andream publice exerceri, id compertum sit, eum ex te stimonio trium proxenetarum urbis, qui ajunt sibi ab eis suime commimas ora Ia COD ra,
ora la oendita di cambiali sopra disporonti
Hazze estore . tum ex consessione eorumdem
Dominici et Andreae , qui in altem judicio,
die 24 martii 3824 , ac in coram altem ex Locum tenentibus A. C. ex eo nonnihil pecuniae sibi deberi a reo convento contendebant, quod crediti mentio legeretur in libris suae mensae nummulariae , banco in Baldini. Nullum itaque dubium esse poterat, quin commerciale esset judicium , quod actor do-
seph , die 9 maii 18 27 . instituerat, ubi res
et rei una simul era ut commerciales. Res quidem , nempe scuta 7695, quae . una Cum
decursis fruetibus. Io eph , sinita societate, sibi reposcebat ex capite sociali in quaestu
Sam negotiationem antea erogatoi rei vero Dominicus et Andreas , quos constat duplicem prosteri mercatoriam artem in emendis vendendisque margitaritis, in trajectitiis cambialibus litteriis mercandis. Hinc Iosepbo.
qui erat aetor , opus omnino erat Sequisorum n gotiatorum qui, erant rei: et forum ratione sive rei, sive reorum, erat commeret ale. Ita codex commercii art. 60 r i tribunaldi commercio oudicherarino . . . . sta unis orta di mrsone delle controversia rei liue agit alti di commercio. is art. 602 ita lene remta atri di commercis . . . . Ogni operaetione in cambio , barica E senis
Noque hare judicii commercialiis natura
mutari poterat per exceptionem de usuris , quas in Melctate delitescere negotiatores contendet,ant. Nam exceptio de usuris per-3 tinet ad illas causas , quae vocantur mixti
fori. Tum , cujusnam generis judicium aliquod sit , num commerciale, seu potius sit 4 civile , id cognoscitur ex actione, quae Certe commercialis erat, die 10 maii 3827, primum proposita coram tribunali commercii . Ad hoc, si quod per actiouem commemialem, id per exceptionem de usuris Convertere 5 sas emet in judicium civile, cum nullum sere sit commerciale negotium quod pro
cujusque Ilubidine praedicari non possit uti
labefactum usuris ; tum nullum esset como merciale judicium a quo, cum ex sua natura expeditissimum sit, debitorum malitia declinare non posset per exceptionem de usuris. Aecedit , praetextum illum de usuris , non tam exceptionis , quam P positum fuisse a Dominico et Andrea Per modum actionis ,
coram judice civili A. c., pridie quami actio
institueretur a Iosepho coram tribunali commercii. Quaestio inde exarsit super compe-
lautia jurisdictionis. Quinque conformia Seu
rescripta, seu decreta Succiderumt quaestionem ς eamque remiserunt ad tribunal commercii quoad omnia . Hoc itaque tribunal ubi, in primo suae sententiae Capite, secompetens esse declaravit, non tam suam
de novo protulit sententiam, quam id ipsum confirmavit quod firmatum fuerat Per quinque deereta . Quod si exceptio de usuris .etisi ante quinque illa rescripta propositae am judice civili , tanti non valuerat ut ecum traheret actionem , in distincta sede iudieii a Iosepho institutam coram judicibus commereialibus; multo minus id ipsum assequi poterat, postquam divulsa per quiaque illa decreta a judiee civili remissa , quoad Omnia suerat ad unum idemque tribunal commercii. Quare ordo uoster rejecit
95쪽
Primam partem appellationis , quae erat de circumscriptione sententiae tribunalis coimmercii pe Dominicum et Andream emagitata. Rejecit quoque alteram partem de infimmatione ejusdem sententiae , quin imo eo plenius sententiam confirmavit , quo maior est summa Scutorum 863T. 63, cujus D minicus et Andreas . sive pro capite sociali, sive pro fructibus decursis, renunciati sunt debitores per Auditorium nostrum, quam quae a tribunali commercii Pro tunc limitata suerat in scutis 462 T. 67. Et antequam haec altera re cripti pars demonstretur , statuatur oportet conventionem quae modo venit in quaestionem , nihil aliud esse quam soci
tatem e natura societatis insultat sive ex mente contrahentium , sive ex apertiis socialibus verbiis quibus in apoclia usi sunt e essendo strato trattrito e concitiso dati no oocato Manis
lina Parte , e ibo cato I anniatelli datis Ibura , si / credulo fure una dichiararione che re lasse a contrario sociale: sive ex eo quod . quae Pacta in illa apoca suerunt conventa , ea singula ad aequalitatem societatis tendebant. lIac autem natura s . tietatis semel firmata , corruant per se oportet quae a Dominico et Andrea' oppone. bantur exceptiones de nullitate contraetus, de
Promptae ex pravitale murarumr nam usura,
clam nihil aliud sit quam lucriam Ex -- ωο , prout a vulgo aeque ae in scholis desinitur caus. 34 quaest. 3, s. Thom. 22 quaeat. 78 . s. Antonin. mr. 2 tu. P. T
Comm. de usuri num. 4., non potest habere
locum nisi in mutuo vel aperto , vel Pal-8 liato. Exulat autem a societate, in qua nihil ex meo sit tuum, sed vel cuncta communias sunt, vel quod cujusque socii proprium est, ita ejus est ut alterius socii simul esse non Possit. Ita scuta 7500, quae erant media Pars capitis socialis, tantum erant propria
Iosephi quantum alia scuta 7500 pmpria erant Dominici et Andreae. Et, ubi hi ab illo scuta 7500 investimento collocauda su-
mebant ; non id ex mutuo , neque eorum pmpria fiebant, sed ita de communi re, vel mandato sumebant, ut proprietatiis jura I septio salva superessent. Quare quidquid utrulium ex investimento hujuss pecuuiae Iosepti deinde hauriehat, id omne ei obveniebat ex
Natura societatis id secum necessario serebat ut quidquid in ea gerendum esset , totum id ad consequenda lucra dirigeretur .uare enim est indoles societatiis, ut Ait duorum vel plurium in idem placitum Consensus,
30 lucri faciendi gratia leg. 3 π. Pro socio .
Gravior vem in specie , quam quae fuisset in genere, cura ex eo urgebat Consequend rum lucrorum, quia vitalitia Pensio solvenda erat quotannis ad integram vitam credi tricis in gravi summa scutorum 2000 , ad hoc ratatim in singulos menses , cum tanta insuper diligentia ut vitalitium caput amitisteretur , statim ac vel una menstrua pensionis solutio retardaretur. Si conventum ita suisset ut socii vel utrique, vel eorum alteruier sterile et otiosum relinquerent GPnt sociale tu primo casu, Per annuam soluti nem scutorum 2000 , utrique socii amisi sent caput metale intra annos septem, menses sex et in altero Casu quantum alter locupletamet se se per investi inentum integri eapitis socialis ; tantum alter socius, intra idem tempus , in certo damno subsset amittendi eiusdem capitis. Atqui uterque casus suisset absurdus et iniustus. Primus quia pugnasset cum ipsa natura societatis quae sit lucri faciendi causa r secundus quia enormissimam inaequalitatem induxisset inter socios. Concludendum ergo est opus suisse ut i
vestimentum fieret nomine communi.
A quo vero erat iaciendum y Nimium verendum erat ne investimentum vel negligeretur si fieret cura comuni sociorum, vel abiret in transversum si uni Iosepho committeretur , distento ab aliis negoti in extraneis a mercatura . Factum inde suit quod tali in re prudentissimus quisque Pateria- milias secisset i scilicet ut investiendi onus daretur Dominico et Andreae potires quam extraneo cuilibet negotiatori r quia illis et sollicitudo esse debebat quaerendorum lucr rum , Cum essent socii; et erat . eadem de re, prompta et expedita occasio, cum Pro
96쪽
sterentur mercatoriam artem. Itaque Dominicus et Andreas susceperunt in se onus I vestiendi ad rationem scutor. novem in singula Centum . non solum suu scuta 7500 ,
neque de hoc est vel esse potest ulla
quaestio, cum de re eorum Propria ageretur , sed etiam alia scuta 7500 , quae erant I sephi. Huc re perducta, unum modo Superest demonstrandum , per onus illud Dominico et Andreae impositum nequaquam laesa suisse aequalitatis et societatis jura. Quantum enim onus illud cuicumque alteri grave sorte erat
qui a mercatura esset alienus: tautum et commodum et utile Dominico et Andreae qui in habituali negotiatione versantur, et majus
consequi lucrum poterant ex industria. Neque vera est immanitas fructuum scutor. novem in singula centum , quam , post in boniam litem , opposuere. Nam si ab ea abhorruissent, nihil inde damni. imo quid lucri
obvenisset Iosepho , Cui, quemadmUdum Coeteris civibus, prompta tune temporis erat occasio investiendae pecuniae in consolidatis, quae , cum valerent scutis T 5 in singula ce tum, Cum Capitis augmento, dabant annuum
fructum scutis novem longe mujorem. At e cor
ira acquieverunt rationi dodranti. Et quo obiugatio solvendae vitalitiae pensionis duravit , ei semper eousque sulissecerunt. Nihil quitaquam Ohmussi tarunt unquam de hac excessivitate. Quin imo , ubi, resoluta societate , dies venit restituendi capitis socialis , detrectarunt ejusdem restitutionemr implicatum esse, dixerunt in negotiatione , in goro di commercio. Atque haec est causa, ob quam fructus, ex
conventione diminuti ad rationem semessalem. post dissolutam societatem competant
Iosepho ex capite quod , juxta debitorum
consessionem . perget mi esse non sterile, sed implicatum in commercio . Quod si ratio fructuum non modo pro dodrante , sed etiam 4 pro dextante et sorte amplius tulerata est in aliis causis quoad homines a mercatura ali nos s. Rota in roman. nullit. contrum
Planetli; multo minus excessiva videri debet quoad Dominicum et Andream , sive quia ne- 2 gotiatores, sive, et hoc magis quoque est aestimandum , quia, Per determinatam illam rationem tructuum , eximebant sese a reddendis investimenti rationibus . Ni enim conventa suisset illa ratio fructuum nullum in jure dubium esse poterat , quid , quae cuique socio socialem rem gerenti incumbit obligatio . ea Dominico quoque et A dreae immineret, reddendi rationes , quonam
in quaestu Collocassetit caput sociale, qu nam seu tus inde percepissent. Nam haec inter praestationes sociorum personales potissimum 3 recensetur, ut socius socio reddat rationem
administrationis suae; I. 9 sue de eden. , Felic. de societ. 38 numer. 4, mei. comm. in Pand. lib. I tu. 2 numer. 31. Cujus tanta
vis est, tanta efficacia , ut etiamsi eam, finita 34 societate, remittere socio liberum sit, tamen ab initio , tempore eo quo societas initur, 35 remissio talis seri non magiti socio potest, quam tutoribus cum ad tutelae gestionem Vocanturi quia nulla conventione doloes in s suturum remitti potest 1 quod tamen seret si socius a rationum redditione statim immuniis esset L 3 V. - ρact. . Raec autem reddendarum rationum obligati O quantum gravis et incommoda esset cum cuique privato homini, tum mullo magis negociatoribus, nemo est qui non videat. Itaque, hac sorte de causa , negociatores illi maluerunt se se obstringere ad certam rependendam rationem vel annuam vel bimestralem . vel etiam men-Struam , prout menstrua erat obligatio solvendae vitalitiae pensioniis. Nunc vero, quemadmodum non paterentur a se , Per IOS
phum , extorqueri fructus si quos ex Capite sociali in majori summa perceperint, quam quae definita suerat in scutis novem ι ita incivile, injustum est, eos Conqueri et petere remissionem fructuum ex eo quod adserant, nequaquam vero Probent, minus de illa d dranti ratione a se suisse perceptum. Maenim ad imparia quemque judicare fas est. Etsi vero Obligatio investimenti negociatoribus imposita, tanti haberetur quamdam induceret inaequalitatem; tamen inaequalitas haec parvi disset pendenda. Nam in coeteris socialibus Pactis, praeter hane investimenti obligati
nem , socii erant aequales et nimirum aequales in capite , cujus quisque in Commune Conserebat scuta 7500 ε aequales in onere rependendae annuae vitalitiae Pensionis, quiasque in scutiis 3000r aequales in lucris , si quid ex capite sociali superesset, Post sini-
97쪽
lam societatem e aequales in damnis , si census vi tali t ius per credi tricis vitam ita protraheretur , ut absumeret caput sociale. In tanta autem aequalitate capitis , Iucrorum , onerum , damnorum , si quid Oueris Praeterea occurrit magis uni ex sociis impositum, quam alteri , non inde tamen validitas societatis excluditur ex hac inaequalitate. Nam liberum est sociis , Iucrorum , damnorum , I onerum divisionem quibuslibet rationibus i stituere , dummodo illud unicum viteut pactum a leonis sabula, leonini nomine cogni tum , ut alter lucrum tantum , alter damnum
Pascenda Cod. de paci., mnest. comment. jur. cioil. I. 13, Minn. seleci. quaest. CV. MI, 8 Mnch. de societ. Par. 3 cv. 8. Inaequali ins enim non abhorret a societatis natura. Et, quemadmodum partes inaequales lucri et damni inter socios constitui possunt in m xima collationis et aliarum conditionum aequalitate , uti auctor est Imperator in S inst. 9 de societ. , iis vicissim et paritate rati nila recte partes compendii et detrimenti constituuntur ex pacto, quamvis Collectio coetera que conditiones sint inaequales, me. in Futgia
Quidquid demum seu oneris seu operae Plus in Dominico et Andrea erat, quam in Jos Pho, id abunde compensatum esse videbatur ex eo quod neque abacus argenteus ex vendito traditus , atque ejusdem pretium , Sub vitalitio censu , aliter a Paullina remissum suit Dominico et Andreae, quam sub CO ditione quod ea super re societas, Pro aequis partibus, iniretur ab eis cum Iose Pho. Vir adest, equestri ordine insignitus , qui erat alter ex gestoribus negotiorum Paulinlinae , quique ait, se ab ejus ore, sive aute, sive post societatem, saepe accepisse hoc consilium i simul audivisse quod ab illa venditione ab illo censu abhorruisset, si I seph societatis particeps iactus non esset rhuic nimirum . a quo cuncta negotia sua gratis gerebantur , maximo studio , voluisse , itula occaesione , grati sui animi aliqua sensa Prodere. In aestimanda autem hine inde col.
latione socialium partium, favor et grutia 20 maximi facienda sunt, ubi praesertim ab eis
23 tamquam a causa suum societas sumpserit
exordium; log. 80 P. pro soc. Connan. comment. Dr. cio. lib. 7 ωρ. 43, Rota in a legatis decisionibus coram Emo Isoard et R. P. II. meo Marco. Quanti autem favor hic Ioseptii valeret, id comprobarunt vel ipsi Dominicus et Andreas; qui cum alias Ios phum adierunt Florentiae tum temporis morantem , litteris die 27 augusti 1822 ab Urbe ad eum missis , quo coeteris oblatoribus anteferrentur in opalis emendis a principes mina e tum post emptionem abaci argentei declararante essere stato traftam , E concluso MMaoo. Vannutriti ii contratio o tulicio neremtEIlion za chs questa i resa, relati menta es gua gno ed alia perdite, Moesso andare in societa. Quare si operam ipsi in emendo abaco contulerunt; plus etiam, aut saltem non minus, contulisse videtur Ioseph , cujus mediatione et favore contractum inire Potuerunt. Atque ita . utraque Parte acriter contradicente , desiuitum est.
Qui debitum lassus est illiusque ad certam diem dimittendi obligationem suscepit, quum dies cesserit , vanis posthabitis exceptionibus, ad intuli
. Nulla datur major praesis quam proprii oriaeonfessio , cui ne misi licet adversari. 2. Paeis sum relligiose servanda. 3. Nemini lieti ab eo resilire quod eonsutio priua ei plaeua. 4. Posteriora derogant prioritas. s. Fas est emper contralentavi eommuni eon enm a priori contractu resilire. 5. Frustra Maea δε αιum redditionis rationum illamia imputandum eri rationea eriduas avuncι que non fuisse.
98쪽
DEcisio XXIV. Rationibus dati acceptique di, unctiis inter celarium Emanuelem d'Angelo et piscatorem Nicolaum vindittium quoad contractus piseationis initos ab altero cum altero, se Consemus hic est declaravitque in eSSer Mem , e I xistimo debitore dei signor Emanueled'Angelo della sonima di s di mille trecento uentiari e b0. 40 moneta . , atque hanc summam alla sine di otmbre Prossimonoo ire l82T . soluturum creditori spopondit. Ejusmodi declarationem debiti solvendi siue obligationem confirmavit Vindi itius coram regio Consule generali utriusque Siciliae, coram quo itidem convenit ut quoad peragendam piscationem d' Angelus praeberet Vindi itio necessariam ad instruendas cymba piscatiouemque explendam pecuniam , atque bic viei sim pisces ei venderet quos pilam re tur Certo constituto venditionis pretio. Quod si piscis quantitaq esset major Pecunia sup-Pedilata , ac quidquam hujusce debiti satisfactioni forsan superesset, id in prioris debiti reeensiti computari deberet decrementum. Ast data ab Vinditiio non servata fide . dum praestituta venit dies solutionis, iudicio egit adversus ipsum cetarium d'Angelus, mandalu mque a tribunale commercii obtinuit is disovetto in fuga . de quo ad Praesens non quacritur. Sciendum solum hic est, idem tribunal Vinditiium condemnasse ad pecuniae vim rependendam piam ut si hi debitam ii 'Angeluq poposcerat. Provocatione autem interposita a reo convento, conscendit contentio ad
sacrum Tribunal. ubi quaesito , num locus esset solutioni scutorum 1326. 40 ac res ctioni expensarum, responsum prodiiti . Esse locum solutioni sciat. 1326. 40 et resectiois ni emensarum etiam ext judicialium, et extondatur decisio. . Et rectissime sane responsum ita fuit a sacro Auditorio. Semel ac enim, computis utrinque ad liquidum perductis dispunctisque a curate hinc inde rationibus . clare innotuit Vindittium is esser Mero es logistimo debia toro dei signor Emnntiolo d'Angelo dolia somnia in scudi s 326. 40 , quam ultro
ipgemet consessus est et declaravit, tons mavitque solemniter Coram regio utriusque
Siciliae Consule, et quam . alia sine di ODtobres Prossimo auo ira 382 is se solutu. rum promisit , planum erat quod quum elapsus jamdiu esset october mensis , ideoque Cessisset et venisset appositus dies solutioniis, quin unquam Vindittius propriam obligati nem implevi mei. incumbebat ipsi absque ulla exceptione debiti contracti satisfactio , coge-gebaturque idem vel invitus ad extinguendum admissum aperteque declaratum nomen. Nulla enim datur major probatio , quam proprii oris consessio , cui certe nemini unquam licet adversari , nota in Perusina iuris remendi 4 decembris 3794 i ress. anno 1795 S 12 in D. coram Paracciano et in Bone eritana haereditatis 3 aprilis lT92 in res. I952 S 5 coram origo i itidemque exploratum est Pacta esse religiose servanda , nec resilire cuiquam fas esse ab eo quot consulto ipsia 3 met prius placuit, α Rota in Cisittitis Castollanae liberationis a molestiis su 'er m
rino , in Reneo niana exsecutionis arcae
3 februarii 3792 S 2 coram Aeci uolt, in
Caesenatori. contractus 20 junii ejusdem
anni S 4 coram origo, et in Faventina societatis 4 nusii 1292 S 13 coram Guam
Frustra autem Praesidium quaerebatur in priori contractu anni 1825 , in quo statu tum fuerat, ut debitum Vindi itii in sine piscationum fuisset repertum , ipsemet deberet . Montare ii suo debito cho risuit ris, a scudi quindici Tanno is semel ac enim posterius dehitor ipse ultro libensque fassus suit post rationes dispunctas in rem e legitimo debitore dolia somnim di scia li4326.40 is illudque se obligavit extinguere is alla sine di ouobm ymssimo aooen re 38 27 - , prout etiam rite recteque declaravit coram regio utriusque Siciliae Consule , admut nulla de nova istiusmodi comventione et Contractu oriri posset vel mini, ma simulationis alteriusve vitii suspicio. Sane nullo in calculo haberi amplius poterat conventio Praecedens , ut te prorsus comuni placito novata, et solum quidquid in novo contractu sancitum erat , debebat sedulo i ter contralientes ut lendi. Posteriora siquidem 4 perspectum' est semper derogare prioribus, li- herumque utique manet contrahentibus Con-5 cordi consensu a priori contractu resilire.
99쪽
Mirum autem non erat immutationem ac novationem illam interces isse super modo S Iulionis Peragendae , quum secus d ' Angelo neutiquam profecto mutuaturus suisset vinditi O ex praedicto mox renovato contractu aliam ingentem summam usque ad argentea tigenia, jam satis experientia edoctus satis non esse ad pecuniam restituendam exercendae piscationis fructum. Perperamque obtrudeliatur desectus reddiationis rationum unde constaret, an et in qua Summa , dehitor creditorve restaret Elnanueld'Angelus. Nam confundenda non est Syngra
pha diei s novembris 1826 consessionis debiti
controversi tu causam anteactae siegociationis eum altera syngrapha eadem die exarata Pro ineunda piscationis negociatione nova. Quoad
enim illam nulla desideratur amplius rati nibus expuncti O , quia ejus consecti oui praecessit, et exinde ortum fuit liquidum debitum, teste ipsius Vindittii consessione cori cra oris do auendo Upurati col sudetto Emanuele futti e singoli conti eo, adeo ut et de vera existentia recensiti debiti liquidi et de onere satisfaciendi solvendique Vindittio incumbente , nulla amplius dubietas admitti quiret. 0uoad vero alteram pendet comam tribunali Commercii separatum judicium super redditione rationum ac liqui latione ; ideoque cum duo ex diversa Miloue adsint judicia dive
sa, alque illud liquidum sit, hoc vero illiquitadum, nulla patitur juris ratio hoc illud r
morari , cum in credito liquido ac expeditissimo contra illiquidum altiorisque indugivis nullae admittantur exceptiones , nec ulla unquam compensatio obtineat. Potissimum quia Objectus desectus redditionis rationis non cul-s pae verti debebat Emanuelis d'Angelo , Rederat solummodo Vindittio imputandus, qui stato tempore sollici ius haud fuit dati acceptique exhibere atque expungere rationes, ad quus imo propter sui socordiam ad judicium vocari et compelli necessum fuit Emanueli; graFiusque etiam quia, ex dati acceptique rationibus ab eodem ereditore Emanuele judicio exhibitis, patet etiam non creditorem Vindittium in causam hanc novae negociationise e . sed debitorem immo remauere pro altera non levi sumina scutorum 459. 30. Illudque non leve accedebat quod Vinditi ius
nihil de hae redditione rationis antea Obj cit, tametsi objicere potuisset, ac Prarae tim quando coram tribunali commercii suit Priino Pulsatus , relaxatumque adversus ipsum mandatum is di fovet O in fuga o. Minus igitur obtrudi mcdo valebat iste desectus redditionis rationum , atque omnino idcirco in- subsisteus dignoscebatur objectio proposita de rationi hus non redditis. Ut vero de expe sis etiam ex trajudicialibus resciendis pactum aderat in contractu originario, ita pro iis quoque Patres domini jus congrue censuerunt reddere. Et ita, utraque parte decertante. desinitio fuit edita.
Lunae 2l aprilis 1828. ARGuΜENTum Infirmatur praeeedens deeisio XXIII quoad eompelonitam, et negatur jurisdictio commercialis , ad quam constituendam, deficiente re commerciali, sola non susscit negociatorum Pera a. SUMMARIUM
. Nuda vox - rile re - Sine communiealtone lucr rum ae damnorum neque socieωιem , neque Oci satis onera importat.
2. Ibi societas non potesι esse ubi procul a mutua eo unieatio e unu3 ιvium luerum perferat, alter totum damnum. 3. Passim G in dies instituuntur actio res aver
ditis frugiferis eoram ordinariis judicibus.
4. Me unquam hujusmodi erediis enumerata sunt inter res es operationes eommerciales. 5. Ad judisium eommerciale sutis non est persona negoriatorum, sed necessaria quoque en res 'mmmercialis , et quidem earum numero quae de aeriptae sunt in art. 60l et seq. t mmere. eod. 6. Iege pro eommerciali haberi nequis aciis eae hoe dumtaxat quod instiliamur contra negociatores. 7. Iudices debent parere legi, non obsistere. 8. In causis non commere libus judices eommeret tis sese ineo Mentes declarare debent Miam M
s. Tribunati appellationis, poti resolviam extrinsecam quaestionem de jurisdietione, integrum esι quae
100쪽
sιλ-m intrinsecam in meriis vel dirimere, eel staremittere ut parisa viantur juribus με prout tiquatenus de jure.
Decisio XXV. Venditio abaci argentei inaurati, Franserolato in Dermest, ad parandam locupleti
ximam meusam eleganter elaborati , ad hunc
finem a principe saemina Paullina Borghese, Per apocham privatam diei 30 apriliis 1822 inita suerat erga Dominicum Arcteri et Andream Baldini, insignes hic in Urbe negotiatores geminarum , ut super Pretio , cujus hi debitores sese professi fuerant , ex Paeto in Rumina scutorum illi indecim millium, census vitalitius lavore illius constitueretur. Ita.
que , in eadem illa emptionis venditionis up clia , hinc Paulina dominium proprietatein-ipie illius capitis pecuniae transtulit in D minicum et Andream , a sondo , uti ojuut, per Huo. Illinc h; titulo vitalitiae pensionis, eo se vici mim promitiueriit solutums fore illi inuta bismille in singulos annos, quo usque illa vitam ageret. Quidquid vero Dominicus et Andreas convenerant Cum Princi- Ite nemina, totum id . eadem ip sa die , Per Separatam apocham, ita se gessisse declararunt , in Communi cum Iosepho Vatinu-telli romanae curiae advocato , ut hinc in diam Partem totius illius contractus sibi adsumeret , altera media Pars sibi reservare
cho ne Potranno risultare. Tqualis autem haec communicatio id continuo secum ferre vi Iebatur ut jus Ios
pho esset sibi , sine mora , adsumendi sinmedietatem ipsius abaci , quia hic , eodem pretio sculorum 35000, venditus pridie suerat Aloysio Boncompagni Ludovisi Plumbini principi , quam vita litius census contraher turis certe quidem mediam illius pecuniarii eapitis Partem. Nihilominus ipse convenit ut, quousque vitalitii census obligatio duraret, integrum caput Dominicus et Andreas Iaenes se, sub hoc onere. retinerent ut ejus fructus solverent ad rationem scutorum n vem in Lingula Centum et annos. Ancieri e
tannis solutae ei suerunt , lioc in or vid licet Dominicus et Andreas conserebant in unum scuta 1350 , seu annuos capitis se ctus dodrantesi tum alia scuta 650, ab his I ro media parte aeque ac a Josoldio coni rebuntur ex aere prolirio i conficiebatur inde summa scutorum sismillium, quae in ubi alitiain pensionem statis temtUribus solv liantur. Ubi vero Paullina tres et amplius Ivist annoq ali inito vitalitio censu excessite viviis, tunc Dominicus et Andreas, etsi diςs veni set qua nefas sibi esset ultra I enes se retinere mediam partem capitis Iosepho re Clantem; tamen ab hoc veniam impetrarunt, Per unum annum, disserendi i Ilius capitis r stitutionem, diminutis fructibus ad rationem scutorum sex in singula centum. Essendo
stato risoluto ii contratio uitalitio , ita
Ioseph datis ad illos litteris , die 25 julii 3825 , respondebat si δ conoenum fra
incieri e Baldini coli' interesse des seimr cento ed anno. Cum vero non unus, sed duo Circiter a
ni jam elapsi fuissent, quin satis restituti ni per eos seret , hinc I ePh contra eos , ex lege , mox agere minabatur. At Domicus et Andreas quodammodo praevenire hujusmodi minas vi,si sit ut, et ipsi ad judicem Iirimi venere, die 9 maii 382ῖ , enlagitantes. salois qibuscumqtie juribus et actionibus sibi cometentibus , mandari sieri
dispunctionem ratioratim contractus socialis mPer oualitis conflatrict ex metis di tin semolato di orem ii, abrogata quacumque con- cntione et mmmtiones usuraria inertim 30