장음표시 사용
251쪽
risaictione, non personae, red materiae
8. Iurisdictio , quae nulla moraus eo etit, Prorogari non potest. s. iudex in iis , quae ratione materiae ad ejus cognitionem non vectant , instar Pris tare Personae habetur.
tis concessione , nunquam autum Per Pria torum homiruam Paetiones conserenda et num. 13.14. Quae publicum ordinem respiciunt prioati
homines immutare ac subvertere non P
sum attribuitur ἔ ctomum enim sententi nonnisi auctoritate comρ tontis tribunalis executioni committi Malet.
4. Que sontur metu injusti in lirique marm ti Et carceris, sunt Prorsus irrita. 5. Res judicata per circumfremtionem desera ita habetur ac si numquam orta suisses. 16 Ad ex ensas et damna, qua antct institia tum circumscriptionis iudieium Meum ha- erunt , victus non damnatur, si in eo
aliqua bona sues depraehendi Maleat.
DEcisio LXXI. Mententia edita die aέ tulit labentis anni
ab R. P. D. meo De Cursiis irrita declarata sunt ex jurisdietionis defeetu omnia actaeoram urbano commercii tribunali, ac
praecipue judicatum diei octobris 183 a
m Omnibus inde s quia tis , condemna tusque exi tit Franciseus Bessier erga Vin-eentium Santue ei ad sarcienda damna re sciendasque expensas etiam extra judiciales ; utpote qui ad mereat otios iudices per. Peram Sanluccium adduxerat, exequutio Nem Contractus expostulans inter ipsos die
19 septembris i 33a celebrati. Appellatione per Bessi erum interposita , eum hodierna die Patribus eausam definiendam proposuis
1em . rescriptum prodiit m Sententiam ro. talem esse confirmandam juxta modum in decisione e rimctndum m. Contractus enim per apoeham privatam upra meu Orata die x9 septembris i 83IBessierum inter ae Sanlueeium initus erat
ejusmodi. Cum Santve eius ad excolenda
serendaque conducta latifund Ia di Monta-ma. Conca e Selootta nummis indigeret, pepigit cum Francisco Bessierio , ut is argenteos 33ao eam in rem erogandos suppeditaret ; sese obstrinxit . ut ex frumento in iis praedia recolligendo traderet modios hiscentum squot nempe conficerent
praefatam summam se. I 3ao ad rationem
se. 6:6o in modios singulos , Frumentum hujusmodi in horreo ipsius Santucci, re
tenta clavi ab utroque contrahente, erat asservandum, donee communi placito, ante tamen kalendas novembres, distraheretur. COD Ventum Praeterea ut ex tritioi venditione Besai ero ante omnia satiasseret de suppeditata summa argenteorum I 3a O, pretii que excessus α Ia mggior somnis che si ροσδε rica rne m ex aequo inter contra
hentes divideretur, ac vicissim , si minoris vendi contigeret, iactura communiter tolleraretur. Si quis vero ex eontrahentibus promissis haud stetisset, damna atque expensas etiam extrajudiciales reficere pro misit , mereatorii tribunalis iurisdictioni sese subjiciens. Sanluceium contractus huiusce adimplementum detrectantem ad praelatum tribunal reapse Bessi erus adduxit , ut dies illi praestitueretur ad tradendum frumentum , vel ad me uniam acceptam restituendam , ac damna emendanda. Quae postulatio benigue excepta est a meraeatoriis iudicibus per sententiam diei i octobris ad 32 evulgatam , qua ire servatoaetori iure agendi pro damnis i terminus quinque dierum Santuccio praefinitus est
ad tradendos ex conventione modios hiscentum , quo termino frustra elapso, seu mentoquo non tradito , iste damnatus est ad restitutionem argenteorum I 3Io; decreta quoque eorporis mancipatione , quae fuit reapse a Besserio peracta. Ut i udieatum ejusmodi, omniaque exinde subsequuta delerentur . Santuceius ad nostru in Αuditorium querelas detulit, ac per supra Iaudatam R. P. D. mei De Cursiis sententiam voti compos evasit. Et merito quidem: Nam Patres contra. eius de quo agitur , indolem naturamque perpendentes judicarunt, minime potuisse
252쪽
mercatorios iudices de illo eognoscere,
ejusque exequutionem imperare. Quando. quidem etsi pro societate , ceu Bessierus contendit, contractum hune renunciare placeat, prosecto societas minime mereato. ria , sed civilis prorsus ac communis censenda est. Praebuerat si quidem Bessi erus pecuniam neceεsariam ad culturam agri sa. tione inque I industriam suam in agro exeo lendo serendoque Santu cetus posuerat, ut triticum exinde recolleclum lucri in commune iaciendi causa Pro concurrenti quantitate rubrorum biscentum divenderetur. Quo in themate palam erat, ad controversiam de qua εermo est, dirimendam com
a mercii judicea omni prorsus jurisdictione
suisse destitutos. Cautum quippe est art. 6o3eodicis mercatorii α Non saranno di compete ira dei tribunali di commercio Ie aetio. ni ρromosse contro Mn Proρrietario, conindutiore , socio Paraiaris , O COIti 'atore Per pendita di derrate Arctoontenti datyroρrio fondo, ne Ie azioni Promosse contro ian commerciante Per Pagamento dide rate O mercanzis con rate Pel suo uso Parιicolare m. Ut enim ad mercatorium tribunal nequaquam pertinet cognoscere de venditione frumenti a praedii domino, vel agricola expleta . ita ex rationis identitato inquirere non potest in eontra tum so . a cietatis initae inter fundi dominum, agricolam , aliosque super sundo excolendo , frugibusque ad utilitatem in commune per .eipiendam distrahendis. In hae enim societate agi tantummodo de civili negocio nemo non videt. Quibus in jure animadversis, supervacaneum erat investigare , num contrahentes inter negociatores recenserentur. Principio
quidquid sit de Bessierio , Santve eius in . et agricolas potius recensendus videbatur.3 Exere et siquidem iste proprioa iundos, vel ex instituto aliena latifundia eo ducit, ut aratro subigat. Cujus generia homines , licet improprio Vocabula negociatores campestres α mercanti di ca ara ra nuncu-Pentur . revera agricultores potius renunciandos esse, jugiter tenuit nostier ordo, ae praesertim in romana circumfremtionis in re commerciaIi diei i martii i833 cor. Murrareui. Ae reapse antiquitus aratores Nuncupabantur , ceu colligitur ex Tullii orat. in Vere . de frumento , ex set. in Aug. ωρ. 42 tc. Quin negocium lacessit quod Santue eius semel aut his negociationi alicui operam 4 dederit. Quandoquidem se undum mercatorii codie is censuram art. I ii dumtaxat negociatores reputantur , qui Gercitano
alti di commercio, e nefarino Ia toro P
fessione abitu ais α. Caeterum etsi uterque litigator inter mercatores posset adnumerari, haud id ei reo competens suisset mercatorium tribunal, quum minime agereturdi tin atro di commercio is verum di una
pendita di derrais ρ oenienti dat proprio fondo is, quam ad illius iurisdictionem neutiquam pertinere diserte lex statuit in
Rupra memorato art. Gog. Neque enim quae- S ationea cunctae . quae inter negociatores exoriri possunt, ad commercii iudices deserendae sunt, sed eae dumtaxat, quae ad mercaturam possunt reserti. Absurdissimum namque esset, ut controversiae quae negocia mere civiliatae communia respiciunt, hereditates exempli gratia, divisiones , praediorum acquisitiones . servitutes,
alia quo id genua a mereatoriis iudicibus
Essent cognoscendae. eam tantummodo ob causam, quod tum actor, tum reus conventus . inter mercatores recen eantur. Prae.
eipit quidem lex: art. 6o I supra me In Oraticodicis mereatorii , quod tribunalia commercii judicent radῖ turte Ie contro erat retalloe allo obbligaaionis contraitationitra negorianti . mercanti e banchieri α. eo quia praesumit m alti di commercio tutis Ie obbligurioni ira negorianti , mercantie banchleriter. Sed praesumptio locum veritati eodere debet, statim ae contrarium apparet. Quum itaque ex facio constet, San- tuccium tradere Promississe m grano dellatenula di Mentana, Conca e Selmitia, Doctha Ia semeneta di circa rubbia 7o α, pa
tam est, non tamquam mercatorem , sed tanquam agricolam contraxisSe.
Quod veroidisserebant, dupli e em in syngrapha diei 39 septembris illai con-
253쪽
trae tum contineri, emptionem nempe en ditionem triti ei a Sani uecto erga Bessierum initam . ae Praeterea acieietatem mercatoriam , eo nempe consilio institutam , ut triticum iam a Bessiero e m Paratum pretio seu t. 6 : 6o in singulos modios octo Dris mensa re venderetur , ae lucrum ex eariori pretio obveniens inter utrosque --
cios aeque laret dispertiendum. id magis ex acuto defensorum ingenio depromptum, quam rei veritati consorme visuiu est. Ne que enim id probabile est, neque ex apo-ebae litera apparet, ex qua potius contrarium eruebatur. Conventum quippiasuerat che neIIa Mendita me simia Mora Wimie mente ri Orsarsi iι sig. Bessierdella somnia di s di x3ao improniati e consegnati at signor Santucci m . Quod Eane excludit antea gatissactum suisse Bessierio per traditionem modiorum hiscentum
tritici, illud quo proprium ipsius Bessi erit
evasisse. Quin venditionem frumenti erga Bessierium ex eo argui possit, quod pretium atatutum da prehendatur aeui. 6: 6o. in unumquemque modium. Quum enim non
quidquid frumenti ex conduetis latifundiis
demeteretur, in societatem venire debebat, sed ea dumtaxat quantitas, quae suppedita tae a Bessi ero pecuniae plus minus responderet, necessario aestimatio quaedam erat praemittenda, ut cognosceretur, super qua demum tritici quantitate societas contrahe hatur. Hinc coneludendum erat, quod si societas per apocham supra memoratam ini. ta die enda, in hoo prosecto aoeietas con-xistebat , ut frumentum , quod ex pecuniis Besetieri, ex industria Santu eci eolligebatur in latifundita di uentana , Conca sMIMotta pro quantitata rub. a oo tueri ineommune faciendi caussa divenderetur; ceu
Quibus perpensis , in pretio haberi na-
quaquam posse Patrea considerabant paetum , quo contrahentes sese pubie eerunt
6 iurisdietioni mereatorii tribunalis. Quando. quidem tribunal illud ρriouenarium, sive,
ut Voeant , excutionis a lege confitilutum dirimendis dumtaxat quaestionibus ad mereaturam speetantibus , in caeteris
negociis omni earere iurisdietione non Personae . Red materiae ratione eompertis-7 simum est. Iurisdictionem autem , ubi nulla penitus competit, prorogari mi-δ nime posse, est in propatulo. Iudex enim in iis , quae materiae ratione ad ejus eo-gnitionem non spectant , instar privatae 9 Personae habetur. Quod at hisee in rebus eR Paciae entium convoeatione iudex elisi p. 3et, plane nova ei iurisdietio attribueretur. Iam .ero jurisdietio est publica po-rooestas ius dieandi, quae a lega venit, vel Supremi Principia coneessione , minime vero per privatorum hominum pactiones consertur. Ea siquidem, quae publicum or-Hdinem ae politieam hyerare hiam attingunt, privatis hominibus immutare ac sub vertera minime fas eat. Leg. x3 in Prin-
furis - . Et frustra oggereretur, lieitam essa de arbitria aumendia conventionem. radiamque arbitria nulla Iurisdictio per eom.
promissum attribuituri ae dumtaxat cou- trahentea super controversia aliqua eorum sententiae stare promittunt , atque ita ordinarium judicium evitant. Verum ut arbitrorum aententia exequutioni eommitti possit, ordinarii tribunalia auctoritas imploranda est. Itaque ex hoe ipso firmatur, Per privatas pactiones minima derogari publieo iudiciorum ordini . neque jurisdicti a 3nem ei, oui legitime noti competit, attribui posse At vero dum contrahentes in rebus a mereatura alienia commereti tribunali sese subiciunt, iurisdietionem. qua plane destituitur , illi altribuunt, ae praeterea re fictobnoxios reddunt praeeipiti iudieii ritui.
corporisque mancipationi, non in subsidium, sed immediata cum saeuitate eumulandi quodlibet exequutionis genus. Quae eum feeum serant ordinia publiei perturbationem, iudiciorumque perversionem, ideireo nullius momenti habendas esse huiusmodi paetiones, exploratissimum est. Nec meliori consilio propugnabant Bessieri defensores , quod sententiae a mereatoriis judieibua pronuntiatae aequieverit
254쪽
uo 6 Santuccius, ratamque eam habuerit, dum lucra, quae ex venditione frumenti redire poluissent . ad liquidum amica conventione perduxit. Id enim nihili faciendum apparebat. Principio animadvertebant Patrea , Santuccium ejusmodi conventioni nomen dedisse ad remorandam imminentem gen- 14 tentiae, qua de agitur, exequutionem; quae vero aguntur metu iniusti invalidique mandati ac carceris , irrita habenda esse coci stat. Paris de resignat. Iib. I 3 quaest. IN. Iao, Caldgrin. cons. I de Penunciat. , ROIand. cons I Oo num. I. a lib. 4. De Lα-
ea de benesciis disc. 78. num. 6, Rota
cor. Celso dec. 6. num. 7. et seq. Rursus Perpendebant, in ea conventione nihil proe . Eus Obmussitatum esse de.validi lata seu nulli late sententiae tribunalis commercii, neque Sant uectum ullo modo iure valedixisse ejusdem sententiae circumscriptionem petendi.
Tandem quod aiebant, post rem iudica.
tam, cui locus iactus est ob appellationem a nostro Ordine denegatam, ambigi nefas esse de existentia contractus socialis mercatoria qualitatu donati, id nullius momenti essei 5 de praehendebatur; statim ae o mora delentur per extraordinarium circumscriptionis remedium. Ex hae tenus animadversis apparebat, album calculum adjiciendum esse nostri Ordinis sententiae, quae omnia gesta coram mercatoriis judicibus , ac Praesertim Sententiam diei ret octobris cum omnibus inde secutis irritam declaravit. Quod vero attinet ad expensas ac damna, ad quae Bessi erus in eadem sententia damnatus suit, Patres existimarunt, mitius cum eo agi oportere; quum perpenderent, ante institutum a Santu celo iudicium suρer circumscriptione aliquam bonam fidem posseis Bessi ero non immerito su stragari. Santu ocius enim per procuraturem apud mercatores iudices caussam dixit, quin de incompetentia tribunalis exciperet, damna deinde ex eorumdem sententia ad liquidum adduxit atque egit coram tribunali ordinario pro contractus nulli tale re saluo Sol-
tanto at citato ii diritto di i metere Ia
somma anticmata a forma deIIa senten Ea resa dat tribunale di commercio di Roma it glorno I7ottobre I 33a α, ac non nisi ineunte mense januario i333 de cie cumscriptione querelas detulit ad nostrum Auditorium. Hisce rationibus permoti Pa tres definiverunt , ante institutum hoe de circumscriptione judicium expensas inter litigatores esse compensandas ἔ nee Bestierus usque ad eam diem damnis'emendandis obnoxium esse debere; atque hiuertis modus ici decisione exprimendus. Et ita utraque etc., me quoque suffragium serente, decisum est.
ARGUMENTUM non servatos substantiales iudicii terminos locus est inhibitoriact ab appellationis tribunali concedendae, vel restitutioni in integrum si orta fuerit res iudicata et numquam autem ejusdem iudicii circumscriptioni.
. In iis quae respiciunt ia Ia conserva imi dolia coxa in quistione is licet instituere ju- dieitim ad urgentiam.
2. Iudex qui jurisdictionis fuse limites egressus non sit, si injustam di si sentcntιam, ς Mamera Parti intulit , non autem nuru liter ρronuncia, ιι, adeoque non est locus circumscription .
3. Ob des tum formas a Praxeos legibus
Matutae locus est non circumscr*tioni seu dumtaxat inhibitoriae ab rappellati nis tribunali obtinendact et num. 5.
4 Si autem orta jam suerit res judicata, locus
est ob eunt m defectum, non Pariter cι cumscriptioni, sed restitutioni in antegrum.
Dxcisio LXXV. Aaluator Grandoni, qui cauponam bic
in Urbe exercebat, initio hujusce anni emerat ab Ioanne dii eo lini ex oppido Marini ini dolia viginti. Conventum In emptionis suit, ut uniuscumque dolii pretium assur -
255쪽
geret ad argentea triginta sex. numeranda dum Grandonius vinum ad Urbem au --iperet transvehendum ἔ ut interim arrhaenomine solveret argentea centum; utque demum Empli vini transvectio fieri deberet quoad dolia decem priusquam aestas adveniret, quis vem ad decem reliqua post illam in eoeptam; ea interim , ne calescente illo
tempore vinum acesceret, gua collocare
in crypta Nicolinius spopondit Grandonii sumptu , quemadmodum fidem de iis omni . bus praebuit proxeneta Franciscus Maria
Malmetu Eli, qui se eo tractus conciliabo rem edixerat. Properante at ad exitum meu- se Iunio , duo tantum vini dolia Grandonius sumpserat, sto ex promissae arrhae li- ulo una aculata quindecim numeraverat ἔpropter quod ob contractus in adimple mea. tum , ac rei venditae periculum , instituto judicio, quod dicunt ad urgentiam, vada. tua a Nicolinio suit eoram commercii iudici. hus hie in Urba ad hoe , ut decerneretur sibi jus esse vendendi, Grandonii emptoris Periculo, dolia oeto vini, quot videlicet au-
pererant ex iis , quae transvehenda spopo derat ante aestatis adventum, caeteraquct --
ponendi illius sumptu in crypta ad conventi fidem , nec non ut damnaretur Grandonius ad residuae arrbae solutionem in argenteis nummis octuagintaquinque ἔ quod impetratum Omne a Nicolinio tuit, relaxato a commercii judicibus contra Grandonium reali ac personali mandato, si intra dierum oeto terminum contractum non implevisset, residuamque arrhae Summam non exsolvisset.
Unis at datis per literas tum Nico in iotum ejus avunculo missas sponsionibus, post lapsos termini dies eum reapse Grandonius fecisset nihil. eoniectus in carcerem fuit. Protestationem tunc ipse emisit de actus nullitate , eo quod contendebat. 1e arrham non expromisisse . nisi in unis scutalis quindecim, quae jam exsolverat, quemad. modum probare adnititur ex testimonio al. terius proxenatae Ioannis Baptistae nocet. Provocavit deinde apud Ordinem nostrum
postulana coram R. P. D. meo De Avella . qui subrogatus sui B. P. D. meo Marini iam subrogato B. P. D. meo Mugχatelli ab .
senti , ut acta omnia ad urgentiam gesta penes commereti iudicea circumscriptione delerentur , et signanter para illa se uictu tiae qua damnatus incessit ad arrhae solutionem ἰ propositaque quaestione in eon ingregatione extraordinaria diei a9 augusti anni superioris . editum reseriptum scitis Esse Ioeum circumscriptioni quoad -- Iutionem arrhae , et carceretionem Per νiam nullitiatis , in reliquis nihil δε circumscr tione, et e ediatur α; quod aub. sequuta est rotalia sententia , in qua damnatus fuit Nieolinius ad omnia damna et .Xpensas Prout et quatenus de iure. Egrarem tulit Nieolinius ; quapropter per interpositam appellationem Curavit, ut rotalis sente utia novo examicii coram me Rubjiceretur. Prodiit id ei reo hodie mane quoad
eam gententiam rescriptum m Quoad praestionem termini et exequutionem contractus sententiam rotalem esse con
mandam , in reliquis esse in mandam, et extendatur decisio ; quo Mero ad quantitatem arrhae dilata, et coaliaventur m
Ambigi quippe non poterat ullo modo da
volatis sententiae justitia ea in parte , qua rejecta fuit circumscriptionis postulatio
quoad contrae tua implementum , terminique praefixionem. Etenim nee Grandonius negabat, se contractum iniisse eum Nieolinio , quo spoponderat emptionem Minnia doliorum vini a se sumendi quoad decem priusquas aestas adveniret, ne per aeris vim recensiret in acorem. Reliqua autem deeem eius sumptu reponenda a Nicolinio in ery pia esse , siquidem illa post incoeptam aestatem Grandonius suisset suscepturus. Pr sessus id fuerat ipsa , tum priusquam commerciali damnaretur sententia , tum post illam editam , litteris datis Nicolinio ipso, , ejusque avunculo , quibus contractus implementum luculentissime ad promittebat. Cum itaque incoepta iam aestate , contra elum non implevisset ea in parte, qua ante tempus ille erat implendus, cumque Praesens adesset periculum, ut ex non Praestita fide empta res periret, rite Nicolia tua.
256쪽
egit, dum illum vadavit ad urgentiam pein mea commercii iudices , quibus illa in re
tua dicere tia erat, tum ratione rei, tum ratione personae . ut per termini praes xionem emptae rei periculo caveretur. Ρiana
namque ex lege permittitur art. 666, ut judicia possint institui ad iargentiam iis in
concertationibus , quae instituuntur ae respiciunt m la couseroarione delia,cosa inquestione is quibus cum accenseretur iudi
olum a Ni eo linio institutum , ut de vini di venditi perieulo caulum sibi esset, redargui
nullo modo commercialium iudicum sententia potuisset dicta ad urgentiam, cumque nullo nuntiatis vitio inquinata exset, non erat cir inscriptionis ope delenda , quemadmodum merito notatis praeterita
Attamen non eodem modo ad iustitiae normam sese habuit sententia haec . dum circumscriptionem adhibuit quoad alteram commere talia pronune lationis partem , quae Grandonium solutioni arrhae damnaverat, relaxato in eum personali ac reali mandato.
Delendam id ei reo circumseriptione Rotalis sententia illam putavit, eo quod de arrhae solutione judicatum quoque fuerat ad tir Kentiam , quod fieri praeter iurisdietionis
exemplum haud posse statuebat, unde illam ex jurisdictionis desecta delendamiesse eo ne ludebat. Id autem re melius Perpen- a , stare nequa tum PP. DD. existimarunt. Be namque intrinsecus perspecta, dici haud Poterat, suam egressum fuisse jurisdietionem judicem illum, qui, non servata Prae- aeripta judicii sorma , proculcatisque ier minis a lege constitutis, suam edidit geniatentiam. Ita enim agendo non Auam egressus est jurisdictionem , quae in themate
commercii iudicibus erat tum ratione rei, tum ratione personae , sed unam rem iacita iniustam ; quod cum iudex secerit, gravamen certe parti intulit, non autem nul.
liter pronune lavit, prorsus ut deleri cireumscriptione eius sententia debeat ad Text. in I ς. I cod. de are uat. tradunt Macria de amellat. quaest. ir limit. 6memb. 8 num. 29 , Contund. de moment. POSIeas. limit. I 3 num. a et 3 , Posth. de manui. QSerp. 7 ntim. 22 et 23 , ae Sia gnaturue tribunal in Ilitis seu Famen.
ram Grossi . et in Romana ciΓcumscri- mionis et unionis causarum uo decembris
183α S 5 coram Vanniceui. Cum exularethino defeetus jurisdictionis eo nomine a sententia rotali probatus . injusta erat imis perata circumscriptio commercialis iudicati. Quod autem tenendum nune fortius erat post editas Gregorianas praxeos leges. lis enim in legibus mulctata nequa
quam circumscriptionis poena judicia sunt,3 in quibus desectus statutae formae adsuit sed cautum dumtaxat, ut damnato jus sit convolandi ad tribunal appellationis ad obtinendam inhibitoriam. Ita quippe art. 24ta n tribunale di secondo grado accor. dera la richiesta inibietione , se net giu diali rimetiari non concorrono i requisiti sostanetiali Moluti dialia Ierae, Sia Peria con eleneta doli' azione'. sis per Iaforma Privilegiata α. Si autem iis in judiciis, in quibus servata sorma non sua.
rat a legibus constituta , orta esset res tu dicata , alienae adeo Gregorianae leges sunt ab probanda per circumseriptionemo eorum nullitate , ut desectum illum recensuerint inter caussas , ob quaa restitutio in integrum sit concedenda , quem
admodum scriptum legitur in s ibim Lainosseroanta delle forme prescritie dalia Ieggi di procedum Potris ritenersi dat
tribunala supremo come Di Nazione di
Per Ia restituetione in intero nei seguenticaaim , quos inter tertio loco recenset disenon Iurono osseroati i termini sostana tali det giti dirio m. Grandonio itaque, qui in solutionis arrhae ordinario judicio condemnari nequibat ad urgemiam , aliudex neotherie is quoque legibus praesto eas a diffugium non poterat. nisi ad appellatio. nis tribunal eonvolandi , ut in his itoriam Obtineret , non autem postulandi judicii
ita contra legem acti circumscriptionem,
quemadmodum simili in specie tenuit Si. Suaturae tribunal , prout in cit. Nullius
257쪽
seu Farfen. circumscr*tionis 1 a Iulia 183a S ra coram Grossi. in Bononien. circumfremtionis si semembris 183a n. 3 oram De Bubala, et in Romana cir---remtionis et unionis causariam a
quam ideo circumseriptionem cum non rito deeretam PP. DD. a Botali sententia vidissent, eam hac in parte tufirmarunt. relieto in auo validitatis statu commereti iudieato ea etiam in Parte , qua damna tua Grandonius ad arrhae solutionem fuit. Cum autem de hujusce condemnationis iustitia ex interposita per Grandonium provoeatione esaei hodie mane iudieandum, non satis probata PΡ.DD. suere , quae da illius arrhae quantitate Nieolinius attulerat. In fide namque proxenetae Μal. metutii , qui unus de aretae expromissas
quantitate ad argentea usque centum deis ponebat , suum tuto collocare iudieium haud posse cen Euerunt. Praecipue vero cum ei adversaretur testis alter Ioannes Baptiata noeei. qui staferebat arrham suisse conis veniam in unis aeutatia quindecim. Consulto itaque quoad arrhad quantitatem iudicium dia tulerunt. imposito Nieolinio onero eoadjuvandi quoad hane rem probationes . quibus per eum allatia iustitiae consonum reddendum iudicium erit. Et ita, utraque et c.redditum iudieium luit.
ARGUriRNTUM Quae sint commercialium societatum spectes. ει quam vocant is collerti a is pro sorma au rtantiali scripturam requirit, neque Per testes probari potest. Nulla autem datur societas,
. Numquam doeernendum est sormati testium comen ubi procul a testitim
dietis eone Meraia absolin possit et . deheat. a. si dubio contra foetetatem Pronueis dum est. 3. Commerciatium Oocietatum vectes a I constitutae sunt. rimm ,, colla sua is stemmandita is monima is atque in participarione M. 4. Ea est eoueetiva societas, quae mitura duobus Mel pluratis, αα hoc ut ne gomatio stat solis una regione 1 tale. s. mee autem pro formo substantiali -- quirit scripturam, nee Probari potest Per testes.
6. Nulla in jure datur societas in qua Pro
ter sociorum consensum non concum. mne commvno came, communis '
ra et industria, itemque eommune . crum et damnum. . Exeludatur sociatis capitis immissio. B. Pariterque eommunis 'era et industria. s. Atque demtim commune lucrum et da
o. 'Mum , , misi is omnino a ersatur a eietati jam Persectae 1. MLἰ mobant testes qui de eredulitate r serunt 12. Vel δε auditu inducentis.
DEcisio LXXVI. Industria et solertia Andreae Seretia non obscuri nominis in Urbe artifieis ita
nimum occuparunt Vine enlii Savi, ut da ineunda cum eo societate consilium susc.- perit. Excoluerat Vincentius et ipse a pri-m usque aetate aurificia artem . illa in qua ut persectius assequeretur plures ac longi quas orbis regiones peragraverat. Italiam
demum reversus Romam venit, aeeum ex
Gallia ad dueena novi generis instrum ni ad aurificium exercendum. Quae res ubi primum ad aures pervenit Andreae , hie ut erat hujusmodi instrumentorum Pereupi dua , ii a Vineretii dignoseendi oceasionematatim quaesivit. Nova hine eum vidisset in. trumenta , quae oeiora manebant, Petit ab eo , ut nonnulla ex iis sibi utenda accommodaret. Cui petitioni annuit Vincentius.
et sub die tio juli 183i qnaedam tradidit
instrumenta , quae Andreas pro auo opera
recepit, obligatione adjecta ae di restituiria
258쪽
e darne tin m etente m enm m. Ex eo aut Pm tempore uterque coepit mutuis of
se iis inter se prosequi, atque adeo alter in alterius amicitiam se insinuavit, ut bres de societate perficienda propositum inive runt. Placebat Vineentio societas ob An deeae industriam et ingentia tueri facilitatem : vicissim tale societatis obiecto dele
elabatur, quia socius res et peeunias immittere , atque artis magisterium communicare spondebat.
Sed inter hae e V Ineent Ius Urbem deserere , et Spoletum , ubi lares habet . remi trare debuit; haud tamen ob id intermissa
sunt societatis coeundae consilia, quae imo perseverarunt etiam post illius reditum. At volvente anno I 83a , quod tempus fuerat inchoanda a societati praestitum , nullatenus memorata societas persecta suit. Lie et enim Vincentius pecuniam, et instrumenta alia eo anno dederit Andreae , hie
tamen non societ alia titulo ea omnia re
oepit , sed dumtaxat αρer Ia rare e fami miei interessi nella professione di bigistitere α. Nee itidem societatis causa traditi per id temporis suerunt pretiosi lapilli
et ejua generis alia , sed ut, permittente Andrea , venui exposita in ossicina manerent, atque m munia seP rata Metrina m. Aeadeo denique apparet. 1ocietatem reaplle initam non fuisse, ut Andreaa operam guam
Vincentio locaverit pro quibusdam iocali bus elaborandis . atque ab ipso debiti pretii
eonsessionem retulerit. Rea itaque in simplicem abiit tractatum , qui demum ineunta anno r833 dissolutus penitus fuit. Ottaaiquidem inter eos dissentione. uterque 1 .eietati valedixit. Tum dissociatis animis. Vincentius jocalia repetit , quae venui exposita retinebat. et illico di eam Andreae transmittit apud commerciales iudices, po- tulans solutionem seu t. 67o. So. Sed mox novam aetionem instituere ei Placuit; nam alterum proposuit libellum . quo α salos ildiritto e se a Pregiudiato dei lucri sociali da chie mi in congruo e smarat
nudietio , e degli altri crediti e ramoni
zione di miti e singoli ordiri e ferra menti ad uso di bigistisere , non che δει - r oro , gi e , ed αItri generi ea oraeui a
forma dei conto e dei documenti dia ρ - rsi , altrimenti esser condannato at Pammento Per ι' ammoniare di esso in seudi 5 5. So. Hoe vix accepto vadimonio , obtulit An.
dreas instrumentorum restitutionem, et tribunal commercii, decreto lato, diem praesi. xit ad ea recipienda. Sed ah boo decreto provocavit Vincentius, almulque alterum
vadimonium Andreae indixit, quo postulavit , ut terminus illi praefigeretur m ademito Q ρrestare a forma in seme uneratio rendiconto tanto dei capitate im- messo Per parte deia' istante insc. 535. Sonet negotio sociale di Oresceria e Dimot-teria , quanto dei Iucri rica ti dat deuocapitale α. Ηaee petitio reiecta penitus sui ta commercii iudicibus, lata in id sententia.. qua eum provocationem interposuisset Vincentius, delata est rei cognitio ad no- atrum ordinem; propositaque causa in comitiis diei as augusti praeteriti anni coram
B. Ρ. D. meo Bolandi, rescriptum suit is Dι. Jatu . et examinentrar testes hinc inde inducti et inducendiis. Ab e/ito deinde decreto stuper testium examine appellavit Andreas, eique a. Tribunal in audientia dieia a elapsi novembris appellationem in suspensim indulsit. Hodie vero , renovato certamine, infirmandum deeretum illud
Patres censuerunt, simulque ea ussam ipsam
juxta consuram art. 99έ iudiciarii codietasa. mem. Pii VII ad examen. vocantes , rescripserunt m Non constare de societate , nec esse Iocum redditioni rationum, et extendatur decisio m. Et primo quidem revocandum visum est. decretum , quo imperatum fuit, ut testea utrinque indueti atque induciendi solemni ritu interrogarentur , quia constitit forma Ie i. iiusmodi examen inutile prorsus esse ad definitionem ejus controversiae , quae auapte natura aliunde quam a testium dietis absolvi poterat ae debebat. Ad quae-ationem autem ipsam quod attinet, hae e
tota in eo versabatur, ut inquirendum de .siniendumque esset, utrum nec ne tuler
259쪽
Vincentium Savi atque Andream Sere tiaoeietas revera extitisset. Ab existentia
snim vel inexistentia hujusmodi foetet alia
pendet uniee, num postulata rationum red.
ditio veniat deeernenda. Atqui Vineentius ac loris partes substinebat in judieio, et salebrosam societatis tacitae actionem pro- tuebatur, quae luculentas et indubias exi. it probationes. Ipse ergo certiasimia pro-alionibus foetetatem perseetam evincere lenebatur. Satis autem erat Andreae reo convento vincere per non jus actoria, et quoquo modo rem in ancipiti versari. In qualibet namque dubietato contra societatem est pronunciandum ex censura Ieg. 3
mercatiar. dias. 37 num. i5 , Zanch. derocietato pari. 4 cm. x Num. 63 et Seq., Rota in Romana seu Sabinen. societatis
i 8 junii 1 53 S io coram Figueroa , in
At vero eum non de communi, sed domercatoria dum laxat societate in themate geretur, cumque non aliae commercialium societatum species noscantur, quam quae . lege ipsa commerciali constituuntur , ut sunt Ileuioa , accomandita . anonima, et altera quae vocatur in Pante mazione , nee erae hine omnino erat . ut Vincentiva alterutram ex hisce intercessisse demonstraret. Sed si qua adsuisset societas inter ipsum atque Andream , ea certe ne an nimia fuit. nee ac manditia; hae quippe longe disserunt ab alia societalia specie, quam obtinuisse proponitur. Remanet igitur, ut vel Eouectipa suerit , vel Min particmaamne α. Verumtamen colle-elivam tantummodo esse potuisse , et noualterius generia , ex eo praecipua eollige hatur , quia non rea suerat in speeie de una vel pluribus negociationibus determi. Natis et transitoriis, ex quibus ex lege mercatoria constitit foetelas is in Partici-Pazione re, sed de in determinata et Co - έ tinua negociorum serie super ossicina m di
una ragione sociale m. Si itaque collectivi nominia dumtaxat esse potuit foetetas, de qua agitur , eum lex pro forma substantiali imperet, ut scriptura hujusmodi so. 5 eietates probari debeant , hoc ipso controversa societ aa excludatur oportet, quia
aeripta quaevia probatio in themate desi et t. Nee testibus probari ea potest et lex
enim non modo scripturam praecepit, sed verbis imo eoneeptis testea respuit , dum in arti c. έo habetur m Muna a testimoniale mira essere ammessa m. A quo haec potissima ratio suit , quare Patrea inutile existimarunt formale testium examen , quia nimirum inspeeta indole so ciet alis, quae scripturam exigit, nulla probatio ex testibus hauriri poterat. Quod eum probe intelligerent Viaeen. iii defensores , toti proinde in eo erant , ut multa disertaque oratione prae primis suaderent, societatem inter Savium et Se . rettium initam non colleelivi nominia suisse , sed dumtaxat m di Partiesaaione ra , talem videli e et, quae cum ab ipsa lega omni formalitate peeuliariter ait exempla,
id ei reo etiam sine scriptura consistere et demonstrari valet. Verumtamen Patres ut ut viderent inutili prorsus conatu id eos eou. tendere , Obsistente potissimum societatisipatus, quam praetendebant, indole, nihilo. minus haud ulteriua in huiusmodi investigatione immorandum esse arbitrati sunt, quia admissa etiam Particmationis foeta tate . non modo illius existentiam nolla e mus Vineentius evincebat. , sed Rata insuper occurrebaut adeo gravia ae perspicua, ut illa omnino esset submovenda. QMamvis enim nulla ex iure dari stoeietas possit , in qua praeter sociorum consensum
. simul non concurrant tum comune caput,
tum comunia opera et induatria tum inerum 6 denique et damnum commune ἔ attamen . ex facto Constabat, ita rea esae in the male comparatas, ut horum omnium, quae societatis essentiam constituunt, nihil, ut par esset, comprobaretur.
260쪽
Mo erat probatio , quod sociale caput immissum a Vincentio fuisset. Nec vices so. et alia hujus capitis gerere ultimode potuerunt instrumenta , pecuniae et iocalia Αn.dreae tradita: nam alio prorsus titulo haec omnia data atque ah Λndi ea recepta suerunt. Quoad inatrumenta enim monstrabat, syngrapha ea occasione exarata, eadem commodala suisse . obligatione adje. et a tum is di darne tin m etente compenso . tum di restitiaria ad ori richie. sta, ed in moncariza Pa me it Preazo m. Nee satis : nam Andreas declarationem addidit, quod α serDi no Pel mis Iamro m. At si ea instrumenta data essent loco socialis capitis , quis non intelligit quam a surdae fuissent obligationes ejusmodi .
quae aliud prorsus . et societati oppositum .ignificant λ Clarius autem excludebatur , peeuniam . quam Vincentius suppeditavit, tu societatem suisse collatam. Aliud namque manifestissime praeseserebat acceptiis latio ab Andrea emissa , in qua ita Pro sessus suit is dichiaro aνer riceouto Iaso a di sc. a So per Iamrare e fare imita interessi neIIa proνessione di bigist. tiere m. IIae vero posita accepti latione concipi sane nequibat, quomodo credita ab Vineentio pecunia veluti sociale caput traduci posset , cum non aliter quam mutui titulo recepta suisset. Idem demum dei oealibus, aliisque pretiosis rebus dicendum erat. Nam adeo certum est, hae e non constituisse fio tala caput . ut imo ex testimoniis. ab ipso Vincentio allatia erua . tur , hujusmodi res , Permittente Andrea, venui exposita suisse in ossicina , atque
na m , donec. jurgiis ortis, Vincentius ipse
eas abduxit. Non conflat itaque de socialis capitis immissione. Nec pariter constat , indu
atriam atque operam suis e communem.
Quoad Vincentium enim utut probaretur, nonnullos actus in Andreae olficina gessisse . quod videlie et frequens ibi adesset'. quod sollicitudines ostenderet . quod ne sociationem ampliandam curaret ἔ hujusmodi tamen aetus tales non erant, ut com munem evincere possent industriam, quum ab eo positi noscerentur, qui societati coniselliandae inhiabat, et cum fieri etiam potuissent citra nomen et jus societatis. Eo que magis quia constabat eos actus locum habuisse etiam tempore , quo ex consessione ejusdem vincentii nulla aderat εο ei elas. Fortius denique quia super jocalibus . in re scilicet ad societatem perlinen. te. seorsim Vineentius negociabatur ad pi prium quaestum et utilitatem. Quoad Andream vero compertnm erat, Suam Ruri
seis operam in pluribns elaborandis rebus Vincentio Iocasse ἔ ab eoque syngrapham etiam retulisse qua se pretii debitorem re . nunciabat. Quae profecto res contingere nullatenus poterat . si industria fuisset communis , si revera societas constituta iam esset. Sed hae in re cumulum veluti imponebant dicta testium plurimorum, ex
quibus eruebatur Andream officinam exeris euisse , eumque unum cuncta aemper gessisse.
Tandem nee probabat Vineentius luerum et damnum fuisse commune I qua stus imo divisio , et damni communicatio ex ipsius iacto apertissime excludebatur. 9 Si enim eommunis suisset quaestus , non se debitorem renunciasset pro operibus ab Andrea peractis: itemque si commune damnum esse debuisset, nec instrumenta a Q. comodasset, nee pecuniarum caput sibi sarcium et integrum reddendum fore con . venisset. Quin vel minimum reserat, com-Puta quandoque ab Λndrea exhibita suis- e. Praeterquamquod enim in hujusmodi
rationibus nullum si verbum de societate, hoc insuper animadversione dignum occurrit , illas non eo modo initas apparere , ut cognitionem praebere valeant so-eio de rebus socialibus. Accedit etiam, ea compula citra societatem exhibenda ab Au.drea sui sae , tum ut Vincentius eruere ex iis posset suturae societatis sperabile lucrum , tum Praeterea quia eum Andreas plura identidem a Vincentio recepisset , necesse inde erat, ut liuio ostenderet quomodo ae res haberent in ossiciua ; hoe