장음표시 사용
151쪽
Duces in ea striis Franco. rum eorumque ordines in militia.
suit, prius ineolis ae sanctim0nialibus omnibus illius areis iugulatis, quae reS non parVae crudelitatis suit. Venere in eastris regis frater dueis Sabaudiae cum armata manu, marchio Mantuae, longam deserens barbam, magnae audaciae vir ae liberalis, militans sub stipendio regis; nam et ipse centum milites, Seu lanceas Gallorum more conducebat. Qui centum habet milites, Secum habet ex ordine ducentum arcerios, seu ducentum milites levis armaturae: nam ita est ordo regis Gallorum in exercitu. Nemo est qui plus contineat sub se quam centum milites , Sint modo qui velint et magnae virtutis tam in Gallia quam in Italia ; sive sit dux , Sive marchio , Sive e0meS , sive Maraschaleus, sive dux belli sub se ex ordine gallico non habet plusquam centum milites, et pauei sunt. Inferiores habent quinquaginta milites, quadraginta, viginti et Sic de singulis. Fertur quod ex ordine omni tempore tam belli quam pacis sub rege Franciae militant tria millia militum, quitertio quoque men Se ex aerario publico pers0lvuntur ;et uti dictum est,ereato uno milite, creantur et duo areerii, qui similiter sunt equis et armis levibus induti. Quo tempore comunitas Comi ad preces' magni magistri Gallorum regi dono tribuit duo millia aureorum; Gruerio Vero, qui fuit mediator quia maior Summa a magno magistro petebatur, scutos ducentos ipsi Gruerio comunitas similiter tradidit; sed ad solvendum hoc onus decrevit magnus magister ut laeus et plebs Balernae ae Mendrisii essent cum eivitate.
152쪽
MDIX. I Galli Abduam transeunt prope Cassanum, II
Pugna ad Pandinum qua Veneti vincuntur. III Rer-9ami, Brisiae, Cremonae, Pischeriae Galli potiuntur. IV Iulius II et reae Hispaniarum urbes a Venetis p08sessas recuperant, et proditione arcem Cremonae Galli obtinent. VI Ludovicus reae triumphans Mediolanum ingreditur ae inde postea in Galliam revertitur. I. Interim rex gallus milites suoS numero quatuor et viginti millia in agris Cassani locat, eum omni apparatu t0rmentorum, ac e0mmeatus abundantia; a quihus non longe situata erant Venet0rum castra, idest in apiee euiusdam monticuli vallo magno circumdata prope terram Trivilii, quae a Venetis, utidietum est, igne, ferro in totum derupta extitit, qui mulieribus saeris ac saecularibus, Viris et insantibus veniam non dedere, Sed equis e0nculcari iusserunt ac iugulari; quae res sanguinolenta ad Deum petiit vindicari. Sic ergo, locatis castris utriusque gentis, rex gallus nolens ab incoeptis deSistere, die lunae, quae fuit decima nona mensis mali, et die septima postquam castra sua ultra Abduam traiecisset cum maxima ignominia Venetorum; e0 0rdine, ac Si nollet publicum inire conssietum, in tres partes dividit acies per duces. Prima enim cohors gallico Sermone vocatur l'antiquaritia; secunda vero cohors
153쪽
Pugna pro Pandinum, Venetorum cladeS.
la bati l a: tertia vero la rediguardia si). Antiguardiam autem anteire praecepit, cuiuS erant con- duetores magister Iacobus Trivultius, Carolus de Ambaxia cum Τheodoro similiter Trivultio; secunda Vero acies, dictu la bat italia p0stea, in qua rex ipse inerat sciens artem belli eam , cogitans ex usu belli quid evenire posset eum domino Τra molia et fratredueis Sabaudiae, et Galleatio Severi nato ac Montis- serrati marchione, cum omnibus peditibus, tormentis ac tota arte laria. Sedens in equ0 rex cum armis splendidissimis ae vexillis regiis nihil timens exhortabatur milites ac duces suos omnes ad sortiter pugnandum. Τertia pars quae dicitur la rediguardia conducebatur per do ininum de Dunnes, per ducem borbonensem cum primariis Mediolanensibus. II. Sic dispositis rebus, castra regis coeperunt ire Versus Pandinum eum infinitis elamoribus tibi ei norum, cornuum, tam burtiorum belli ea indicentium. Ibi eum maxima ex parte Venetorum strage bellum initum fuit, ae inter ceteros captus fuit vivus Barthole meus Vianus a militibus multis cireum datus, ac in lassa quadam prostratus. Τandem captus ad regem Galliae deductus est, qui placidus ae benigne Vianum vultu hilari recepit, ae tribus vulneribus pereuSSum, maXime in oeulu, vocatis medicis, mederi eum sedit; ac sua veste indui, hortando eum simul ne de sua vita timeret. De quo Comenses non S0Ium per litteras scriptas per magistrum Paulum de gobiis artium ac medicinae tironem prudentissimum Benedicto fratri suo latino et graeco sermone bene erudito certiores sueti sunt, sed et per literas ipsius Gallorum regis propria manu conscriptas ipsis Comen Sibus, in quibus rex Comenses monet uti in
154쪽
bello quindecim mille h0stes capti fuerunt cum Barth0lo meo Ursino dei Viano, eum triginta eo lorinis et aliis magnis bombardis et octo ex inpaenis saleonis; quae omnia ut a Mediolanensibus specu- eularentur Mediolanum tran Smisit. II. Videns autem Pigillanus Venetorum imperat0r ii s. -- μ'
stragem, reliquum eXerei tum traduxit Brixiam Versus, at Brixienses recusarunt ca Stra in urbe recipere ). Rex autem gallus cogitavit ire eum toto exercitu suo ad Bergomi urbem eum Suburbiis muris munitam; ubi, praemiss0 nunti0, Bergomen seS inter se contendere e0eperunt, nam aliqui optabant stare sub side Venet0rum, alii regem quaerebant: et inde ortae sunt laeti0ues. Paulo p0St, Sedato tumultu, omneSaceesserunt ad ecclesiam maiorem, ibique eum maximis lacrimis ac clamoribus, ad invicem odiis ac iniuriis remissis, oratores ad regem tran Smiserunt se et urbem offerentes, salvis tamen bonis, perS0nis, militibus ae rectoribus Venetorum; quae omnia concessit rex pr0pterquam quod Venetorum milites ac rectores in se habere volebat. Et sic ei vitas
Bergonii, quae ultro per Philippum Vicecomitem, Mediolani ducem Venetis tradita suerat, ab ipsis defeeit. Similiter eivitas BriXiae Se ultro regi tru- Brixiae. didit, et eum eum maximo triumpho in civitatem introduxerunt, quae civitas proditorie defecerat a dominio Philippi Vicecomitis ducis Mediolani anno MCCCCXXII: sed communi concordia receptus fuit per comitem Franciseum ex Gamberorum familia, nec non per Ludovi eum ae Matthaeum de Advocatis eum familia de Martinen ghis. Similiter desedit a
Ab adverbio versus usque ad verbum recipere in MS. obliternium erat, ego restitui; nam in Guieci ardiniol. e. legitur lioc comiti Pixtillano a Brixiensilius laetum suisse
155쪽
Piseherae Iulius et rex Hiispaniarum urbes a Venetis
dominio Venetorum perpulchrum ac validum ac divitiis opulentum oppidum Cromae, quod per ducem Franciscum Ssortiam in adipiscendo ducatu Mediolani traditum fuerat. Defecerat et Crem0na, quae
civitas c0mmuni consen Su per regem una eum tota
Glara Abduae Venetis tradita fuit in debellando
Maurum: et sic omnia Spectantia ducatui Mediolani post dictum consiletum recepta Sunt a rege sine aliquo diserimine, sine aliquo alio proelio. Rex demum eum exercitu se contulit ad l0eum Pischerae, ubi, habito modi eo proelio, arcem et oppidum comprehendit una eum eastellano, quem eum silio eruce
suspendi sedit l). Comes autem Pigillianus et Georgius Cornarius Venetorum duces, eum residuo sui exercitus ad terras Friuoli et ad locum Citta dellae eonfugerunt. Cixitates Simul Veronae, Vicentiae et aliae multae quae erant sub dominio Venetorum volebant Re ultro regi tradere; ut quia erant de parte regi Romanorum tangenti se intromittererestus avit, eique iussit eas tradi debere. IV. Iulius p0nti sex et ipse cum castris suis recepit omnes ei vitates ac oppida quae r0manae ecclesiae antea fuerant dicata et tunc per Venetos p0ssessa sine aliquo discrimine, Sine conssietu belli, ut erant civitates Ravennae, Cesenae, Forilivit, I molae, Pixauri Rimini, et aliarum ae oppida. Rex Hispaniae ac Neapolis multas Apuliae civitates a Venetis p0S-sessas in suam recepit potestatem uti fuit etvitas et portus Brunduxit. Rex autem gallus post conssi-ctum se contulit ad terram Caravagrii, et arcem ibi situatum cum machinis et colorinis vi cepit; et castellanum, et alios ultro regi se dedentes, salvos
I Ilic castellanus Andreas a ripa appellabatur. Gui celardinium lib. VIII.
156쪽
abire iussit, praeter quendam Morgantum de Paganis civem Mediolanensem qui Mediolanum ductus, eius iussu truncato capite, in quatuor frustis partitus fuit: homo grandaevus, lariis, formidabilis, loquaxae nulli reverentiam praeStal S. V. Quum civitas Crem0nae, debellatis a rege Gallorum Venetis, ultro se regi dedisset, eius castellum per Venetos lariis eatum ae tormentis et e0mmeatibus optime munitum sub Venetorum custodia remansit; et licet rex gallus nuntiis admonuisset eustodes ut ultro se redderent, hoc sacere recuSarunt : nam ea in aree inerant multi ex Venetorum palpitiis cum multis peditibus ad arcem custodiendam a Venetis introductis. Rex autem videns cu-Stodes areis in sua sententia pertinaces, Sub duce Galleatio Pallavicino multos suae gentis milites eum tormentis militaribus Cremonam transmisit. Bello autem inito, areis custodes Pallaxi ei no alloquuntur, ut si aliquod donum rex tribueret, urcem redderent eum multis patritiis Venetorum in arce existentibus: qui
quadringentos aureos repromisit. Unus autem ex cu
stodibus videns patritios Venetorum in quadam ea-
silium ; manu sorti eos in ea claudit, tum areis lareS, clamando Franga, Franga aperit. Galli intro dueii omnes Venetos captivaverunt ac sub firma cust0dia Mediolanum conduxerunt. Gallus rex Cre-m0nam ingressus ab incolis maxima laetitia sum-m0que apparatu reeeptus est; ibi per aliquos dies
VI. Sed Mediolanenses periucunde expectantes regi Sadventum v lentes eum in triumphum habere, tandem solemni pompa ae apparatu illum Su Seeperunt, qui Mediolanum eum infinitis baronibus, aulicis et armigeris ingrediens, sedebat Super equum eum
Proditione ariscem Cremonae Galli obtinent. Ludovicus rexti lunphans Mediolanum ingreditur ac inde discessit.
157쪽
veste alba inter Ioannem Iacobum Τri vultium et Magnum magistrum simili veste indutos. Paulo p0st Ludovicus rex Mediolano discessit ut . in Galliam repeteret, prius traii Smissis pro captivis comite Bartholomeo Viano et multis ex patritiis Venetorum, transmisso lite la Palissa eum Darmigeris apud agrum Veronen Sem, ut Se coniungeret eum eastris regis Romanorum, et eum ipso rege quum ei itates; quae obvenerant in sortem R0manorum regi, nondum erant in side confirmatae Sub eo rege. Nam post conssietum Veneti iterum milites suos collegerant, eustraque Sua p0Suerant
in agro paduano et circa oppidum MeStre, qu0niam civitas Paduae, quae venerat sub ditione r0mani imperii, orta seditione in ea inter plebem et nobiles, iterum se submiserat Venetorum ditioni, quia plebs praevaluit nobilibus; et multi nobiles ae plebant suere ingulati, et sic reliquae civitates romani imperii angebantur quia Sero parabantur ea Stra. Unde rex Francorum similiter transmisit Iacobum Τri vultium in civitatem Brixiae, ut, si opuSsieret, eum armigeris C C C pro subsidio esset romani imperii. Eratque dux Ferrariae eum quatuor mille militibus et destem mille peditibus, similiter marchio Mantuae eum duobus mille militibus et quatuor mille peditibus ; dereliquit in statu Mediolani milites duo mille, ut si opus esset, bellum
ageretur contra Venetos, quoniam serebatur Venetos stipa SSe castra Sua numero quadraginta millia armalorum sub ducibus Nicolao Pigilliano et Andrea Gritto Veneto ac Taddaeo Martinengo, nec non Lutio Burgundo l . Rex Gallorum transmisit multos
iii Sie MS. Forsan legendum est Lucio Mali et io.
158쪽
milites eum lanceis sub Theodoro Τri vultio Medio . lanensi, qui iverant ad ei itatem Vicentinam ut se coniungerent eum ea Stris regis Romanorum illumque expectarent; unde ei vitates quae obvenerant sub romano imperio permultum haesitabant an sub imperio an vero iterum sub dominio Venetorum se subiicere deberent ; nam omnes rustici ac plebam elamabant a Mareo Mareo . eum armis in oppidis existentes uniti. adeo ut Secure ex urbibuS exire nobiles nequibant.
MDIX. I Romanorum reae Patavium obsidet. II Iasonis desmyno laudes. III Marchio Mantuae capitur, Neptis Trinultii obiit. IV Seuramutis Trivultius Comi inqreditur. V Reae Romanorum Patavium obsidione solvit. I. Romanorum autem rex eum maximo apparatuae sere quinquaginta millia armatorum ea Stra Sua collocavit in agro paduano ut Paduam debellaret, quae a Venetoruin patritiis eum triginta millia armatis custodiebatur, maxime a rusticis ac plebanis ex agro Vicentino , Veronensi ad Paduano qui in Unum Se eoaduna erant, quoniam nec Gallos, nec Germanos volebant in se dominari, sed a Venetis. Rex Romanorum mullos Italos suo stipendio eon duxit, uti fuit comes Hercules Ruseonus ex pelliee
159쪽
natu S, qui multos ex civibus e0mensibus in foetos habuit in cohorte sua, at inter ceteros habuit Franciseum Ruseam, Hieronimum de Magna ea ballis cognomento Guasconum , Aloysium de Vaylate aliosque multos ex Comi ei vitate: erantque cum rege Romanorum CCC milites a pontifice Iulio destinati, et qui missi erant ex rege Franeorum sub mon signore delia Palissa et I heodoro Trivultio; similiter erant milites ex Marchione Ferrariae et Mantuae et ex multis laudatariis Italiae genti S. II. I isdem temporibus Iason dei Mayno Mediolani natus elaruit doctissimi quidem et acutissimi ingenii vir, atque in omni saeculari eruditione peritus: quis enim Iasone subtilitates legum ac sanetionum
euriosius persolvit' quis invenit doetius' quis consideravit attentius Τ quis distinxit aeutius' quis diligentius pleniusque conscripsit Disputator subtilis
et eloquentiae magnus orator, aSSerebat leges oratione illustrari et tantum in repubblica valere eloquentiam quantum in bello serrum. Alexandri deImola discipulus et auditor extitit. His quoque temporibus universo mundo ea in doctrina admirabilis est, quia digestum novum et veterem ac in sortiatum nec non et eodicem elegantissime interpretatus est tam Pata xii legendo quam Papiae. Multos tractatus eo in iure composuit, scilicet tractatus de actionibus de iure emphitecti eo, de laudis, ae multaeonsilia in lucem edidit; orationesque plurimas habuit apud Maximilianum Romanorum regem dum RSS0eiavit in Germaniam Blaneliam Mariam ex Ssortiadum familia uxorem Maximiliani auctore Ludovico S sortia Mediolani duee; apud Alexandrum Borges pontificem in coronatione sui papatus; in platea ecclesiae maioris Mediolani dum Ludovieus Ssortia ereabatur
160쪽
dux Mediolani et Papiae, ubi superbum extruxit palatium uxorem nec silios habens. III. Τum Mantuae Marchio eum plurimis suis militibus ae gallidis a Lucio Malvetio Bononiense ex Venetorum capitaneis una nocte captus est, qui Venetias pro capti o ductus, galli milites iugulati
Existente rege Romanorum secum moenia Paduae cum exercitu et bombardis, ut Venetos sanie perire discerent, Iacobus Trivultius qui in loco Piseherae eum C C C militibus regiis Stati0nem p0Suerat, audito quod silia comitis Misochii, quae unica erat et nepos suu obierat, Mediolanum Venit pro exequiis peragendis, et licet esset in laus, maximum tamen de morte sustulit dolorem .Sed eo tempore, quod fuit quinque octobris, uxor praedicti comitis silium peperit, et dolor se commutavit in laetitiam quum nullos post se Speraret derelinquere ablati eos, quoniam uxor Misochii iam per Bianos Septem sterilis remanserat. Sed Deo lavente siliam, uti dixi, peperit maxime ex medicamentis adhibitis per Franci Syum Paterium comen Sem, qui certa medicamenta tribuebat ad bibendum sterilibus mulieribus, quae
persaepe insantes masculos parturiebant, et eo tempore medicamenta sua erant in tanta Veneratione,
ut incredibile esset effectu. Qui medendi arte adeo locuples saetus est ut pecunia sua amplum palatium in prato an serum urbis Comi a fundamentis construi secerit, primusque suit qui Comum lanas Proventia et Linguedocha traxerit.
Iacobi Trivultii fratris silius ante diem nativitatis Virginis Mariae, idest die septima mensis septem bris, maxima pompa ac lastu Comum, ut posSeS-Si0nem sui episcopatus apprehenderet, ingressus
Marcilio Mantuae capitur. Trivultius a lMediolanum et pro stineribus solvendis. De pii defunctae. Scaramulia Telvultius Comi in. greditur.