장음표시 사용
11쪽
ha De pereeptione . Lib. II. seitur , ut illud pro sensuum pereeptione assum mus, quod idea est , a ratione 9 judicio proveniens;
adeo ut una , sensationis nimirum , alteri excitan dae inserviat. & ipsamet vix animadvertatur; ut homo , qui in legendo , vel audiendo , attentione Manimi cogitatione utitur , non multum ad characte res aut sonos , verum ideas solum ab iis in ipso excitatas, animum attendit. f. X. Nec mirum videri debet , hoe eum nulla propemodum animadversione fieri ; si cogitemus , quam celeres snt animi motus, oe quam cito Verationes ejus perficiantur: ut enim ipsainet mens spatium non replere, re omni carere extensione censetur I I); Ita actiones ejus haud temporis intervalla , ut producantur , requirere ; ver uua plurimas ex illis in
instanti continere videtur . Hoc intelligitur cum -
ti iὶ Hinc videri potest quo sumiat Lockius in animi natura
constituenda; fatetur hic , mentem non replere spatium, & extensione carere. Uerum est, quod αυeri inquit, sed pro basi sui argumenti sumit hanc animae naturam , & luculentius patet. t in ut probet Auctor , animi actiones non requhere temporis Intervallum, quia adeo celeres sunt, ut plorimae ex illis in ii stanti recenseantur, communi nititur sententia, & fundamento, animam nullum occupare spatium omnique extensone carere , quae re quidem vera negari nequeunt inseparabilia .cte . At prinpositio : Anima nullam scevaι Apatium : cum propositione , actiones animi nullum requirunt rem ris imeret altam ; quam invicem connexionem habeam , non satis mihi compertum est ; eo ut pariter ignorem, cuinam Logices regulae tribuere pomm hujusmodi ratiocinationem : Anima nullam occupiat Datiam ς ergo eius aesiones istiuam requirunι ιemporis imo vallum '' . Prin
'n oportet , hie distinguἰ actionem simplicem ab actione continuata; illa concipitur ut elementum actionis , haec ut fluxus ipsus aerionis ; dicitur quoque haec extensa vel composita pde qua aIibi locuti sumus U. Malati. flat toni ii. au 392. . Ex hae distinctione eruitur, quod Loekiuq intelligit hic de arii De simplicii non de reliquis. Conatus auimae unus est , ex e quia Diuili od by Cooste
12쪽
Cap. IX. De percepsione. Isres eiu ad actiones corporeas . Hoe quivis in suis ipsius cogitationibus notare potest, qui.retro ad illas respicere velit . Quomodo tanquam in instanti , anismi nostri , uno intuitu , Omnes demonstrationis par tes contemplantur, quae longissima recte dici potest, s spectetur tempus , quod necςssario requi itur , ut . concipiatur verbis , & gradatim aliis demonstretur e Secundo haud haerebimus attoniti, quod cum tam te vi notatione hoc fiat in nobis, si consideraverimus, mellitatem agendi, quam repetitis aetibus acquirimus , essicere , ut in nobis saepissime sine ulla animadversone transeant . Habitus , praesertim ii , qui teneris ab annis radices in nobis agunt , tandem Progressa
temporis Parium actus , qui saepissime nosram Deiuna notitiam cIC . Quoties in die oculos palpebris obteingi
terea si id genus duratio , in qua nullam percipimus successi
Nem , instans vocatur, ι. a. c. l . g. ι C. s. n. atque ea est, quae in animis nostris unius rantum idea tempus occupaι sine alterius sucin
cessione, ιιid. '' quomodo fieri poteli, ut unicum Instans admi tat idearum successionem . primo nempe ideam sensationis , d inde ideam iudieii 8 Quod si quis cum Lockio respondeat, quicquid de celeritate , qua sibimet aetiones succedunt , asseritur . intelligendum esse cum respectu ad amones corporeas ; Procul dubio adiarmabit actiones animi maiori pollere celeritate, quam actiones corporis ; quae quidem adversantur tum iis , quae cap Iib. huj. 3. tradit , motus nimirum corporum esse plerumquoadeo celeres, ut longius superent ipsam celeritatem, qua idearum nos rarum aliae ullis succedere solent ν tum iis , quae 3. s.
1m. observari possunt. I III ELE . quia unum est agens. Quoad id quod dicἰt illustrans, se ei in spondi posse , puto , aetio esse debet tota , una , coexistens, ut
meditantibus paret. Hoc animus lang tur munere , non percurrendo demon strationum notas , ut suppotui SOAVE , scd eas cernendo , ut adnotavimus sσ. τ ξ λλ. Iom. I. in Per consequens unico intui tu omnia videt, ac percipit. lal Hcimo ad habitum perventus , nulla advertente anima ,
13쪽
34 Te perceptione. Lib. II. gilariis, non omnino animadvertentes, nos In tenebris verssiti Homines, qui in sermone quotidiano vocem quandam creberrime, cum Prorsus tamen non ad remaciat, ex consiletudine usurpant Angli Gulinodi vocem nominant By--ord. , in omni propemodum sententia , sonos edunt , quos , etiamsi ab aliis notentur, ipsi met haudquaquam audiunt, nec Observant . Idcirco haud mirum iest , mentem nostratu sensationis suae ideam in ea in saepius mutare , quae rationis est & judicii , efficereque, ut una tantummodo alteri excitandae interviat , nobis haudquaquam illud animadvertentibus.
s. XI. . Perceptio animalia EF inevis as emistis inferioribus is
HAEc percipiendi secultas illud mihi videtur esse.
quod retnam animale ab inferioribus naturae partibus L inruit ac separat . Utcunque enim vegerabilia plurima gradus quosdam motus habent, atque 'aliis corporibus ad illa alio atque alio modo admotis, figuras Se motus suos celeriter mutant , atque ita Plantarum sensitivarum nomen obtinuerunt , a motu
quodam , qui aliquam cum eo similitudinem habet . qui in animalibus a sensatione oritur : censeo tamen ista machinarum instar moveri ; nec aliter se habe-Xe, quam quod accidere videmus in extremitate ari
dam Siculum . qui manibus truncatus, ore scripta efformavit, efiigii s delineavit, omniaque suae vitae neccssaria auxilio oris par bati S cxpcditius emcicboe, Si uno oculo clauso filum in acum intromittere experimur locum inprimis erramus, quo debeat flumPertrRosire si postea restexione animadvertimus, & locum appa-suntem a vcro distiuguimus, tum errore emendato intentum oblis Mnia. , & totius, quoties nobis stlacet, filum pertransi.
14쪽
Ca m. De pereeptione. Issae avenae agrestis , quam in gyrum torquet humoris particularum insinuatio ; aut in chordae contractione , quae aqua affusa intumescit. Quae omnia fiunt sine ulla sensatione in subjecto , aut itaearum rece
i Iuxta mentem Gibniti t. omnia composita habent entiasmplicia, quae M ades appellantur ἔ & corpus non est , quam
Monadum aggregatio . Omnes monadus gnudent determinationiistius S qualitatibus intrinsecis, quibus a se invicem distingui pos.
sunt . Per consequens lapis, planta . caeteraque sibi repraesentant Universum , etsi .obscure omnia percipiant absque conscientia percipientis . t V. Menadoloe. , Bany L princ. phil. Letbn. mor geom. Dam. Francininti, O Li . edis. I 728. Iom. - . Quam ob rem iuxta hoe systema animalia a reliquis coeporibus perceptio. nibus differre, dici fortasse nequit. Nos in rerum natura Duserinvamus , omnia per gradus progredi , ita ut nonnullae plantae , animalia quasi videmur , di contra nonnulla animalia vegetaeabiles . Polypus , Corallus , Μ mosa , Felix aliaque mediam
constituunt naturam , ergo insensim ac pedetentim ex una ad
aliam speciem progreditur: hinc est, quod percipiendi facultas regnum animale ab inserioribus naturae partibus , ut censet L Eius , sertasse non distinguit ac separat ; remanet semper quidam tenuis perceptionis gradus , elu corpus inserioris ordinis
Reseram observationes a Netatam factis, ut videatis gradus quμhus vegetabiles ab animalibus differant. Hic Auctor sumens qua lemcunque plantam, vel quamlibet eius partem, in uno aquae pocuta maceravit, quo laeto , post duos tresve dies, tempore praeseditim aestivo, guttulam illius microscopio exposuit, di vidit magnam si tamentorum quantitatem, quae post aliquot momenta partibus oblongis observavit conflata , hae partes paulatim siniungebant ad invicem,& se motu tangentiali movebant; postea vidit, quod motum progressivum Requirentes, per omnes directionea ambulabant , & ita ut ceperunt demum formam animalculorum sumere, ti vidit aquae guttulam plenam animalculis . Hinc
deduxit, essie vera animalcula ob motum, quo spontaneum gau.
debant . in πν. Micr. , quomodo id cvenire possit , vel
15쪽
I6 Pereeptione. Lib. II. i. XII. Credo perceptionem, in aliquo gradu, omniabus inesse animantibus ; licet in nonnullis fortasse aditus , quos natura ad sensationes recipiendas aperuit , pauci adeo sint , & perceptio , qua recipiuntur , hebes adeo atque obscura, ut Pluri inum distet a Vegeto isto acumine, & varietate sentationum , quae in aliis animalibus cernuntur e satis tamen iacit , sapienterque accommodata est ad staturn Se conditionem id genus animalium , quae natura ita fabricata est r adeo ut sumini rerum omnium artificis sapientia Se boni -
Perque omnium rerum creatarum gradus ti ordines diversos clarissi ine elucescant. XIII. Rationi consentaneum esse puto, ut e cochleae aut Osrei fabrica concludamus , hoc animantium genus non tot , nec tam acutis sensibus praeditum esse . ac homines , aut plurima alia animalia ;nec, si esset, in statu isto, quo se de loco in locum
transferre nesciunt, sors eorum melior foret . Qui clvisus & auditus creaturae prodessent, quae se versus ea
movere , aut ab iis objectis iugere nequit , quae aut commoda sibi aut: incommoda esse e longinquo cernat pannon sensatio perspicax incommoda seret animali , quod necessum habet semper in eo manere loco , in quem sorte sortuna incidit; quodque ibi affluxu in recipit frigidioris aut calidioris . mundae aut lutulentam aquae , prout sors eam objecetit f. XIV. Nequeo tamen non credere , esse Ievem aliquam hebetemque Perceptionem, Per quam a me
Partium vegetabilium . attamen animalcula exorta fuere ς d Cendum ergo , quod materia evolum constituat plantam , vel Cordus organicum, magis evoluta Rnimal. Per consequens omnia corpora habere dispositiones ad plantas conficiendas. N ex haci in animalia transformanda, quapropter videtis, quod omnia cor-Poia debeant foliasse habere malita es animalis viventis, etsi no
16쪽
Cap. IX. De perceptione. Irra insensibilitate distinguuntur. Hoc ita se habere posse , perspicuum est ex iis , quae in humano genere
Cernuntur . Ex. gr. sumatur aliquis , in quo su inmasenectus rerum praeteritarum memoriam, &, quibus mens olim imbuta erat, ideo omnes penitus deleverit i quaeque vitum , auditum , & odoratum ejus prorsus , gustum etiam maxima ex parte extinguendo , meatus Omnes adeo obstruxerit, ut novis nullus relinquatur aditus . Aut si quae ex iis viis adhuc semiapertae sint, impressiones faetae , aut vix percipiuntur , aut non omnino retinentur , quantum ejusmodi
senecio haud obstantibus iis . quae de principiis in-mnitis praedicantur cochleam , aut ostreum , cognitione aut intelligendi facultate laneret, velim, ut cor- dati judicent . Et si vir annos lexaginta , prout PO-tuisset quidem aeque ac triduum, in eo statu transegisset, haud video. quomodo, quod ad persectionem aliquam intelleetualem attjnet, ab infimo animalium ordine disserret.
Perceptio primus aditus es ad coxnitissem . CVm Perceptio igitur primv3 At eradus, quo coaeniationem versus tenditur , cum universa istus --Cllex per eam introistratur . quo paucioribus sensibus,mines perinde ac alia animalia praediti sunt ; quo pauciores ti obtusiores sint impressiones ab iis factae; quo hebetiores sint facultates , quae circa eas versantur e eo remotis res sunt a cognitione i ita , quae in quibusdain hominibus , qui scilicet his memoratis in rebus alios praestant , reperitur. Cum vero haec cognitio in magna graduum varietate consistat, prout videre est in hominibus fieri non potest . ut in multiplicibus animalium speciebus, multo minus in ill rum individuis , gradus istius omnes certo investiga-
17쪽
o . De perce sone. ' Lib. 1i . . re & eonsequi possitnus . Ille mihi notasse suffeIt,
perceptionem primam esse omnium facultatum intellectualium operationem, & per eam aditum esse e initioni omni in animum . Et ferme dixeram , perceptionem esse in gradu suo infimo , qua tanquam propriis finibus animalia ab imis creaturarum ordini- hus terminantur . Hoc tamen obiter tantum , & ex conjeetura dico ; nam ad rem , quae a me tractatur,
nihil refert, quid eruditi de hoc statuere velint.
18쪽
A C EXAMEN MODI , QUO PERVENIMUS AD OBJECTORUM EXTERNORUM COGNITlONEM,
A FRANCISCO SOAVEC A P I T I IX. HUIUS LIBRI APPOSITA.
OCς sonis adducti exempli circa repraesentationem, quam
globus colore uniformis nobis etficit, inserit Auetoe Problema quod a Domino MOLi di EUX fuit propositum; Do tox WINNE in integium omittit. Ego ibIud addam , ex eo quia celcheriimum eli, potissimum temporibus his , in quibus ex una , alteraque parte magno reest disputatum . t U. Mem. de tAee. R. de Pruse, ω oberv. fur
Hoc Problema his terminis ivit a Molineux expressum . is SuP. Ponatur , quod quidam adesciis a nativit te usque caecus sit se eruditus, lassu distinguere cubum, & globum eju1dem metalli.,, ac perinde ejusdum magnitudinis, talitet ut tangens unum dem Riterum, dicat, qualis sit cubus , de qualis globus . Ponaturis hinc , se visum nancisci , S utrique in tabula cinastitutus ciis adesset . quaeritur an sine tactu , solo uisu , possit eos distia- is guere. & iciat, qualis globus, qualisque cubus extet . Negat Molineo . Nam, ait ille is etsi caecus per experientia is apprehendat impressionem, tactui suo a cubo, atque globo s . ctam, tRmen, quod ea quae hoc illove modo laetum feriant, is hoc illove modo quoque debeant oculos percutere , nec quod is angulis extantia , qua manus inaequalitet premitur , dc istis uisui apparere, uti tactui ostenditur is . Me tias eadem opinione se mani seitat . in ptimis , Opp'suit
19쪽
eon si ἰum mutavit. V. Trast. delu sensaniani). Imo sustinuit, quod carius statim ac visum acquirit , non solum globum vel
cubum distinguere nequeat, verum etiam nec figuram ullam im ternoscere sciat. Ego in eadem sententia exto. Tria exposci, pinis , antequam ille possit iis uras interni scere , ac distinguere . . Quod sit atruetus, extriniecus tran ferre colorum seu lationes ,
S ad obiecta usque extendere . a. Quod apprehenderit obiectorum imagines a propclo oculo evellere , & a se longius edit cere. 3. Quod scilcitaverit obiecti circumserentias sequi , vel lineis attendere, quae superficiem determinant , & figuram constituunt sa). Enim vero hoc requirit habitum, quem caecus Pros Ao non acquisivit . Cum non possit itaque i. Diversas corpo-.rum distantias distinguere, vel id quod antea, & retro dicitur, imagines obiectorum omnium , quae sibi adsunt, debent pro eo efformare solam, S continuam superficiem. II. Cum nulla huius superficiei pars ad nullam determinatam distantiam possit extrinsecus referre , veluti suis ipsis oculis totam applicatam debet sentire. lil. Per consequens eum nullam sensationum ita dicam colorataerum . quas in se ipso experitur, ad nullum extrinsecum
corpus, possit transferre , naec superfui es, vel melius, haec impressonum complexio non debet in eo producere, quam compi xuiπι modific tionum , quas omnes in se ipis sentit , cum n queat ad rem extrinsecam referre, & minimam repraesentationem
alleuius objecti extrinseci habere . Mihi videtur, hoc ad intelligendum lassicere , quod ille multo minus sequi possit circum-ktentias diverserum objectorum, quae illi adsunt, verum nec sci
tal Sume it dicere , quod debeat referre mutationem ab o lecto colorato sibi excitatam aliae mutationi simili a similique objecto sibi productae. Nos internosci nos obiecta u mutationibus
ab obiectis ipsa nobis excitatis , di in remoscimus, unum esse alteri smile quatenus videmus unam mutationem alteri responde-xe . Hine est , quod Helvetius inquit V. de r Bomme de sesiacuti/s inιau. ore. omnia in nobis , esse senistionem , O mem
Wiam ; sensationem quatenus objecta sentimus ; memoriam quis tenus recrudamur prae lentem sensationem smilem esse alii olim habitae ab hoc vel illo obiecto . Determinatur ergo a repetita sensatione , & a iudicio eruto in diversis actibus animae in videndo obieetum; per consequens si non vistur antea. nequit interito scere illud, & alteri comparare, qua comparatione dicat , objectum hoc , illud ve hanc illamve figuram habere, nam eamdem similemque sensationem mihi excitat, quam excitavit mihi aliud obiectum eadem figura, colore 1Ruden .
20쪽
consequens multo minus unionem harum circumferentia ruin uringuere , di ex comparuta qualitate , quantitate, ac linearum pinsitione, quae ea circumscribunt, figuras determinare.
Quod ratio ostendit, volui confirmare experientia, quae facil- Iime repeti quit . Tres catulos gemellos diligenter examinavi primo illo instanti , in quo oculos apLrire cepure . In tabula positis , dedi locum , quod untiiquitque ambularet iuxta varias directiones . Qi ando vidi cos cum proprio motu incedere I verum lentus motus , ex eo quia se connixi trahebant , cum adhuc se non rcgebant in eruris i , cu Ilibet manum opposui. Unusquisque impulit ad eam , & obstaculum sentiens alibi se revertit. Cum viderim, denuo eos inccdere, opposui. ut primum, manum, &ut primum impulerunt; repetii experimentum diccm vel duod cim viccs; L idem e flectus est secutus. Manui Asperum corpus sibili tui, ut quoque viderem, an punctus, in quos se impellebant, eorCm attentionem possent determinare ; repetitis experimentis , eseelus non solum in prima die , verum ut iam per plures successivos dies fuit semper idem cὶ . Excogitavi , apud eos mR trem Ponere , ut hi dercm , an ejusmodi familiate obicerem , cum quo continuo extabant , possint saltem recognoscere . Tempus erat , quo catuli fame vexati videbantur , di per consequens illud , quo magis intererat , eos quaerere matrem ἀHoc non obstante, nanc decumbentcm , ad duos palmos distanum non Rgnoverunt. Illa , quasi appellans eos, gemebat; ipsi vocem audiebant ,& respondebant ei ; pri sito irrequieta observabatur in tribus omnibus , causa eam a si quendi ; verum cum bin Si eredit Some , nullum obi Elum tanquam praesens arguere, nescio Rn rcete inqui at, si vertim praecisam objeeti cegnitioncm non habere, asserit, cum expcrimento, rationeque eniave nit . Ratio secundae partis a modo allatis patet, primae R mintatione organis sensoriis noletris Rb objecto praesenti excitata . Anima percipit hanc mutationem , secus nunqCam percipcrri . S si millies repet iretur, pcr consequens arguere debet , uti quid aliud adelle , quod statum sui organi mutat ; hoc linternoscit a quodam extrinseco puncto emergere , ex en quia . ablato eo, vel obice inter sto , illa praecisa mutatio evanescit , di sc pede rentim ad veram praecisamque obieeti cognitioncm pervenit Vides ergo, quod Anima Retu . quo mutationem percipit, interno /scit , aliquid sibi novi adesse , & per consequens praesentiam objecti geneiatim considerati arguit, internoscit, videt. c) In hoc casu catuli non internoscebant obiectum se Iaed