장음표시 사용
31쪽
nos tu , di hinc videri , omnia per instinctum sacere , quando
faciunt ea , cx eo quia didicerunt : a. quod nonnullae eorum cliones, quas ad finem credamus dire fas, non sunt quam mechanici esse ii corum physicae constitutionis, vel egeitatis to), quibus tam male conveniret nomen instinetus , ut notionibus manducandi , vel movendi convenit . Non ut tendant insidia. mulcis , Bonexus ait, Aramis telam construit . Cum neat illa
non cogitat , quam ad se liberanda ab eo quod illam assicit . Fortasse accidere Posset, quod cum expertus esset, id adhue illi adiuvare , ut tacilem iabsistentiam sibi compararet , postea ad hune finem expresse cfiecisset. Verum ut in initio hoc faceret. conveniret, Naturam illi imprimere ideam cibi, volatus, reticuli, glutinis, si lorum, pundiorum, quibus annectere illa, idear ligurae spiralis cum inia ea texere &c. , quod perridiculum est
13ὶ Cognitiones habitae sunt in ratione composta a directa objectorum nobis incurrentium , attentionis prauiitae , dispositio-tiis nostrorum organorum impressiones suscipientium , & repetitionis habitarum impressionum .sοὶ In nudus definiri potest is per repraesentationem nonnullinis rum Obiectorum propter aliqua signa, vel ideas illa comitanis , tia is . Incipit ergo ab attentione, hoc est , observ ndo senum signato procedere , ct ex eo quia pluries hoc anima vidit , habitum acquisivit, cxpeditius ericit, quod sbi videtur honum . ρ) Hoc percurrem,as argumentum , uti de anima brutorum disputaturi erimus . Quod pertinet pollea ad actiones mechanicas , ut inquit Mase . dicam hic , quod a persectione sensuvati sternoscit ut saepe quod est pluribus ignotum . Qui fibra irritabili caudet temporis mutationes internoscit . ut tapetaepius mi hi accidit, ad instar Thermometri exquisiti. Plures hominea x rauissimum odorem alicuius rei aliquoties non percipiunt quod clare unus distinguit . Hinc est quod aliaui percipiunt, perexigua signa, & ad signatum adhaerent , vel ab illo semovent, &Rufugiunt . Statim ac , ait Erurmi , novus hospes fuit in aedificium sibi statutum ingressus, absque praehabita ulla cognitione, se qua si nesciente , secretus corporis impulsus eum advertit, de quo illi prodest, vel iis set. Voluptas, vel dolor instinctum sominant . Ρtima bonum enunciat , & se ad medullam usque insi-Ituans spiritum suadet , id quod corpori convenit , inquirere . Alter quodam proficuo modo, praesentiam mali nos sentire, facit. Aufugite, dolor ait: inimicus longe non est ; his clamor
xiv ablue dissicultate corpus obedit , di Ab Objecto se movet,
32쪽
Contemplatio. P Roxima facultas animae, per quam in cognitione adipiscenda ulterius proficit, ea est, quam S rentionem Voco, sue idearum simplicium conservati nem, quas a sensatione aut rellexione recipit. Hoc sit duobus modis. Primo, cum introinissam ideam aliquandiu intra mentis conspectum aetu retinet, quae
contemplatio dicitur. io m. II. C q. IL
vel ad illud accedit, quod instinctus alliciens, vel periculosum declarat. Non est reflexionis conatus , nec sublimioris artis es-fectus, quibus apprchendit anima , haec monita tam nobis proin ficua distinguere , ac sequi: verum minimo sisno , qui sensibilis est , currit illuc, quo pro corpore sgnum eam advocat, & -- tuta ipsa ei semitatri ostendit. ivi Experientia certi sumus , nos facultatem habere , id a impraesentiarum sensibus vel reflexionibus excitatas nutu retinere nostro ut cas adnotamus . Quaecunque sit haec animae faculistas retentioncm volatae appellate , & confundi potest cum m moria e differt tantum ratione temporis, & celeritatis, qua conficitur; ut eadem actio , eademque vis ncquiritur. Vctum est, quod primo intuitu non videtur ita, nam in secundo casu supponitur iacultas excitandi ; at s pacato animo hoc disqiririmus , vid himus ab eiacm facultate pendere . Ad suspendendum corpus contra vim giavitatis . & sus sum retinendum . eadem requi ritur vis actualis, & tantum diutumitate secundus a primo casu dissere . Non aliter in contemplando diuturna vi imagines. acumini mentia detinentur obnoxiae ; in commemorando eadcω vi excitantur , de quo inscii .
33쪽
SEcunis, eum ideae in animo resuscitantur, quae
post impressionem evanuerunt, aut quae quas in tam aliquo secreto extra conspeetum nostrum positae fuere: hoc fit nimirum, cum , Objecto remoto, cal rem aut lucem, navum aut dulce concipimus '); haec memoria est, quae quasi thesaurus est ladarum nnstr rum i5 . Laim enim mentis humanae eae sint angustae, ut ideas multas simul contemplari nequeat, o serat repostorio, in quo ideas reconderet, quae posmea ipsi usui forent . Cum vero ideae nostrae nihil aliud fint, quam actuales perceptiones in mente, quae T vera non exi sunt, D non percipitintur, quando dicimus , i seus in repositorio mentis recondi, solum i telligimus animum in multis casibus potentiam hab re psistinas ideas in se excitandi, annexa superadditaque hac tantum perceptione, quod prius in animo in Tam . Atque in hoc sensu eIt,quod ideae nostrae in mem xiis esse dicantur, cum revera nusquam acta sint '' ;
quidq ild de hoc dici debeat. t ilexius dilacidas i. mm .iυὶ Me Colle is Quoiqa' a proprrment par et, olles ne solem is nutie parie v . Quomodo debcat hoc intelligi inferius diiciat
34쪽
Cap. X. Retrario. Pot entia tamen animo inest eas , quandocunque u luerit , restaurandi i 6 & in se de novo quasi re- Pingendi, quasdam vero majori, quasdam minori diiaticultate ; nonnullas clarioribus, alias coloribus mamis obscuris se vix.apparentibus. Atque ita est, cur cultatis hujus adminiculo omnes istas is, in intelle-etu dicamur habere, quas etlain si non actu contemplemnr , sine tamen sensibilium istarum qualitatum sub sdio , per quas primum in animo imprimebantur , possumus . istas iterum in conspectu mentis ponere , atque efficere, ut 4 Postquam denuo comparuerint , obsecta fiant cogitationum nostrarunt. ip IIIo - . Attentis , repetitio, vota ras oe dolor ideas A. . animo derivm.
Arientio, δe reperitis plurimum conserunt ad ideas
quasdam in memoria defigendas : quae vero, ex matura sua, altilIima & maxime diuturna vestigia imprimum , eae sunt, quas volvera aut dolor comitatur. Cum sensuum munus sit eis cere, ut ea animadvertamus . quae corinri P desie aut obesie possunt , sapienter ut superius monui ) a natura comparatum est . ut ideas multas a nobis receptas dolor a tergo sequatur; affectus enim iste , cum considerationis Se
ratiocinii desectum in puerulis suppleat, atque in C et adul-
ti6ὶ Iuxta Locxium in hoc dissere contemplario a memoria . mens in eontemplando non restaurat , sed 'datitat id as , non sic commemorandu , per conlequens diversum s upponit aetum , di nos credimus . ut infra videbimus , eumdem vile actum , nee unum ah alio dinerre , quam diuturnitate & diversitate citatari Tum ab anima perceptorum, ut jam jam diximus li7ὶ Hoc est nimium incinoriae tribuere, ut Comsiuac adnotat di nos' posterius pertractabima. '
35쪽
Multis celerIus ulla circumspectione agat, incit, ut tam pueruli, quam ii, qui sunt provectioris aetatis , omnia, quae laedunt, ea ciueritate fugiant, quae ad salutem Se incolumitatem ipsorum conservandam n cessaria est ; atque in utriusque memoria futurorum incommodorum cautionem , provisionem inserit ir8J. q. 1 v. Quod ad varios autem durationis eradus a tinet . quibus ideae in memoria consignantur, obserua re lieet; quod nonnullae fuerint in mente productae per objectum, quod semel tantummodo sensus affeeit 3 aliae, quae saepius, quam sinitet, semet sensibus objecerunt, parum fuere animaaversis, quoniam animus, aut incuriosus , ut in puerulis, aut aliter o eupatus, ut in adultioribus, in unicam tantummodorem intentus, rei speciem non alte in se signat. Et in nonnullis, in quibus diligenter, nee sine iteratis impressionibus, signantur , accidit, ut uel propter comporis temperamentum, aut alium quendam defectum , memoria valde debilis sit: in omnibus hisce ea si bus exolestunt in mente idear, & ex intellemi adeo p nitus delentur, ut non alias imagines aut vestigia post se relinquant, quain umbrae solent, eum rapide per sata volitant; atque animus illorum adeo inania relinquitur, ac si nunquam ejusmodi ideae in eo fuissent.
li8ὶ Si memoria est habitus, augeri dcbet attentione, repeti Honcque eorum, quae memoriae figi debent; nam habitus est an iami facultas, qia actus aliquos quum internos cogitationum 3e
voluntatum , tum etiam externos iiDguae . manuum, cxpeditius
edere sotest l. . Ions. t. . At quonam hic consistat habitus , vel cum anima vestigia cerebro implessa percurrit , yl haec vestigia se animo obj cit , ut Malahranchius t V. sb. et de inquir. ver. ev. s. f. 3. existimavit , S censuit Cartesiis s mde Pasi. Animar. Par. s m. qa ὶ, quae itio valde involuta est, per consequens perdissicile est decernere. an habitus animae, via corpori conveniat Verum hac de re iesia disceptabimus. Diuili od by Coosl
36쪽
e .X. Nereniti. ' . vj. U. Ime modo plurimae ex ueta istis , quae insensationis initio productae erant in puerorum animis, quarum fortasse nonnullae, uti voluptatum quarundamti dolorum, ideae ante nativitatem excitatae erant , adiae in infantia ) nisi in vitae futurae curriculo it rentur , penitus intereunt, non remanente ullo illa rum vestigio. Hoc in-illis vide e est, qui per insomtunium aliquod in aetate tenella oculorum usum amisere; in quibus colorum ideae, non nisi leviter primo animadversae , nec deinceps iteratae, penitus delentur ἔadeo ut mih paucos annos non alia notis , aut recordatio eolorum apud eos remaneat, quam in illorum animis , qui caeei nati fuere . Fateor quidem . quorundam memorias adeo tenaces esse, ut prodigi rum instar finit nihilominus tamen in iis, quorum memoria est tenaeissima, de in quibus i leae altilliine sunt impressae , naecescere & ad interitum Uergore videntur ἐρ adeo ut, nisi per repetitas sensuum exercitationes aliquando renoventur. aut per Teilexionem in objecti, a quibus originem trahunt, characteres zulatim obliterentur, de tandem nihil conspiciendum erfit. Hoc modo ideae prioris nostrae aetatis . hava laeus ac nostri insantes . saepius ante nos intereunt , atque animi nostri nobis tumulos istos exhibent , ad quos propius quotidie aceedimus. in quibus etiamsi aes & marmor superstes sit, inscripti tamen characteres, 3e imagi es omnes temporis diuturnitate inter ierunt . Ex resse in montibus nostris picturae color sus exietiis /se ivvnpur . 9 nisi aliquoties renoventur , obscuratae sensim sensimque evane cent. Quas Partes in hisce rebus corporis temperamentum & spiritus animales habeant; utrumne ingens illud discrimen a cerebri constitutione proveniat, cur alii inseriptos characteres marmoris instar , alii mollissimi adinstae lapidis . alii haud arena diutius retineant, haud hiel ei perscrutabor. licet non improbabile videatur .eorporis te eramentum aliqua ex Parte in memo-
37쪽
riam insuere; comperimus enim, morbos nonnumquain animum omnibus ideis suis orbare, & febrium ardores, paucorum dierum spatio, omnes istas rerum imagines, quae non minus perennes esse videbantur ,
ram si marmori inscriberentur , permiseere inter se,
t ad cineres quasi redigere. f. VI. . . Ideae eon mer iterarae vix amitti possum. Irca ideas ipsas animadvertere licet, eas, quae is saepissime iterantur quarum in numero istae r censendae sunt. quae non uno tantum, verum pluIibus modis in animum ingrediuntur per objectorum aut actionum, a quibus producuntur, crebram accessi nem, altius se in memoria figere ti clarissime ibi di tussirineque haerere; quae itaque originalium sunt uualitatum corporum, nimirum Ioliditas, extenso, fru-- a , morus, & qui bc quae corpora nostra constanterser me assiciunt, uti calor Se histus , atque eae , quae omnium Propemodum entium affectiones sunt, uti ea rasia, inuraris, & numerus, quod omne Promm dum oriei tum , quod sensus nostros incit, omnisque cogitatio. circa quam mens versatur, secum adfert phae, inquam , atque id genus inae, vix penitus unquam intereunt il dum mens ullas omnino ιdeas in se
sic Saepius accidit , quod in nimia senectute redit homo in
Insantiam . nec ullas retinet ideas. Adae um bis pseri senes hoc non exprimit infortunium quam valde achiliter atque impers ete . Puer mammae adhaerens nutricem cognoscit . & senex ad hunc tristem caducitatis statum redactus, mulierem , & eos qui .uuis servitutis circa eum extant, minime cognostit. co TE.
38쪽
In recordatione mens saepe invofa es.
IN secundaria hac perceptione, prout dici potest .
aut id earum, quae in memoria re nduntur. iter in contemplatione . animus multoties aliter, quam Pure
passue, se habet, latentium enim istarum picturarum imagines nonnunquam a voluntate de elident sip) . Mens saepenumero in absconditae alic Laas ideae invertigatione semet exercet, & quasi lumen mentis r tro in eam sed it , etiamsi nonnunquam eae sponto sua in animis nostris oriantur. & seinet intestemii offerant; saepissime etiam ab obi curis recessibus , M
latebris caliginoss , per vehementem aliqLam animi concitationem, in apricana lucem educuntur; affectus enim nostri nonnunquam ideas , quae alioquin perpetuo ab animadversione nostra seductae latuissent, nobis in memoriam revocant . Circa ideas etiam ii memoria reconditas , ti nonnunquam . prout sert Oe casio, a mente resuscitatas, ulterius animadvellendum est, non solum nullas earum de novo sormari, U Tum mentem etiam illas considerare tanquana prioris impressionis essectus . & cum illis haud secus ac cumideis olim notis familiai itatem renovat . Adeo ut 'iuris olim impressae, etiamsi non semper nob s in cn speetu sunt, tanaen eum in me in ria revocantur, com Perimus statim, eas esse, quarum cognitione, utpote prius tinpressarum, intelle.' as olim imbutus erat seto .
si si Quoties in memoriam aliquid revocare cusemus & omni voluntate vires impendimus , negire emctu contra quoties. aliquid oblivisci , efflagitamus, de tamen memori e nolitae eon. tinuo vigere videmus Quid per hoc λ non pendet ergo a -- luntate . ut ait Lockius, Vel fallem non totam tepetere Iuntate debemu , ut infra videbimus .sto En quod explieatu perdifficile videtur Quo modo animae
39쪽
o Retentio. ' Lib. II. f. VIII.
Memoriae 4efectus, sunt oblivio oe tardis, .
MEmoria in animali rarionis participe proxime
post perceptionem necessaria est ; & tanti m menti est, ut, ubi desuerit. reliquae iacultates nostrae nulli propemodum usui fiat: nec possemus quidem in cogitationibus, ratiociniis, & cognitione nostra, ultra ea, quae coram sunt, ohjeehi pergere, sne memoriae subsidio uit; in qua vero duo possunt esse d fectus .
Primo, ut inanis penitus amittat, in quo catur Im- 'ramia plane consequitur. Quoniam enim rem eatenus tantum cognoscimus, quatenus ideam illius habemus, idcirco amissa semel idea, nos prorsus in lynoratione versari necesse est. Secvn si, ut tarde moveatur, nec id as in thesauro suo reconditas, ea celeritate in unum convocare possit, quae ad mentis usus necessaria est.
Defeetus iste , si in mapno sit gradu , Iupiditas vocatur : atque ille, cui ob memoriae dedictum conservatae ibi ideae haud praesto stat , quandocunque iis opus fuerit, perinde ferine se habet, propter Mearum inutilitatem, quas illarum expers omnino esset. Qui obtuso adeo ingenio est, ut, dum ideas, sbi in praesens
idea excitat alteram, quae assoc ata dicitur, & menti obversari, sentirmis p Quo modo nobis palam fit, ideas excitatas nos olim habuisse, neque novas esse λ Quo modo retentio a mcmoria. m moria ab imag: natione , imaginatio a sensatione disierre quit oh magna perdifficilium . involutarumque contentionum feracitas Nos autem nostras meditationes hac super re loco suo ex
tai Falsum. Ratio est , quod ad omnia ab auctore recens talassicit imaginatio 3 neeessarium non eii , quod advertat anima , ideas . q)ras shi repraesentat , esse reconditas , di olim acquisitas : statim ac duas habet ideas , comparat , dijudi t . eis nullo modo possit has reeognoscere, pro eisdem quas aer. habuit , aliter imaritiatio cum memoria confunderet L.
40쪽
cap. M Retentio. AIsens necessarias, in mente sua invesigat, illi interea opportunitas intercidat , haud propter notitiam multum illo beatior est, qui penitus rerum est ignaris. Memoriae Iaa itaque est semper animo apparare ' dormientes istas ideas. quae nobis pro re nata necessariae sunt, atque in eo, ut eas, quandocunque Opus sit, in promptum Se ad manus haneamus, illud co si stit , quod inventionem, phantasiam, & isenii acumen appellamus. IX. Hi defeetus sunt , quos in memoria , si unius hominis atque alterius memoriam inter se comparamus, observare licet. Alter desectus est, qui Ze Deratim in hominum memoria concipi potes, si cum aliis quibusdam intelligentibus ordinis superioris erat,bus comparentur, qui ea facultate hominibus in tantum excellunt , ut praeteritarum actionuni scenam omnem animis perpetuo ita perlustrent, atque sentiant, ut ne ulla quidem vitae totius cogitatio fugiat illorum conspeetum. Indicium hujusce rei esto nobis Dei omni- scientia, qui novit praeterita , & futura , , cui a dita ac arcana mentis humanae aperta sempe & inspicua sunt. Quis enim dubitet . quin Deus quasdamo persectionibus suis cum ploriosis istis spiritibus, quorum ministerio immediate utitur , in quacUnque Velit proportione communicare possit, in quantum e tia creata finita earum capacia sunt . De clarissimo viro Paschale , eujus sublime se excellens ingenium prodigii simile erat, serunt ipsum nullius illorum mnium , quae per totius ab annis suae pueritiae aevi curriculum secisset , legisset , aut cogitasset, mem
. riam saa Imaginationis potius . Memoria est maior imaginationis
Tadus . Haec enirn non tantum ideas hRbitas excitare ut phan hasia , verum recognoscere debet , easdem esse quas aurea hR